Fernando Lugo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
29 ochobre 2011 - 22 xunu 2012 ← Bharrat Jagdeo - Ollanta Humala →
15 agostu 2008 - 22 xunu 2012 ← Nicanor Duarte Frutos - Federico Franco →
5 marzu 1994 - 11 xineru 2005 ← Oscar Páez Garcete - Adalberto Martínez Flores → Diócesis: Diócesis de San Pedro (es)
Distritu: circunscripción nacional (es) Eleiciones: cámara de Senadores de la República del Paraguay 2013-2018 (es) | |||||||||
Vida | |||||||||
Nacimientu | San Pedro del Paraná (es) , 30 de mayu de 1951[1] (73 años) | ||||||||
Nacionalidá | Paraguái | ||||||||
Estudios | |||||||||
Estudios |
Universidad Católica Nuestra Señora de la Asunción (es) Pontificia Universidá Gregoriana | ||||||||
Llingües falaes | castellanu[2] | ||||||||
Oficiu | políticu, sociólogu, sacerdote católicu, obispu católicu | ||||||||
Participante
| |||||||||
Altor | 1,84 m | ||||||||
Premios |
ver
| ||||||||
Creencies | |||||||||
Relixón | Ilesia Católica[4] | ||||||||
Orde relixosa | Misioneros del Verbo Divino (es) | ||||||||
Partíu políticu | Alianza Patriótica para el Cambio (es) | ||||||||
Fernando Armindo Lugo Méndez (30 de mayu de 1951, San Pedro del Paraná (es) ) ye un políticu, obispu católicu amenorgáu al estáu laical y sociólogu. Foi'l 54º presidente de la República de Paraguái, cargu qu'asumió la 15 d'agostu de 2008, tres les eleiciones del 20 d'abril d'esi mesmu añu, hasta la 22 de xunu de 2012 cuando foi destituyíu al traviés d'un revesosu xuiciu políticu nel marcu d'una crisis política. La so victoria en 2008 terminara col continuismo de más de 60 años del conservador Partíu Coloráu. La 21 d'abril de 2013 foi electu senador nacional pola Concertación Frente Guasú. La 22 d'abril de 2018 foi reelecto por un periodu mas como senador nacional pol Frente Guasú.
Nació'l 30 de mayu de 1951 nel pequeñu pueblu de San Solano, distritu de San Pedro del Paraná, Departamentu de Itapúa, 300 km. al sur d'Asunción y remató los sos estudios básicos n'Encarnación, capital d'esi departamentu. Lugo realizó los sos estudios relixosos na Universidá Católica "La nuesa Señora de l'Asunción", recibiendo'l títulu de llicenciáu en Ciencies Relixoses, y años más tarde el títulu de magíster en Socioloxía de la Pontificia Universidá Gregoriana en Roma, Italia.
Miembro d'una familia humilde, nació'l 30 de mayu de 1951 nel pueblu de San Solano, distritu de San Pedro del Paraná, departamentu d'Itapúa, pa depués treslladase a morar a la ciudá d'Encarnación, la tercer ciudá n'importancia del país. Fíu de Guillermo Lugo y Maximina Méndez Fleitas.
La familia de Lugo nun yera particularmente relixosa y nunca vio al so padre poner los pies nuna ilesia. Sicasí, les influencies na so educación yeren claramente polítiques. El so tíu maternu Epifanio Méndez Fleitas yera un disidente políticu del Partíu Coloráu, foi escorríu y exiliáu pol réxime d'Alfredo Stroessner. El padre de Lugo foi encarceláu venti veces, y dalgunos de los sos hermanos mayores fueron unviaos al exiliu. Lugo recibió la so educación nuna escuela relixosa na ciudá d'Encarnación, onde terminó los sos estudios básicos.
A la edá de 17 o 18 años, en contra de los deseos del so padre de convertise n'abogáu, Lugo entró nuna escuela normal y empezó a enseñar nuna comunidá rural onde afayó la so vocación: el sacerdociu. Ye según decidió ingresar nun seminariu operáu pola Sociedá del Verbu Divín a los 19 años. En 1977 remata los sos estudios universitarios na Universidá Católica "La nuesa Señora de l'Asunción", onde llogró'l títulu de llicenciáu en Ciencies Relixoses. Foi ordenáu sacerdote esi mesmu añu y unviáu a Ecuador, onde trabayó como misioneru mientres cinco años na provincia andina de Bolívar. Por esa dómina foi profesor y párrocu nes llocalidaes de Guaranda y Echeandía, onde vivió de cerca los problemes sociales y empezó a interesase pola Teoloxía de la Lliberación.
