Chi Lô hội

Chi Lô hội
	Aloe arborescens
Phân loại khoa học
Giới:	Plantae
nhánh:	Tracheophyta
nhánh:	Angiospermae
nhánh:	Monocots
Bộ:	Asparagales
Họ:	Asphodelaceae
Phân họ:	Asphodeloideae
Tông:	Aloeae
Chi:	Aloe; L.
Loài điển hình
	Aloe perfoliata; L.
Loài
	See Loài
Các đồng nghĩa
	Agriodendron Endl. ; × Alamaealoe P.V.Heath ; × Alchamaloe G.D.Rowley ; × Aleptoe G.D.Rowley ; × Allauminia G.D.Rowley ; × Allemeea P.V.Heath ; × Aloella G.D.Rowley ; Aloinella (A.Berger) Lemée ; × Aloptaloe P.V.Heath ; Atevala Raf. ; × Bleckara P.V.Heath ; Busipho Salisb. ; Chamaealoe A.Berger ; × Chamaeleptaloe Rowley ; Guillauminia A.Bertrand ; × Lemeea P.V.Heath ; × Leminia P.V.Heath ; Leptaloe Stapf ; × Leptaloinella G.D.Rowley ; × Leptauminia G.D.Rowley ; × Lomataloe Guillaumin ; Lomatophyllum Willd. ; Pachidendron Haw. ; Phylloma Ker Gawl. ; Rhipidodendrum Willd. ;

Chi Lô hội hay chi Nha đam (danh pháp khoa học: Aloe) là một chi thực vật bao gồm hơn 500 loài cây mọng nước có hoa.^[2] Loài phổ biến nhất là Aloe vera (tức lô hội/nha đam thường), thường được trồng hay hái vì mục đích y dược.^[3] Một số loài khác, như Aloe ferox, cũng được trồng hay hái từ tự nhiên.

Hệ thống APG IV (2016) xếp chi nay vào phân họ Asphodeloideae, họ Asphodelaceae. Trong phân họ này, nó thường được đặt vào tông Aloeae.^[4] Trong quá khứ, nó được xếp vào họ Aloaceae (nay được gộp vào Asphodeloidae) hoặc Liliaceae. Loài Agave americana (thùa), mà đôi khi được gọi là "American aloe" (lô hội Mỹ), thuộc về Asparagaceae, một họ khác.

Các loài này bản địa châu Phi nhiệt đới (gồm cả Madagascar), Jordan, bán đảo Ả Rập và nhiều đảo trong Ấn Độ Dương (Mauritius, Réunion, Comoros, v.v.). Nhiều loài đã tự nhiên hóa và lan rộng ra những khu vực khác (vùng Địa Trung Hải, Ấn Độ, Úc, Bắc và Nam Mỹ, v.v.).^[5]

Mô tả

Đa số loài thuộc chi Lô hội có lá lớn, dày, mập mạp. Hoa thường hình ống, có màu rực rỡ như vàng, cam, hồng, hay đỏ, mọc thành cụm dày. Nhiều loài trông có vẻ như không có thân, với cụm lá mọc ngang mặt đất. Chúng có thể có hoặc không có nhánh cây. Về bề ngoài, chúng có màu từ xám đến xanh sáng, đôi khi kèm cả sọc vằn. Vài loài ở Nam Phi có dáng giống cây gỗ.^[6]

Các loài

Hơn 500 loài được xếp vào chi Aloe, cộng với nhiều loài đồng nghĩa, loài chưa phân định, phân loài, giống và loài lai. Một số loài được chấp nhận là:^[2]

