François Arago

François Arago GOLH
Chủ tịch Uỷ ban Hành pháp Đồng Thân vương Andorra
Nhiệm kỳ 9 tháng 5 năm 1848 – 28 tháng 6 năm 1848
Tiền nhiệm	Jacques-Charles Dupont Chủ tịch Chính phủ Lâm thời Pháp
Kế nhiệm	Louis-Eugène Cavaignac Quốc trưởng
Bộ trưởng Chiến tranh
Nhiệm kỳ 5 tháng 4 năm 1848 – 11 tháng 5 năm 1848
Thủ tướng	Jacques-Charles Dupont
Tiền nhiệm	Louis-Eugène Cavaignac
Kế nhiệm	Adolphe Charras
Bộ trưởng Hải quân
Nhiệm kỳ 24 tháng 2 năm 1848 – 4 tháng 5 năm 1848
Thủ tướng	Jacques-Charles Dupont
Tiền nhiệm	Louis Napoléon Lannes
Kế nhiệm	Joseph Grégoire Casy
Nghị sĩ Quốc hội đại diện cho Seine
Nhiệm kỳ 4 tháng 5 năm 1848 – 26 tháng 5 năm 1849
Tiền nhiệm	Khu bầu cử thành lập
Kế nhiệm	Felicité Robert de Lamennais
Dân biểu đại diện cho Pyrénées-Orientales
Nhiệm kỳ 6 tháng 7 năm 1831 – 24 tháng 2 năm 1848
Tiền nhiệm	Hippolyte Durand
Kế nhiệm	Emmanuel Arago
Thông tin cá nhân
Sinh	26 tháng 2 năm 1786 Estagel, Roussillon, Vương quốc Pháp
Mất	2 tháng 10 năm 1853 (77 tuổi) Paris, Seine, Đệ nhị Đế chế Pháp
Nơi an nghỉ	Nghĩa trang Père-Lachaise, Paris
Đảng chính trị	Cộng hòa Ôn hòa
Phối ngẫu	Lucie Carrier-Besombes (cưới 1811⁠–⁠1829)
Con cái	Emmanuel Arago Alfred Gabriel
Alma mater	École Polytechnique
Chuyên nghiệp	Nhà thiên văn học, Nhà vật lý, Nhà toán học
Nổi tiếng vì	Phân cực xoay Phân cực Dòng điện xoáy Định luật Fresnel–Arago Arago spot Arago's rotations
Giải thưởng	Huy chương Copley
Sự nghiệp khoa học
Ngành	Thiên văn học, Toán học, Vật lý
Nơi công tác	Bureau des Longitudes, Học viện Khoa học Pháp, Đài quan sát Paris
Người bảo trợ	Siméon Denis Poisson Pierre-Simon Laplace
Ảnh hưởng bởi	Gaspard Monge Joseph-Louis Lagrange Alexis Bouvard Pierre-Simon Laplace
Ảnh hưởng tới	Nicolas Sadi Carnot Michael Faraday Augustin-Jean Fresnel Thomas Young Étienne-Louis Malus
Chữ ký

François Jean Dominique Arago (1786-1853) là nhà toán học, nhà vật lý, nhà thiên văn học người Pháp. Ông còn là một Thủ tướng Pháp thời Đệ nhị Cộng hòa.

Những đóng góp

Điện từ học

Ngay sau báo cáo của Hans Christian Ørsted về khả năng tác dụng từ của dòng điện, Arago cùng với André-Marie Ampère, Siméon-Denis Poisson và Jean-Baptiste Biot trở thành những người hăng hái nhất của Viện Hàn lâm Khoa học Pháp trong việc kiểm định kết quả của Ørsted. Arago biết đến công bố trên của nhà vật lý người Đan Mạch khi đang đi du lịch ở nước ngoài. Khi trở về Paris, ông mô tả lại thí nghiệm mà Ørsted đã làm vào ngày 11 tháng 9 năm 1820. Bài toán về sự liên hệ giữa lực điện và lực từ được nhiều nhà khoa học chú ý và chỉ trong vài tháng, nhiều khám phá đã xuất hiện. Arago đã tìm ra cảm ứng điện từ và chứng minh rằng một cuộc dây có dòng điện chạy qua có tính chất như một thanh nam châm. Arago đã báo cáo thí nghiệm của Ørsted lên Viện Hàn lâm Khoa học vào tháng 9 năm 1820 mà ông làm lại, khiến Ampère phải chú ý^[1].

Quang học

Ngoài ra, Arago cùng với Augustin-Jean Fresnel ủng hộ lý thuyết sóng ánh sáng của Thomas Young khi qua thí nghiệm của mình, cả hai đều thấy ánh sáng bị phân cực theo hướng vuông góc với nhau, không hề có sự giao thoa^[2].

Thiên văn học

Arago đã ủng hộ việc đặt tên cho sao Hải Vương là Le Verrier, mặc dù nó bị phản đối ở ngoài Pháp^[3].

Khác

Arago còn là người giúp cho Butte aux Cailles có một cái giếng, từ đó có một cái bể bơi vào năm 1866.

Tưởng nhớ

Tên của Arago được đặt cho tiểu hành tinh 1005 Arago và được ghi trên tháp Eiffel. Ông được chôn cất tại nghĩa trang Père-Lachaise. Và nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của ông, trong các năm 1989-1994, người ta đã dựng lên 135 bức tượng dọc theo kinh tuyến đi qua Paris, trong đó có chín cái thuộc Công viên Montsouris.

Tiền nhiệm: Jacques-Charles Dupont de l'Eure

Thủ tướng Pháp 9/5/1848-24/6/1848

Kế nhiệm: Louis-Eugène Cavaignac

Chú thích

1. Lịch sử điện từ học, Tiến sĩ Lê Văn Hoàng
2. Lịch sử quang học, Trần Nghiêm
3. Baum & Sheehan (2003):109–110