Pogrzebień

Pogrzebień

wieś
Kościół św. Bartłomieja
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	raciborski
Gmina	Kornowac
Liczba ludności (2022)	1345[2]
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	44-285[3]
Tablice rejestracyjne	SRC
SIMC	0216444
Położenie na mapie gminy Kornowac Pogrzebień
Położenie na mapie Polski Pogrzebień
Położenie na mapie województwa śląskiego Pogrzebień
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Pogrzebień
50°04′00″N 18°17′50″E/50,066667 18,297222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Pogrzebin

Pogrzebień (niem. Pogrzebin) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Kornowac.

W latach 1945–1954 siedziba gminy Pogrzebień. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Geografia

Miejscowość jest położona wysoko na doliną Odry dochodząca w niektórych miejscach do 100 metrów sprawia wrażenie punktu widokowego, o malowniczym położeniu. Z miejscowości widać panoramę doliny Odry z pocysterskimi stawami Wielikąt, na tle wyłaniającego się Beskidu Śląskiego i Morawsko-Śląskiego z Łysą Górą, a po drugiej stronie Góry Opawskie.

Historia

W pobliskiej Lubomi jest zachowane grodzisko Gołężyców, w skład którego plemienia wchodziły również tereny Pogrzebienia. Od 1313 roku wieś należała do klasztoru dominikanek jako wiano Eufemii Ofki. W 1800 roku dobra nabył Jan Nepomucen Larisch, ojciec Luizy, która wyszła za mąż za Josepha von Eichendorffa, a w 1882 roku dobra nabył Artur Baildon.

Inne nazwy miejscowości

• 1258 Pohrzebynia
• 1264 Pogrebyna, Pogrzebyna
• 1313 Pogrebina
• 1358 Pogrebine
• 1532 Pohrebin
• 1679 Pogrzebien

Istniała także rosyjskojęzyczna nazwa wsi – Погребное (trb. „Pogriebnoje”): w czasie II wojny światowej nazwy tej używali radzieccy żołnierze.

Zabytki i osobliwości

Pałac

 Osobny artykuł: Pałac w Pogrzebieniu.

Pałac w Pogrzebieniu należał do rodziny Larischów, a w 1882 roku Artur von Baildon zakupił ten obiekt dla swojego jedynego syna, pałac stał się posiadłością rodziny von Baildon. W latach 1885–1887 przebudowa nadała mu cechy pałacu, został wyposażony m.in. w cenne marmurowe schody. W 1930 roku posiadłość przejął zakon Salezjanów. W latach II wojny światowej w pałacu na krótko utworzono obóz przejściowy dla reemigrantów niemieckich z Besarabii oraz Bukowiny. Następnie utworzono obóz dla ludności polskiej pod nazwą Polenlager 82, który z kolei stał się obozem dla dzieci, tzw. Kinderlager. Obecnie w pałacu jest klasztor sióstr Salezjanek, które nabyły go w 1946 roku.

Kościół pw. św. Bartłomieja

 Osobny artykuł: Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Pogrzebieniu.

Wybudowany w 1851 roku, w stylu neoromańskim, ale prawdopodobnie swoimi początkami sięga XIV wieku, przebudowany w latach 1955–1960, przed wejściem znajduje się sarkofag ze zwłokami Służebniczki Bożej Laury Meozzi.

Kapliczka

Kapliczka zbudowana w 1930 roku na planie sześciokąta foremnego, jest drewniana, polichromowana. Drzwi i okna są zamknięte ostrołukowo i przeszklone, a dach jest sześciopołaciowy, dzwonowy, podbity blachą i zwieńczony kulą z krzyżem. Wewnątrz znajduje się polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena z XVIII wieku oraz tabliczka erekcyjna dawnego fundatora kapliczki – Halacza z XVIII wieku.

Miejsca Pamięci

• Teren klasztorny przy ul. Brzeskiej – pomnik ku czci polskich dzieci zamordowanych przez hitlerowców w obozie w czasie II wojny światowej.
• Cmentarz parafialny – grób zbiorowy wojenny ofiar obozu Polenlager 82 oraz 7 mieszkańców Pogrzebienia i Kornowaca pomordowanych w obozach śmierci w latach 1939–1945.
• Cmentarz przy kościele pw. św. Bartłomieja – mogiła zbiorowa wojenna Anzelma Kraska, Alojzego Kraska, Stanisława Wyciska i nieznanego Francuza – poległych w czasie II wojny światowej.

Wieża widokowa

Wieża widokowa w Pogrzebieniu znajduje się w południowej części wsi i zapewnia widok m.in. na Sudety i Beskidy^[4].

Osoby związane z Pogrzebieniem

• Luiza Larisch – córka Alojza, właściciela pałacu w Pogrzebieniu, która w 1815 roku poślubiła znanego niemieckiego poetę romantyzmu – Josepha von Eichendorffa.
• Lucjan Hanzlik – informatyk, laureat programu Ventures Fundacji dla Nauki Polskiej w 2012 roku.
• Johann Nepomuk Nestroy – austriacki dramatopisarz, reżyser, aktor i śpiewak operowy. Jego przodkowie wyemigrowali z Pogrzebienia do Wiednia.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 106839
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 961 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Wieża widokowa w Pogrzebieniu [online], www.polskieszlaki.pl, 11 grudnia 2020 [dostęp 2022-01-30]  (pol.).

Bibliografia

• Nouveau traité de géographie, Volume 6, Nouveau traité de géographie, Anton Friedrich Büsching, Anton Friedrich Büsching, P. Gosse jr. D. Pinet, 1772
• Archiv für slavische Philologie, Volume 20, Veröffentlichungen des Instituts für Slawistik, Weidmann., 1812-1898
• Wisła: miesięcznik geograficzno-etnograficzny, (Vol. 19), M. Arcta., 1905
• Rozprawy, Volumes 1-3, Wydawnictwa Łódzkiego Towarzystwa Naukowego – Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Zakład im. Ossolińskich, 1954

Linki zewnętrzne

• Strona Gminy Kornowac
• Погребной. knol.google.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-28)].