Billie Jean

"Billie Jean"
Single από Μάικλ Τζάκσον
από το άλμπουμ 'Thriller'
Κυκλοφόρησε2 Ιανουαρίου 1983
Format7", 12"
Ηχογραφήθηκε1982
ΕίδοςR&B, Dance-pop, funk
Διάρκεια4:54
ΔισκογραφικήEpic Records
ΣτιχουργόςΜάικλ Τζάκσον
ΠαραγωγόςΚουίνσι Τζόουνς
Μάικλ Τζάκσον (συμπαραγωγός)
singles των Μάικλ Τζάκσον ανά χρονολογία
The Girl Is Mine
(1982) 		Billie Jean
(1983) 		Beat It
(1983)


Beat It
(5) 		Billie Jean
(6) 		Human Nature
(7)


Billie Jean
(1) 		The Way You Make Me Feel
(2)


Earth Song
(12) 		Billie Jean
(13) 		Man in the Mirror
(14)

Το Billie Jean είναι ένα dance-pop/R&B τραγούδι του Μάικλ Τζάκσον. Γράφτηκε από τον Τζάκσον, με παραγωγό του Κουίνσι Τζόουνς (με συμπαραγωγό τον Τζάκσον), για το άλμπουμ Thriller (1982). Αρχικά το τραγούδι δεν άρεσε στον Τζόουνς, και το τραγούδι παραλίγο να μην συμπεριληφθεί στο άλμπουμ λόγω των διαφωνιών του Τζάκσον και του Τζόουνς. Το τραγούδι είναι γνωστό για τη γραμμή μπάσου και για τον φωνητικό λόξυγκα του Τζάκσον. Ο Μπρους Σβήντεν μίξαρε το τραγούδι 91 φορές και τελικά ο Τζάκσον επέλεξε το δεύτερο mix του κομματιού.

Μετά την επιτυχία του single The Girl Is Mine και του άλμπουμ Thriller γενικότερα, το Billie Jean κυκλοφόρησε στις 2 Ιανουαρίου 1983, ως το δεύτερο single του άλμπουμ. Το κομμάτι έγινε παγκοσμίως εμπορική και κριτική επιτυχία - το Billie Jean ήταν ένα από τα καλύτερα σε πωλήσεις singles του 1983, και έφθασε στην κορυφή στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε άλλες χώρες, το Billie Jean έφθασε στη 1η θέση στην Ισπανία και στην Ελβετία, έφθασε στο top ten στην Αυστρία, στην Ιταλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη Νορβηγία και στη Σουηδία, και αρχικά έφθασε στη 45η θέση στη Γαλλία. Μετά τον θάνατο του Μάικλ Τζάκσον το 2009, το τραγούδι θα φθάσει στη 1η θέση σε αυτές τις περιοχές. Το Billie Jean έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ το 1989 (RIAA).

Το τραγούδι έλαβε αρκετά βραβεία - όπως 2 Γκράμι, 1 American Music Award και 1 αστέρι στο Music Video Producers Hall of Fame - το τραγούδι και το μουσικό βίντεο βοήθησαν το Thriller να γίνει το καλύτερο σε πωλήσεις άλμπουμ όλων των εποχών. Το τραγούδι προωθήθηκε με μια μικρή ταινία για να καταργήσει τα ρατσιστικά εμπόδια του MTV και έγινε το πρώτο βίντεο από μαύρο καλλιτέχνη που κυκλοφόρησε στο κανάλι και με εμφάνιση του Τζάκσον στο Motown 25: Yesterday, Today, Forever, όπου εκτέλεσε το γνωστό του moonwalk. Το τραγούδι προωθήθηκε χάρη στις διαφημίσεις της Pepsi (στις οποίες συμμετείχε ο Μάικλ) - κατά τα γυρίσματα της διαφήμισης, το δέρμα της κεφαλής του Τζάκσον κάηκε. Χάρη στο τραγούδι, ο Μάικλ Τζάκσον έγινε παγκόσμια εικόνα της ποπ. Το περιοδικό Rolling Stone έδωσε την 58η θέση στο κομμάτι, στον κατάλογο 500 Greatest Songs of All Time. Ήταν το μοναδικό κομμάτι που εμφανίστηκε σε όλες τις εκδόσεις του King of Pop.

Προϊστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το θέμα σε ποιόν αφιέρωσε τους στίχους ο Τζάκσον. Μερικοί πιστεύουν ότι αναφέρονται σε μια πραγματική εμπειρία, στην οποία μια θαυμάστρια του Τζάκσον ισχυριζόταν ότι ο Μάικλ ήταν ο πατέρας ενός από των δίδυμων της. Άλλοι, βασιζόμενοι στο γεγονός ότι ο Τζάκσον ήταν θαυμαστής της αντισφαίρισης, πιστεύουν ότι το τραγούδι αφιερώθηκε στην Μπίλλι Τζιν Κινγκ - ωστόσο, οι σεξουαλικές προτιμήσεις της Μπίλλι Τζιν Κινγκ (μέχρι το 1968), καθιστούν απίθανο οποιοδήποτε ισχυρισμό ότι ο αφηγητής του κομματιού, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είχε ρομαντική επαφή με τον Τζάκσον και γέννησε παιδί μετά τη συνάντηση, ήταν η Κινγκ. Ο Τζάκσον, ωστόσο, δήλωσε πολλές φορές ότι το Billie Jean βασίζεται σε κάποιες γυναίκες που αυτός και τα αδέρφια του αντιμετώπιζαν όταν ήταν μέλη του συγκροτήματος Τζάκσον 5.[1][2][3]

Δεν υπήρχε αληθινή Μπίλλι Τζιν. Το κορίτσι στο τραγούδι είναι σύνθετο των ανθρώπων από τα οποία τα αδέρφια μου βασανίζονταν κατά τη διάρκεια του χρόνου. Δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω πως αυτά τα κορίτσια μπορούσαν να λένε ότι έχουν γεννήσει το παιδί κάποιου όταν δεν ήταν αλήθεια.
-Μάικλ Τζάκσον, Moonwalk (1988)[1]

«Η Μπίλλι Τζιν είναι ένα είδος ανώνυμης. Αντιπροσωπεύει πολλά κορίτσια». Πρόσθεσε, «Αυτά τα κορίτσια θα ισχυρίζονται ότι είχαν σχέση με μέλη ενός συγκροτήματος που ήρθε στην πόλη τους, και εγώ νομίζω ότι έγραψα το κομμάτι λόγω της εμπειρίας που είχα με τα αδέρφια μου όταν ήμουν μικρός. Υπάρχουν πολλές Μπίλλι Τζιν εκεί έξω. Κάθε μια από αυτές ισχυρίζεται ότι ένας από τους αδερφούς μου έχει συγγένεια με το παιδί της».[4]

Ο βιογράφος του Τζάκσον, Τ. Ράντι Ταραμπορέλλι προώθησε τη θεωρία ότι το Billie Jean αναφέρεται σε μια πραγματική εμπειρία του τραγουδιστή, την οποία αντιμετώπισε το 1981. Στο The Magic & The Madness, ο συγγραφέας αναφέρει ότι μια νεαρή γυναίκα έγραψε ένα γράμμα στον τραγουδιστή, στο οποίο έλεγε ότι ήταν ο πατέρας ενός από των δίδυμων της.[5][6] Ο Τζάκσον, ο οποίος είχε λάβει πολλά γράμματα τέτοιου είδους, δεν γνώρισε ποτέ τη γυναίκα και το αγνόησε. Η γυναίκα, ωστόσο, συνέχιζε να στέλνει γράμματα στον Τζάκσον, στα οποία έλεγε ότι τον αγαπάει και ότι θέλει να μείνει μαζί του. Του έγραφε ότι θα ήταν ευτυχισμένοι αν μεγάλωναν μαζί το παιδί. Είχε συλλογιστεί πως ο Τζάκσον μπορούσε να αγνοήσει το δικό του αίμα. Τα γράμματα είχαν ως αποτέλεσμα ο Τζάκσον να βλέπει συχνά εφιάλτες.[5]

