Trường Chinh 3B

Trường Chinh 3B
Trường Chinh 3B được phóng từ Trung tâm phóng vệ tinh Tây Xương
Cách dùng	Tên lửa đẩy
Hãng sản xuất	Tập đoàn Khoa học Kỹ thuật Hàng không vũ trụ Trung Quốc
Quốc gia xuất xứ	Trung Quốc
Chi phí phóng	50−70 triệu đô la Mỹ[1][2][3]
Kích cỡ
Chiều cao	3B: 54,8 m [4] 3B/E: 56,3 m [5]
Đường kính	3,5 m[4]
Khối lượng	3B: 425.800 kg [4] 3B/E: 458.970 kg [5]
Tầng tên lửa	3 / 4
Sức tải
Tải đến Quỹ đạo đồng bộ Mặt Trời (SSO)
Khối lượng	7.100 kg[6][7]
Tải đến Quỹ đạo chuyển tiếp địa tĩnh (GTO)
Khối lượng	3B: 5.100 kg[6][7] 3B/E: 5.500 kg[5][6]
Tải đến Quỹ đạo địa tĩnh (GEO)
Khối lượng	2.000 kg[7]
Tải đến Quỹ đạo nhật tâm (HCO)
Khối lượng	3.300 kg[6][7]
Tên lửa liên quan
Họ tên lửa	Trường Chinh
Được chế bởi	Trường Chinh 3C
Các tên lửa tương đương	Atlas V Delta IV Falcon 9 GSLV Mk III H-IIA Zenit-3F
Lịch sử
Hiện tại	3B: Ngừng sử dụng 3B/E: Đang hoạt động
Nơi phóng	Trung tâm phóng vệ tinh Tây Xương
Tổng số lần phóng	48 3B: 12 3B/E: 36
Số lần phóng thành công	45 3B: 10 3B/E: 35
Số lần phóng thất bại	1 (3B, Intelsat 708)
Số lần phóng khác	2 3B: 1 (Palapa-D) 3B/E: 1 (Chinasat 9A)
Ngày phóng đầu tiên	3B: 14 tháng 2 năm 1996 (Intelsat 708) 3B/E: 13 tháng 5 năm 2007(NigComSat-1)
Tầng tách (3B)
No. boosters	4
Chiều cao	15,33 m
Đường kính	2,25 m
Khối lượng nhiên liệu	37700 kg
Chạy bởi	1 × YF-25
Phản lực mạnh nhất	740,4 kN
Xung lực riêng	261 s
Thời gian bật	127 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH
Tầng tách (3B/E)
No. boosters	4
Chiều cao	16,1 m
Đường kính	2,25 m
Khối lượng nhiên liệu	41.100 kg
Chạy bởi	1 × YF-25
Phản lực mạnh nhất	740,4 kN
Xung lực riêng	261 s
Thời gian bật	140 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH
Tầng I (3B)
Chiều cao	23,27 m
Đường kính	3,35 m
Khối lượng nhiên liệu	171.800 kg
Chạy bởi	4 × YF-21C
Phản lực mạnh nhất	2961,6 kN
Xung lực riêng	261 s
Thời gian bật	145 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH
Tầng I (3B/E)
Chiều cao	24,76 m
Đường kính	3,35 m
Khối lượng nhiên liệu	186.200 kg
Chạy bởi	4 × YF-21C
Phản lực mạnh nhất	2961,6 kN
Xung lực riêng	261 s
Thời gian bật	158 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH
Tầng II
Chiều cao	12,92 m
Đường kính	3,35 m
Khối lượng nhiên liệu	49.400 kg
Chạy bởi	1 × YF-24E YF-22E (Chính) YF-23F (Điều chỉnh đường bay)
Phản lực mạnh nhất	742 kN (Chính) 47,1 kN (Điều chỉnh đường bay)
Xung lực riêng	298 s (Chính) 297 s (Điều chỉnh đường bay)
Thời gian bật	185 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH
Tầng III
Chiều cao	12,38 m
Đường kính	3,0 m
Khối lượng nhiên liệu	18.200 kg
Chạy bởi	1 × YF-75
Phản lực mạnh nhất	167,17 kN
Xung lực riêng	438 s
Thời gian bật	478 s
Nhiên liệu	LH2 / LOX
Tầng IV (Tùy chọn) – YZ-1
Chạy bởi	1 × YF-50D
Phản lực mạnh nhất	6,5 kN
Xung lực riêng	315,5 s
Nhiên liệu	N2O4 / UDMH

