PZL.38 Wilk

PZL.38 Wilk
	; Drugi prototyp samolotu PZL.38 Wilk
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Państwowe Zakłady Lotnicze
Typ	samolot pościgowy
Konstrukcja	całkowicie metalowa
Załoga	2 (pilot i strzelec/bombardier)
	Historia
Data oblotu	1938
	Dane techniczne
Napęd	2 × PZL Foka II, tłokowe widlaste
Moc	420 KM (zakładana)
	Wymiary
Rozpiętość	11,05 m
Długość	8,35 m
Wysokość	2,5 m
Powierzchnia nośna	20,4 m²
	Masa
Własna	2155 kg
Startowa	2800 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	520 km/h (zakładana)
Prędkość wznoszenia	8 m/s
Pułap	9000 m
Zasięg	850 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 × karabin maszynowy PWU wz. 36 kalibru 7,9 mm; 1 × działko FK model D kalibru 20 mm; 2 × karabin maszynowy PWU wz. 37 kalibru 7,9 mm (ruchome)
	Użytkownicy
	Polska
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

PZL.38 Wilk (PZL-38) – prototyp polskiego samolotu wielozadaniowego konstrukcji inżyniera Franciszka Misztala, opracowany i wyprodukowany w Państwowych Zakładach Lotniczych w roku 1937.

Historia

Samolot zaprojektowano w odpowiedzi na złożone w roku 1934 przez polskie lotnictwo wojskowe zamówienie na nowy, wielozadaniowy samolot pościgowy z założeniem możliwości przenoszenia pod jego kadłubem jednej bomby 300 kg. W wewnętrznym konkursie PZL wygrał projekt inżyniera Misztala. Konstrukcję oznaczono symbolem PZL.38 Wilk i wykorzystano w niej profil aerodynamiczny bardzo udanego bombowca PZL.37 Łoś.

Napęd płatowca miały stanowić opracowywane w Polskich Zakładach Škody, dwa nowe, wysilone i zaawansowane technicznie silniki rzędowe w układzie odwróconego V, chłodzone powietrzem 8-cylindrowe PZL Foka, konstrukcji inżyniera Stanisława Nowkuńskiego. PZL.38 w polskim lotnictwie miał pełnić rolę myśliwca zwalczającego samoloty bombowe wroga (stąd nazwa pościgowy), przy zachowaniu dużej manewrowości, co pozwalałoby na obronę przed myśliwcami wroga. Miał w pełni zastąpić samolot PZL P.11 oraz podjąć inne zadania bojowe, wynikające z jego możliwości. Tym samym Wilk miał być pierwszym polskim samolotem wielozadaniowym. Prace nad tym fundamentalnym dla polskiego lotnictwa wojskowego samolotem uległy spowolnieniu w wyniku tragicznej śmierci inżyniera Nowkuńskiego, który zginął w Tatrach 30 lipca 1936 roku. Pozbawiony konstruktora zespół pracujący nad silnikiem Foka, nie potrafił rozwiązać wielu napotkanych problemów technicznych, głównie powodowanych dużym wysileniem silnika. Wobec przegrzewania się, trudności z uzyskaniem zakładanej mocy i silnych wibracji polskiego silnika, postanowiono zastosować silnik zagraniczny o podobnych osiągach. Problemem była też zwiększona w stosunku do projektu masa własna samolotu, w tym szczególnie masa płata.

W roku 1937 zbudowano dwa prototypy Wilka, w tym jeden z amerykańskimi silnikami Ranger SGV-770B o podobnej do Foki mocy ok. (420 KM), ale większej masie. Prototyp ten oblatano w roku 1938 uzyskując niezadowalające osiągi. W tym samym roku przygotowano drugi egzemplarz wyposażony we właściwy silnik PZL Foka. W 1938 wystawiono go na salonie lotniczym w Paryżu, gdzie wzbudził podziw i został okrzyknięty „najładniejszym” samolotem salonu. Drugi prototyp został oblatany na początku roku 1939, uzyskując na niskiej wysokości prędkość 400 km/h, co stanowiło o fiasku koncepcji. W przygotowaniach była rozwojowa wersja silnika PZL Foka o zwiększonej o 50% pojemności skokowej i 12 cylindrach, przygotowanie tej wersji silnika prowadził inż. Jan Oderfeld. Ukończenie projektu uniemożliwił wybuch II wojny.

Konstrukcyjnie samolot okazał się cięższy niż przewidywał projekt i jego osiągi były niższe od obliczeniowych. Rosnące moce silników lotniczych spowodowały, iż zaczęto opracowywać ewolucyjną wersję samolotu PZL.38 Wilk, jakim był PZL.48 Lampart i wstępne studium dalszego rozwinięcia PZL.54 Ryś.