Μετά τα γράμματα, ο Τζάκσον έλαβε ένα πακέτο με μια φωτογραφία της θαυμάστριας, μαζί με ένα γράμμα και ένα όπλο. Ο Τζάκσον τρομοκρατήθηκε - το γράμμα ζητούσε από τον τραγουδιστή της ποπ να σκοτώσει τον εαυτό του σε μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα. Η θαυμάστρια θα έκανε το ίδιο μόλις σκότωνε το παιδί τους. Εκείνη έγραψε ότι αν δεν μπορούν να ήταν μαζί σε αυτή τη ζωή, θα ήταν στην επόμενη. Προς απογοήτευση της μητέρας του, ο Τζάκσον κρέμασε τη φωτογραφία πάνω από τον πίνακα στην τραπεζαρία του σπιτιού τους. Αργότερα, η οικογένεια Τζάκσον ανακάλυψαν ότι η γυναίκα αυτή στάλθηκε σε μια ψυχιατρική κλινική.[5]

Παραγωγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τζάκσον έγραψε το Billie Jean έχοντας στον νου του τις θαυμάστριες του, και αργότερα δήλωσε ότι όταν έγραφε το τραγούδι, ήξερε ότι θα είχε επιτυχία. «Ένας μουσικός ξέρει το υλικό του. Όλα πρέπει να αισθάνονται στη θέση τους. Σε ικανοποιεί και σε κάνει να νιώθεις καλά. Έτσι ένιωσα και για το Billie Jean. Ήξερα ότι θα γινόταν μεγάλο όταν το έγραφα».[1][7] Ο τραγουδιστής εξήγησε ότι ήταν τόσο απορροφημένος από το τραγούδι και δεν είχε καταλάβει ότι το αυτοκίνητο του άρχισε να καίγεται καθώς οδηγούσε με ένα φίλο του μέχρι να τους ειδοποιήσει ένα μοτοσικλετιστής. Ο Τζάκσον δήλωσε, «Αυτό το παιδί ίσως έσωσε τη ζωή μας».[1][7]

Ο Κουίνσι Τζόουνς ένιωσε ότι το Billie Jean ήταν πολύ αδύναμο για να γίνει μέρος του Thriller

Ο Τζάκσον είχε πολλές διαφωνίες με τον παραγωγό του τραγουδιού. Ο Κουίνσι Τζόουνς δεν ήθελε το Billie Jean να εμφανιστεί στο Thriller - θεώρησε ότι το κομμάτι ήταν πολύ αδύναμο.[5][8] Ο παραγωγός μίσησε το demo και δεν ενδιαφέρθηκε για τη γραμμή μπάσου του κομματιού.[9] Ο Τζόουνς ήθελε να αφαιρέσει την εισαγωγή του Τζάκσον, η οποία είχε διάρκεια 29 δευτερόλεπτα και ήταν πολύ μεγάλη για την εποχή.[7][10] Ο Τζάκσον όμως επέμενε να μην αφαιρεθεί. «Είπα, Μάικλ, πρέπει να αφαιρέσουμε την εισαγωγή», δήλωσε αργότερα ο Τζόουνς. «Μου απάντησε, Αλλά αυτό είναι jelly! [...] Αυτό με κάνει να χορεύω. Και όταν ο Μάικλ Τζάκσον σου λέει, Αυτό με κάνει να χορεύω, οι υπόλοιποι από εμάς πρέπει να σκάσουμε».[7][11] Ο Τζόουνς επίσης ήθελε να αλλάξει τον τίτλο του κομματιού σε Not My Lover, καθώς πίστευε ότι οι θαυμαστές να παρέπεμπαν το κομμάτι στην Μπίλλι Τζιν Κινγκ.[12][13] Ο Τζάκσον αρνήθηκε να αλλάξει τον τίτλο και ζήτησε από τον Τζόουνς να αναφέρεται ως συμπαραγωγός - ένιωθε ότι το demo tape ακουγόταν ως ένα ολοκληρωμένο προϊόν. Επιπλέον, ο Τζάκσον ήθελε επιπλέον δικαιώματα. Ο Τζόουνς αρνήθηκε να κάνει και τα δύο και χώρισαν για μερικές μέρες.[5][9]

Αφού έλυσαν τις διαφορές τους, ο Τζόουνς έβαλε τον Τζάκσον να τραγουδά δια μέσω μιας έξι ποδιών μήκος χάρτινης σύριγξας.[7] Όλα τα κύρια φωνητικά του Τζάκσον εκτελέστηκε σε μια προσπάθεια - προπονούσε τα φωνητικά του κάθε πρωί κατά την παραγωγή του κομματιού.[2] Ο Τομ Σκοτ έπαιξε λύρικον, ένα άγνωστο είδος συνθεσάιζερ, που ελέγχεται με τον αέρα. Ο Λουίς Τζόνσον εκτέλουσε το δικό του κομμάτι σε κάθε κιθάρα που είχε, μέχρι που ο Τζάκσον του έδωσε ένα μπάσο της Yamaha.[7] Ο Γκρεγκ Φίλλινγκεϊνς συμμετείχε και αυτός στις ηχογραφήσεις - έπαιζε μουσικά πληκτρολόγια. Αργότερα δήλωσε ότι «το Billie Jean είναι καυτό σε κάθε επίπεδο. Είναι καυτό ρυθμικό. Είναι καυτό ηχητικά, επειδή τα όργανα είναι πολύ λίγα, που ακούς τα πάντα. Είναι καυτό μελωδικά. Είναι καυτό στιχουργικά. Είναι καυτό φωνητικώς. Σε επηρεάζει σωματικά, συναισθηματικά ακόμα και πνευματικά».[7]

Όταν οι πολλές προσπάθειες που έγιναν για να ηχογραφηθεί το solo του Ντέιβιντ Γουίλιαμς στην κιθάρα στο στούντιο απέτυχαν, το τελικό mix χρησιμοποιεί την έκδοση που ηχογραφήθηκε στο σπίτι του Τζάκσον για το demo του Billie Jean.[14]

Ο Μπρούς Σβήντεν είχε μιξάρει το κομμάτι 91 φορές, κάτι ασυνήθιστο για αυτόν, ο οποίος συνήθισε να μιξάρει μόνο 1 φορά το κομμάτι. Μετά από πολλή συζήτηση, ο Τζάκσον και ο Σβήντεν διάλεξαν το δεύτερο mix.[9] Ο Τζόουνς είπε στον Σβήντεν να δημιουργήσει ένα ήχο τυμπάνου που δεν είχε ακουστεί προηγουμένως. Ο μηχανικός ήχου ήθελε να προσθέσει ένα διαφορετικό στοιχείο: «ηχητική προσωπικότητα». «Αυτό που κατέληξα να κάνω ήταν μια πλατφόρμα τυμπάνου και τον σχεδιασμό κάποιων μικρών ειδικών πραγμάτων, όπως ένα κάλυμα μπάσου τυμπάνου και ένα κομμάτι ξύλου που πηγαίνει μεταξύ του ταμπούρου και του hi-hat», έγραψε αργότερα ο Σβήντεν. «Η ουσία είναι ότι δεν ακούτε πολλά κομμάτια μουσικής που μπορείς να ακούσεις στις πρώτες 3-4 νότες του τυμπάνου, και αμέσως μπορείς να πεις τι κομμάτι της μουσικής είναι αυτό». Κατέληξε, «Αλλά νομίζω ότι αυτό συμβαίνει με το Billie Jean - και ότι αποδίδει ηχητική προσωπικότητα».[7][9]

Σύνθεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Billie Jean θεωρείται ένα, post-disco,[15][16][17], rhythm n blues,[16][18], funk,[19][20] dance-pop τραγούδι.[2] Αρχίζει με τους συνηθισμένους ήχους στο τύμπανο: μπάσο τύμπανο, ταμπούρο και hi-hat, και με δυσκολία περιλαμβάνει κάποια αντήχηση, εκτός από μια μακρά προ-καθυστέρηση, κατά κύριο λόγο στο ταμπούρο. Αυτό παραμένει χωρίς αλλαγές μέχρι το τέλος του κομματιού. Μετά από τέσσερα μέτρα, αρχίζει μια επαναλαμβανόμενη γραμμή μπάσου. Ποτέ δεν στηρίζεται για περισσότερα από 1/8 και κέντρα σε 1/7. Κάθε φορά που περνά από δυναμωτικό, η νότα διπλασιάζεται χάρη στο μπάσο συνθεσάιζερ, το οποίο παίζεται σε αρμονία με ένα shaker. Αυτή η συνοδεία ακολουθείται από ένα επανειλημμένο συνθεσάιζερ τριών νότων, που παίζεται κοφτά με βαθιά αντήχηση. Στη συνέχεια καθορίζεται μια πρόοδος χορδών. Τότε ακούγονται τα φωνητικά του Μάικλ, παρέα με ένα finger-snap, το οποίο πηγαινοέρχεται κατά τους στίχους, ενώ ο ρυθμός και η πρόοδος των χορδών επαναλαμβάνεται.[2]

Σύμφωνα με το Inside the Hits, οι στίχοι παραπέμπουν σε μια αναταραχή που προκάλεσε η Μπίλλι Τζιν στη χορευτική πίστα. Αυτή προσέλκυσε το πλήθος με ένα σαγηνευτικό come-on πριν προσελκύσει τον Τζάκσον στην κρεβατοκάμαρα της, χάρη στο άρωμα της. Το φωνητικό εύρος του Τζάκσον εκτάθηκε από ένα ψηλό βαρύτονο σε ένα falsetto και συχνά έγραφε μελωδίες για να δείξει το εύρος του. Ωστόσο, στους στίχους του Billie Jean, τα φωνητικά του τραγουδιστή κυμαίνονται μεταξύ οξυφωνίας και ενός χαμηλού falsetto. Ένα falsetto 4 νότων παρουσιάζεται στη χορωδία, και κατά την τελευταία γραμμή, ο Τζάκσον φθάνει σε μια πλήρη οκτάβα.[2] Το τραγούδι περιστρέφεται γύρω από 117 χτυπήματα στο λεπτό και παίζεται στη νότα του μικρού F#.[21][22] Μετά το πρώτο ρεφρέν, ένα συνθεσάιζερ τύπου βιολοντσέλου διευκολύνει τον τρίτο, και αργότερα, τον τέταρτο, στίχο. Μετά την ανακοίνωσε ότι τα μάτια που μωρού μοιάζουν με αυτά του Τζάκσον, μια φωνή θρηνεί, oh no. Αυτό συναντιέται με το γνωστό falsetto του Τζάκσον, hee hee.[2] Το bridge κάνει το ντεμπούτο για τις χορδές, και κρατά ένα τονωτικό πεντάλ με εξαίρεση δύο γραμμών και μιας χορδής που ακούγεται στο ρεφρέν. Τότε αρχίζουν τα βιολιά, και ακολουθούνται από κιθάρα. Κατά το solo κιθάρας, οι κραυγές και τα γέλια προσθέτονται. Όσο γίνεται αυτό, η πρόοδος της χορδής παραμένει αμετάβλητη και δένεται με τον φωνητικό λόξυγγα του Τζάκσον. Όλα τα μουσικά και φωνητικά στοιχεία ενώνονται στο τελευταίο ρεφρέν. Ο Τζάκσον συνέχεια επαναλαμβάνει την άρνηση της πατρότητας του παιδιού της Μπίλλι Τζιν.[2]

Κυκλοφορία και υποδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Thriller κυκλοφόρησε στις 1 Δεκεμβρίου 1982 και είχε κριτική και εμπορική επιτυχία.[23] Ένα μήνα αργότερα, στις 2 Ιανουαρίου 1983, το Billie Jean κυκλοφόρησε ως το δεύτερο single του άλμπουμ - μετά το The Girl is Mine.[24][25] Το τραγούδι έφθασε στη 1η θέση του Billboard's Hot 100, όπου και έμεινε για 7 εβδομάδες. Το Billie Jean έφθασε στην κορυφή του R&B Chart και έμεινε για 3 εβδομάδες, και έγινε το πιο γρήγορο #1 single μετά τα κομμάτια ABC, The Love You Save και I'll Be There το 1970. Έμεινε στην 1η θέση για 9 εβδομάδες, πριν χάσει την πρωτιά από το κομμάτι των The Gap Band, Outstanding.[24] Το Billie Jean έφθασε στη 9η θέση του Hot Adult Contemporary Tracks Chart.[25] Έφθασε επίσης στη 1η στο UK Singles Chart. Το Billie Jean και το Thriller (άλμπουμ) έφθασαν στην κορυφή των Singles Chart και Αlbum Charts την ίδια εβδομάδα. Αυτό έγινε και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Το τραγούδι έγινε το τρίτο καλύτερο σε πωλήσεις single του 1983 στις ΗΠΑ και το ένατο στο Ηνωμένο Βασίλειο.[24] Το Billie Jean επίσης έφθασε στη 1η θέση στην Ισπανία και στην Ελβετία, στο top ten στην Αυστρία, στην Ιταλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη Νορβηγία και στη Σουηδία, και στη 45η θέση στη Γαλλία.[26]

Σε ένα άρθρο του Rolling Stone, ο Κρίστοφερ Κόννελι περιέγραψε το Billie Jean ως ένα «άπαχο, επίμονο τραγούδι της funk, το μήνυμα του οποίου δεν θα μπορούσε να είναι πιο αιχμηρό: She says I am the one/But the kid is not my son». Πρόσθεσε ότι το κομμάτι είναι «λυπηρό, πένθιμο τραγούδι, αλλά μια πελώρια επίλυση κρύβεται πίσω από τα συναισθήματα του Τζάκσον».[27] Το Blender δήλωσε ότι το τραγούδι ήταν «ένα από τα πιο εκκεντρικά ηχητικά, ψυχολογικά γεμάτα, εντελώς περίεργα πράγματα που υπήρξαν ποτέ στο ράδιο Top 40». Πρόσθεσε ότι ήταν «τρομακτικά έντονα, με παλμό, φωνητικά στο τεράστιο κενό μεταξύ πληκτρολόγιων και χορδών». Το περιοδικό περιέγραψε το κομμάτι ως «ένα πεντάλεπτο νευρικό κλονισμό, μέσα σε ρυθμό».[7] Το Stylus Magazine δήλωσε ότι το κομμάτι ήταν «μια από τις καλύτερες παραστάσεις του film noir στην ποπ μουσική, το οποίο τελειώνει χωρίς λύση διαφωνίας, με μια μοναχή και εγωίστρια μητέρα».[28] Σε ανάλυση του Thriller 25, το Allmusic παρατήρησε ότι το Billie Jean ήταν ένα «αναπάντεχο κομμάτι στη φουτουριστική funk».[29] Το κομμάτι έλαβε επαίνους και από τους βιογράφους του Τζάκσον. Ο Νέλσον Τζωρτζ δήλωσε ότι η διευθέτηση χορδών του Τζέρρι Χέι πρόσθεσε κίνδυνο στο Billie Jean, ενώ ο Τ. Ράντι Ταραμπορρέλλι πρόσθεσε ότι ήταν «σκοτεινό και αραιό» από τις συνήθειες παραγωγής του Κουίνσι Τζόουνς.[5][30]

Το Billie Jean έλαβε πολλά βραβεία και τιμές. Το 1984, το τραγούδι απέσπασε 2 από τα 8 Γκράμι που κέρδισε ο Τζάκσον - στις κατηγορίες Best R&B Song και Best R&B Male Vocal Performance. Κέρδισε το Billboard Music Award στην κατηγορία favorite dance/disco 12" LP, ενώ το 1980 το περιοδικό το ονόμασε Black Single of the Decade. Τα American Music Awards αναγνώρισαν το κομμάτι ως Favorite Pop/Rock Single, ενώ το Cash Box τίμησε το κομμάτι με βραβεία στις κατηγορίες Top Pop Single και Top Black Single. Το κομμάτι αναγνωρίστηκε με το βραβείο στην κατηγορία Top International Single από τα Canadian Black Music Awards, και έλαβε ένα Black Gold Award ως Single of the Year. Το Billie Jean βραβεύθηκε και για τις πωλήσεις του. Κέρδισε το βραβείο National Association of Recording Merchandisers Gift of Music ως το καλύτερο σε πωλήσεις single το 1984. Το 1989, έγινε πλατινένιο στις ΗΠΑ, για πωλήσεις τουλάχιστον 1 εκατομμυρίου αντίτυπων.[31][32] Οι digital πωλήσεις του Billie Jean έκαναν το κομμάτι χρυσό το 2005, για πωλήσεις τουλάχιστον 500.000 αντίτυπων.[33] Ο συνολικός αριθμός των digital downloads του κομματιού στις ΗΠΑ ανέρχεται στα 1.964.000.[34]

Προώθηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μουσικό βίντεο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τζάκσον στις μύτες των ποδιών του φωτίζει τα κεραμίδια στο μουσικό βίντεο του Billie Jean

Η ταινία μικρού μήκους για το Billie Jean θεωρείται το βίντεο που έκανε το MTV, ένα νέο και άγνωστο μουσικό κανάλι, διάσημο. Ήταν ένα από τα πρώτα βίντεο από ένα μαύρο καλλιτέχνη που έβγαιναν συνέχεια στον αέρα του καναλιού, καθώς τα στελέχη του δικτύου ένιωθαν ότι η μαύρη μουσική δεν ήταν αρκετή «ροκ».[35] Το βίντεο εμπνεύστηκε από την ταινία Somebody Up There Likes Me, και διευθύνθηκε από τον Στηβ Μπαρόν, το βίντεο δείχνει ένα φωτογράφο που ακολουθεί τον Τζάκσον. Ο φωτογράφος δεν πιάνει ποτέ τον Τζάκσον και όταν τον φωτογραφίζει, στη φωτογραφία του δεν εμφανίζεται ο Τζάκσον. Ο τραγουδιστής χορεύει στον δρόμο για το δωμάτιο της Μπίλλι Τζιν στο ξενοδοχείο και περπατά στον δρόμο, και κάθε κεραμίδι φωτίζεται καθώς περπατά σε αυτό.[35][36] Αφού εκτελεί μια γρήγορη περιστροφή, ο Τζάκσον πηδά και προσγειώνεται στις μύτες των ποδιών του. Κατά την άφιξη στον ξενοδοχείο, ο Τζάκσον ανεβαίνει τη σκάλα που οδηγεί στο δωμάτιο της Μπίλλι Τζιν. Κάθε σκαλί, στο οποίο πατά, φωτίζεται μέχρι που σβήνεται η λέξη Hotel, που είναι γραμμένη στο ταμπλό. Ο φωτογράφος τότε φθάνει στο ξενοδοχείο και βλέπει τον Τζάκσον να εξαφανίζεται καθώς καλύπτεται από την κουβέρτα του κρεβατιού της Μπίλλι Τζιν.[35] Ο Τζάκσον έχει μια νέα εμφάνιση στο βίντεο - τα μαλλιά του έχουν μπούκλες. Τα ρούχα του Τζάκσον, ένα μαύρο δερμάτινο σακάκι με ροζ πουκάμισο και κόκκινο παπιγιόν, έχουν αντιγραφεί από παιδιά στις ΗΠΑ.[35] Οι μιμήσεις έγιναν συνήθεια έτσι ώστε, παρά τις διαμαρτυρίες των μαθητών, το Bound Brook High School στο Νιού Τζέρσι απαγόρευσε στους μαθητές να φορούν ένα άσπρο γάντι όπως έκανε ο Τζάκσον στην εκτέλεση του Billie Jean στο Motown 25: Yesterday, Today, Forever.[37][38][39]

Ο Γουόλτερ Γιέτνικοφ, ο πρόεδρος της δισκογραφικής εταιρείας του Τζάκσον, CBS, ζήτησε από το MTV να προβάλλει το μουσικό βίντεο του Billie Jean. Εξοργίστηκε με την άρνηση του MTV να προβάλλει το μουσικό βίντεο, και απείλησε το κανάλι ότι θα απομακρύνει τα βίντεο των καλλιτεχνών της CBS/Epic και θα έλεγε στον κόσμο τη στάση του καναλιού προς τους μαύρους μουσικούς. «Είπα στο MTV, θα απομακρύνω ολόκληρο το προϊόν μας από τον αέρα. Δεν θα σας δώσω ξανά βίντεο. Και θα δημοσιεύσω το γεγονός ότι δεν θέλετε να προβάλλετε ένα μουσικό βίντεο από μαύρο καλλιτέχνη».[7] Ο Λες Γκάρλαντ, ο οποίος ήταν επικεφαλής των εξαγορών του MTV εκείνη την εποχή, αμφισβητεί το γεγονός ότι το κανάλι έπαιξε το βίντεο υπό πίεση της CBS. «Ποτέ δεν υπήρξε κανένας δισταγμός. Δεν στεναχωριέμαι», είπε. «Κάλεσα τον Μπόμπ (Ρόμπερτ Β. Πίττμαν, συνιδρυτής του καναλιού) για να του πω, Μόλις είδα το μεγαλύτερο βίντεο που είδα ποτέ στη ζωή μου. Είναι πολύ καλό. Την ίδια μέρα το προβάλλαμε. Το πως ο μύθος έγινε ιστορία ανατίναξε τα μυαλιά μας».[40] Όπως και να έχει, το MTV έπαιζε το Billie Jean συνέχεια.[7] Μετά την προβολή του βίντεο, το Thriller πώλησε επιπλέον 10 εκατομμύρια αντίτυπα.[41] Η ταινία μικρού μήκους έλαβε θέση στο Music Video Producers Hall of Fame το 1992.[31] Σε μια ψηφοφορία του 2005 από την εταιρεία τηλεπικοινωνιών 3, το μουσικό βίντεο έλαβε τη 5η θέση στο Top 20 Music Videos Ever.[42] Το βίντεο έλαβε τη 35η θέση στον κατάλογο των μεγαλύτερων βίντεο της χιλιετηρίδα από το MTV και το TV Guide.[43]

Το μουσικό βίντεο συμπεριλήφθηκε στα άλμπουμ Video Greatest Hits – HIStory, Number Ones, στο επιπλέον DVD του Thriller 25 και στο Michael Jackson's Vision.

Motown 25

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 25 Μαρτίου 1983, ο Τζάκσον εκτέλεσε το Billie Jean για το σόου της πρώην δισκογραφικής του εταιρείας, Motown. Το Motown 25: Yesterday, Today, and Forever που διοργανώθηκε στο Pasadena Civic Auditorium ήταν σόου για τα 25 χρόνια της εταιρείας. Διοργανωμένο από τη Σουζάν Ντε Πάς, στο σόου συμμετείχαν παλιοί και σύγχρονοι καλλιτέχνες της εταιρείας. Τα αστέρια της Motown θα ενώνονταν ξανά, για να τιμήσουν τον Μπέρρι Γκόρντι και να αναγνωρίσουν τον σημαντικό ρόλο που είχε στη ζωή τους. Ο Τζάκσον αρχικά αρνήθηκε την πρόσκληση, και δήλωσε ότι δεν ήθελε να εμφανιστεί ζωντανά, ή να εμφανιστεί ξανά με τα αδέρφια του. Ο Τζάκσον άλλαξε γνώμη μετά από επίσκεψη του Γκόρντι, τον οποίον σεβόταν πολύ. Ο Τζάκσον δήλωσε ότι θα εκτελέσει και solo. Ο Γκόρντι συμφώνησε και αποφασίστηκε να εκτελεστεί το Billie Jean.[44]

Ο Μάικλ Τζάκσον εκτελεί το moonwalk καθώς εκτελεί το Billie Jean, κατά τη διάρκεια του Motown 25

