1915

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Anyos: 1912 1913 1914 - 1915 - 1916 1917 1918

Decenios: Anyos 1900 - Anyos 1910 - Anyos 1920

Sieglos: Sieglo XIX - Sieglo XX - Sieglo XXI

Escaicimientos

Aragón

• 5 d'octubre - Juan Moneva y Puyol funda o Estudio de Filología de Aragón baixo lo nombre de Instituto de Filología de Aragón, anque os suyos estatutos no s'aprebarían dica 1916, cuan se fa definitivo o nombre.^[1]

Atros países

• 18 de chinero - mientres a Primera Guerra Mundial, as tropas de l'Imperio Alemán mandadas por Paul Emil von Lettow-Vorbeck redotan a l'Exercito britanico en a batalla de Jassin, en l'actual Tanzania.
• 19 de febrero - mientres a Primera Guerra Mundial, escomienza a batalla de Gallipoli con bombardeyos navals d'os Aliaus sobre as fortificacions otomanas en os Dardanelos.
• 20 de mayo - o Reino d'Italia dentra en a Primera Guerra Mundial chunto a los Aliaus en declarar a guerra a l'Imperio austrohongaro (encara que no la li declara a l'Imperio Alemán).^[2]
• 5 d'octubre - o Reino de Bulgaria dentra en a Primera Guerra Mundial chunto a las Potencias Centrals.^[3]

Naixencias

Aragón

• 20 d'octubre - naixencia en Andorra (Andorra-Sierra d'Arcos, Teruel) d'o cantaire d'ixota aragonés José Iranzo Bielsa.

Atros países

Chinero

• 18 de chinero - naixencia en Xixón (provincia d'Asturias) d'o politico comunista Santiago Carrillo Solares (†2012).
• 31 de chinero - naixencia d'o etnomusicologo Alan Lomax.

Febrero

L'actriz estausunidense Ann Sheridan, qui naixió o 21 de febrero de 1915.

• 21 de febrero - naixencia en Denton (Texas) de l'actriz estausunidense Ann Sheridan (†1967).^[4]

Abril

• 3 d'abril - naixencia en Flå (Buskerud) d'o politico noruego Per Borten.
• 7 d'abril - naixencia en Philadelphia (Pennsilvania) d'a cantaire y compositora de jazz y swing estausunidense Billie Holiday (†1959).
• 21 d'abril - naixencia en Chihuahua (Chihuahua) de l'actor mexicano Anthony Quinn (†2006).^[5]

Mayo

• 6 de mayo - naixencia en Kenosha (Wisconsin) de l'actor, guionista, director cinematografico y teatral y productor cinematografico estausunidense Orson Welles (†1985).^[6]
• 16 de mayo - naixencia en Viareggio (Reino d'Italia, hue Toscana, Italia) d'o director cinematografico y guionista italiano Mario Monicelli (†2010).^[7]

Chunio

• 13 de chunio - naixencia en Oakland (California) d'o chugador de tenis estausunidense Don Budge (†2000).

Chulio

• 10 de chulio - naixencia en Lachine (hue Mont Reyal, Québec, Canadá) d'o escritor canadiense-estausunidense Saul Bellow, Premio Nobel de Literatura en 1976 († 2005).
• 16 de chulio - naixencia en Bedford Hills (Nueva York) de l'actor estausunidense Barnard Hughes.

Agosto

• 29 d'agosto - naixencia en Estocolmo de l'actriz sueca Ingrid Bergman (†1982).^[8]

Setiembre

• 10 de setiembre - naixencia en Nueva York (Nueva York) de l'actor, director y productor cinematografico estausunidense Edmond O'Brien (†1985).^[9]

