Maurice Ravel

Maurice Ravel
Agtergrondinligting
Gebore7 Maart 1875
Ciboure, Frankryk
Sterf28 Desember 1937 (op 62)
Beroep(e)Komponis, pianis, orkesleier

Joseph Maurice Ravel (Frans: [ʒɔzɛf mɔʁis ʁavɛl]; 7 Maart 1875 – 28 Desember 1937) was 'n Franse komponis, pianis, en orkesleier.

Hoewel Maurice Ravel se naam meestal saam met die van Debussy genoem word, was hy tog 'n selfstandige figuur wat die Franse musiek met werke van groot oorspronklikheid verryk het, veral deur sy besondere orkestrasievermoë.

Maurice-Joseph Ravel is op 7 Maart 1875 in Ciboure (Suid-Frankryk) as die seun van 'n Switserse vader en ʼn Baskiese moeder gebore. Dit was ʼn kunssinnige gesin en die jong Ravel se musiektalente is deur sy vader aangemoedig en deur sy moeder se Spaanse agtergrond beïnvloed. In 1889, toe hy 14 jaar oud was, het sy formele musiekopleiding aan die Paryse Konservatorium begin.

Gedurende die jare wat hy daar gestudeer het, het hy van sy bekendste werke gekomponeer, byvoorbeeld die Pavane pour une infante défunte ("Pavane vir ʼn ontslape prinses") en die Sonatine vir klavier. Hierdie vroeë komposisies van die jong Ravel toon buitengewone volwassenheid en afgerondheid. Toe sy derde poging ter verowering van die gesogte Prix de Rome misluk het (omdat sekere jurielede sy musiek as te "gevorderd" beskou het), het dit 'n skandaal tot gevolg gehad waardeur die direkteur van die konservatorium gedwing is om te bedank.

Hy is opgevolg deur die komponis Gabriel Fauré (1845- 1924), onder wie Ravel komposisie gestudeer het. Afgesien van Fauré se invloed, het Ravel ook in die musiek van Saint-Saëns, Chabrier, Debussy, Satie en van die Russiese meesters belang gestel. Sy klavierwerk Jeux d'eau ("Fonteine"; 1901) en die Strykkwartet (1903) het wye belangstelling geniet.

Shéhérazade (1903), ʼn liedersiklus vir sopraan en orkes, Histoires naturelles (1907), 'n liedersiklus met klavierbegeleiding, en L'Heure espagnole ("Die Spaanse uur"; 1907), 'n komiese opera, lewer almal bewys van Ravel se gewaagde hantering van die stem, onder meer deur die sogenaamde quasi parlando (kwasi-praatstyl), en van die harmoniese gewaagdheid wat so kenmerkend vir sy werk is.

Sy tweede opera, L 'Enfant et les sortilèges ("Die kind en die betowerings"; 1925) toon sy vermoë om die towerwêreld van die kind op die verhoog weer te gee. Ander verhoogwerke is sy ballet Daphnis et Chloé, wat hy in 1912 vir Diaghilef se Ballet Russes voltooi het; La Valse (1920); en die hipnotiese Bolero (1928). Laasgenoemde orkeswerk met sy porsende ritme groei van 'n nederige pianissimo tot 'n oorweldigende crescendo en is tegelyk 'n strawwe toets vir orkestrale beheer en 'n eenvoudig en boeiende eerste kennismaking met die klassieke musiek vir die jong luisteraar.

Afgesien van werke vir klavier soos die vierhandige klaviersuite vir kinders, Ma Mere l’Oye ("Moeder Gans-suite"; 1908), waarin Ravel ʼn weergalose sprokieswêreld skep; die drieledige klaviersuite, Gaspard de la nuit ("Gaspard van die nag"; 1908), 'n sintese van virtuositeit en verbeeldingskrag; en die Valses nobles et sentimentales ("Edel en sentimentele walse"; 1910), waarvan die dissonante tydens die première groot vermaak verskaf het, het Ravel ook twee klavierkonserte (1931) gekomponeer.

Die Klavierkonsert in D-majeur vir die linkerhand het hy gekomponeer vir die pianis Paul Wittgenstein (1887-1961), wat sy regterarm in die Eerste Wêreldoorlog verloor het. (Hierdie pianis was ook die inspirasie vir klavierwerke vir die linkerhand deur Richard Strauss en Benjamin Britten.) Ravel is nooit getroud nie en moes vir 'n tyd lank as ambulansbestuurder in die Eerste Wêreldoorlog diens doen.

In 1928 het hy Kanada en die VSA besoek, asook Engeland, waar hy 'n eredoktorsgraad in die musiek van die Universiteit van Oxford ontvang het. Ravel het nooit juis goeie gesondheid geniet nie. Na hy in 1932 in ʼn motorongeluk 'n skedelbesering opgedoen het, het hy die laaste 5 jaar van sy lewe aan 'n vorm van verlamming gely. Hy het sy spraak verloor en dit later selfs onmoontlik gevind om sy naam te teken. Hoewel sy musikale verbeelding onaangetas gebly het, het hy na sy laaste voltooide werk, die liedersiklus Don Quichotte à Dulcinée  (1932), geen verdere komposisies gelewer nie.

'n Operasie om ʼn obstruksie te verwyder in 'n bloedvat wat die brein voed, het misluk en Ravel is 'n week daarna, op 28 Desember 1937, in Parys oorlede. Ravel was een van die oorspronklikste komponiste van die 20 eeu. Hy was 'n voortreflike vakman wat volmaaktheid van styl en musikale vorm nagestreef het. Liriese begaafdheid en ryke harmoniese skakering kenmerk sy werk, asook die gebruik van Middeleeuse toonlere (in die "Habernera" uit die Rhapsodie espagnole) en die pentatoniese toonleer (in Ma Mere l’Oye).

Bitonaliteit (die kombinering van 2 verskillende toonaarde) was ook nie vreemd aan hom nie. Sy onoortreflike vermos as orkestreerder en sy uitbuiting van die tegniese moontlikhede van musiekinstrumente word opvallend getoon in sy orkestrasie van Moessorgski se Skilderye by 'n uitstalling. Verskeie van sy eie klavierwerke het hy met soveel welslae georkestreer dat etlikes, soos Menuet antique en Le tombeau de Couperin ("Die grafkelder van Couperin"), as orkeswerke beter bekend is.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]