Lugo tornó a Paraguái en 1982, y un añu dempués la policía del réxime espulsar del país. La Ilesia unviar a Roma pa siguir los estudios académicos onde se recibió de sociólogu con especialización na Doctrina Social de la Ilesia na prestixosa Universidá Gregoriana. Depués tornó a Paraguái en 1987, dos años antes de la cayida final de la dictadura de Stroessner. Foi consagráu obispu'l 17 d'abril de 1994 y asignáu a la diócesis de San Pedro, una de les rexones más probes del país, onde se destacar pol so sofitu a los llabradores ensin tierra nunos momentos de fuerte conflictividá rural.
Él mesmu, naquella dómina, yera consideráu un representante de la Ilesia progresista paraguaya, foi tamién el responsable de les Comunidaes Eclesiales de Base de Paraguái. Nel añu 2002 ingresa a la Facultá de Derechu y Ciencies Sociales de la Universidá Nacional d'Asunción, filial de la ciudá de Coronel Oviedo, y en forma póstuma cumple'l deséu del so fináu padre, el de siguir la carrera de derechu, que suspende nel tercer cursu, pos los compromisos previos a la política diben insumiendo gran parte del so tiempu. El 11 de xineru del 2005 el papa Juan Pablo II acepta'l so arrenunciu y pasa a ser obispu eméritu de la diócesis de San Pedro. Nel añu 2006 pide a la Santa Sede permisu p'alloñar de la so condición relixosa pa dedicase a la política.
El 30 de xunu de 2008, Fernando Lugo recibió una dispensa del papa Benedicto XVI pa exercer la presidencia de Paraguái dende'l 15 d'agostu, informó oficialmente'l representante de la Santa Sede, monseñor Orlando Antonini. La dispensa concéde-y al obispu la so torna al estáu laical, que-y da derechu a recibir los sacramentos como católicu, pero con perda del so estáu clerical.
Antonini esclarió que si Lugo vuelve pidir la so incorporación a la Ilesia católica como obispu cuando remate'l so gobiernu de 5 años, el casu tien de volver a ser analizáu pola Santa Sede.[5]
Lugo saltó al sable nacional, sofitando los reclamos llabradores que solicitaben una meyor distribución de la tierra y l'atención de les necesidaes más urxentes de les zones rurales.
En marzu de 2006, impulsó la organización de Resistencia Ciudadana, qu'arrexuntó a los principales partíos políticos de la oposición, los cinco centrales sindicales y más d'un centenar d'asociaciones civiles nuna marcha de protesta contra l'intentu violación de la Constitución Nacional per parte del entós presidente Nicanor Duarte Frutos, que pretendía candidatarse a la titularidá de la Xunta de Gobiernu del Partíu Coloráu.
Mientres esi mesmu añu, encuestes d'opinión publicaes pol diariu ABC Color asitiar como la meyor opción posible pa una eventual candidatura presidencial de la oposición, compartiendo escenariu cola candidata oficialista Blanca Ovelar y el xeneral nacionalista Lino Oviedo. Conocíu como «l'obispu de los probes», Lugo ver nos meses posteriores como l'amenaza más seria pal dominiu del Partíu Coloráu na política paraguaya. A pesar de que dixo qu'atopa la presidencia de Hugo Chávez en Venezuela interesante, tamién ye un fechu'l so distanciamientu de los líderes populistes d'América Llatina, centrándose más nos aspeutos domésticos.
Mientres les campañes eleutorales, Lugo declarara que los sos principales oxetivos seríen una reforma agraria, el meyoramientu de la xusticia, la sanidá universal gratuita y la recuperación de la soberanía enerxética, favoreciendo al nacionalismu en cada unu de los sos discursos. Lugo esixía los pagu xustu de les tarifes pola enerxía escedente de la hidroeléctica Itaipú que ye vendida al Brasil y prometió renegociar a l'alza hasta afaela a precios reales. Dichu oxetivu cumplióse'l 6 d'abril de 2011 tres les votaciones de les notes reversales nel congresu brasilanu.[6]
El 29 d'ochobre de 2007, inscribir nel pequeñu Partíu Demócrata Cristianu col fin de llograr el so habilitación pa postulase a la presidencia. Esti partíu integra una coalición de más d'una docena de partíos d'oposición y movimientos sociales, llamáu Alianza Patriótica pal Cambéu, una coalición de partíos resultante de la primera Concertación Nacional. El centru-derechiegu Federico Franco, miembru del Partíu Lliberal Radical Auténticu, el segundu partíu políticu más grande de Paraguái, foi'l so compañeru de fórmula.
