Thủ tướng Đức

Thủ tướng Cộng hòa Liên bang Đức
Bundeskanzler(in) der Bundesrepublik Deutschland (tiếng Đức)
Biểu trưng Thủ tướng Đức
Hiệu kỳ Thủ tướng Đức
Đương nhiệm Olaf Scholz từ 8 tháng 12 năm 2021
Cơ quan hành pháp Chính quyền Liên bang Đức
Kính ngữ	Ngài Thủ tướng 'His Exellency (thông dụng quốc tế)[1]
Thành viên của	Chính phủ Liên bang Đức Hội đồng Châu Âu
Trụ sở	Phủ Thủ tướng Đức Berlin, Đức
Bổ nhiệm bởi	Tổng thống Đức
Nhiệm kỳ	4 năm
Người đầu tiên nhậm chức	Otto von Bismarck
Thành lập	ngày 1 tháng 7 năm 1867 ngày 21 tháng 3 năm 1871
Website	http://bundeskanzlerin.de

Thủ tướng Đức, đầy đủ là Thủ tướng liên bang nước Cộng hòa Liên bang Đức (tiếng Đức: Bundeskanzler(in) der Bundesrepublik Deutschland) là người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Liên bang Đức.

Trong chính trị Đức, Kanzler tương đương với một thủ tướng ở nhiều nước khác. Trong khi đó, Ministerpräsident (Thủ hiến), được sử dụng dành riêng cho người đứng đầu chính phủ của hầu hết các bang của Đức (gọi là Land trong tiếng Đức).

Tính từ năm 1949, Helmut Kohl là thủ tướng tại vị lâu nhất với 16 năm, 26 ngày trong 4 nhiệm kỳ từ 1982 đến 1998. Người tại vị lâu thứ hai là Angela Merkel khi bà giữ chức 16 năm, 16 ngày với bốn nhiệm kỳ từ 2005 đến 2021. Bà là nữ thủ tướng đầu tiên của Đức. Trong tiếng Đức, bà được gọi là Bundeskanzlerin. Trước thời Angela Merkel thì từ này chưa bao giờ được sử dụng chính thức, vì hậu tố in đã được thêm vào Bundeskanzler để biểu thị một phụ nữ giữ vị trí thủ tướng. Bà còn được truyền thông và người dân Đức gọi bằng một cái tên thân mật khác là Mutti có nghĩa là mẹ. Ngày 8 tháng 12 năm 2021, nữ Thủ tướng Angela Merkel chính thức rời nhiệm sở sau hơn 16 năm lãnh đạo nước Đức và trao lại quyền lực cho người kế nhiệm là Olaf Scholz thuộc Đảng Dân chủ Xã hội.

Chức vụ Thủ tướng có một lịch sử lâu dài, xuất phát từ thời Thánh chế La Mã. Danh hiệu này được sử dụng trong một số tiểu bang của châu Âu nói tiếng Đức. Chức danh thời hiện đại của Thủ tướng được thành lập với Liên minh Bắc Đức, trong đó Otto von Bismarck trở thành Thủ tướng vào năm 1867. Sau khi thống nhất nước Đức vào năm 1871, chức danh này được biết đến tại Đức là Reichskanzler, mặc dù chức danh này vẫn được gọi là Chancellor trong tiếng Anh. Với hiến pháp của Đức năm 1949, danh hiệu Bundeskanzler đã bắt đầu được sử dụng lại tại Đức.

Trong các thời kỳ khác nhau, vai trò của thủ tướng đã thay đổi. Từ 1871-1918, các thủ tướng chỉ chịu trách nhiệm trước Hoàng đế. Với những cải cách hiến pháp năm 1918, Quốc hội đã được cấp quyền miễn nhiệm Thủ tướng. Theo Hiến pháp Weimar năm 1919, các thủ tướng được bổ nhiệm bởi Tổng thống và chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Sau cái chết của Tổng thống Hindenburg, Hiến pháp Weimar đã bị gạt sang một bên trong chế độ độc tài Đức Quốc xã. Hiến pháp 1949 đã cho quyền hạn của Thủ tướng lớn hơn trong thời kỳ của Cộng hòa Weimar, trong khi giảm bớt vai trò của Tổng thống.

