Albatros C.XII

Albatros C.XII
	Dane podstawowe
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Producent	Albatros-Werke GmbH
Typ	samolot rozpoznawczy i bombowy
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji mieszanej, podwozie stałe
Załoga	2 (pilot, obserwator)
	Historia
Data oblotu	1918
Lata produkcji	1918 – 1919
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy Mercedes D.IVa
Moc	260 KM (191 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	14,37 m
Długość	8,85 m
Wysokość	3,25 m
Powierzchnia nośna	42,70 m²
	Masa
Własna	845 kg
Startowa	1 640 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	175 km/h
Prędkość przelotowa	150 km/h
Prędkość wznoszenia	4,2 m/s
Pułap	5 000 m
Zasięg	510 km
Długotrwałość lotu	3 godziny 15 minut
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 karabin maszynowy lMG 08/15 kal. 7,92 mm (stały – pilota); 1 karabin maszynowy Parabellum kal. 7, 92 mm (ruchomy – obserwatora); 100 kg bomb
	Użytkownicy
	Cesarstwo Niemieckie, Polska
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Albatros CXII – niemiecki samolot rozpoznawczy i bombowy z okresu I wojny światowej. Zaprojektowany i zbudowany w 1918 roku w niemieckiej wytwórni lotniczej Albatros GmbH.

Historia

W 1917 roku w niemieckiej wytwórni lotniczej Albatros GmbH inżynierowie Thelen i Schubert skonstruowali samolot wielozadaniowy Albatros C.XII. Stanowił on rozwinięcie konstrukcji samolotu rozpoznawczo-bombowego Albatros C.X. W samolocie Albatros C.XII zmieniono kształt kadłuba na owalny, co wydatnie zmniejszyło opory aerodynamiczne i poprawiła osiągi. Kadłub stał się bardziej opływowy, można było w nim zastosować nowocześniejszą – lżejszą i wytrzymalszą konstrukcję półskorupową. W kadłubie z przodu zamontowano silnik rzędowy, chłodzony cieczą, schładzaną w chłodnicy umieszczonej na środku górnego płata. Silnik wystawał nieco poza obrys górnej części kadłuba. Za silnikiem mieścił się zbiornik paliwa, a za nim usytuowano jedna za drugą dwie odkryte kabiny – pierwsza pilota, druga obserwatora. W kabinie pilota znajdowały się urządzenia sterownicze oraz podstawowe przyrządy pilotażowe i nawigacyjne. Z tyłu kadłuba zamontowano usterzenie klasyczne, przy czym konstrukcję usterzenia pionowego skopiowano z samolotu myśliwskiego Albatros D.III, aby uprościć technologię jego montażu z kadłubem. Komora płatów i ich konstrukcja była identyczna jak w samolocie Albatros C.X. Niezmienione także pozostało podwozie. Budowę nowego modelu samolotu, oznaczonego Albatros C.XII, ukończono pod koniec 1917 roku, a jego oblotu dokonano na początku 1918 roku. Podczas prób w locie samolot zachowywał się poprawnie, odznaczał się dobrymi właściwościami pilotażowymi i osiągał zamierzone przez konstruktorów parametry lotu.

Po zakończeniu wymaganych prób, od razu uruchomiono produkcję seryjną tych samolotów. Pierwsze Albatrosy C.XII skierowano na front zachodni wiosną 1918 roku. Stanowiły one wyposażenie niemieckich jednostek lotniczych (niem. Flieger Abteilug Flotte) i cieszyły się dobrą opinią załóg latających na tych samolotach. Stosowano je do końca I wojny światowej.

Ogółem w wytwórni Albatros GmbH w Pile oraz na licencji w zakładach Bayerische Flugzeug Werke (BFW) i Linke Hoffmann Werke wyprodukowano około 100 samolotów Albatros CXII.

Użycie w Wojsku Polskim

W listopadzie 1918 roku polskie oddziały wojskowe zdobyły na terenie Małopolski 4 samoloty Albatros C.XII. Po wyremontowaniu dwa samoloty otrzymała Wyższa Szkoła Pilotów w Poznaniu na lotnisku Ławica, a pozostałe dwa przydzielono w lutym 1919 roku do 8 eskadry wywiadowczej wraz z samolotami Albatros C.III i Rumpler C.I. Eskadra ta od 7 kwietnia 1919 roku brała udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w której szybko utraciła swój sprzęt, przeważnie w czasie przygodnych lądowań.

Kilka kolejnych samolotów Albatros C.XII kupiono w wytwórni lotniczej Albatros. Samoloty te oprócz 8 eskadry wywiadowczej otrzymała 1 eskadra wielkopolska (późniejsza 12 eskadra), która w marcu 1919 roku działała z lotniska Hureczko koło Przemyśla. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej pojedyncze Albatrosy C.XII używane były do szkolenia w Szkole Obserwatorów i Strzelców w Toruniu, w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu i Niższej Szkole Pilotów w Bydgoszczy.