Trường Chinh 3B (tiếng Trung Quốc: 长征三号乙火箭), còn có tên gọi khác là CZ-3B và LM-3B, là một tên lửa đẩy quỹ đạo 3 tầng với 4 tầng tách của Trung Quốc, được đưa vào sử dụng từ năm 1996 và được phóng từ Khu phóng 2 và 3 của Trung tâm phóng vệ tinh Tây Xương ở tỉnh Tứ Xuyên. Hiện tại đây là tên lửa mạnh nhất trong các phiên bản Trường Chinh 3 và dòng tên lửa Trường Chinh. Tên lửa này chuyên được dùng để đưa các vệ tinh thông tin lên quỹ đạo chuyển tiếp địa tĩnh (GTO).

Vào năm 2007, phiên bản cải tiến Trường Chinh 3B/E hay G2 được đưa vào hoạt động nhằm tăng tải trọng lên GTO và khả năng chở các vệ tinh GEO nặng hơn. Một phiên bản khác có tải trọng ít hơn là Trường Chinh 3C được phát triển dựa trên Trường Chinh 3B, được phóng lần đầu vào năm 2008. Tính đến tháng 7 năm 2018, Trường Chinh 3B và 3B/E thực hiện 44 nhiệm vụ thành công, một thất bại và hai thất bại một phần, qua đó tỉ lệ thành công là 93,6%.