Μετά τις εμφανίσεις των Μάρβιν Γκάι, Σμόκι Ρόμπινσον και Μάρι Βέλλς, ακολούθησαν οι Τζάκσον με την πρώτη εμφάνιση του συγκροτήματος μετά από 8 χρόνια. Τα αδέρφια εκτέλεσαν ένα ποτ πουρί των παλαιών τραγουδιών τους. Αφού εκτέλεσαν το I'll Be There, άφησαν τον Μάικλ μόνο στη σκηνή. Ο Τζάκσον φορούσε μαύρο παντελόνι, μαύρο σακάκι και ένα λευκό γάντι. Για να αρχίσει την εμφάνιση του, ο Τζάκσον έβαλε απότομα ένα καπέλο και έλαβε μια πόζα, έχοντας το λευκό γάντι στο αριστερό χέρι, στις μύτες των ποδιών του. Πέταξε το καπέλο στην άκρη και εκτέλεσε το Billie Jean.[44] Κατά την εκτέλεση, ο τραγουδιστής άρχισε να εκτελεί το moonwalk για πρώτη φορά δημοσίως και αυτή η κίνηση τον έκανε εικόνα της ποπ.[45][46] Ο Τζάκσον πήγαινε προς τα πίσω για να εκτελέσει το moonwalk, πριν γυρίσει και προσγειωθεί en pointe.[44]

Το Motown 25: Yesterday, Today, Forever είχαν δει 50 εκατομμύρια άνθρωποι και έδωσε στον Τζάκσον μια υποψηφιότητα για Έμμι.[47][48] Με αυτή την εμφάνιση, ο Τζάκσον έλαβε νέο κοινό και αύξησε τις πωλήσεις του Thriller, το οποίο έγινε το καλύτερο σε πωλήσεις άλμπουμ όλων των εποχών.[49] Μια μέρα μετά την προβολή του σόου, ο Τζάκσον έλαβε τηλεφώνημα από το είδωλο της παιδικής του ηλικίας, Φρεντ Αστέρ. Ακόμα ένα είδωλο της παιδικής ηλικίας του Τζάκσον, ο Σάμμι Ντάβις, έδωσε έμφαση στο μαύρο σακάκι του Τζάκσον και αργότερα το έλαβε ως δώρο.[49]

Ο Τζάκσον δήλωσε ότι ήταν απογοητευμένος με την εμφάνιση του - ήθελε να μείνει στις μύτες των ποδιών του για περισσότερο χρόνο.[44] Ο Τζάκσον δήλωσε ότι το Billie Jean ήταν ένα από τα αγαπημένα του τραγούδια για να εμφανιστεί ζωντανά, αλλά όχι με τον τρόπο που το εκτέλεσε στο Motown 25: Yesterday, Today, Forever. «Το κοινό ήθελε κάτι καινούργιο - και είχα να εκτελέσω το moonwalk», δήλωσε αργότερα. «Ήθελα να εκτελέσω μια διαφορετική εκδοχή».[31]

Σε ένα κατάλογο Top 100 των VH1 και Entertainment Weekly το 2000, η εκτέλεση του Τζάκσον βαθμολογήθηκε ως η 6η μεγαλύτερη rock 'n' roll τηλεοπτική στιγμή.[50] Πέντε χρόνια αργότερα, το Entertainment Weekly ονόμασε την εμφάνιση του Τζάκσον στο Motown 25 την πιο σημαντική στιγμή στην ιστορία της ποπ. «Ήταν μια στιγμή που δεν είχε καμία ζωντανή εμφάνιση. Είχε μια μεσσιανική ποιότητα», δήλωσε ο Στηβ Ντάλι της Entertainment Weekly.[51]

Διαφημίσεις της Pepsi

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1984, η Pepsi χορήγησε την περιοδεία των Τζάκσον 5, Victory Tour. Ως αντάλλαγμα, ο Μάικλ και τα αδέρφια του συμμετείχαν σε δύο διαφημίσεις της εταιρείας.[52] Ο Τζάκσον θα εκτελούσε ένα τραγούδι με τη μελωδία του Billie Jean, ονόματι Pepsi Generation. Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε στην επίσημη διαφήμιση και κυκλοφόρησε ως 7" promo single. Η πρώτη διαφήμιση είχε τον Αλφόνσο Ριμπέιρο ως μιμητή του Τζάκσον. Τα δύο διαφημιστικά διευθύνθηκαν από τον Μπόμ Γκιράλντι, διευθυντή του μουσικού βίντεο για το Beat It. Στην εκστρατεία για το The Choice of a New Generation, τον Φεβρουάριο του 1984, συμμετείχαν 1.600 άνθρωποι με πρόγραμμα και το 7" single.[53] Κατά το γύρισμα της δεύτερης διαφήμισης, τα πυροτεχνικά που χρησιμοποίηθηκαν εξερράγησαν και έκαψαν τα μαλλιά του Μάικλ. Λόγω του ατυχήματος, ο Τζάκσον χρειαζόταν μια επανορθωτική εγχείρηση.[54][55][56] Τα διαφημιστικά έκαναν την πρεμιέρα στην τελετή των Γκράμι, στην οποία ο Τζάκσον κέρδισε 8 βραβεία.[52][57]

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Billie Jean θεωρείται ένα από τα πιο επαναστατικά κομμάτια στην ιστορία της ποπ.[58] Το μουσικό βίντεο για την προώθηση του single ήταν πρωτοποριακό. Το Billie Jean βοήθησε το Thriller να γίνει το καλύτερο σε πωλήσεις άλμπουμ όλων των εποχών και αναφέρεται από μουσικούς όπως Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, Κρίς Μπράουν και Usher.[58][59] Η The Guardian δήλωσε ότι «περισσότερη σκέψη πήγε στην παραγωγή του single σε σύγκριση με τη σκέψη στις καριέρες των Axl Rose, Coldplay, ή Σανάια Τουέιν».[58] Οι ζωντανές εμφανίσεις του Τζάκσον με το κομμάτι επισκίασε το τραγούδι. Πολλοί ήθελαν να βλέπουν τον Τζάκσον να χορεύει κάτω από τη μελωδία του Billie Jean παρά απλά τον ακούνε. Το τραγούδι και οι εμφανίσεις βοήθησαν το Τζάκσον να γίνει εικόνα της ποπ.[58]

Τακτικά, το τραγούδι θεωρείται από ψηφοφόρους ως ένα από τα καλύτερα τραγούδια των εποχών, καθώς επίσης ονομάστηκε και το μεγαλύτερο χορευτικό τραγούδι όλων των εποχών από τους ακροατές του BBC Radio 2. Μετά την ανακοίνωση του νικητή, η παρουσιάστρια Ζο Μπαλ δήλωσε, «Είμαι ευχαριστημένος που το Billie Jean ανακηρύχθηκε το καλύτερο χορευτικό τραγούδι όλων των εποχών. Αυτός είναι ο Τζάκσον στα καλύτερα του». Συνέχισε, «η εμφάνιση του Τζάκσον στην 25η επέτειο της Motown με αυτό το κομμάτι μπορεί να είναι η μεγαλύτερη ζωντανή εμφάνιση όλων των εποχών. Η γραμμή μπάσου είναι απίστευτη, η παραγωγή είναι θανατηφόρα. Είναι απλά τέλειο».[60] Σε ένα κατάλογο των Rolling Stone και MTV το 2000, το τραγούδι ονομάστηκε το πέμπτο (5) μεγαλύτερο ποπ κομμάτι από το 1963. Το I Want You Back και το Beat It έλαβαν την 9η και 22η θέση αντίστοιχα. Το τραγούδι Yesterday των The Beatles, τα δικαιώματα του οποίου έχει ο Τζάκσον, έλαβαν την 1η θέση.[61]

Σε μια ψηφοφορία του 2005 από τη Sony Ericsson, το Billie Jean έγινε το τρίτο πιο αγαπημένο κομμάτι του κόσμου. Περίπου 700.000 άνθρωποι από 60 διαφορετικές χώρες έδωσαν την ψήφο τους για το κομμάτι. Οι ψηφοφόροι από το Ηνωμένο Βασίλειο τοποθέτησαν το Billie Jean στη 1η θέση, μπροστά από το Thriller, με 5 κομμάτια στο top ten να είναι τραγούδια του Τζάκσον. Το τραγούδι έφθασε στην 7η θέση στο MTV Europe's All-Time Top Ten R&B Songs. Σε μια έρευνα με 600.000 ερωτηθέντες, το Channel 4 και το HMV έδωσαν στο Billie Jean τη 16η θέση στο Music of the Millenium Ρoll.[43]