Aloe aculeata Pole-Evans
Aloe africana Mill.
Aloe albida (Stapf) Reynolds
Aloe albiflora Guillaumin
Aloe arborescens Mill.
Aloe arenicola Reynolds
Aloe argenticauda Merxm. & Giess
Aloe bakeri Scott-Elliot
Aloe ballii Reynolds
Aloe ballyi Reynolds
Aloe brevifolia Mill.
Aloe broomii Schönland
Aloe buettneri A.Berger
Aloe camperi Schweinf.
Aloe capitata Baker
Aloe comosa Marloth & A.Berger
Aloe cooperi Baker
Aloe corallina Verd.
Aloe dewinteri Giess ex Borman & Hardy
Aloe erinacea D.S.Hardy
Aloe excelsa A.Berger
Aloe ferox Mill.
Aloe forbesii Balf.f.
Aloe helenae Danguy
Aloe hereroensis Engl.
Aloe inermis Forssk.
Aloe inyangensis Christian
Aloe jawiyon S.J.Christie, D.P.Hannon & Oakman ex A.G.Mill.
Aloe jucunda Reynolds
Aloe khamiesensis Pillans
Aloe kilifiensis Christian
Aloe maculata All.
Aloe marlothii A.Berger
Aloe namibensis Giess
Aloe nyeriensis Christian & I.Verd.
Aloe pearsonii Schönland
Aloe peglerae Schönland
Aloe perfoliata L.
Aloe perryi Baker
Aloe petricola Pole-Evans
Aloe polyphylla Pillans
Aloe rauhii Reynolds
Aloe reynoldsii Letty
Aloe scobinifolia Reynolds & Bally
Aloe sinkatana Reynolds
Aloe squarrosa Baker ex Balf.f.
Aloe striata Haw.
Aloe succotrina Lam.
Aloe suzannae Decary
Aloe thraskii Baker
Aloe vera (L.) Burm.f.
Aloe viridiflora Reynolds
Aloe wildii (Reynolds) Reynolds

Ngoài cây lai giữa các loài cùng chi, nhiều loài lai với chi khác đã được tạo ra qua trồng trọt, như giữa Aloe và Gasteria (×Gasteraloe) hay giữa Aloe và Astroloba (×Aloloba).

Chú thích

^ ^a ^b Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên POWO
^ ^a ^b The Plant List (2010). Version 1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/ (accessed July 2013)
^ “Aloe Vera: Science and Safety”. NIH National Center for Complementary and Integrative Health. tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2013.
^ Stevens, P.F. (2001 onwards), "Asphodelaceae", Angiosperm Phylogeny Website, retrieved 2016-06-09
^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên WCSP_297004
^ Rodd, Tony; Stackhouse, Jennifer (2008). Trees: a Visual Guide. Berkeley: University of California Press. tr. 131. ISBN 9780520256507.

Liên kết ngoài

Tư liệu liên quan tới Aloe tại Wikimedia Commons
Dữ liệu liên quan tới Aloe tại Wikispecies

[POWO-1] Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên POWO

[TPL-2] The Plant List (2010). Version 1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/ (accessed July 2013)

[NIH-3] “Aloe Vera: Science and Safety”. NIH National Center for Complementary and Integrative Health. tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2013.

[APweb-4] Stevens, P.F. (2001 onwards), "Asphodelaceae", Angiosperm Phylogeny Website, retrieved 2016-06-09

[WCSP_297004-5] Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên WCSP_297004

[RoddStackhouse-6] Rodd, Tony; Stackhouse, Jennifer (2008). Trees: a Visual Guide. Berkeley: University of California Press. tr. 131. ISBN 9780520256507.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Chi Lô hội

Aloe arborescens
Phân loại khoa học
Giới:	Plantae
nhánh:	Tracheophyta
nhánh:	Angiospermae
nhánh:	Monocots
Bộ:	Asparagales
Họ:	Asphodelaceae
Phân họ:	Asphodeloideae
Tông:	Aloeae
Chi:	Aloe L.^[1]
Loài điển hình
Aloe perfoliata L.
Loài
See Loài
Các đồng nghĩa^[1]
Agriodendron Endl. × Alamaealoe P.V.Heath × Alchamaloe G.D.Rowley × Aleptoe G.D.Rowley × Allauminia G.D.Rowley × Allemeea P.V.Heath × Aloella G.D.Rowley Aloinella (A.Berger) Lemée × Aloptaloe P.V.Heath Atevala Raf. × Bleckara P.V.Heath Busipho Salisb. Chamaealoe A.Berger × Chamaeleptaloe Rowley Guillauminia A.Bertrand × Lemeea P.V.Heath × Leminia P.V.Heath Leptaloe Stapf × Leptaloinella G.D.Rowley × Leptauminia G.D.Rowley × Lomataloe Guillaumin Lomatophyllum Willd. Pachidendron Haw. Phylloma Ker Gawl. Rhipidodendrum Willd.