Mikhail Alexándrovich Bakunin (rusu: Михаил Александрович Бакунин; 30 de mayu de 1814, Priamukhino – 1 de xunetu de 1876, Berna) foi un revoluciunariu anarquista rusu, contemporaneu de Karl Marx y fundador del coleutivismu anarquista. Ye consideráu una de les figures cimeres del anarquismu, y ún de los principales fundadores de la tradición social-anarquista. El so gran prestixu como activista fizo d'elli ún de los más famosos ideólogos d'Europa, y-y dieron gran ascendiente sobre los radicales rusos y del resto del continente.
Bakunin creció en Pryamukhino, una granxa familiar nel gobernoratu de Tver, ciudá a la que foi a estudiar filosofía. Ellí entamó a lleer les obres de los enciclopedistes franceses, quedando entusiasmáu cola filosofía de Johann Gottlieb Fichte. Partiendo de les idees d'esti entamó a estudiar les obres d'Hegel, el pensador más influyente de l'Alemaña del so tiempu. Bakunin incorporóse, esllumáu pola so famosa fras Tolo qu'esiste ye racional, al hegelianismu. En 1840 viaxó a San Petersburgu y Berlín cola intención de preparase pa optar a una plaza de profesor de filosofía o historia na Universidá de Moscú. En 1842 coló de Berlín pa Dresde, y tamién viaxó a París, aú s'alcontró con Pierre-Joseph Proudhon y Karl Marx.
El so creciente radicalismu y acérrime oposición al imperialismu rusu y d'otres potencies na Europa central y oriental camudó la so vida, acabando coles sos esperances de desarrollar una carrera profesional na enseñanza. Foi deportáu de Francia por criticar en públicu la ocupación polaca por Rusia. En 1849 foi deteníu en Dresde por tener participao na rebelión checa de 1848, y deportáu a Rusia, aú foi encarceláu na Fortaleza de San Pedru y San Pablu, en San Petersburgu. Tuvo presu hasta 1857, cuando foi treslladáu a un campu de trabayu en Siberia. Escapó a Xapón, y llueu a Estaos Xuníos y a Londres, aú trabayó con Alexander Herzen nel periódicu Kolokol (La campana). En 1863 tentó de llegar a Polonia pa xunise a la revolución escontra l'Imperiu rusu, pero nun pudo consiguilo y pasó dél tiempu en Suiza ya Italia.
En 1868 xunióse a l'Asociación Internacional de Trabayadores, una federeación socialista de sindicatos y asociaciones d'obreros, que tenía seiciones en munchos países europeos, amás de n'América Llatina y, dende 1872, tamién nel norte d'África y Oriente Mediu. El anarco-socialismu o bakuninismu ganó bien ceo puxu na organización, especialmente n'España, que la so seición yera la mayor de la Internacional nesi tiempu. Yera inevitable la discrepancia con Marx, figura perimportante del Conseyu Xeneral de la Internacional. El congresu de L'Haya de 1872 foi l'escenariu de la llucha ideolóxica ente Marx y los sos siguidores, que defendíen l'usu del estáu pa traer el socialismu, y los bakuninistes-anarquistes, partidarios de sustituyir l'estáu por federaciones de comuñes y fábriques autoxestionaes. Bakunin, sicasí, nun pudo entrar a Holanda, y poro nun asistió al congresu. Los sos partidarios perdieron el congresu, y Bakunin foi espulsáu cola acusación de caltener una organización secreta dientro la Internacional.
Pero los anarquistes insistieron en que'l congresu nun yera representativu y tenía escedíose nos sos poderes, y convocaron un congresu alternativu en Saint-Imier (Suiza) en 1872. Los ellí reuníos refugaron les conclusiones del congresu de L'Haya, incluyida la espulsión de Bakunin. La gran mayoría de les seiciones de la Internacional afiliáronse a los disidentes, aisllando y marxinando la corriente marxista, lo que facilitó l'espardimientu mundial del anarcosocialismu. Na Internacional, como nos sos escritos, Bakunin articuló les idees básiques del sindicalismu y del anarquismu, y desarrolló les llinies básiques del análisis y la estratexa anarquista. Yá nun yera entóncenes, como de más nuevu, un nacionalista antimperialista, sinón un internacionalista.
Les sos obres más estenses, como Estatismu y Anarquía y Dios y l'estáu, escribioles ente 1870 y 1876, lo que nun-y impidió participar, en primer persona, nes lluches obreres. En 1870 intervino nuna revuelta en Lyon (Francia) que foi l'antoxana de la Comuna de París. Esta incluyó na so forma d'actuar munchos elementos del programa anarquista: autoxestión, mandatos delegaos, un sistema de milicia con oficiales escoyíos polos soldaos, descentralización... Dellos anarquistes como Élisée Reclus, y otros na tradición de Proudhon, un autor qu'influyera enforma en Bakunin, foron figures claves na revuelta parisina. Pese a la so mala salú, resultáu de los años que pasara en prisión, Bakunin tentó de tomar parte nuna insurrección comunal entamada por anarquistes en Boloña (Italia), pero foi obligáu a colar, disfrazáu, pa Suiza. De magar siguió participando activamente nos movimientos de trabayadores y campesinos europeos, ya influyó nos movimientos similares que surdieron n'Exiptu y América Llatina.
Llámase al anarquismu que Bakunin desendolcó anarcocolectivismu o anarquismu coleutivista.
La mayoría quedaron ensin terminar.