Σε μια συνέντευξη, ο καλλιτέχνης της R&B Φάρρελ Γουίλιαμς δήλωσε ότι το Billie Jean ήταν ένα από τα αγαπημένα του κομμάτια. «Είναι δύσκολο να πεις αν υπάρχει μεγαλύτερο κομμάτι από το Billie Jean. Νομίζω ότι ποτέ δεν θα υπάρξει ένα τραγούδι σαν αυτό, με αυτή τη γραμμή μπάσου, με αυτή την επίδραση και την τελειότητα».[62] Το τραγούδι ακούγεται στην ταινία Οι Άγγελοι του Τσάρλι και στο βιντεοπαιχνίδι Grand Theft Auto: Vice City. Όταν ξανακυκλοφόρησε ως κομμάτι της εκστρατείας του Visionary το 2006, το Billie Jean έφθασε στην 11η θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έμεινε στο top 200 για περίπου 40 εβδομάδες και ήταν η πιο επιτυχημένη επανακυκλοφορία.[43] Εκείνη την εποχή, το Billie Jean παιζόταν στα 90% των ραδιοφωνικών σταθμών του κόσμου και είχε 250.000 περιστροφές ανά εβδομάδες στα κλαμπ σε όλο τον κόσμο.[62]

Προσωπικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Γραμμένο από τον Μάικλ Τζάκσον
  • Παραγωγή: Κουίνσι Τζόουνς
  • Συμπαραγωγός: Μάικλ Τζάκσον
  • Γκρεγκ Φίλλινγκεϊνς: Συνθεσάιζερ
  • Γκρεγκ Σμιθ: Συνθεσάιζερ
  • Μπιλ Βόλντερ: Συνθεσάιζερ, προγραμματισμός συνθεσάιζερ
  • Νταβίντ Γουίλιαμς: Κιθάρα
  • Λουίς Τζόνσον: Μπάσο
  • Ντντούγκου Χάνκλερ: Ντράμς
  • Μάικλ Μπόντικερ: Emulator
  • Διευθέτηση φωνητικών, ρυθμού και συνθεσάιζερ από τον Μάικλ Τζάκσον
  • Ενορχήστρωση εγχόδρων από τον Τζέρρι Χέι
  • Διεύθυνση εγχόρδων από τον Τζέρεμι Λούμποκ

Κατάλογος κομματιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Visionary single:
  1. Billie Jean - 4:54
  2. Billie Jean (12" edit) - 6:24
  3. Billie Jean (Music Video) - 4:56
  • 12" Version
  1. Billie Jean (12" edit) - 6:24
  2. Billie Jean (Instrumental) - 6:24
  • 12" Version (Mexico)
  1. Billie Jean (12" edit) - 6:24
  2. Beat It (Extended Version) - 5:41
  • 7" Version (ΗΠA)
  1. Billie Jean - 4:54
  2. Can't get Outta the Rain- 4:10
  • 7" version (Ηνωένο Βασίλειο)
  1. Billie Jean - 4:54
  2. It's The Falling In Love - 3:49

Επίσημα remixes

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Album Version - 4:54
  2. 12" Version - 6:24
  3. Instrumental - 6:24
  4. Pepsi Version - 1:00
  5. Four On The Floor Club Mix - 6:28
  6. Four On The Floor Radio Mix - 4:40
  7. Underground Mix - 6:40
  8. Tony Moran's Luscious Vocal Mix (Δεν κυκλοφόρησε)
  • Ο Ρόννι Βεντούρα είχε κάνει ένα remix του πρώτο μέρους της πρώτης στροφής, καθώς και του πρώτου B-section και ρεφρέν, για το MJ Megaremix το 1995, αλλά δεν έκανε ένα ολοκληρωμένο mix του τραγουδιού.

Τσαρτ και πωλήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πωλήσεις και βραβεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χώρα Βραβείο
Γαλλία Πλατινένιο[88]
Νέα Ζηλανδία Χρυσό
ΗΠΑ Πλατινένιο

Billie Jean 2008

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
"Billie Jean 2008"
Single από Μάικλ Τζάκσον
Κυκλοφόρησε2008
Διάρκεια4:37
ΔισκογραφικήEpic Records
ΣτιχουργόςΜάικλ Τζάκσον
ΠαραγωγόςΜάικλ Τζάκσον

Ο ράπερ και καλλιτέχνης της χιπ χοπ Κάνιε Γουέστ έκανε ένα remix του κομματιού για το Thriller 25, μια επετειακή κυκλοφορία για τα 25 χρόνια κυκλοφορίας του Thriller. Ονόματι Billie Jean 2008, το remix έλαβε μεικτές γνώμες - οι περισσότεροι κριτικοί δήλωσαν ότι ήταν απίθανο να βρεθεί κάποιο μέρος του κομματιού για να βελτιωθεί. Ο Μπίλ Λάμπ, του About.com, περιέγραψε το remix ως «άψυχο», και πρόσθεσε ότι ακούγεται λες και ο Γουέστ «έβαλε το στούντιο απόλυτα εκφοβισμένο από την ιδιοφυΐα της αρχικής εκδοχής».[89] Ο Τομ Έβινγκ, της Pitchfork Media, εξήγησε ότι ένας στίχος «μπορούσε να προσθέσει δυναμική στο αδέξιο κλειστοφοβικό mix».[90] Ο Μάικλ Τζόσεφ, σε άρθρο για το Thriller 25 στο PopMatters, περιέγραψε τον κατάλογο κομματιών της επανακυκλοφορίας «ευχάριστα» αλλά η μόνη εξαίρεση ήταν το «τεμπέλικο» remix του Γουέστ. Πρόσθεσε, «Είχες την ευκαιρία να κάνεις ένα remix του πιο εικονικού single από το πιο εικονικό άλμπουμ όλων των εποχών, και το μόνο που κατάφερες ήταν να προσθέσεις μια drum machine στην αρχική διευθέτηση του κομματιού;».[91] Ο Ρόμπ Σέφφιλντ, του Rolling Stone, μίσησε τη μετακίνηση της αρχικής γραμμής μπάσου, και συνέχισε «είναι σαν να βάζεις τον Μπόμπι Όρρ στον πάγο χωρίς το μπαστούνι του χόκεϊ».[92] Ο Τόντ Γκίλχριστ, της IGN, επαίνεσε το remix και δήλωσε ότι είναι «αρκετά καλό κομμάτι». Πρόσθεσε, «επαναλαμβάνει σχεδόν το δράμα της γραμμής μπάσου, οι προσθήκες που έκανε ενισχύουν το τραγούδι και το κάνουν πιο σύγχρονο».[93]

Επανεκτελέσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
"Do It Again Medley with Billie Jean"
Single από Slingshot
Κυκλοφόρησε1983
Format7"
Ηχογραφήθηκε1983
ΕίδοςDisco, χορευτική μουσική
Διάρκεια7:22
ΔισκογραφικήQuality Records
"Billie Jean"
Single από The Bates
από το άλμπουμ Pleasure + Pain
Κυκλοφόρησε23 Ιουλίου 1995
FormatCD
Ηχογραφήθηκε1995
ΕίδοςPunk-rock
Διάρκεια4:25
ΔισκογραφικήVirgin Records
ΠαραγωγόςThe Bates, Άντι Τζάνγκ
singles των The Bates ανά χρονολογία
A Real Cool Time
(1995) 		Billie Jean
(1995) 		Say It Isn't So
(1995

Do It Again

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Do It Again Medley with Billie Jean ήταν το τίτλος της επανεκτέλεσης του κομματιού από το συγκρότημα Slingshot, η οποία κυκλοφόρησε το 1983. Το τραγούδι περιέχει στοιχεία του Billie Jean και του top-ten hit του Στίλι Ντάν, Do It Again.

