Chi Dứa dại

Pandanus
Quả Pandanus utilis
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Monocots
Bộ (ordo)	Pandanales
Họ (familia)	Pandanaceae
Chi (genus)	Pandanus Parkinson
Danh pháp đồng nghĩa[1]
Keura Forssk. Athrodactylis J.R.Forst. & G.Forst. Pandanus Rumph. ex L.f. 1782 not Parkinson 1773 Dorystigma Gaudich. Eydouxia Gaudich. Fisquetia Gaudich. Foullioya Gaudich. Heterostigma Gaudich. Hombronia Gaudich. Jeanneretia Gaudich. Roussinia Gaudich. Souleyetia Gaudich. Sussea Gaudich. Tuckeya Gaudich. Vinsonia Gaudich. Marquartia Hassk. Hasskarlia Walp. 1849 not Meisn. 1840 nor Baill. 1860 Barrotia Gaudich. Bryantia Webb ex Gaudich. Doornia de Vriese Rykia de Vriese

Chi Dứa dại (danh pháp khoa học: Pandanus) là một chi thực vật có hoa trong họ Dứa dại (Pandanaceae), được Sydney Parkinson mô tả khoa học đầu tiên năm 1773.^[2][3] Chi này phân bố rộng rãi ở cựu thế giới, được tìm thấy nhiều ở Madagascar và Malaysia,^[4] và có trên 600 loài đã được công nhận.^[3] Năm 2012, dựa vào phân tích kiểu hình và giải trình tự DNA, một số loài thuộc chi Pandanus, phân chi Acrostigma đã được tách biệt thành chi Benstonea.^[5]

Các loài

Theo Thực vật chí Thế giới Trực tuyến (WFO), tính đến nay có 605 loài, 21 thứ, 2 phân loài và 1 dạng thuộc Chi Dứa dại.^[3] Ở Việt Nam, có 20 loài đã được tìm thấy.^[6]

• Pandanus aldabraensis H.St.John
• Pandanus amaryllifolius Roxb. ex Lindl. - Lá dứa; Lá nếp; Dứa thơm
• Pandanus balfourii Martelli
• Pandanus barkleyi Balf.f.
• Pandanus bipollicaris H.St.John - Dứa chót chẻ
• Pandanus boninensis Warb.
• Pandanus candelabrum P.Beauv.
• Pandanus capusii Martelli - Dứa nhím
• Pandanus carmichaelii R.E.Vaughan & Wiehe
• Pandanus ceratostigma Martelli - Dứa Nha Trang
• Pandanus ceylanicus Solms
• Pandanus christmatensis Martelli
• Pandanus clandestinus Stone
• Pandanus conglomeratus Balf.f.
• Pandanus corniferus H.St.John - Dứa sừng
• Pandanus conoideus Lam.
• Pandanus decastigma B.C.Stone
• Pandanus decipiens Martelli
• Pandanus decumbens Solms
• Pandanus drupaceus Thouars
• Pandanus elatus Ridl.
• Pandanus eydouxia Balf.f.
• Pandanus fanningensis H.St.John
• Pandanus fibrosus Gagnep. - Dứa nước
• Pandanus forsteri C.Moore & F.Muell.
• Pandanus furcatus Roxb. - Dứa dạng nĩa
• Pandanus gabonensis Huynh
• Pandanus glaucocephalus R.E.Vaughan & Wiehe
• Pandanus halleorum B.C.Stone
• Pandanus heterocarpus Balf.f.
• Pandanus horizontalis St. John - Dứa nuốm ngang
• Pandanus iceryi Horne ex Balf.f.
• Pandanus incertus R.E.Vaughan & Wiehe
• Pandanus joskei Horne ex Balf.f.
• Pandanus julianettii Martelli - karuka
• Pandanus kaida Kurz - Dứa dại; Dứa kaida
• Pandanus kajui Beentje
• Pandanus lacuum H.St.John ex B.C.Stone
• Pandanus laxespicatus Martelli
• Pandanus livingstonianus Rendle
• Pandanus leram Jones ex Voigt
• Pandanus microcarpus Balf.f.
• Pandanus montanus Bory
• Pandanus multispicatus Balf.f.
• Pandanus multidrupaceus St. John. - Dứa nhiều nhân
• Pandanus nanofrutex B.C.Stone - Dứa bụi nhỏ
• Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze
• Pandanus obeliscus Thouars
• Pandanus palustris Thouars
• Pandanus parvicentralis Huynh
• Pandanus prostratus Balf.f.
• Pandanus pyramidalis Barkly ex Balf.f.
• Pandanus rigidifolius R.E.Vaughan & Wiehe
• Pandanus sechellarum Balf.f.
• Pandanus spathulatus Martelli
• Pandanus spiralis R.Br.
• Pandanus tectorius Parkinson ex Du Roi - Dứa gỗ; Dứa dại gỗ
• Pandanus tenuifolius Balf f.
• Pandanus teuszii Warb.
• Pandanus thomensis Henriq.
• Pandanus tonkinensis B.C.Stone - Dứa Bắc Bộ; Dứa dại
• Pandanus urophyllus Hance - Dứa đuôi; Dứa dại; Dứa chẻ
• Pandanus utilis Bory - Dứa dại
• Pandanus vandermeeschii Balf.f.
• Pandanus verecundus Stone