Từ năm 1867, 34 cá nhân đã giữ chức vụ thủ tướng Đức.

Danh sách thủ tướng Đức

Liên bang Bắc Đức (1867–1871)

      Không đảng phái

Chân dung	Tên (Sinh - mất)	Nhiệm kỳ làm việc (thời gian nhiệm kỳ)	Đảng phái chính trị
	Bá tước Otto von Bismarck (1 tháng 4 năm 1815 – 30 tháng 7 năm 1898)	1 tháng 7 năm 1867 – 21 tháng 3 năm 1871 3 năm, 263 ngày		Không đảng phái

Đế quốc Đức (1871-1918)

      Zentrum       Không đảng phái

Chân dung	Tên (Sinh - mất)	Nhiệm kỳ làm việc (thời gian nhiệm kỳ)	Đảng phái chính trị		Nội các
	Thân vương Otto von Bismarck (1 tháng 4 năm 1815 – 30 tháng 7 năm 1898)	21 tháng 3 năm 1871 – 20 tháng 3 năm 1890 18 năm, 364 ngày		Không đảng phái	Bismarck
	Bá tước Leo von Caprivi (24 tháng 2 năm 1831 – 6 tháng 2 năm 1899)	20 tháng 3 năm 1890 – 26 tháng 10 năm 1894 4 năm, 220 ngày		Không đảng phái	Caprivi
	Vương tôn Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst (31 tháng 3 năm 1819 – 6 tháng 7 năm 1901)	26 tháng 10 năm 1894 – 17 tháng 10 năm 1900 5 năm, 353 ngày		Không đảng phái	Hohenlohe-Schillingsfürst
	Vương tôn Bernhard von Bülow (3 tháng 5 năm 1849 – 28 tháng 10 năm 1929)	17 tháng 10 năm 1900 – 14 tháng 7 năm 1909 8 năm, 270 ngày		Không đảng phái	Bülow
	Theobald von Bethmann-Hollweg (29 tháng 11 năm 1856 – 1 tháng 1 năm 1921)	14 tháng 7 năm 1909 – 13 tháng 7 năm 1917 7 năm, 364 ngày		Không đảng phái	Bethmann-Hollweg
	Georg Michaelis (8 tháng 9 năm 1857 – 24 tháng 7 năm 1936)	14 tháng 7 – 1 tháng 11 năm 1917 110 ngày		Không đảng phái	Michaelis
	Bá tước Georg von Hertling (31 tháng 8 năm 1843 – 4 tháng 1 năm 1919)	1 tháng 11 năm 1917 – 30 tháng 9 năm 1918 333 ngày		Đảng Trung dung	Hertling
	Đại Công tôn Max von Baden (10 tháng 7 năm 1867 – 6 tháng 11 năm 1929)	1 tháng 11 năm 1917 – 30 tháng 9 năm 1918 333 ngày		Không đảng phái	Baden

Cộng hòa Weimar (1919–1933)