Η εκδοχή των The Bates

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1995, το γερμανικό punk rock συγκρότημα The Bates επανεκτέλεσε το Billie Jean για το άλμπουμ Pleasure + Pain. Η επανεκτέλεση ήταν επίσης επιτυχημένη αν και έλειπαν περιπλοκές από την αρχική εκδοχή. Το μουσικό βίντεο θεωρείται παρωδία της ταινίας Psycho.[94]

Κατάλογος κομματιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Maxi-CD

  1. Billie Jean — 4:25
  2. Tonight (Remix) — 3:45
  3. Love Is Dead (Part II) — 3:22
  4. Yeah (Acoustic Version) — 1:06

Τσαρτ (εκδοχή των The Bates)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τσαρτ (1995) Καλύτερη
θέση
Γερμανία 21
Αυστρία 40[95]
Ελβετία 10[96]
Ηνωμένο Βασίλειο 67[97]

Άλλες εκδοχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του χρόνου, το Billie Jean είχε επανεκτελεθεί από διάφορους καλλιτέχνες:

  • Το 1986, ο Βραζιλιάνος Καετάνο Βελόσο επανεκτέλεσε το τραγούδι.[98]
  • Το 1991, ο ράπερ LL Cool J εκτέλεσε το κομμάτι για το τραγούδι Who's Afraid of the Big Bad Wolf?.
    • Μετά τον θάνατο του Τζάκσον, το ξαναεπανεκτέλεσε για το κομμάτι Billie Jean Dream.[99]
  • Το 1997, το βρετανικό funk συγκρότημα Linx ηχογράφησε τη δική τους εκδοχή και την ονόμασαν Billie Jean Got Soul.[43]
  • Το 1999, το χιπ χοπ συγκρότημα Invisibl Skratch Piklz εκτέλεσαν το κομμάτι ζωντανά στο τέλος του Shiggar Fragger: Volume 2 μαζί με τον DJ Yogafrog.[100]
  • Το 2000, ο Άγλλος μουσικός Ιάν Μπράουν επανεκτέλεσε το Billie Jean. Μπορεί να βρεθεί ως Β-side του Dolphins Were Monkeys, από το δεύτερο του άλμπουμ, Golden Greats.[43][101]
  • Το 2006, το τραγούδι εκτελέστηκε από τους Westlife στην περιοδεία Face to Face.
  • Το 2007, ο Αμερικανός ροκ μουσικός Κρίς Κορνέλ ηχογράφησε το τραγούδι για το άλμπουμ Carry On.[102]
  • Το 2008, η εκδοχή του Κρίς Κορνέλ εκτελέστηκε ζωντανά από τον Ντέιβιντ Κούκ στην έβδομη χρονιά του American Idol.[103]
  • Το συγκρότημα Tigerstyle ηχογράφησε ένα κομμάτι ονόματι Nachna Onda Nai. Αυτό το τραγούδι είναι remix του Billie Jean (Μάικλ Τζάκσον) και το Under Pressure (Queen και Ντέιβιντ Μπόβι μαζί με Κάκα Μπαϊνιβάλα).
    • Τον Μάη του 2008, το συγκρότημα Signature χρησιμοποίησε την εκδοχή των Tigerstyle στο Britain's Got Talent.
  • Το 2009, οι The Fringemunks έκαναν μια παρωδία για το κομμάτι (το συγκρότημα είναι παρωδία των Alvin and the Chipmunks) για το επεισόδιο 1.16 της σειράς Fringe, Unleashed.[104]
  • Το 2009, η Χαρίκ Πεμπένγκο, μια ηθοποιός και τραγουδίστρια από τις Φιλιππίνες, εκτέλεσε μια ζωντανή εκδοχή του τραγουδιού με τον Μάικλ Β., άλλο καλλιτέχνη από τις Φιλιππίνες, στο Charice: Home for Valentine's, στο GMA.[105]
  • Το 2010 και το 2011, ο Αμερικανικός τραγουδιστής-συνθέτης Μπρούνο Μαρς εκτέλεσε το κομμάτι κατά την περιοδεία Doo-Wops & Hooligans.[εκκρεμεί παραπομπή]
  • Το 2010, η ροκ και ποπ καλλιτέχνης Τέρρα Ναόμι εκτέλεσε το κομμάτι ακουστικά στο YouTube και στο άλμπουμ MJ Acoustic Covers - Tribute to Michael.[106][107]
  • Το 2011, ο Πάτρικ Στάμπ, κύριος τραγουδιστής του συγκροτήματος Fall Out Boy, εκτέλεσε a cappella το τραγούδι προς τιμή του Τζάκσον μαζί με τα κομμάτια Scream, Man in the Mirror, Thriller και άλλα τραγούδια.[108]
  • Το 2011, το συγκρότημα Nonpoint εκτέλεσε το κομμάτι, το οποίο είναι διαθέσιμο για δωρεάν download από τη σελίδα τους στο Facebook.[109]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Jackson 1988, σελίδες 192–194.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Wadhams, pp. 418–422
  3. ↑ «Billie Jean files lawsuit saying that he is the one». Philadelphia Daily News. 20 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  4. ↑ Vena, Jocelyn (6 Ιουλίου 2009). «Michael Jackson Answers Fan Questions In 1996 Thailand Interview». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Taraborrelli, pp. 223–224
  6. ↑ Murphy, Sport (27 Ιανουαρίου 2008). «Man in the moonwalk». New York Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 «The 500 Greatest Songs Since You Were Born: Number 1». Blender. Οκτώβριος 2005. 
  8. ↑ Daly, Susan (21 Μαρτίου 2009). «The genius of Jacko». Irish Independent. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Halstead, pp. 36–37
  10. ↑ Winterman, Denise (30 Νοεμβρίου 2007). «Thrills and spills and record breaks». BBC News. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  11. ↑ Glentzer, Molly (1 Ιουλίου 2009). «The steps that made Michael Jackson great». Houston Chronicle. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  12. ↑ «Moonwalker everything everyone already knows about Michael Jackson is in his fluffy autobiography». San Jose Mercury News. 21 Απριλίου 1988. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  13. ↑ Jackson, Michael (1 Μαΐου 1988). «'Thriller of a Lifetime'». Toronto Star. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  14. ↑ Swedien, Bruce (29 Αυγούστου 2006). «Clean guitar sound on Billie Jean». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2011. 
  15. ↑ «Post-Disco». AllMusic. All Media Network. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2013. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Makinde, Adeyinka (2009). «The Legacy of Michael Jackson». Black-history-month.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2013. the song ‘Billie Jean’, presents rhythm and blues in a post-disco dance form. 
  17. ↑ «The Year in Music – 1983». Eightiesclub.tripod.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2013. On the dance floor, David Bowie's "Let's Dance" and Michael Jackson's "Billie Jean" defined the post-disco beat. 
  18. ↑ Ripani, Richard J. (2006). The New Blue Music: Changes in Rhythm & Blues, 1950–1999. University Press of Mississippi. σελ. 146. ISBN 1-57806-862-2. 
  19. ↑ Thomas Erlewine, Stephen. «The Funk of 25 Years: Thriller Hits The Quarter Century Mark». AllMusic. All Media Network. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2014. 
  20. ↑ Connelly, Christopher (21 Ιανουαρίου 1997). «Rolling Stone's Thriller review». Rolling Stone RealNetworks. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2014. 
  21. ↑ «Billie Jean Sheet Music - Michael Jackson - 112114». FreeHandMusic.com. Alfred Publishing Co. Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2010. 
  22. ↑ «Billie Jean - Michael Jackson Digital Sheet Music (Digital Download)». MusicNotes.com. Alfred Publishing Co. Inc. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2010. 
  23. ↑ Taraborrelli, p. 222
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 24,5 Halstead, pp. 37–38
  25. ↑ 25,0 25,1 George, p. 39
  26. ↑ 26,0 26,1 «Austrian Singles Chart Archives». austriancharts.at. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  27. ↑ «Rolling Stone's Thriller review». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  28. ↑ «Thriller - The Diamond». Stylus Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  29. ↑ «Allmusic's Thriller 25 review». Allmusic. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  30. ↑ George, p. 23
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Halstead, pp. 38–40
  32. ↑ George, pp. 39–43
  33. ↑ «RIAA database». Recording Industry Association of America. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2009. 
  34. ↑ Grein, Paul (24 Σεπτεμβρίου 2010). «Chart Watch Extra: Songs From The Last Century - Chart Watch». Yahoo! Music. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-09-30. https://web.archive.org/web/20100930185756/http://new.music.yahoo.com/blogs/chart_watch/66353/chart-watch-extra-songs-from-the-last-century. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2010. 
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Campbell, p. 58
  36. ↑ Weitner, Sean. «Michael Jackson: A Life in Film». Flak magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2003. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  37. ↑ «School bans Michael Jackson attire». Lakeland Ledger. 13 Μαρτίου 1984. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  38. ↑ «White gloves banned». Ottawa Citizen. 14 Μαρτίου 1984. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  39. ↑ «Gloved teens protest policy». The Rock Hill Herald. 3 Μαρτίου 1984. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2010. 