Lịch sử phóng

Thứ tự	Thời gian (UTC)	Nơi phóng	Phiên bản	Kiện hàng	Quỹ đạo	Kết quả
1	14 tháng 2 năm 1996 19:01	LA-2, Tây Xương	3B	Intelsat 708	GTO	Thất bại
2	19 tháng 8 năm 1997 17:50	LA-2, Tây Xương	3B	Agila-2	GTO	Thành công
3	16 tháng 10 năm 1997 19:13	LA-2, Tây Xương	3B	APStar 2R	GTO	Thành công
4	30 tháng 5 năm 1998 10:00	LA-2, Tây Xương	3B	Chinastar 1	GTO	Thành công
5	18 tháng 7 năm 1998 09:20	LA-2, Tây Xương	3B	SinoSat 1	GTO	Thành công
6	12 tháng 4 năm 2005 12:00	LA-2, Tây Xương	3B	APStar 6	GTO	Thành công
7	28 tháng 10 năm 2006 16:20	LA-2, Tây Xương	3B	SinoSat 2	GTO	Thành công
8	13 tháng 5 năm 2007 16:01	LA-2, Tây Xương	3B/E	NigComSat-1	GTO	Thành công
9	5 tháng 7 năm 2007 12:08	LA-2, Tây Xương	3B	ChinaSat 6B	GTO	Thành công
10	9 tháng 6 năm 2008 12:15	LA-2, Tây Xương	3B	ChinaSat 9	GTO	Thành công
11	29 tháng 10 năm 2008 16:53	LA-2, Tây Xương	3B/E	Venesat-1	GTO	Thành công
12	31 tháng 8 năm 2009 09:28	LA-2, Tây Xương	3B	Palapa-D	GTO	Thất bại 1 phần
13	4 tháng 9 năm 2010 16:14	LA-2, Tây Xương	3B/E	SinoSat 6	GTO	Thành công
14	20 tháng 6 năm 2011 16:13	LA-2, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 10	GTO	Thành công
15	11 tháng 8 năm 2011 16:15	LA-2, Tây Xương	3B/E	Paksat-1R	GTO	Thành công
16	18 tháng 9 năm 2011 16:33	LA-2, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 1A	GTO	Thành công
17	7 tháng 10 năm 2011 08:21	LA-2, Tây Xương	3B/E	Eutelsat W3C	GTO	Thành công
18	19 tháng 12 năm 2011 16:41	LA-2, Tây Xương	3B/E	NigComSat-1R	GTO	Thành công
19	31 tháng 3 năm 2012 10:27	LA-2, Tây Xương	3B/E	APStar 7	GTO	Thành công
20	29 tháng 4 năm 2012 20:50	LA-2, Tây Xương	3B	Compass-M3 Compass-M4	Quỹ đạo chuyển tiếp Sao Hỏa (MTO)	Thành công
21	26 tháng 5 năm 2012 15:56	LA-2, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 2A	GTO	Thành công
22	18 tháng 9 năm 2012 19:10	LA-2, Tây Xương	3B	Compass-M5 Compass-M6	MTO	Thành công
23	27 tháng 11 năm 2012 10:13	LA-2, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 12	GTO	Thành công
24	1 tháng 5 năm 2013 16:06	LA-2, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 11	GTO	Thành công
25	1 tháng 12 năm 2013 17:30	LA-2, Tây Xương	3B/E	Chang'e 3	Quỹ đạo chuyển tiếp Mặt Trăng (LTO)	Thành công
26	20 tháng 12 năm 2013 16:42	LA-2, Tây Xương	3B/E	Túpac Katari 1	GTO	Thành công
27	25 tháng 7 năm 2015 12:29	LA-2, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS M1-S BDS M2-S	Quỹ đạo Trái Đất tầm trung (MEO)	Thành công
28	12 tháng 9 năm 2015 15:42	LA-2, Tây Xương	3B/E	TJS-1	GTO	Thành công
29	29 tháng 9 năm 2015 23:13	LA-3, Tây Xương	3B/E	BDS I2-S	GTO	Thành công
30	16 tháng 10 năm 2015 16:16	LA-2, Tây Xương	3B/E	APStar 9	GTO	Thành công
31	3 tháng 11 năm 2015 16:25	LA-3, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 2C	GTO	Thành công
32	20 tháng 11 năm 2015 16:07	LA-2, Tây Xương	3B/E	LaoSat-1	GTO	Thành công
33	9 tháng 12 năm 2015 16:46	LA-3, Tây Xương	3B/E	ChinaSat 1C	GTO	Thành công
34	28 tháng 12 năm 2015 16:04	LA-2, Tây Xương	3B/E	Gaofen 4	GTO	Thành công
35	15 tháng 1 năm 2016 16:57	LA-3, Tây Xương	3B/E	Belintersat-1	GTO	Thành công
36	5 tháng 8 năm 2016 16:22	LA-3, Tây Xương	3B/E	Tiantong-1-01	GTO	Thành công
37	10 tháng 12 năm 2016 16:11	LA-3, Tây Xương	3B/E	Fengyun-4A	GTO	Thành công
38	5 tháng 1 năm 2017 15:18	LA-2, Tây Xương	3B/E	TJS-2	GTO	Thành công
39	12 tháng 4 năm 2017 11:04	LA-2, Tây Xương	3B/E	Shijian 13	GTO	Thành công
40	19 tháng 6 năm 2017 16:11	LA-2, Tây Xương	3B/E	Chinasat 9A	GTO	Thất bại 1 phần
41	5 tháng 11 năm 2017 11:45	LA-2, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M1 BDS-3 M2	MEO	Thành công
42	10 tháng 12 năm 2017 16:40	LA-2, Tây Xương	3B/E	Alcomsat-1	GTO	Thành công
43	11 tháng 1 năm 2018 23:18	LA-2, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M7 BDS-3 M8	MEO	Thành công
44	12 tháng 2 năm 2018 05:03	LA-2, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M3 BDS-3 M4	MEO	Thành công
45	29 tháng 3 năm 2018 17:56	LA-2, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M9 BDS-3 M10	MEO	Thành công
46	3 tháng 5 năm 2018 16:06	LA-2, Tây Xương	3B/E	Apstar 6C	GTO	Thành công
47	29 tháng 7 năm 2018 01:48	LA-3, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M5 và BDS-3 M6	MEO	Thành công
48	24 tháng 8 năm 2018 23:52	LA-3, Tây Xương	3B/E + YZ-1	BDS-3 M11 và BDS-3 M12	MEO	Thành công

