Phương Liệt

Phương Liệt
Phường
Phường Phương Liệt
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Hồng
Thành phố	Hà Nội
Quận	Thanh Xuân
Thành lập	10/6/1981[1]
Địa lý
Tọa độ: 20°59′31″B 105°50′9″Đ / 20,99194°B 105,83583°Đ / 20.99194; 105.83583
Phương Liệt Vị trí phường Phương Liệt trên bản đồ Hà Nội Xem bản đồ Hà Nội Phương Liệt Vị trí phường Phương Liệt trên bản đồ Việt Nam Xem bản đồ Việt Nam
Diện tích	0,94 km²[2]
Dân số (31/12/2024)
Tổng cộng	25.817 người[2]
Mật độ	27.818 người/km²
Khác
Mã hành chính	00358[3]
x t s

Phương Liệt là một phường thuộc quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Địa lý

Phường Phương Liệt có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp phường Đồng Tâm, quận Hai Bà Trưng và phường Giáp Bát, quận Hoàng Mai
• Phía tây giáp phường Khương Mai
• Phía nam và tây nam giáp phường Định Công và phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai
• Phía bắc giáp phường Phương Mai, quận Đống Đa.

Phường Phương Liệt có diện tích 0,94 km², dân số năm 2024 là 26.149 người,^[2] mật độ dân số đạt 27.818 người/km².

Lịch sử

Tên gọi: Phường Phương Liệt được đặt theo tên của làng Phương Liệt xưa. Tên cũ của làng là Giáp Cửu, còn có tên nôm là làng Vọng. Các bậc tiền bối đã không chịu để con cháu mai sau phải xếp Giáp thứ 9 nên đã đổi tên làng thành Phương Liệt – trong đó "Phương" nghĩa là thơm; "Liệt" nghĩa là oanh liệt.^[4]

Phường Phương Liệt nằm trên đất của làng Phương Liệt xưa. Làng Phương Liệt – hay làng Vọng hoặc làng Giáp Cửu – nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long, thuộc tổng Hoàng Mai, huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam Thượng.^[4] Làng có diện tích lớn, phía bắc giáp cánh đồng làng Kim Liên – tức khu Bệnh viên Da liễu Trung ương và Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội ngày nay; phía tây là khu vực Sân bay Bạch Mai cũ – sân bay có nằm trên một phần đất của làng; còn phía đông vượt qua Quốc lộ 1 – hay phố Vọng ngày nay – tới giáp cánh đồng làng Hoàng Mai.^[5] Thời Nguyễn, làng có nghề dệt gối, sợi thì mua ở chợ Bờ, Hòa Bình, dệt xong khâu lại nhồi bông mang lên bỏ mối cho các nhà buôn ở phố Hàng Bông. Ngoài nghề dệt gối làng còn làm nông nghiệp.^[6]

Năm Đồng Khánh thứ 3 (1888) địa bàn làng thuộc tổng Hoàng Mai, huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Nội. Sau khi chiếm Hà Nội, thực dân Pháp lấy đất làng xây đài phát vô tuyến điện – nay là tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam ở ngõ 128C phố Đại La – sau đó lại lấy đất làm kho chứa than ở phía đông, cho xây ga Vọng. Ở phía tây bắc, họ lập xưởng đá, làm đường tàu qua đầu làng để chở đá hộc từ Thanh Hóa, Ninh Bình ra nghiền nhỏ, phục vụ cho các công trình xây dựng. Còn phía tây, họ xây sân bay quân sự Bạch Mai. Đoạn quốc lộ 1 chạy qua làng trở thành phố Vọng. Trước đình làng có hai đầm rộng, người Pháp cho tư nhân đấu thấu trồng sen, nuôi cá.^[6]

Làng Phương Liệt sau thuộc địa phận phường Phương Liệt, quận Đống Đa. Thuộc địa giới hành chính của phường, ngoài phần đất của làng Phương Liệt cũ còn có một phần đất của làng Định Công Hạ và làng Giáp Bát.

Ngày 21 tháng 12 năm 1974, UBND TP. Hà Nội ban hành Quyết định^[7] về việc thành lập tiểu khu Phương Liệt thuộc khu phố Đống Đa.