      SPD       Zentrum       DVP       Không đảng phái

Chân dung	Tên (Sinh - mất)	Nhiệm kỳ làm việc (thời gian nhiệm kỳ)	Đảng phái chính trị		Nội các
	Friedrich Ebert (4 tháng 2 năm 1871 – 28 tháng 2 năm 1925) Reichskanzler (Thủ tướng Đế chế) và Vorsitz des Rates der Volksbeauftragten (Chủ tịch Hội đồng Đại biểu Nhân dân)	9 tháng 11 năm 1918 – 13 tháng 2 năm 1919 96 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Hội đồng Đại biểu Nhân dân
	Philipp Scheidemann (4 tháng 2 năm 1871 – 28 tháng 2 năm 1925) Reichsministerpräsident (Thủ hiến Đế chế)	13 tháng 2 năm 1919 – 20 tháng 6 năm 1919 127 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Scheidemann	HĐQG (1919)
	Gustav Bauer (6 tháng 1 năm 1870 – 16 tháng 9 năm 1944) Reichsministerpräsident (Thủ hiến Đế chế), sau ngày 14 tháng 8 năm 1919 được đổi trở lại là Reichskanzler (Thủ tướng Đế chế)	21 tháng 6 năm 1919 – 26 tháng 3 năm 1920 279 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Bauer
	Hermann Müller (18 tháng 5 năm 1876 – 20 tháng 3 năm 1931)	27 tháng 3 năm 1920 – 21 tháng 6 năm 1920 86 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Müller I
	Constantin Fehrenbach (18 tháng 5 năm 1876 – 20 tháng 3 năm 1931)	25 tháng 6 năm 1920 – 4 tháng 5 năm 1921 313 ngày		Đảng Trung dung	Fehrenbach	1 (1920)
	Joseph Wirth (6 tháng 9 năm 1873 – 3 tháng 1 năm 1956)	10 tháng 5 năm 1921 – 14 tháng 11 năm 1922 1 năm, 188 ngày		Đảng Trung dung	Wirth I
					Wirth II
	Wilhelm Cuno (2 tháng 7 năm 1876 – 3 tháng 1 năm 1933)	22 tháng 11 năm 1922 – 12 tháng 8 năm 1923 263 ngày		Không đảng phái	Cuno
	Gustav Stresemann (10 tháng 5 năm 1878 – 3 tháng 10 năm 1929)	13 tháng 8 – 30 tháng 11 năm 1923 109 ngày		Đảng Nhân dân Đức	Stresemann I
					Stresemann II
	Wilhelm Marx (15 tháng 1 năm 1863 – 5 tháng 8 năm 1946)	30 tháng 11 năm 1923 – 15 tháng 1 năm 1925 1 năm, 46 ngày		Đảng Trung dung	Marx I
					Marx II	2 (Tháng 5 năm 1924)
	Hans Luther (10 tháng 3 năm 1879 – 11 tháng 5 năm 1862)	15 tháng 1 năm 1925 – 12 tháng 5 năm 1926 1 năm, 117 ngày		Không đảng phái	Luther I	3 (Tháng 12 năm 1924)
					Luther II
	Wilhelm Marx (15 tháng 1 năm 1863 – 5 tháng 8 năm 1946)	17 tháng 5 năm 1926 – 12 tháng 6 năm 1928 2 năm, 26 ngày		Đảng Trung dung	Marx III
					Marx IV
	Hermann Müller (18 tháng 5 năm 1876 – 20 tháng 3 năm 1931)	28 tháng 6 năm 1928 – 27 tháng 3 năm 1930 1 năm, 272 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Müller II	4 (1928)
	Heinrich Brüning (26 tháng 11 năm 1885 – 30 tháng 3 năm 1970)[a]	30 tháng 3 năm 1930 – 30 tháng 2 năm 1932 2 năm, 61 ngày		Đảng Trung dung	Brüning I	5 (1930)
					Brüning II
	Franz von Papen (29 tháng 10 năm 1879 – 2 tháng 5 năm 1969)[a]	30 tháng 5 – 17 tháng 11 năm 1932 171 ngày		Không đảng phái	Papen	6 (Tháng 7 năm 1932)
	Kurt von Schleicher (7 tháng 4 năm 1882 – 30 tháng 6 năm 1934)[a]	3 tháng 12 năm 1932 – 28 tháng 1 năm 1933 56 ngày		Không đảng phái	Schleicher	7 (Tháng 11 năm 1932)

Đức Quốc xã (1933–1945)

