Păng-xê

Păng-xê
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiosperms
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Malpighiales
Họ (familia)	Violaceae
Chi (genus)	Viola
Đoạn (section)	Viola, đoạn Melanium
Loài (species)	V. tricolor
Phân loài (subspecies)	V. t. var. hortensis
Danh pháp ba phần
Viola tricolor var. hortensis DC.

Bụi hoa păng-xê bên đường

Păng-xê hay phăng-xê, hoa bướm (tiếng Anh: pansy) là một giống cây lai được nuôi trồng đại trà lấy hoa trang trí.^[1] Giống này được lai từ các loài trong đoạn Melanium (chi Viola), nhất là Viola tricolor, một loài hoa dại từ khu vực châu Âu và Tây Á.^[2] Ví dụ lai điển hình của păng-xê là Viola × wittrockiana Gams ex Nauenb. & Buttler.

Từ nguyên

Trong tiếng Anh, từ "pansy" bắt nguồn từ từ tiếng Pháp pensée (suy nghĩ). Păng-xê ban đầu xuất hiện trong tiếng Anh dưới tên Viola (màu tím) vào khoảng giữa thế kỷ 15, vì nó được coi là biểu tượng của sự hoài niệm.^[3]

Tại vùng Scandinavia,^[4] Scotland và các nước nói tiếng Đức, păng-xê được biết đến với cái tên là "mẹ kế" (Stiefmütterchen).^[5]

Ở Ý, hoa păng-xê có tên gọi là flammola (đốm lửa nhỏ).^[6]

Miêu tả

Hoa păng-xê vườn có đường kính từ 5 – 8 cm (2 – 3 in). Hoa có hai cánh hơi chồng lên nhau, hai cánh khác mọc đối diện và một cánh nữa ở dưới có ngạnh đâm ra từ giữa hoa. Các cánh hoa thường màu trắng, vàng, đỏ tía hoặc xanh dương.^[7] Cây mọc cao tới khoảng 23 cm (9 in), ưa nắng và nước.

Sâu bệnh

Rệp

Các loài rệp trong họ Aphidoidea đôi khi sinh sống trên cây păng-xê. Có thể dùng nước xà phòng pha loãng hoặc thuốc trừ sâu để diệt rệp.

Nấm

Cây có thể bị nấm xâm nhập, với biểu hiện là các đốm đen cùng với những sợi tơ trắng bao quanh mặt lá.

Hình ảnh

• 
  Hoa păng xê (Viola × wittrockiana)
• 
  Hoa păng-xê và cánh hoa tạo dáng giống như khuôn mặt
• 
• 
  Păng-xê vàng
• 
  Păng-xê lai
• 
  Păng-xê lai
• 
  Păng-xê lai
• 
  Păng-xê lai
• 
  Păng-xê lai

Tham khảo

1. “Viola × wittrockiana”. Germplasm Resources Information Network (GRIN). Cục Nghiên cứu Nông nghiệp (ARS), Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA).
2. Yockteng, Jr, R.; Ballard, H.E.; Mansion, G.; Dajoz, I. & Nadot, S. (2003). “Relationships among pansies (Viola section Melanium) investigated using ITS and ISSR markers”. Plant Systematics and Evolution. 241 (3–4): 153–170. doi:10.1007/s00606-003-0045-7.
3. McGlashan, James. The Dublin University Magazine: A Literary and Political Journal. Vol. 42. July to December 1853: 286.
4. Botanical info on Viola tricolor in Sweden (tiếng Thụy Điển)
5. Silverthorne, Elizabeth. Legends and Lore of Texas Wildflowers. Texas A&M University Press, 2003.
6. Dix, Dorothea Lynde. The garland of flora. S. G. Goodrich and co. and Carter and Hendee, 1829.
7. Diderot, Denis (ngày 15 tháng 4 năm 2013). “Viola, pansy”. Encyclopedia of Diderot & d'Alembert - Collaborative Translation Project. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.

Liên kết ngoài

• Tư liệu liên quan tới Viola × wittrockiana tại Wikimedia Commons
• PansyFlowers.com Lưu trữ 2019-05-28 tại Wayback Machine, information about pansies