Phrygia

Phrygia
Vương quốc cổ ở vùng Anatolia
Địa điểm	Miền trung Anatolia
Tồn tại	Vương quốc bá chủ vùng Anatolia từ khoảng năm 1200 đến khoảng năm 700 TCN
Kinh thành	Gordium
Tỉnh của Ba Tư	Hellespontine Phrygia, Greater Phyrgia
Tỉnh của La Mã	Galatia, Asia

Bài này nằm trong loạt bài về
Lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ
Thời tiền sử Lịch sử Tiểu Á cổ đại Palaeolithic Anatolia k. 500,000–  10,000 BC Mesolithic Anatolia c. 11,000–  9,000 BC Neolithic Anatolia c. 8,000–  5,500 BC
Thời đại đồ đồng Troia 3000–700 BC Người Hatti 2500–2000 BC Đế quốc Akkad 2400–2150 BC Người Luwi 2300–1400 BC Assyria 1950–1750 BC Achaeans (Homer) 1700–1300 BC Kizzuwatna 1650–1450 BC Người Hitti 1680–1220 BC Arzawa 1500–1320 BC Mitanni 1500–1300 BC Hayasa-Azzi 1500–1290 BC Lycia 1450–350 BC Assuwa 1300–1250 BC Diauehi 1200–800 BC Neo-Hittites 1200–800 BC Phrygia 1200–700 BC Caria 1150–547 BC Tuwanuwa 1000–700 BC Ionia 1000–545 BC Urartu 859–595/585 BC
Thời đại đồ sắt Diauehi 1200–800 BC Neo-Hittites 1200–800 BC Phrygia 1200–700 BC Caria 1150–547 BC Doris 1100–560 BC Aeolis 1000–560 BC Tuwanuwa 1000–700 BC Ionia 1000–545 BC Urartu 859–595/585 BC Người Media 678–549 BC Lydia 685–547 BC
Cổ đại Hy-La Classical Anatolia Classical Thrace Achaemenid Empire 559–331 BC Kingdom of Alexander the Great 334–301 BC Kingdom of Cappadocia 322–130 BC Antigonids 306–168 BC Seleucid Empire 305–64 BC Ptolemaic Kingdom 305–30 BC Kingdom of Pontus 302–64 BC Bithynia 297–74 BC Kingdom of Pergamon 282–129 BC Galatia 281–64 BC Parthian Empire 247 BC–224 AD Armenian Empire 190 BC–428 AD Roman Republic 133–27 BC Kingdom of Commagene 163 BC–72 AD Ancient Rome 133 BC-27 BC–330 AD Sassanian Empire 224–651 AD (briefly in Anatolia)
Trung Cổ Medieval Anatolia Eastern Roman Empire (330–1453; 1204-1261 in exile as Empire of Nicaea) Rashidun Caliphate (637–656) Great Seljuk State (1037–1194) Danishmends (1071–1178) Sultanate of Rum (1077–1307) Armenian Kingdom of Cilicia (1078–1375) Anatolian beyliks (1081–1423) County of Edessa (1098–1150) Artuqids (1101–1409) Empire of Trebizond (1204–1461) Latin Empire (1204–1261) Karamanids (1250–1487) Ilkhanate (1256–1335) Kara Koyunlu (1375–1468) Ak Koyunlu (1378–1501)
Đế quốc Ottoman Periods of Ottoman Empire Rise (1299–1453) Classical Age (1453–1566) Transformation (1566–1703) Old Regime (1703–1789) Decline and modernization (1789–1908) Defeat and dissolution (1908–1922)
Thổ Nhĩ Kỳ Periods of Turkey War of Independence (1919–1922) Provisional government (1920–1923) One-party period (1923–1930) (1930–1945) Multi-party period (1945–present)
By topic Anatolian peoples Migration of Turks into Anatolia Constitutional history Economic history Military history Cultural history
Timeline
x t s

Vào thời cổ đại, Phrygia (tiếng Hy Lạp cổ: Φρυγία, Phrygía; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Frigya) là một vương quốc ở phía tây miền trung Anatolia (Tiểu Á), ngày nay thuộc phần lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ ở châu Á, có trung tâm tại vùng sông Sangario.

Thần thoại Hy Lạp có đề cập đến một số vị vua Phrygia huyền thoại:

• Midas, người biến bất cứ thứ gì chạm vào thành vàng.
• Mygdon, người đã chiến đấu với các chiến binh Amazon.
• Phineus, vị vua có tài tiên tri nhưng bị mù.

Theo sử thi Iliad của Homer, người Phrygia đã tham gia cuộc chiến thành Troia với tư cách đồng minh thân cận của người Troia, cùng chiến đấu chống lại quân Achaean. Vương quốc Phrygia đạt đến đỉnh cao quyền lực vào cuối thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên dưới thời trị vì của Midas. Nhà vua không chỉ thống lĩnh hầu hết miền tây và miền trung Anatolia mà còn cạnh tranh với Assyria và Urartu để giành quyền lực ở đông Anatolia. Tuy nhiên, Midas cũng là vị vua cuối cùng của nước Phrygia độc lập trước khi kinh thành Gordium bị người Cimmeria cướp phá vào khoảng năm 695 trước Công nguyên. Phrygia sau đó bị lệ thuộc vào Lydia, Ba Tư, rồi đến Alexander Đại đế, Pergamon, Đế quốc Roma và Đế quốc Byzantium. Văn hóa Phrygia dần dần bị đồng hóa vào các nền văn hóa khác vào đầu thời trung cổ. Sau cuộc chinh phạt Anatolia của người Turk thì tên gọi "Phrygia" cũng biến mất khỏi bản đồ.

Nguồn gốc

Chiến binh Phrygia

Các bản khắc cổ được tìm thấy tại Gordium cho thấy người Phrygia sử dụng một loại ngôn ngữ Ấn-Âu có một số từ vựng tương tự tiếng Hy Lạp, độc lập với các ngôn ngữ Anatolia (ví dụ tiếng Hitti) của những nước láng giềng.^[1][2]

Tham khảo

1. Claude Brixhe, Phrygian, trong Roger D. Woodard (editor), The ancient Languages of Asia Minor, Cambridge University Press, 2008, tr. 72
2. Midas and the Phrygians, Miltiades E. Bolaris (2010)