      NSDAP

Chân dung	Tên (Sinh - mất)	Nhiệm kỳ làm việc (thời gian nhiệm kỳ)	Đảng phái chính trị		Nội các	Reichstag[b]
	Adolf Hitler (20 tháng 4 năm 1889 – 30 tháng 4 năm 1945) Führer và Reichskanzler (Thủ tướng) từ ngày 2 tháng 8 năm 1934[a][c]	30 tháng 1 năm 1933 – 30 tháng 4 năm 1945 12 năm, 90 ngày		Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa	Hitler	8 (Tháng 3 năm 1933)
						9 (Tháng 11 năm 1933)
						10 (Tháng 3 năm 1936)
						11 (Tháng 4 năm 1938)
	Joseph Goebbels (29 tháng 10 năm 1897 – 1 tháng 5 năm 1945)[c][d]	30 tháng 4 năm 1945 – 1 tháng 5 năm 1945 1 ngày		Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa	(Nội các được Hitler đề xuất theo di chúc nhưng không bao giờ được triệu tập)	—
	Lutz Graf Schwerin von Krosigk (22 tháng 8 năm 1887 – 4 tháng 3 năm 1977) Điều hành chính phủ tại Flensburg[e][f]	2 – 23 tháng 5 năm 1945 21 ngày		Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa	Schwerin von Krosigk	—

Cộng hòa Liên bang Đức (1949–nay)

      CDU       SPD       FDP

Chân dung	Tên (Sinh - mất)	Nhiệm kỳ làm việc (thời gian nhiệm kỳ)	Đảng phái chính trị		Nội các	Bundestag
	Konrad Adenauer (5 tháng 1 năm 1876 – 19 tháng 4 năm 1967)	15 tháng 9 năm 1949 – 15 tháng 10 năm 1963 14 năm, 30 ngày		Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức	Adenauer I CDU/CSU – FDP – DP	1 (1949)
					Adenauer II CDU/CSU – FDP/FVP – DP – GB/BHE	2 (1953)
					Adenauer III CDU/CSU – DP	3 (1957)
					Adenauer IV CDU/CSU – FDP	4 (1961)
					Adenauer V CDU/CSU – FDP
	Ludwig Erhard (4 tháng 2 năm 1897 – 5 tháng 5 năm 1977)	16 tháng 10 năm 1963 – 30 tháng 11 năm 1966 3 năm, 45 ngày		Không là thành viên của đảng phái nào cả; liên minh cùng với Liên minh Dân chủ Kitô giáo [3]	Erhard I CDU/CSU – FDP
					Erhard II CDU/CSU – FDP	5 (1965)
	Kurt Georg Kiesinger (6 tháng 4 năm 1904 – 9 tháng 3 năm 1988)	1 tháng 12 năm 1966 – 21 tháng 10 năm 1969 2 năm, 324 ngày		Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức	Kiesinger CDU/CSU – SPD
	Willy Brandt (18 tháng 2 năm 1913 – 8 tháng 10 năm 1992)	22 tháng 10 năm 1969 – 7 tháng 5 năm 1974 4 năm, 197 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Brandt I SPD – FDP	6 (1969)
					Brandt II SPD – FDP	7 (1972)
	Walter Scheel (8 tháng 7 năm 1919 – 24 tháng 8 năm 2016) (Quyền thủ tướng)[g]	7 – 16 tháng 5 năm 1974 9 ngày		Đảng Dân chủ Tự do Đức	(Quyền)
	Helmut Schmidt (23 tháng 2 năm 1918 – 10 tháng 11 năm 2015)	16 tháng 5 năm 1974 – 1 tháng 10 năm 1982 8 năm, 148 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Schmidt I SPD – FDP
					Schmidt II SPD – FDP	8 (1978)
					Schmidt III SPD – FDP	9 (1980)
	Helmut Kohl (3 tháng 6 năm 1930 – 16 tháng 6 năm 2017)	1 tháng 10 năm 1982 – 27 tháng 10 năm 1998 16 năm, 26 ngày		Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức	Kohl I CDU/CSU – FDP
					Kohl II CDU/CSU – FDP	10 (1983)
					Kohl III CDU/CSU – FDP	11 (1987)
					Kohl IV CDU/CSU – FDP	12 (1990)
					Kohl V CDU/CSU – FDP	13 (1994)
	Gerhard Schröder (7 tháng 4 năm 1944 –)	27 tháng 10 năm 1998 – 22 tháng 11 năm 2005 7 năm, 26 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Schröder I SPD – Xanh	14 (1998)
					Schröder II SPD – Xanh	15 (2002)
	Angela Merkel (17 tháng 7 năm 1954 –)	22 tháng 11 năm 2005 – 8 tháng 12 năm 2021 16 năm, 16 ngày		Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức	Merkel I CDU/CSU – SPD	16 (2005)
					Merkel II CDU/CSU – FDP	17 (2009)
					Merkel III CDU/CSU – SPD	18 (2013)
					Merkel IV CDU/CSU – SPD	19 (2017)
	Olaf Scholz (14 tháng 6 năm 1958 –)	8 tháng 12 năm 2021 – đương nhiệm 3 năm, 9 ngày		Đảng Dân chủ Xã hội Đức	Scholz SSPD - FDP Xanh	20 (2021)

