Nepenthes tobaica

Nepenthes tobaica
ต้นใบกระจุกของ Nepenthes tobaica
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ  (IUCN 2.3)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Nepenthaceae
สกุล:	Nepenthes
สปีชีส์:	N.  tobaica
ชื่อทวินาม
Nepenthes tobaica Danser (1928)
ชื่อพ้อง
Nepenthes tobaica sensu Tamin & M.Hotta in M.Hotta (1986) [=N. angasanensis/N. tobaica] Nepenthes tobaica sensu Danser (1940) [=N. angasanensis]

Nepenthes tobaica เป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิงถิ่นเดียวของเกาะสุมาตรา ในประเทศอินโดนีเซีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งรอบทะเลสาบตูบา (Toba) จึงถูกตั้งชื่อตามทะเลสาบ

Nepenthes tobaica เป็นญาติใกล้ชิดกับ N. angasanensis, N. gracilis, N. mikei, และ N. reinwardtiana.^[1]

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

Nepenthes tobaica เป็นไม้เลื้อยไต่ ลำต้นอาจยาวถึง 7 ม.มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 6 มม. ปล้องยาว 25 ซม. เป็นวงกลมเมื่อตัดขวาง อย่างไรก็ตามในต้นที่โตเต็มที่ลำต้นอาจเป็นเหลี่ยมเพราะร่องที่เกิดจากข้ออาจขยายไปตามความยาวของปล้อง^[1]

ต้นใบกระจุกกับหม้อล่างสีม่วงเข้มและใบที่แสดงสายดิ่งแบบกึ่งก้นปิด

ใบคล้ายแผ่นหนัง ไร้ก้านถึงกึ่งมีก้านใบ แผ่นใบรูปขอบขนานถึงรูปช้อน ยาวถึง 20 ซม.กว้าง 4 ซม. ปลายใบรูปรีถึงกลมแต่แคบมล ต้นที่แข็งแรงบางครั้งมีสายดิ่งแบบกึ่งก้นปิด แผ่นใบค่อยๆสอบเรียวไปทางฐานหรือสอบเรียวทันที ฐานใบหุ้มลำต้นประมาณครึ่งหนึ่งของเส้นรอบวง มีเส้นใบตามยาวหนึ่งถึงสามเส้นในแต่ละด้านของเส้นกลางใบ เส้นใบแบบขนนกไม่ชัดเจน สายดิ่งยาว 30 ซม.^[1]

หม้อล่างและหม้อใบกระจุกทรงรูปไข่ในส่วนล่าง ส่วนบนเป็นทรงกระบอก สูง 20 ซม.กว้าง 4 ซม. มีปีกหนึ่งคู่บริเวณด้านบนของหม้อ โดยมีขอบตะเข็บตลอดความยาวหรือแค่เฉพาะส่วนบน มีต่อมที่ผิวภายในหม้อบริเวณที่เป็นทรงรูปไข่เท่านั้น บางครั้งมี"จุดตา"คู่หนึ่งปรากฏอยู่ที่ผิวภายในที่บริเวณต่ำกว่าปาก ปากรูปไข่เฉียง เพอริสโตมทรงกระบอกแคบ (กว้าง ≤5 มม.) หรือแผ่ออกเล็กน้อย มีฟันไม่แยกกัน ฝารูปไข่ถึงกึ่งรูปวงกลม มีรูปหัวใจที่ฐาน ไม่มีรยางค์ มีเดือยยาว 5 มม.ที่ฐานฝา อาจเป็นเดือยเดี่ยว สองแฉก หรือ สามแฉก^[1]

หม้อบน

หม้อบนเป็นรูปกรวยที่ด้านล่างสุด ที่ด้านล่างหนึ่งส่วนสามของหม้อเป็นทรงรูปไข่แคบ ส่วนบนสุดจะเป็นทรงกระบอกแคบ มีขนาดค่อนข้างใหญ่ สูง 25 ซม.กว้าง 5 ซม. มีสันแทนที่ปีก ส่วนที่เหลือคล้ายกับหม้อล่าง^[1]

Nepenthes tobaica มีช่อดอกแบบกระจะ ก้านช่อดอกและแกนกลางยาว 20 ซม. ก้านดอกย่อยมีสองดอกและไม่มีใบประดับย่อย ในช่อดอกเพศผู้ กลีบเลี้ยงรูปรี-ป้าน ในเพศเมียจะแคบกว่า^[1] พืชจะมีดอกในช่วงเดือนเมษายน และผลจะแก่หลังจากนั้น^[2]

Nepenthes tobaica มีสิ่งปกคลุมบ้างบางส่วน ส่วนใหญ่จะไม่มีสิ่งปกคลุม ถึงแม้ว่าอาจจะมีขนที่เส้นกลางใบ มีขนรูปดาวสีขาวที่ซอกใบ กลีบเลี้ยงมีขนสั้นหนานุ่มปกคลุมหนาแน่น ส่วนที่เหลือของช่อดอกปกคลุมด้วยขนสั้นบางๆ^[1]

ในบางรูปแบบ ใต้ฝาจะมีสีแดงสด ทำให้โดดเด่นเมื่ออยู่ท่ามกลางต้นไม้อื่น^[2]

อ้างอิง

1. Clarke, C.M. 2001. Nepenthes of Sumatra and Peninsular Malaysia. Natural History Publications (Borneo), Kota Kinabalu.
2. Shivas, R.G. 1984. The Lake Toba Nepenthes.PDF Carnivorous Plant Newsletter 13 (1) : 15–16.

• Salmon, B. & R. Maulder 1999. Notes on Nepenthes from Northern Sumatra. Carnivorous Plant Newsletter 28 (1) : 14-18.
• Thornhill, A.H., I.S. Harper & N.D. Hallam 2008. The Development of the Digestive Glands and Enzymes in the Pitchers of Three Nepenthes Species: N. alata, N. tobaica, and N. ventricosa (Nepenthaceae). International Journal of Plant Sciences 169 (5) : 615–624.
• Hopkins, M., R. Maulder & B.[R.] Salmon 1990. A real nice trip to Southeast Asia.PDF (1.72 MiB) Carnivorous Plant Newsletter 19 (1–2) : 19–28.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Nepenthes tobaica เก็บถาวร 2008-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน at NPGS/GRIN