Chaetodon austriacus

Chaetodon austriacus
Tình trạng bảo tồn
Ít quan tâm  (IUCN 3.1)[1]
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Actinopterygii
Bộ (ordo)	Acanthuriformes
Họ (familia)	Chaetodontidae
Chi (genus)	Chaetodon
Phân chi (subgenus)	Corallochaetodon
Loài (species)	C. austriacus
Danh pháp hai phần
Chaetodon austriacus Rüppell, 1836
Danh pháp đồng nghĩa
Chaetodon trifasciatus austriacus Rüppell, 1836 Chaetodon klunzingeri Kossman & Räuber, 1877 Chaetodon trifasciatus klunzingeri Kossman & Räuber, 1877

Chaetodon austriacus là một loài cá biển thuộc chi Cá bướm (phân chi Corallochaetodon) trong họ Cá bướm. Loài này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1836.

Từ nguyên

Tính từ định danh austriacus có lẽ bắt nguồn từ australis trong tiếng Latinh và có nghĩa là "ở phương nam", hàm ý đề cập đến vị trí mà mẫu định danh của loài cá này được thu thập, thành phố Jeddah (Ả Rập Xê Út) ở phía nam Biển Đỏ.^[2]

Phạm vi phân bố và môi trường sống

C. austriacus được phân bố giới hạn ở Biển Đỏ và vịnh Aden;^[1] một vài cá thể lang thang đã được bắt gặp ở bờ biển phía nam Oman.^[3] Một cá thể của loài này cũng đã được thu thập tại cảng Ashdod, nằm trên bờ biển Địa Trung Hải của Israel.^[4]

C. austriacus sinh sống tập trung ở những khu vực mà san hô phát triển phong phú trên các rạn viền bờ hay trong các đầm phá, độ sâu đến ít nhất là 20 m.^[1]

Mô tả

C. austriacus có chiều dài cơ thể lớn nhất được ghi nhận là 13 cm.^[5] Loài này có màu vàng với những đường sọc xiên màu xanh tím ở hai bên thân. Có một vệt đen lớn nằm đè lên một sọc ở thân trên. Phần thân sau dọc theo gốc vây hậu môn và vây lưng có màu xanh lam xám. Một dải đen băng qua mắt, ngay sau mắt có một sọc màu xanh tím uốn cong ngược lên lưng. Mõm đen. Vây hậu môn của C. austriacus có màu đen hoàn toàn, với một viền mỏng màu cam ở rìa. Vây đuôi gần như là màu đen, ngoại trừ phần vây sát rìa trong suốt, được ngăn cách với dải đen phía trong bởi một sọc cong màu trắng xanh. Vây lưng màu xanh lam nhạt (gần như trắng) với một dải đen viền cam ở rìa phía cuối của vây. Vây ngực trong suốt; có đốm vàng ở gốc. Vây bụng màu vàng cam.

Số gai ở vây lưng: 13; Số tia vây ở vây lưng: 20–21; Số gai ở vây hậu môn: 3; Số tia vây ở vây hậu môn: 19; Số gai ở vây bụng: 1; Số tia vây ở vây bụng: 5.^[5]

Phân loại học

Một cặp C. austriacus

C. austriacus hợp thành nhóm chị em với Chaetodon trifasciatus, Chaetodon lunulatus và Chaetodon melapterus, đều được xếp vào phân chi Corallochaetodon.^[6]

Các loài Corallochaetodon đặc trưng bởi cơ thể hình bầu dục, màu vàng cam với các sọc xiên màu xanh tím trên thân (trừ C. melapterus là có các sọc cam rất mảnh, gần như tiệp màu với thân), cũng như dải đen băng dọc qua mắt. C. austriacus dễ dàng phân biệt với hai loài chị em còn lại là C. trifasciatus và C. lunulatus nhờ vào màu đen trên các vây.

