Anthony Quinn (21 d'abril de 1915, Chihuahua City – 3 de xunu de 2001, Boston) foi un actor, direutor y productor de cine de Méxicu y d'Estaos Xuníos, amás de ser escultor y pintor. Recibió múltiples gallardones, ente ellos dos Óscar.
Nació'l 21 d'abril de 1915 en Chihuahua, Méxicu, Col nome de Antonio Rodolfo Quinn Oaxaca. Según l'actor, los sos padres fueron Francisco Quinn, d'orixe irlandés, y Manuela Oaxaca, mexicana descendiente d'azteques. El so padre participara na Revolución mexicana y ellí conoció a la soldadera que sería la so madre.
Tenía un hermanu que nun pudo siguir xunto a él porque se camudó l'apellíu a Miranda.
A bien temprana edá, la so familia treslladóse a Texas y darréu a Los Ángeles, California; viviendo la so primer infancia en Boyle Heights y en Echo Park metanes la más absoluta probeza. La so madre tuvo enforma tiempu tres los pasos del so home, participante de les huestes de Pancho Villa, y con una gran abnegación y sacrificiu realizó llabores de llavandera pa caltener al so retueyu Antonio en faciendes de Ciudad Juárez y El Paso TX.
A lo último en 1919, home y muyer axuntáronse y treslladáronse como inmigrantes a California. Antonio, yá cumplíos los cinco años, empezó a trabayar como pañador de frutes y xornaleru.
En 1920, los Quinn treslladóse a Los Ángeles pa tentar meyor suerte; el so padre faía grandes esfuercios pa caltener a la so familia ensin poder desapegar de la probeza. Antonio realizó llabores de llimpiabotes y vendedor caleyeru de periódicos.
Estudió n'establecimientos educativos del so barriu, ensin llegar a terminar los sos estudios, pol fallecimientu del so padre en 1926, lo que lo obligó a buscar trabayos informales p'ayudar a la so familia. La perda del so padre marcar fondamente, pos lu almiraba pol so tesón.
Acicateado pola probeza y con un espíritu de superación desbordante, trabayó faciendo diversos oficios tales como peón de facienda, friegaplatos o mensaxeru de corréu. Pa esa dómina yera un canayu intelixente, axatáu, belicosu y rudimentariu nos sos modales, pero yá se propunxera surdir al preciu que fuera necesariu.
Na so adolescencia, empezó a interesase pol arte ya intentó ser retratista d'estrelles de cine. Dibuxaba a les estrelles de la so eleición dende semeyes de periódicos y unviába-yos el so trabayos per corréu. Namái Douglas Fairbanks respondiólu, y a vuelta del corréu recibió 10 dólares pol so bocetu.
Intentó ganase la vida como imitador d'estrelles tales como Bing Crosby y Louis Armstrong, ente otros, faciendo les vegaes de bufón en fiestecillas, pero nun tuvo l'ésitu qu'esperaba, polo que volvió trabayar como obreru de construcción y carniceru.
A los 16 años, aprovechando la so complexón y el so altor (1,88 m), practicó'l boxéu profesional col mesmu fin. Ganó 16 engarradielles, pero na 17ª foi estrozáu por un rival meyor, y retiróse del oficiu.
A los 17 años d'edá cásase con una moza llamada Silvia, una muyer 17 años mayor, que lo introdució nel estudiu del arte y la filosofía. Pa esa edá, entá yera trabayador de la construcción, y Silvia fíxo-y tomar clases de dicción p'ameyorar la so capacidá d'espresión oral y ameyorar los sos rústicos modales.
Más tarde, en 1935, cursó estudios de pintura y d'interpretación nel Polytechnic High School y d'arquiteutura con Frank Lloyd Wright, y llogró'l primer premiu por un diseñu arquiteutónicu que realizó. Sicasí, sintióse atraíu pola carrera cinematográfica gracies al sofitu de la estrella d'esi momentu, Mae West, quien lo responder# por como extra, y, tres incursionar nel ambiente teatral, realizó'l so debú, a los 21 años, como extra na película The Milky Way (1936) y con un papel nel filme Parole (1936). Terminada la película, llevó a la so güela enferma de cáncer a ver l'estrenu, quien dixo al terminar: «Agora puedo morrer en paz».