Partíos, Aliances y Movimientos Políticos que lo sofitaron mientres la so candidatura:
Ver llista | ||
---|---|---|
Partíu Lliberal Radical Auténticu | ||
Partíu Revolucionariu Febrerista | ||
Partíu Demócrata Cristianu | ||
Partíu Comunista Paraguayu | ||
Partíu País Solidariu | ||
Partíu Alcuentru Nacional | ||
Partíu Democráticu Progresista | ||
Partíu Converxencia Popular Socialista | ||
Partíu d'Unidá Popular | ||
Partíu Frente Ampliu de Paraguái | ||
Partíu Socialista Paraguayu | ||
Partíu del Movimientu al Socialismu | ||
Partíu Popular Tekojoja | ||
Alianza Patriótica pal Cambéu | ||
Alianza Democrática Tricolor | ||
Alianza Patriótica Socialista | ||
Movimiento Resistencia Ciudadana | ||
Movimientu Fuercia Republicana | ||
Bloque Social y Popular | ||
Movimientu 20 d'Abril Partíu Social Demócrata | ||
Partíu Socialista Comuñeru | ||
Partíu Unidá Popular | ||
Partíu Socialista Paraguayu | ||
Grupu d'Aición Ética | ||
Movimientu Fuercia Republicana | ||
Movimientu Paraguái Posible | ||
Movimientu Vamos x más PQ | ||
Movimientu Llaicos pol Cambéu | ||
Movimientu YES | ||
Movimiento Teta Pyahu | ||
Muyeres pola Alianza | ||
Ñembyaty Guasú Luque | ||
Colo'o Apytere |
Lugo suspendió munches de les sos xires y xuntes eleutorales «por amenaces» como espresó. Tarrecía pola so vida, recordando'l asesinatu de Luis María Argaña: «El crime políticu en Paraguái nunca tuvo ausente. El postreru foi en 1999, cola muerte del vicepresidente».[7]
El senador lliberal, Juan Carlos Ramírez Montalbetti, afirmó que díes antes anunciara sobre un plan pa venceyar a Lugo con guerrilles. Aníbal Carrillo Iramain, líder del Partíu Popular Tekojoja afirma que tou ye parte d'una guerra puerca» contra Lugo y los grupos políticos que lu sofiten.[8][9]
El 20 d'abril de 2008, Lugo ganó les eleiciones per un marxe de 10 puntos porcentuales. La candidata del Partíu Coloráu, Blanca Ovelar, reconoció que Lugo tenía una ventaya inalcanzable y concedió-y la victoria esa mesma nueche a les 9 p. m. hora llocal. Dos hores dempués, el presidente Nicanor Duarte Frutos reconoció que los coloraos perdieren unes eleiciones per primer vegada en 61 años.
Lugo convertir nel segundu presidente d'esquierda de Paraguái (el primeru foi'l febrerista Rafael Franco, quien se desempeñó dende 1936 hasta 1937) y el primeru en ser escoyíu llibremente. Amás, el so toma de posesión foi la primera na hestoria na que'l partíu oficialista dexó'l poder pacíficamente a un miembru electu de la oposición.[10]
Lugo xuró como presidente'l 15 d'agostu de 2008 ante un ensame frente al congresu. La so Asunción cuntó cola presencia de dellos líderes d'América Llatina, Europa, Asia y África.
En materia social, unu de los principales llogros del so gobiernu foi'l meyoramientu gradual del sistema de salú en Paraguái, coles mires de universalizarlo. A los ameyoramientos sumar en 2009, por aciu una resolución presidencial, la gratuidá de los servicios pa tola población, qu'inclúin consultes ambulatorias, melecines, hasta intervenciones d'alta complexidá n'hospitales públicos de tol país.[28]
En materia educativo, la so alministración manifestó'l so firme compromisu cola educación pública, empecipiando la distribución gratuita de laptops a estudiantes primarios nel marcu del programa "Un ordenador por neñu", un proyeutu gubernamental empecipiáu en 2008 coles mires d'impulsar la educación en nueves teunoloxíes a los alumnos d'escueles públiques.[29] Dientro del so programa de gobiernu incluyir por primer vegada la merienda escolar al cargu de les respeutives gobernaciones departamentales.[30]
En materia económico, la so alministración carauterizar por nun incluyir grandes cambeos na axenda comercial. Munchos analistes coincidieron en que la política económica del so gobiernu foi un tanto conservadora. La so política cambiaria consistió en caltener un dólar relativamente baxu con disciplina fiscal, amás d'impulsar la diversificación granible. El so gobiernu amosóse favorable al estatismu, según a la collaboración públicu privada pa les firmes estatales deficitaries. A diferencia del so antecesor, estrechó rellaciones col FMI y el BID.