Lai tạp

Những cá thể mang kiểu màu trung gian giữa C. austriacus và C. melapterus đã được bắt gặp trong tự nhiên.^[7]

Sinh thái học

Như những loài chị em của nó, C. austriacus là loài ăn san hô bắt buộc,^[8] chủ yếu là san hô của các chi Acropora, Montipora, Pocillopora và Porites, có xu hướng bỏ qua san hô đá Lobophyllia và Favites;^[9] tuy nhiên chúng cũng có thể ăn bổ sung trứng của các loài của ốc biển và hải quỳ.^[1]

C. austriacus thường sống thành đôi và cả hai cùng bảo vệ một lãnh thổ chung,^[10] ít khi thấy chúng hợp thành một nhóm.^[1] Ở vịnh Aqaba, thời điểm sinh sản của C. austriacus diễn ra từ tháng 7 đến tháng 10, nhưng cao điểm nhất là bắt đầu vào tháng 8.^[11]

Thương mại

C. austriacus ít được thu thập trong ngành thương mại cá cảnh vì chế độ ăn đặc biệt khiến chúng khó sống được trong điều kiện nuôi nhốt mà không có san hô.^[1]

Tham khảo

1. ^ Rocha, L. A.; Craig, M. T. & Pratchett, M. (2010). “Chaetodon austriacus”. Sách đỏ IUCN về các loài bị đe dọa. 2010: e.T165634A6074982. doi:10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T165634A6074982.en. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2022.
2. Scharpf, Christopher; Lazara, Kenneth J. (2021). “Order Acanthuriformes (part 1): Families Lobotidae, Pomacanthidae, Drepaneidae and Chaetodontidae”. The ETYFish Project Fish Name Etymology Database. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2022.
3. John E. Randall (1995). Coastal Fishes of Oman. Nhà xuất bản Đại học Hawaii. tr. 3. ISBN 978-0824818081.
4. Goren, Menachem; Gvili, Roy; Galil, Bella (2011). “The reef-associating butterfly fish Chaetodon austriacus Rüppell, 1836 in the Mediterranean: The implication of behavioral plasticity for bioinvasion hazard assessment” (PDF). Aquatic Invasions. 6 (Supplement 1): S143–S145. doi:10.3391/ai.2011.6.s1.032. ISSN 1818-5487.
5. ^ Ranier Froese và Daniel Pauly (chủ biên). Thông tin Chaetodon austriacus trên FishBase. Phiên bản tháng 6 năm 2024.
6. Fessler, Jennifer L.; Westneat, Mark W. (2007). “Molecular phylogenetics of the butterflyfishes (Chaetodontidae): Taxonomy and biogeography of a global coral reef fish family” (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 45 (1): 50–68. doi:10.1016/j.ympev.2007.05.018. ISSN 1055-7903. PMID 17625921.
7. Hobbs, J-P.A.; van Herwerden, L.; Pratchett, M. S. & Allen, G. R. (2013). “Hybridisation Among Butterflyfishes” (PDF). Trong Pratchett, M. S.; Berumen, M. L. & Kapoor, B. (biên tập). Biology of Butterflyfishes. Boca Raton, Florida: CRC Press. tr. 48–69.
8. Cole, Andrew; Pratchett, Morgan; Jones, Geoffrey (2008). “Diversity and functional importance of coral-feeding fishes on tropical coral reefs” (PDF). Fish and Fisheries. 9: 286–307. doi:10.1111/j.1467-2979.2008.00290.x.
9. Alwany, Magdy; Thaler, Ellen; Stachowitsch, Michael (2003). “Food Selection in Two Corallivorous Butterflyfishes, Chaetodon austriacus and C. trifascialis, in the Northern Red Sea” (PDF). Marine Ecology. 24 (3): 165–177. doi:10.1046/j.1439-0485.2003.03833.x. ISSN 0173-9565.
10. Wrathall, Timothy J.; Roberts, Callum M.; Ormond, Rupert F. G. (1992). “Territoriality in the butterflyfish Chaetodon austriacus”. Environmental Biology of Fishes. 34 (3): 305–308. doi:10.1007/BF00004777. ISSN 1573-5133.
11. Gharaibeh, Burhan M.; Hulings, Neil C. (1990). “The reproduction of Chaetodon austriacus, C. fasciatus and C. paucifasciatus (Chaetodontidae, Perciformes) in the Jordan Gulf of Aqaba”. Environmental Biology of Fishes. 29 (1): 67–72. doi:10.1007/BF00000570. ISSN 1573-5133.