Dã Tốc Cai

Dã Tốc Cai 也速該
Thụy hiệu	Thần Nguyên hoàng đế
Miếu hiệu	Liệt Tổ
Thông tin cá nhân
Tên đầy đủ
Yesügei	Dã Tốc Cai
Sinh
Ngày sinh	1134
Nơi sinh	Mông Ngột Quốc
Rửa tội
Mất
Thụy hiệu	Thần Nguyên hoàng đế
Ngày mất	1171
Nơi mất	Mông Ngột Quốc
Nguyên nhân mất	đầu độc
An nghỉ
Miếu hiệu	Liệt Tổ
Giới tính	nam
Gia quyến
Thân phụ	Bartan Baator
Anh chị em	Daridai Otchigin, Nhiếp Côn Đại Tư, Mönggetu Qiyan
Phối ngẫu	Hạ Ngạch Luân, Tốc Xích Cách Lặc
Hậu duệ	Thành Cát Tư Hãn, Chuyết Xích Cáp Tát Nhi, Cáp Xích Ôn, Thiếp Mộc Cách, Biệt Khắc Thiếp Nhi, Biệt Lý Cổ Đài, Thiếp Mộc Luân
Học vấn
Gia tộc	Clan Kiyand, Bột Nhi Chỉ Cân
Nghề nghiệp	chiến binh
Tôn giáo	Tengri giáo
Quốc tịch	Mông Ngột Quốc
Truy phong
Thụy hiệu
Tước hiệu
Tước vị
Chức vị
Thần vị
Nơi thờ tự
	[sửa trên Wikidata]x • t • s

Dã Tốc Cai Bạt Đô hay Dũng sĩ Dã Tốc Cai (tiếng Mông Cổ: Yesügei Baghatur, chữ Hán: 也速該; 1133—1170) là thủ lĩnh của tộc Kiyad người Mông Cổ và là cha của Thiết Mộc Chân tức Thành Cát Tư Hãn sau này. Ông là một người cha nghiêm khắc, dũng cảm, hết lòng vì con. Sau này nhà Nguyên là hậu duệ đã truy tôn ông là Liệt Tổ Thần Nguyên hoàng đế.

Đặt tên con

Theo Bí sử Mông Cổ thì Dã Tốc Cai cướp bà Ha Ngạch Luân từ bộ tộc Miệt Nhĩ^[1] và cưới bà sinh ra một đứa bé trai. Trong lúc vợ đang sinh thì Dã Tốc Cai đi đánh nhau và bắt được một người tù binh. Để kỷ niệm chiến thắng, ông đã lấy tên người tù binh đó đặt cho con mình tức là Thiết Mộc Chân. Ông đã nuôi Thiết Mộc Chân khôn lớn.

Bị đầu độc

Một lần ông đưa Thiết Mộc Chân đi dạm hỏi vợ với bộ lạc Onggút, cuộc dạm hỏi thành công và Bột Nhi Thiếp (Börte) cũng thích Thiết Mộc Chân. Nhưng trên đường về ông có ghé lại trại của kẻ thù dự bữa tiệc, dùng rượu với họ và bị đầu độc.^[2] Ông bị ngấm thuốc và chết trên đường về nhà.^[3]

Gia phả

Dã Tốc Cai

Nguyệt Luân thái hậu

Biệt Lặc Cổ Đài

Biệt Khắc Thiếp Nhi

Thiết Mộc Ca Oát Xích Cân

Hợp Xích Ôn

Chuyết Xích Cáp Tát Nhi

Thiết Mộc Chân (Thành Cát Tư Hãn)

Tham khảo

^ Waley, Arthur (13 tháng 5 năm 2013). The Secret History of the Mongols: And Other Pieces (bằng tiếng Anh). Routledge. tr. 222–225. ISBN 978-1-136-74824-0.
^ Cleaves, Francis Woodman (1982). The Secret History of the Mongols: Translation (bằng tiếng Anh). Harvard-Yenching Institute. tr. 17. ISBN 978-0-674-79670-6.
^ Weatherford, Jack (2005). Genghis Khan and the Making of the Modern World. Crown Publishing Group. tr. 18.