Tháng 12 năm 1978, UBND TP. Hà Nội ban hành Quyết định^[8] về việc sắp xếp tiểu khu Phương Liệt thuộc khu phố Đống Đa.

Năm 1980, tiểu khu Phương Liệt thuộc khu phố Đống Đa.

Ngày 3 tháng 1 tháng 1981, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 3-CP^[9] về việc thống nhất tên gọi các đơn vị hành chính ở nội thành, nội thị.

Ngày 10 tháng 6 năm 1981, UBND TP. Hà Nội ban hành Quyết định^[1] về việc:

• Đổi tên khu phố Đống Đa thành quận Đống Đa.
• Thành lập phường Phương Liệt thuộc quận Đống Đa.

Ngày 22 tháng 11 năm 1996, Chính phủ ban hành Nghị định số 74-CP^[10] về việc thành lập quận Thanh Xuân thuộc thành phố Hà Nội.

Phường Phương Liệt có 102,8 ha diện tích tự nhiên và 13.030 nhân khẩu.

Tính đến ngày 31/12/2024, phường Phương Liệt có diện tích 0,94 km² và quy mô dân số là 26.149 người.^[2]

Văn hóa

• Đình Phương Liệt nằm trên phố Phương Liệt.^[11][12]
• Miếu thờ Trạng nguyên Lưu Danh Công.

Giao thông

Địa bàn phường Phương Liệt có hai đường lớn chạy qua là đường Trường Chinh và đường Giải Phóng, cùng với các phố nhỏ đi qua khu dân cư là phố Phương Liệt, phố Vọng, phố Phan Đình Giót, phố Nguyễn Văn Trỗi, phố Định Công, phố Nguyễn Lân và phố Hà Kế Tấn.

Đường phố

• Phố Đại La
• Phố Định Công
• Đường Giải Phóng
• Phố Hà Kế Tấn
• Đường Hồ Rùa
• Phố Nguyễn Lân
• Phố Nguyễn Văn Trỗi
• Phố Phan Đình Giót
• Phố Phương Liệt
• Đường Trường Chinh
• Phố Vọng.

Chú thích

1. ^ Quyết định về việc đổi tên khu phố thành quận và đổi tên tiểu khu thành phường thuộc thành phố Hà Nội.
2. ^ UBND TP. Hà Nội (2025). "Thống kê hiện trạng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay của thành phố Hà Nội tính đến ngày 31/12/2024" (PDF). HĐND TP. Hà Nội. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 30 tháng 5 năm 2025. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2025.
3. Tổng cục Thống kê
4. ^ BBT. "Giới thiệu chung phường Phương Liệt". Trang thông tin điện tử phường Phương Liệt. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2023.
5. Nguyễn Vinh Phúc (2004). Phố và đường Hà Nội. Hà Nội: NXB. Giao thông vận tải. tr. 691.
6. ^ Nguyễn Ngọc Tiến (ngày 17 tháng 12 năm 2022). "Làng tôi, năm 1972..." Báo Hànộimới. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2023.
7. Quyết định về việc thành lập các tiểu khu thuộc các khu phố, thành phố Hà Nội.
8. Quyết định về việc sắp xếp lại các tiểu khu thuộc các khu phố, thành phố Hà Nội.
9. "Quyết định số 3-CP về việc thống nhất tên gọi các đơn vị hành chính ở nội thành, nội thị". Cơ sở dữ liệu quốc gia về văn bản quy phạm pháp luật Trung ương. ngày 3 tháng 1 năm 1981. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 8 năm 2024. Truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2024.
10. "Nghị định số 74-CP về việc thành lập quận Thanh Xuân, quận Cầu Giấy, thành lập và đổi tên một số phường thuộc thành phố Hà Nội". Thư viện pháp luật. ngày 22 tháng 11 năm 1996.
11. Thủy Hương (ngày 17 tháng 12 năm 2022). "Đình Phương Liệt". Báo Hànộimới. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2023.
12. BBT (ngày 13 tháng 6 năm 2014). "Đình Phương Liệt". Cổng thông tin điện tử quận Thanh Xuân. Truy cập ngày 27 tháng 4 năm 2023.

Tham khảo