Służba w lotnictwie

Samolot ten nigdy nie wyszedł poza stadium prototypu i tym samym nigdy nie trafił do produkcji oraz służby w lotnictwie. Od 1940 roku w Berlińskim Muzeum Komunikacji i Techniki wystawiany był pierwszy prototyp PZL.38. W 1944 roku zbiory muzeum zostały ewakuowane na wschód i w trakcie działań wojennych zniszczone.

Opis konstrukcji

Całkowicie metalowy (duralowy) wolnonośny dolnopłat o półskorupowej konstrukcji kadłuba. W konstrukcji kadłuba zastosowano wzmocnione wręgi usztywniające konstrukcję i zapobiegające jej deformacji podczas ewentualnego kapotażu. Skrzydła trójdzielne, przy czym środkowa część płata konstrukcji dwudźwigarowej stanowiła całość z kadłubem, a część zewnętrzna była konstrukcji kesonowej opatentowanej przez dr inż. Franciszka Misztala (patent nr 16585). Płaty i powierzchnie sterowe pokryto blachą. Skrzydło było w pełni zmechanizowane z automatycznymi slotami i klapami krokodylowymi, pełniącymi również przy wychyleniu o kąt 55° rolę hamulca aerodynamicznego.

Podwozie samolotu klasyczne dwukołowe chowane z płozą ogonową. Usterzenie pionowe podwójne. Kabina załogi dwumiejscowa, zamknięta.

Uzbrojenie strzeleckie stanowiły dwa karabiny maszynowe PWU wz. 36 kalibru 7,9 mm i działko FK model D kalibru 20 mm umieszczone w dziobie samolotu, oraz dwa sprzężone karabiny maszynowe PWU wz. 37 kalibru 7,9 mm na stanowisku tylnego strzelca. Możliwe było również podwieszenie na wyrzutniku pod kadłubem bomby o masie 300 kg.

Napędem docelowym miały być dwa 8-cylindrowe silniki widlaste w układzie odwróconego V chłodzone powietrzem PZL Foka o mocy 420 KM każdy.

Czasami PZL.38 występuje pod nazwą PZL P.38 co jest błędnym oznaczeniem, litera „P” była rezerwowana dla konstrukcji autorstwa inżyniera Zygmunta Puławskiego (np. PZL P.11).

Wersje

PZL.38/I – samolot myśliwski, prototyp.
PZL.38/II – samolot myśliwski, drugi prototyp.

Bibliografia

Marian Krzyżan, PZL-38 Wilk w Muzeum Berlińskim, „Skrzydlata Polska”, nr 23 (1988), s. 12, ISSN 0137-866x.

Linki zewnętrzne

Wizualizacja PZL-38 w locie. s. 1. [dostęp 2012-06-18]. (pol.).

[:1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

PZL przed 1939 r.	PZL-SPAD S.61 PZL Wibault 7 PZL P.1 PZL Ł.2 PZL.3 PZL.4 PZL.5 PZL P.6 PZL P.7 PZL.8 PZL P.8 PZL.9 PZL P.9 PZL P.10 PZL P.11 PZL.12 PZL.13 PZL.15 PZL.16 PZL.17 PZL.18 PZL.19 PZL.22 PZL.23 Karaś PZL P.24 PZL.26 PZL.27 PZL.30 Żubr PZL.37 Łoś PZL.38 Wilk PZL.39 PZL.42 PZL.43 PZL.44 Wicher PZL.45 Sokół PZL.46 Sum PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.50 Jastrząb PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania
PZL Warszawa-Okęcie	CSS-13 LWD Junak Jak-12 PZL MD-12 PZL-101 Gawron PZL-102 Kos PZL-104 Wilga PZL-105 Flaming PZL-105 Pelikan PZL-106 Kruk PZL-110 Koliber PZL-111 Koliber-235 PZL-126 Mrówka PZL-130 Orlik PZL-230 Skorpion
WSK-Mielec	CSS-10 LWD Szpak TS-8 Bies An-2 Lim-1 Lim-2 Lim-5 Lim-6 TS-11 Iskra TS-16 Grot PZL M-2 PZL M-4 Tarpan PZL M-14 PZL M-15 (Belphegor) PZL M-17 PZL M18 Dromader PZL M19 PZL M28 Skytruck PZL M28B Bryza PZL M-20 Mewa PZL M-21 Dromader Mini PZL M-24 Dromader Super PZL M-25 Dromader Mikro PZL M26 Iskierka PZL I-22 Iryda PZL M-99 Orkan
PZL-Świdnik	PZL SM-1 PZL SM-2 PZL SM-4 Łątka PZL Mi-2 PZL W-3 Sokół PZL Kania PZL SW-4 PZL IS-2 PZL I-23
Szybowce zakładów PZL	PZL M-3 Pliszka PZL-103 PZL M-8 Pelikan PZL KR-03 Puchatek PW-5 Smyk PW-6