Octubre

• 13 d'octubre - naixencia en Nueva York (Nueva York, Estaus Unius) de l'actor y director cinematografico estausunidense Cornel Wilde (†1989).^[10]
• 15 d'octubre - naixencia en Ruzhany (Imperio Ruso) d'o politico israelín Yitzhak Shamir.
• 17 d'octubre - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o escritor y dramaturgo estausunidense Arthur Miller (†2005).
• 23 d'octubre - naixencia en Kuopio (Savonia d'o Norte, Finlandia de l'Ueste) d'o escritor finlandés Simo Puupponen (†1967).
• 24 d'octubre - naixencia en Nueva York (Nueva York) d'o escritor y debuixant estausunidense Bob Kane, creyador d'o personache de Batman (†1998).
• 25 d'octubre
  • - naixencia en Buenos Aires de l'actor archentino José Marrone (†1990).^[11]
  • - naixencia d'o matematico canadiense Ivan Niven (†1999).
  • - naixencia en Tudela (merindat de Tudela) d'o churista espanyol Francisco Salinas Quijada (†2006).
• 26 d'octubre - naixencia en Llinars del Vallés (Vallés Oriental, provincia de Barcelona) d'o debuixant catalán Ramón Sabatés i Massanell (†2003).

Aviento

• 12 d'aviento - naixencia en Hoboken (Nueva Jersey) d'o cantaire, actor, productor y director cinematografico estausunidense Frank Sinatra (†1998).^[12]
• 13 d'aviento - naixencia en Los Gatos (California, Estaus Unius) d'o escritor y novelista de novela negra estausunidense-canadiense Ross Macdonald (†1983).
• 14 d'aviento - naixencia en Nueva York (Nueva York, Estaus Unius) de l'actor y ballarín estausunidense Dan Dailey.
• 19 d'aviento - naixencia en París (Isla de Francia, Francia) d'a cantaire francesa Édith Piaf.

Defuncions

Aragón

Atros países

• 9 de mayo - muere en combate, mientres a Primera Guerra Mundial, en Carency (Paso de Calais, Francia) o ciclista luxemburgués François Faber (n.1887).
• 4 d'octubre - muere en Engelbreckt (condau d'Estocolmo) o politico sueco Karl Staaff, primer ministro de Suecia en 1905-1906 y 1911-1914 (n.1860).
• 11 d'octubre - muere en Sérignan-du-Comtat (Vauclusa, Provenza-Alpes-Costa Azul) o entomologo, poeta y escritor francés Jean-Henri Fabre (n.1823).
• 12 d'octubre - muere en Schaerbeek (Rechión de Bruselas-Capital, Belchica) a enfermera britanica Edith Cavell, fusilata mientres a Primera Guerra Mundial por as tropas de l'Exercito alemán acusata d'espionache a favor d'os Aliaus (n.1865).
• 24 d'octubre - muere o explorador y arqueologo francés Désiré Charnay (n.1828).
• 19 d'aviento - muere en Breslau (Imperio Alemán, hue Wrocław en Polonia) o medico psiquiatra, neurologo y neuropatologo alemán Alois Alzheimer (n.1864).
• 30 d'aviento - muere en Múnich (Bavera) o psicologo alemán Oswald Külpe.
• 31 d'aviento - muere en Florencia (Toscana) l'actor teatral italiano Tommaso Salvini.

Se veiga tamién

• Muertes en 1915.
• Naixitos en 1915.

Referencias

1. (es) Articlo «Juan Moneva y Puyol, el Estudio de Filología de Aragón, en 1916» en o Diario del Alto Aragón de 23 d'octubre de 2016. Consultau o 5 de mayo de 2019.
2. (es) Fernando Cohnen: Un mundo en llamas. Una breve historia entre 1914 y 1945, Editorial Crítica, Barcelona, 2020, 1^era edición, p.58. ISBN 078-84-9100-253-0.
3. (es) Fernando Cohnen: Un mundo en llamas. Una breve historia entre 1914 y 1945, Editorial Crítica, Barcelona, 2020, 1^era edición, p.59. ISBN 078-84-9100-253-0.
4. (en) Ann Sheridan en IMDb.
5. (en) Anthony Quinn en IMDb.
6. (en) Orson Welles en IMDb.
7. (en) Mario Monicelli en IMDb.
8. (en) Ingrid Bergman en IMDb.
9. (en) Edmond O'Brien en IMDb.
10. (en) Cornel Wilde en IMDb.
11. (en) José Marrone en IMDb.
12. (en) Frank Sinatra en IMDb.