Nesi tiempu conoció y quedó prindáu de la fía del direutor Cecil B. De Mille, Katherine, y decidió terminar la so unión de 4 años con Silvia. En 1937 cásase con ella; sicasí, el so suegru nun lu ayudó mayormente na so carrera, y la so aceptación como xenru foi bien condicionada por cuenta de la so precariedá económica. Ello ye que Quinn nun pudo convidar a nengún familiar o amigu a la so fiesta de bodes, pa evitar a De Mille la chorna de tener qu'alternar con persones que nun pertenecíen al so encoteráu círculu social.
En 1939 nació'l so fíu Cristopher, quien finó por fuercia a los 2 años d'edá afogáu nuna piscina, lo que cutió duramente al naciente actor. Los sos otros fíos con Katherine De Mille fueron Christina Quinn, Kathleen Quinn, Valentina Quinn y Duncan Quinn.
Pola so apariencia «multiétnica» y el so pasu pol boxéu nes sos facciones, siguió interpretando roles secundarios como nativu de los Estaos Xuníos, mafiosu italianu, gángster, chinu, árabe, filipín ya hispanu mientres la década de 1940. Rodó alredor de 15 filmes, encasillándose en papeles de hampón, villanu y personaxes de dudosa reputación. Esto trescendió na vida real, y l'alta sociedá del Hollywood de la dómina nun la almitía nos sos círculos, discriminándolo.
Consiguió'l so nacionalización como ciudadanu d'Estaos Xuníos en 1947, mesmu añu en que consiguió'l so primer papel protagonista nel filme a color Black Gold (1947), onde personificó a un nativu americanu que se convierte en millonariu petroleru, amás de cuntar cola participación de la so esposa Katherine.
A fines de la década de los '40s volvió al teatru, llogrando ésitu en Broadway na obra A Streetcar Named Desire, de Tennessee Williams.
Siguió la so carrera en delles series de televisión ente 1949 y 1951, volviendo al cine cola película The brave bulls /Toros bravos (1950), a llau de la bella y tráxica actriz checoslovaca Miroslava Stern. Nesta década empezó a consiguir meyores papeles, como'l que llogró nel filme ¡Viva Zapata! (1952), del direutor Elia Kazan, onde recibió'l so primera Óscar al meyor actor de repartu pol so escelente interpretación como Eufemio Zapata, y foi ésta la primer ocasión na qu'un actor d'orixe hispanu recibió'l premiu. Sicasí, el so apariencia siguir encasillando en papeles de machu o duru, y siguió interpretando a pirates y aventureros nos sos siguientes filmes.
Una de los sos principales carauterístiques, dende los sos entamos, yera'l clisar el protagonismu al actor principal, al destacar dende papeles secundarios. El so talentu innato yera tan evidente en consistencia, simplez y credibilidá que nengún d'estos filmes tuvo mala taquilla. Pa esa fecha trabó amistá col famosu muralista mexicanu David Alfaro Siqueiros, quien intentó aconseyalo de qu'abandonara'l cine, pero acicateado pol so pasáu de probeza, Quinn se obstinó en permanecer nos platós.
En 1952 actúa como un bucaneru nel filme Against the Flags xunto a un yá decadente Errol Flynn y a la consagrada guapeza Maureen O'Hara.
En 1953 viaxó a Italia onde, dempués de participar en delles películes, llogró'l papel principal na película La Strada (1954) de Federico Fellini, que ganó numberosos premios internacionales. Con esta película empecipió una nueva faceta interpretativa, marcada pol dramatismu y l'intensidá nos papeles qu'interpretó nes sos siguientes películes, so la direición d'importantes direutores como George Cukor, Martin Ritt, Edward Dmytryk, John Sturges y Nicholas Ray, ente otros. Tamién el pasu al maduror (cumplió 40 años en 1955) camudó'l so aspeutu físicu, lo que lo ayudar a consiguir roles de calter.
Recibió en 1956 el so segundu Óscar al meyor actor de repartu, pol so rol del pintor Paul Gauguin na película Lust for Life, del direutor Vincente Minnelli, sobre la vida de Vincent van Gogh. Ye destacable mentar qu'él solo apaez 8 minutos na película. El papel principal interpretar Kirk Douglas, con quien collaborara nel filme Ulises en 1954, y con quien tamién lo fadría en 1959 nel filme L'últimu tren de Gun Hill.