24 lutego 1919 obserwator Stanisław Pietruski, lecąc z pilotem Józefem Cagaskiem, odniósł na Albatrosie C.XII (nr 1832/17, nr boczny 7) zwycięstwo powietrzne nad ukraińskim myśliwcem Nieuport, uznawane za pierwsze zwycięstwo powietrzne polskiego lotnictwa^[1]^[2].

W polskim lotnictwie samoloty Albatros C.XII stosowane były do połowy lat dwudziestych XX wieku. Przez polskich lotników samolot ten nazywany był nieoficjalnie "krową"^[1].

Opis techniczny

Samolot Albatros C.XII był dwumiejscowym samolotem wielozadaniowym, dwupłatem o konstrukcji mieszanej. Podwozie klasyczne – stałe. Napęd: silnik rzędowy 6-cylindrowy Mercedes D.IVa, śmigło dwułopatowe drewniane.

Przypisy

↑ ^a ^b Stanisław Pietruski, Lwowskie loty w "Lotnictwo z Szachownicą" nr 1 (1/2002), s.13-15
↑ Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997, s.259

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, rysunek. sanko.wroclaw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-08)].
Zdjęcie

[pietr-1] Stanisław Pietruski, Lwowskie loty w "Lotnictwo z Szachownicą" nr 1 (1/2002), s.13-15

[2] Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997, s.259

[:1-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[A]

Samoloty myśliwskie	AEG D.I Albatros D.I Albatros D.II Albatros D.III Albatros D.V Albatros W.4 Fokker D.I Fokker D.II Fokker D.III Fokker D.IV Fokker D.V Fokker D.VI Fokker D.VII Fokker D.VIII (E.V) Fokker Dr.I Fokker E.I Fokker E.II Fokker E.III Fokker E.IV Halberstadt D.II Junkers D.I LFG Roland D.I LFG Roland D.II LFG Roland D.VI Pfalz D.III Pfalz D.VII Pfalz D.VIII Pfalz D.XII Pfalz D.XV Pfalz Dr.I Pfalz E.I Siemens-Schuckert D.III Siemens-Schuckert D.IV Siemens-Schuckert E.I Siemens-Schuckert E.III
Samoloty bombowe	AEG G.II AEG G.IV Gotha G.I Gotha G.IV Gotha G.V Gotha G.VI Friedrichshafen G.III S.S.W. R.III Staaken R.VI Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Albatros W.4 Albatros W.5 Friedrichshafen FF.33 Friedrichshafen FF.49 Gotha WD.1 Gotha WD.2 Hansa-Brandenburg W.12 Hansa-Brandenburg W.29 Junkers J 11 Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowe	AEG C.I AEG C.II AEG C.III AEG C.IV AEG C.V AEG C.VI AEG C.VII AEG C.VIII AEG C.VIII Dr Ago C.I Ago C.IV Albatros C.I Albatros C.III Albatros C.V Albatros C.VII Albatros C.X Albatros C.XII Albatros C.XV Aviatik C.I Aviatik C.III DFW C.V Halberstadt C.V LFG Roland C.II LVG C.II LVG C.V LVG C.VI Rumpler C.I Rumpler C.IV Rumpler C.VII
Samoloty wielozadaniowe	Aviatik B.I Halberstadt CL.II Halberstadt CL.IV Hannover CL.II Hannover CL.V Junkers CL.I
Samoloty szturmowe	AEG J.I Albatros J.I Junkers J.I
Nieuzbrojone samoloty szkolne i rozpoznawcze	AEG B.I AEG B.II AEG B.III Albatros B.I Albatros B.II Albatros B.III Aviatik B.II Fokker A.I Hansa-Brandenburg B.I Kondor B.I LVG B.I, B.II, B.III Rumpler C.VIII Rumpler Taube
Konstrukcje prototypowe	AEG DJ.I AEG Dr.I AEG G.I AEG PE Albatros D.IV Albatros D.VI Albatros D.VII Albatros D.IX Albatros D.X Albatros D.XI Albatros D.XII Albatros Dr.I Albatros Dr.II Albatros W.3 Albatros W.8 DFW Floh Gotha WD.3 Halberstadt C.III Hansa-Brandenburg W.11 Hansa-Brandenburg W.16 Junkers J 1 Junkers J 2 Junkers J 7 Junkers J 8 Kondor D 1 Kondor D 2 Kondor D 6 Kondor D 7 Kondor W 1 LFG Roland Stralsund V 19 Pfalz D.VI Pfalz Dr.II Schütte-Lanz C.I Schütte-Lanz G.I
Inne	System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43