Ghi chú

1. ^ Thủ tướng không qua quốc hội, được Reichpraesident (Tổng thống) Paul von Hindenburg chỉ định sau khi không có liên minh chính đảng nào được thành lập mà giành được đa số ghế trong Quốc hội Đức.
2. Không có cuộc bầu cử nào diễn ra trong thế chiến thứ hai. Lần triệu tập Quốc hội cuối cùng diễn ra ngày 26 tháng 4 năm 1942.
3. ^ Tự sát trong khi đang tại chức
4. Bổ nhiệm theo Bản chúc thư chính trị của Hitler
5. Được Reichspräsident Karl Dönitz bổ nhiệm sau khi Goebbels tự sát
6. Bị bắt giữ, chính phủ bị giải thể.^[2]
7. Là phó thủ tướng dưới quyền Brandt, Scheel đảm nhậm chức quyền Thủ tướng sau khi Brandt từ chức.^[4]

Chú thích

1. Ratgeber für Anschriften und Anreden. Lưu trữ 2017-01-10 tại Wayback Machine (PDF; 2,3 MB) Bundesministerium des Innern - Protokoll Inland, Retrieved January 2010.
2. Hillmann, Jörg; Zimmermann, John (2014) [2002]. “Die »Reichsregierung« in Flensburg” [The "Government" in Flensburg]. Kriegsende 1945 in Deutschland (bằng tiếng Đức). Munich: Walter de Gruyter GmbH & Co KG. tr. 35–65. ISBN 978-3-486-83332-4.
3. Jörges, Hans Ulrich; Wüllenweber, Walter (ngày 25 tháng 4 năm 2007). “CDU-Altkanzler: Ludwig Erhard war nie CDU-Mitglied” (bằng tiếng Đức). Der Stern. Truy cập ngày 8 tháng 4 năm 2018.
4. McFadden, Robert D. (ngày 24 tháng 8 năm 2016). “Walter Scheel, Leading Figure in West German Thaw With the East, Dies at 97”. The New York Times. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2018.

Đọc thêm

Sách

• Klein, Herbert, ed. 1993. The German Chancellors. Berlin: Edition.
• Padgett, Stephen, ed. 1994. The Development of the German Chancellorship: Adenauer to Kohl. London: Hurst.

Bài viết

• Harlen, Christine M. 2002. "The Leadership Styles of the German Chancellors: From Schmidt to Schröder." Politics and Policy 30 (2 (June)): 347–371.
• Helms, Ludger. 2001. "The Changing Chancellorship: Resources and Constraints Revisited." German Politics 10 (2): 155–168.
• Mayntz, Renate. 1980. "Executive Leadership in Germany: Dispersion of Power or 'Kanzler Demokratie'?" In Presidents and Prime Ministers, ed. R. Rose and E. N. Suleiman. Washington, D.C: American Enterprise Institute. pp. 139–71.
• Smith, Gordon. 1991. "The Resources of a German Chancellor." West European Politics 14 (2): 48–61.

Tham khảo