En 1956 fixo una notable interpretación de Cuasimodo nel filme Notre Dame de Paris, xunto a Gina Lollobrigida. En 1958 dirixó él mesmu una nueva versión de la película El bucaneru (The Buccaneer), na cual participara nun papel secundariu en 1938. Esta segunda versión sería la so única participación como direutor de cine.
A empiezos de la década de 1960, y dientro de la moda “histórica” de Hollywood, interpretó destacaos roles nes películes The Guns of Navarone (1961), Barrabás (1961) y Lawrence of Arabia (1962).
En 1962, el so matrimoniu con Katherine De Mille taba bien deterioráu y namoróse de Iolanda Addolari, una italiana ayudante de vestuariu, mientres rodaba Barrabás. Divorciar de Katherine y casóse en 1965 con Iolanda. Del matrimoniu con Iolanda Addolari nacieron tres fíos: Francesco, Lorenzo y Daniele.
En 1964 realizaría'l papel que lu marcaría'l restu de la so vida, na interpretación del vieyu Alexis Zorba en Zorba, el griegu (1964), del direutor xipriota Michael Cacoyannis, pol que foi nomáu al Óscar al meyor actor principal. La música del filme foi creada pol compositor griegu Mikis Theodorakis. Anthony Quinn participó amás como coproductor de la película.
Nos últimos años de la década de 1960 interpretó roles memorables; por casu, en La hora 25 (1967), onde interpreta a un prisioneru rumanu convertíu nun soldáu alemán, que'l so perfil "ariu" ye canonizáu polos nazis; a un bandíu confundíu por un clérigu en Los cañones de San Sebastián (1967), a un Papa ficticiu en The Shoes of the Fisherman (1968) y a un borrachín en The Secret of Santa Vittoria (1969), nel cual llució les sos meyores dotes histrióniques. La década de 1960 foi ensin dulda la meyor etapa de la so carrera.
Nes siguientes décades volvió ser encasillado en roles, esta vegada basaos nos sos anteriores filmes. Sicasí, na película Los amigos (1973), del xéneru spaghetti western, xunto al actor italianu Franco Nero, llogró un bien convincente rol como sordomudu.
En 1977, interpretó magistralmente a Caifás na mini serie de televisión Jesus of Nazareth, de Franco Zeffirelli.
En 1977 interpretó tamién a Hamza Ibn 'Abd al-Muttalib, el tíu de Mahoma, na película El Mensaxe, dirixida pol siriu Moustapha Akkad (productor de Halloween, de John Carpenter), na que se retrata la vida de Mahoma y los entamos del Islam. Esta película se filmó en Libia y Marruecos. Como datu interesáu, Akkad filmó coles mesmes una versión n'árabe con un repartu árabe pal públicu arabófono, de cuenta que se trató de dos películes filmaes al empar. La película El mensaxe ye güei día bien valorada polos musulmanes, pos s'apega fielmente a la historia de Mahoma, siendo la única película de Hollywood hasta güei que cunta la verdadera historia de los entamos del Islam.
En 1979 filma la so postrera gran película: El lleón del desiertu, na qu'interpreta magistralmente al líder libiu Omar Mukhtar, o Valentina, basada na triloxía de Ramón J. Sender Crónica del alba.
Na década de 1980 participó nuna decena de películes, ensin mayor notoriedá. Nesta dómina dedícase principalmente a la so gran pasión: la pintura y l'escultura en bronce y mármol, onde gana dineru nes sos esposiciones.
Na década de 1990 actuó na serie de televisión Hércules y empezó a apaecer faciendo “cameos” en dellos filmes, esto ye, curties apaiciones pa reforzar el gabitu comercial de diches producciones; ésti ye'l casu de Les pantasmes nun pueden faelo, comedia picante protagonizada por Bo Derek.
