Itanium

Itanium
	Itanium 2 processor
Thông tin chung
Ngày bắt đầu sản xuất	mid 2001
Ngày ngừng sản xuất	present
Nhà sản xuất phổ biến	Intel;
Hiệu năng
Xung nhịp tối đa của CPU	733 MHz đến 1.73 GHz
Tốc độ FSB	300 MHz đến 667 MHz
Kiến trúc và phân loại
Tập lệnh	Itanium
Thông số vật lý
Nhân	1, 2 or 4;
(Các) chân cắm	PAC611; PAC418 (original Itanium); LGA1248 (Itanium 9300 series);
Sản phẩm, mẫu mã, biến thể
Tên nhân	McKinley; Madison; Hondo; Deerfield; Montecito; Montvale; Tukwila;

Itanium (/aɪˈteɪniəm/ eye-TAY-nee-əm) là một vi xử lý thuộc họ vi xử lý của Intel 64 bit thực thi kiến trúc Intel Itanium (trước đây gọi là IA-64).

Thị trường máy chủ cao cấp

Khi công bố lần đầu tiên năm 2001, nền tảng Itanium được so sánh với các thiết lập tốt hơn RISC và các vi xử lý CISC là đáng thất vọng.^[1]^[2] Sự cạnh tranh trong việc thực thi các ứng dụng x86 hiện có và các hệ điều hành là đặc biệt yếu, với một điểm sáng năm 2001 báo cáo rằng tốc độ của Itanium tương đương với một máy tính Pentium tốc độ 100 MHz (cao nhất là các máy có tốc độ 1,1 HGz Pentium trên thị trường tại thời điểm đó).^[3]

Itanium không tạo ấn tượng lớn trước IA-32 hay RISC, và sau đó phải chịu lép vế từ sự giới thiệu thành công của các hệ thống nền x86-64 vào thị trường máy chủ, lý do là vì các hệ thống tương thích hơn với các ứng dụng x86 kiểu cũ. Nhà báo John C. Dvorak đã có bình luận năm 2009 về lịch sử của vi xử lý Itanium, đã nói "Điều này tiếp tục là một trong những thất bại lớn nhất trong 50 năm qua" trong một bài báo có tựa đề "Làm thế nào để Itanium hủy diệt nền công nghiệp máy tính".^[4] Chuyên mục công nghệ cao Ashlee Vance nhận xét sự chậm trễ và dưới mức chuẩn "biến Itanium thành một sản phẩm trò đùa trong ngành công nghiệp sản xuất chip."^[5] Trong cuộc phỏng vấn, Donald Knuth đã nói "Itanium đã đạt...được giả định tuyệt vời—cho đến khi nó chuyển thành lời ước cho các trình biên dịch khi về cơ bản nó không thể thực thi. "^[6]

Red Hat và Microsoft thông báo các kế hoạch hủy bỏ sự hỗ trợ Itanium trong các hệ điều hành do sự thiếu quan tâm thị trường;^[7]^[8] mặc dù vậy, phiên bản phân phối Linux khác như Debian vẫn có sẵn dành cho Itanium. Vào ngày 22 tháng 3 năm 2011, Oracle thông báo ngừng sự phát triển Itanium, mặc dù các hỗ trợ kỹ thuật cho các sản phẩm hiện tại vẫn tiếp tục.^[9]

Một cựu quan chức Intel cho rằng việc kinh doanh Itanium đã có lợi nhuận cho Intel vào cuối năm 2009.^[10] Năm 2009, các chip đã gần như hoàn toàn được triển khai trên các máy chủ HP, trong đó có hơn 95% thị phần máy chủ Itanium,^[5] tạo các hệ điều hành cho HP-UX. Vào ngày 22 tháng 3 năm 2011, Intel tái khẳng định cam kết của mình trong việc tạo ra Itanium với nhiều thế hệ chip trong việc phát triển và theo đúng tiến độ.^[11]

Hệ thống

Server manufacturers' Itanium products
Company			latest product
name	from	to	name	CPUs
Compaq	2001	2001	ProLiant 590	1–4
IBM	2001	2005	x455	1–16
Dell	2001	2005	PowerEdge 7250	1–4
Hitachi	2001	2008	BladeSymphony 1000	1–8
Unisys	2002	2009	ES7000/one	1–32
SGI	2001	2011	Altix 4000	1–2048
Fujitsu	2005	2011	PRIMEQUEST	1–32
HP	2001	now	Integrity	1–256
Bull	2002	now	NovaScale 9410	1–32
NEC	2002	now	nx7700i	1–256
Inspur	2010	now	TS10000	2-1024
Huawei	2012	now	????	????

Kittson

Vi xử lý Kittson sẽ ra mắt sau vi xử lý Poulson vào năm 2014. Ít thông tin chi tiết được biết hơn là sự tồn tại của tên mã và tương thích socket và chế độ nhị phân giữa Poulson, Kittson và Tukwila.^[12]

Thời gian biểu

1989:
- HP bắt đầu khảo sát EPIC^[13]
1994:
- Tháng 6: HP và Intel công bố mối quan hệ đối tác^[14]
1995:
- Tháng 9: HP, Novell, và SCO thông báo các kết hoạch cho "hệ điều hành UNIX khối lượng cao" cung cấp "máy tính kết nối mạng 64 bit trên nền kiến trúc HP/Intel"^[15]
1996:
- Tháng 10: Compaq thông báo sẽ dùng IA-64^[16]
1997:
- Tháng 6: IDC dự báo doanh số các hệ thống IA-64 sẽ đạt 38 tỉ USD/năm vào năm 2001^[17]
- Tháng 10: Dell thông báo sẽ dùng IA-64^[18]
- Tháng 12: Intel và Sun thông báo tham gia để kết nối cổng Solaris với IA-64^[19]^[20]^[21]
1998:
- Tháng 3: SCO thừa nhận HP/SCO Unix alliance đã không còn sử dụng
- Tháng 6: IDC dự đoán doanh số các hệ thống IA-64 sẽ đạt 30 tỉ USA/năm vào năm 2001^[17]
- Tháng 6: Intel thông báo Merced sẽ bị hoãn, từ nửa sau năm 1999 đến nửa đầu năm 2000^[22]
- Tháng 9: IBM thông báo sẽ xây dưng cá máy dựa nền Merced^[23]