Sự cố

Nhiệm vụ Intelsat 708 thất bại

Vào ngày 14 tháng 2 năm 1996, ở nhiệm vụ đầu tiên, Trường Chinh 3B chở vệ tinh Intelsat 708 gặp sự cố khi vừa rời bệ phóng, đi chệch hướng rồi đâm xuống mặt đất và phát nổ ở mốc T+23 s (23 giây sau khi phóng). Ít nhất sáu người dưới mặt đất thiệt mạng vì vụ nổ.^[8]. Nguyên nhân được cho là do một sợi dây trong hệ thống điều khiển bị đứt.^[9]

Sự tham gia của công ty Space Systems/Loral trong quá trình điều tra gây ra nhiều tranh cãi mang tính chính trị tại Hoa Kỳ, với lí do thông tin thu thập được cung cấp cho Trung Quốc sẽ giúp nước này cải thiện công nghệ tên lửa. Vào năm 1998, Quốc hội Hoa Kỳ lại liệt công nghệ vệ tinh vào danh sách các loại vũ khí chịu sự quản lí của ITAR (International Traffic in Arms Regulations - Quy định quản lý buôn bán vũ khí quốc tế).^[10] Chưa một giấy phép nào cho phép thiết bị bay của Hoa Kỳ phóng trên tên lửa Trung Quốc được cấp bởi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kể từ thời gian trên. Một quan chức của Cục Công nghiệp và An ninh (trực thuộc Bộ Thương mại Hoa Kỳ) vào năm 2016 tái khẳng định "không một kiện hàng nào có nguồn gốc từ Mỹ, bất kể tầm quan trọng, bất kể được tích hợp vào sản phẩm của một nước khác, được đưa tới Trung Quốc".^[11]

Nhiệm vụ Palapa-D thất bại một phần

Vào ngày 31 tháng 8 năm 2009, một động cơ tầng ba hoạt động dưới công suất khiến vệ tinh Palapa-D nằm trên quỹ đạo thấp hơn kế hoạch. Vệ tinh sau đó phải sử dụng động cơ có sẵn để đạt GEO, làm giảm tuổi thọ của vệ tinh từ 15 năm xuống còn 10,5 năm. Điều tra cho thấy động cơ khí phục vụ bơm nhiên liệu bị chết máy do vòi phun Hydro lỏng bị băng làm tắc.^[12]

Tham khảo

1. “Cheap, reusable space launchers are still years away for Chinese military”. 24 tháng 3 năm 2021.
2. “How GSLV compares in the international launch market?”. 29 tháng 7 năm 2019.
3. “Long March 3B”.
4. ^ Mark Wade. “CZ-3B”. Encyclopedia Astronautica. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 26 tháng 4 năm 2008.
5. ^ “LM-3B”. China Great Wall Industry Corporation. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 5 năm 2012.
6. ^ “LM-3A Series Launch Vehicle User's Manual - Issue 2011” (PDF). China Great Wall Industries Corporation. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 17 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 9 tháng 8 năm 2015.
7. ^ Gunter Krebs. “CZ-3B (Chang Zheng-3B)”. Gunter's Space Page. Truy cập ngày 26 tháng 4 năm 2008.
8. Lan, Chen. “Mist around the CZ-3B disaster, part 1”. The Space Review. Truy cập ngày 18 tháng 1 năm 2014.
9. “Satellite Launches in the PRC: Loral”. CNN. ngày 25 tháng 5 năm 1999. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2018.
10. Zelnio, Ryan (ngày 9 tháng 1 năm 2006). “A short history of export control policy”. The Space Review.
11. de Selding, Peter B. (ngày 14 tháng 4 năm 2016). “U.S. ITAR satellite export regime's effects still strong in Europe”. SpaceNews.
12. de Selding, Peter B. (ngày 19 tháng 11 năm 2009). “Burn-through Blamed in China Long March Mishap”. SpaceNews. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2015.

Liên kết ngoài

• Hướng dẫn sử dụng LM-3B tại GlobalSecurity.org
• Long March-3B (LM-3B) tại Học viện công nghệ hệ thống phóng Trung Quốc (CALT)