Actuó tamién nuna nueva versión pa TV de El vieyu y el mar (1990), al pie del so fíu Francesco. Esi mesmu añu apaez xunto colos actores Kevin Costner y Madeleine Stowe nel filme Revenge, nel cual interpreta magistralmente a un home engañáu. Depués en Fiebre selvaxe de Spike Lee y en 1995 en Un paséu peles nubes, con Keanu Reeves y Aitana Sánchez-Gijón.
En 1997, el so matrimoniu con Addolori terminó, por cuenta de la so propia infidelidá de nueve años y a una rellación marital deteriorada: cásase pocu dempués cola so moza secretaria, Kathy Benvin de 31 años d'edá, Quinn tenía yá 82 años. D'esta rellación nacieron dos fíos.
En 1999 actuó nel filme brasilanu Oriundi, al pie del so fíu Lorenzo, participando amás como coproductor. Darréu intervieno en Tierra de cañones, d'Antoni Ribas. El so últimu rol foi'l d'un xefe mafiosu na película El Proteutor (2002), xunto a Sylvester Stallone y Madeleine Stowe.
Otres de les sos facetes artístiques fueron la escultura, la pintura y el diseñu de xoyería; les sos obres son apreciaes y valoraes pola so calidá.
Tamién puede mentase la so participación como cantante nes versiones rexistraes de les presentaciones teatrales de Zorba, el Griegu, conxuntamente con Lila Kedrova, y un rexistru tituláu Life Itself Will Let You Know, un diálogu con un neñu y el fondu musical d'harmónica de Jean "Toots" Thielemans. Viaxó munches vegaes a Barcelona, ciudá que-y gustaba enforma.
Quinn tuvo un total de trece fíos con cuatro muyeres distintes.
La so primer esposa foi l'actriz Katherine DeMille (29 de xunu de 1911 - 27 d'abril de 1995), fía adoptiva de Cecil B. DeMille (12 d'agostu de 1881 – 21 de xineru de 1959), con quien se casó'l 7 d'avientu de 1937 y divorcióse el 21 de xineru 1965. La pareya tuvo un total de cinco fíos:
Al añu siguiente del so divorciu, cásase'l 2 de xineru de 1966 cola diseñadora de vestuariu italiana Yolanda Addolori. El matrimoniu terminóse cuando Quinn convertir en padre con una tercer muyer, divorciándose'l 19 d'agostu de 1997. Tuvieron tres fíos:
Tamién foi padre d'otros dos neños con Friedel Dunbar:
D'últimes tuvo una aventura cola so secretaria Katherine Benvin, que-y costó'l so segundu matrimoniu. Casáronse'l 7 d'avientu de 1997 y tuvieron xuntos hasta que Quinn finó'l 3 de xunu de 2001. Xuntos tuvieron dos fíos:
Finó acompañáu de la so última esposa y fíos nun hospital de Boston en 2001, a los 86 años, de resultes d'una grave neumonía contraida dempués de ser sometíu a quimioterapia por cuenta de un cáncer d'esófagu. Una parte de les sos cenices fueron refundiaes nel Cañón del Cobre en Chihuahua y el restu de les sos cenices xacen na so finca en California.[7]
ACTOR
DIREuTOR
PRODUCTOR
Películes pa TV
Series de TV
Añu | Categoría | Película | Resultáu |
---|---|---|---|
1952 | Meyor actor de repartu | ¡Viva Zapata! | Ganador |
1956 | Meyor actor de repartu | Lust for Life | Ganador |
1957 | Meyor actor | Vientu selvaxe | Nomáu |
1964 | Meyor actor | Zorba el griegu | Nomáu |
Añu | Categoría | Película | Resultáu |
---|---|---|---|
1957 | Meyor actor de repartu | Lust for Life | Nomáu |
1963 | Meyor actor - Drama | Lawrence of Arabia | Nomáu |
1965 | Meyor actor - Drama | Zorba el griegu | Nomáu |
1970 | Meyor actor - Comedia o musical | The Secret of Santa Vittoria | Nomáu |
1987 | Premiu Cecil B. DeMille | Ganador | |
1997 | Meyor actor de repartu - Miniserie o telefilme | Gotti | Nomáu |
Añu | Categoría | Película | Resultáu |
---|---|---|---|
1962 | Meyor actor | Lawrence of Arabia | Nomáu |
1965 | Meyor actor | Zorba el griegu | Nomáu |