Chú thích

1. “World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew”. Apps.kew.org. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2014.
2. The Plant List (2010). “Pandanus”. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2013.
3. ^ “WFO Plant List | World Flora Online”. wfoplantlist.org. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2023.
4. Henderson, Andrew; Wagner, Warren L.; Herbst, Derral R.; Sohmer, S. H. (tháng 1 năm 1992). “Manual of the Flowering Plants of Hawai'i”. Brittonia. 44 (1): 73. doi:10.2307/2807446.
5. Callmander, Martin W.; Lowry, Porter P.; Forest, Félix; Devey, Dion S.; Beentje, Henk; Buerki, Sven (tháng 12 năm 2012). “Benstonea Callm. & Buerki (Pandanaceae): Characterization, Circumscription, and Distribution of a New Genus of Screw-Pines, with a Synopsis of Accepted Species”. Candollea (bằng tiếng Anh). 67 (2): 323–345. doi:10.15553/c2012v672a12. ISSN 0373-2967.
6. “Pandanus - Vietnam Plant Data Center (BVNGroup)”. www.botanyvn.com. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2023.

Tham khảo

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chi Dứa dại.

Wikispecies có thông tin sinh học về Chi Dứa dại

• Germplasm Resources Information Network: Pandanus Lưu trữ 2015-09-24 tại Wayback Machine
• Sorting Pandanus names
• Wagner, W. L., Herbst, D. R., & Sohmer, S. H. (1990). Manual of the flowering plants of Hawai`i.
• Pandanus species of the Wet Tropics of Queensland, Australia Lưu trữ 2015-09-23 tại Wayback Machine photos and text by Dave Kimble
• Pneumatophores on Pandanus solms-laubachii Lưu trữ 2015-09-23 tại Wayback Machine - photo essay
• Northernmost pandanus in the world, in the Azores Islands, photo.
• Pandanus simplex fruit eaten by Varanus olivaceus, Polillo Island, Philippines.
• "Hala: The Hawaiian Aphrodisiac" Lưu trữ 2011-01-29 tại Wayback Machine Article by Shannon Wianecki describing Hawaiian cultural uses for pandanus. Maui No Ka 'Oi Magazine Volume 15 Number. 1 (Jan 2011).

Liên kết ngoài

Tra pandanus trong từ điển mở tiếng Việt Wiktionary

• Picture Gallery of Pandan leaves
• Biological Analytics of Pandan Lưu trữ 2009-08-06 tại Wayback Machine