  40. ↑ «Why it took MTV so long to play black music videos». Jet. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-08-02. https://web.archive.org/web/20130802013636/http://findarticles.com/p/articles/mi_m1355/is_14_110/ai_n16807343/pg_1?tag=artBody;col1. Ανακτήθηκε στις 2011-07-18. 
  41. ↑ Cocks, Jay (26 Δεκεμβρίου 1983). «Sing a Song of Seeing». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  42. ↑ Smith, David (30 Ιανουαρίου 2005). «Cash tops Thriller with best video ever». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 43,4 Halstead, pp. 39–41
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 Taraborrelli, pp. 234–240
  45. ↑ Leopold, Todd (6 Ιουνίου 2005). «Michael Jackson: A life in the spotlight». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  46. ↑ Cannon, Bob. «A Giant Step for Jackson». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  47. ↑ «A Glance at the Career of Michael Jackson». Fox News Channel. 14 Ιουνίου 2005. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  48. ↑ Harris, Chris (14 Ιανουαρίου 2008). «Michael Jackson, Akon Are 'Startin' Somethin' On Thriller 25 Track». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  49. ↑ 49,0 49,1 Campbell, pp. 65–68
  50. ↑ «Top Rock TV Moment A Really Big Show». CBS News. 24 Ιουλίου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  51. ↑ «The 25 Most Important Pop Culture Moments». CNN. 1 Σεπτεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  52. ↑ 52,0 52,1 Taraborrelli, pp. 279–289
  53. ↑ Halstead, p. 205
  54. ↑ «Ailing». Time. 6 Φεβρουαρίου 1984. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  55. ↑ «Singer Has Operation To Repair Burn Scar». The New York Times. 19 Απριλίου 1984. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  56. ↑ Zoglin, Richard (13 Φεβρουαρίου 1984). «Too Much Risk on the Set?». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  57. ↑ «The 26th Annual Grammy Awards». Time. 19 Μαρτίου 1984. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2009. 
  58. ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 «How Billie Jean changed the world». The Guardian. 12 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  59. ↑ Rayner, Ben (10 Φεβρουαρίου 2008). «The return of Michael Jackson's Thriller». The Toronto Star. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  60. ↑ «Billie Jean voted top dance song». BBC. 15 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος][νεκρός σύνδεσμος]
  61. ↑ «Yesterday is top pop song». BBC. 17 Νοεμβρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  62. ↑ 62,0 62,1 Thriller 25: The Book, p. 26
  63. ↑ «Canadian singles chart archives». RPM. 26 Μαρτίου 1983. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  64. ↑ «Dutch Singles Chart Archives». dutchcharts.nl. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2010. 
  65. ↑ «French Singles Chart Archives». lescharts.com. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  66. ↑ «German Singles Chart Archives». charts-surfer.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2009. 
  67. ↑ «Irish Singles Chart Archives». irishcharts.com. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2010. 
  68. ↑ 68,0 68,1 «Italian Singles Chart Archives». italiancharts.com. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  69. ↑ «New Zealand Singles Chart Archives». charts.org.nz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2010. 
  70. ↑ «Norwegian Singles Chart Archives». norwegiancharts.com. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  71. ↑ «Spanish Singles Chart Archives». spanishcharts.com. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  72. ↑ «Swedish Singles Chart Archives». swedishcharts.com. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  73. ↑ 73,0 73,1 «Swiss Singles Chart Archives». hitparade.ch. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  74. ↑ «Australian Singles Chart Archives (2009)». australian-charts.com. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  75. ↑ «Austrian Singles Chart Archives (2009)». austriancharts.at. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  76. ↑ «Danish Singles Chart Archives (2009)». hitlisterne.dk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  77. ↑ «Dutch Singles Chart Archives (2009)». acharts.us. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  78. ↑ Music: Top 100 Songs | Billboard Hot 100 Chart
  79. ↑ «Finnish Singles Chart Archives». ylex.yle.fi. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  80. ↑ «French Singles Chart Archives (2009)». lescharts.com. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  81. ↑ «Irish Singles Chart Archives (2009)». acharts.us. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  82. ↑ «New Zealand Singles Chart Archives (2009)». acharts.us. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2010. 
  83. ↑ «Norwegian Singles Chart Archives (2009)». acharts.us. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2010. 
  84. ↑ «Swedish Singles Chart Archives (2009)». swedishcharts.com. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2010. 
  85. ↑ «Billboard Türkiye Top 20» (στα Τουρκικά). Billboard Türkiye. 6 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2010. 
  86. ↑ «UK Singles Chart Archives (2009)». chartstats.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2009. 
  87. ↑ «Digital Songs: Week of July 11, 2009». Billboard. Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2010. 
  88. ↑ «InfoDisc : Les Certifications (Singles) du SNEP (les Disques de Platine)» (στα Γαλλικά). InfoDisc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2010. 
  89. ↑ Lamb, Bill. «About.com's Thriller 25 review». Νέα Υόρκη: About.com (The New York Times Company). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  90. ↑ Ewing, Tom (15 Φεβρουαρίου 2008). «Pitchfork Media's Thriller 25 review». Pitchfork Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  91. ↑ Joseph, Mike. «PopMatters' Thriller 25 review». PopMatters. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  92. ↑ Sheffield, Rob. «Rolling Stone's Thriller 25 review». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  93. ↑ Gilchrist, Todd. «IGN's Thriller 25 review». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  94. ↑ «The Bates : Billie Jean (Remake des Klassikers von Michael Jackson im "Psycho"-Remake)». Linus Lumpitzsch via YouTube. 
  95. ↑ THE BATES - BILLIE JEAN (SONG) - Austrian Charts
  96. ↑ The Bates - Billie Jean - Swiss Charts
  97. ↑ «Billie Jean - Bates - UK Charts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011. 
  98. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2011. 
  99. ↑ «LL Cool J's Who's Afraid of the Big Bad Wolf sample of Michael Jackson's Billie Jean». Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2010. 
  100. ↑ Invisibl Skratch Piklz, The* - The Shiggar Fraggar Show! Vol. 2 (CD) at Discogs
  101. ↑ «Brown's Thriller killer!». NME. 17 Μαρτίου 2000. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  102. ↑ Harris, Chris (8 Νοεμβρίου 2006). «Chris Cornell Tackles Gospel — And Michael Jackson? — On Solo LP». MTV. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2009. 
  103. ↑ «Cornell Chats 'Idol'/'Billie Jean' Performance». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2011. 
  104. ↑ Fringemunks Web site
  105. ↑ «Zap2it - TV Listings, TV Show Guide, Entertainment News, TV Ratings». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2011. 
  106. ↑ ❤ 'Billie Jean' - Terra Naomi Undercover Monday ❤ - YouTube
  107. ↑ CDJapan : MJ Acoustic Covers -Tribute to Michael- R.I.P (1958-2009) V.A. CD Album
  108. ↑ Patrick Stump Pays Tribute to Michael Jackson in Awesome A Cappella Medley Αρχειοθετήθηκε 2014-03-30 στο Wayback Machine. RollingStone. Retrieved 10 May 2011
  109. ↑ «Nonpoint's Cover of Michael Jackson's 'Billie Jean' Offered as Free Download (Get It Here!)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2011. 
Βιβλιογραφία