Mientres tol añu 2010 y principios de 2011, Paraguái rexistró tases récor de crecedera económica, xeneraes en gran midida pola esportación de materies primes y la espansión de los sectores comercial, industrial y de la construcción, algamando picos históricos de crecedera de 14.5 puntos porcentuales, una de les mayores tases d'América Llatina.[31][32]
Unu de los puntos claves de la so alministración, foi la ratificación parllamentaria del Brasil, el 6 d'abril de 2011, sobre'l tratáu robláu ente Fernando Lugo y el ex-presidente brasilanu Luiz Inácio Lula da Silva el 25 de xunetu del 2009, qu'aumentó a cuasi'l triple del monto abonáu pol Brasil pola venta del escedente paraguayu d'enerxía na hidroeléctrica Itaipú. Con este monto, el Paraguái aumenta la so recaldación añal hasta la finalización del contratu nel añu 2023. Foi consideráu unu de los mayores llogros políticos del so gobiernu. Lugo anunció la creación d'un Fondu pal desenvolvimientu coles mires d'invertir estos recursos n'infraestructura pública.[33]
El vienres 6 d'agostu de 2010, nuna rueda de prensa del Gobiernu espublizar de manera oficial que los médicos de Lugo detectaron nel presidente un «linfoma malinu canceríxenu», pero aseguraron que ye potencialmente curable y que nun afectaría les sos actividaes. El linfoma foi detectáu n'analizando un gangliu inguinal que se -y extirpó quirúrgicamente el 4 d'agostu.[34]
El miércoles 1 d'avientu de 2010, Lugo torna al so país depués de tar internáu nun hospital de São Paulo, Brasil. Depués de ser sometíu a la so sesta y última quimioterapia, retiróse-y el catéter. El pet-scan foi satisfactoriu y yá nun se detecta nengún tipu de tumor linfáticu. El reporte médicu fala d'un ésitu total. Falar d'un sanamientu.[35]
En mayu de 2012, la finca Campos Morombi de la llocalidá de Curuguaty, a 240 km al nordeste d'Asunción, propiedá del ex senador Blas Riquelme del Partíu Coloráu,[36] foi ocupada por un centenar de llabradores pa protestar pola escasez de tierres agrícoles nel departamentu de Canindeyú[37]. Tres tres selmanes de toma, el vienres 15 de xunu'l Ministeriu del Interior ordenó'l desallugu pola fuercia de la propiedá, resultando n'enfrentamientos violentos ente ocupantes y la fuercia policial. Mientres el desallugu 17 persones morrieron (once llabradores y seis policías), sucesu que provocó fuertes crítiques nel país, provocando la dimisión del ministru del Interior, Carlos Filizzola, y del comandante de la policía, Paulino Rojas.
Fontes policiales dixeron que los efectivos fueron emboscados cuando intentaben establecer les tratativas,[38] abarruntándose que miembros del Exércitu del Pueblo Paraguayu taben infiltrados ente los llabradores.[39] Otres fontes consideren qu'esti tráxicu episodiu foi en realidá un montaxe que sirviera de sida pa pidir la destitución de Lugo.[40][41] Seis meses depués de la masacre'l dirixente Vidal Vega, que conducía una investigación paralela, foi asesináu por sicarios amazcaraos. Según él, seríen “infiltrados” los que desencadenaron el tirotéu, disparando coles mesmes contra los llabradores y contra la policía. Acordies con Hugo Richert, ex ministru d'Aición social, “l'episodiu pudo ser preparáu como pa cuntar con un motivu perfectu pa destituyir al presidente. Y a pesar de la presión ciudadana, el procurador solu investigó nuna única direición: según él los llabradores tendieron una emboscada a los policías".[42]
El presidente Fernando Lugo nun manifestó'l so respaldu a les fuercies de seguridad pero sí estendió los sos pésames a los familiares de los policías finaos. Enxuiciar al presidente Lugo entá cuando darréu'l mesmu parllamentu afirmó que se rompió la cadena de mandu, na orde dada sobre Curuguaty. El sábadu 16 de xunu de 2012, Lugo designó a un nuevu ministru del Interior, l'ex fiscal xeneral del Estáu Rubén Candia Mariella, quien ocupó'l cargu dexáu la nueche anterior por Carlos Filizzola. El mandatariu tamién camudó al comandante de la Policía Nacional[38] y anunció la creación d'una comisión pa investigar, col sofitu a la Organización de los Estaos Americanos, lo asocedíu en Curuguaty.[37]
Múltiples irregularidaes enturbiaron la investigación. Un helicópteru de la policía sobrevoló'l llugar mientres los acontecimientos: el videu grabáu dende l'aire sumió misteriosamente. Nun fueron realizaos nengún peritaxe nin nenguna investigación balística pa determinar quién pudo matar a los seis policías. Un fusil Maverick calibre 12 robáu a un ex militar dellos díes más tarde y que nada tuvo que ver col tirotéu foi amestáu al conxuntu d'elementos consideraos como prueba de la culpabilidá de los “ensin tierra”. El 20 de marzu de 2014, la bancada del Partíu demócrata progresista (PDP) presentó nel Senáu una serie de fotografíes de llabradores muertos y esposados, víctimes posibles d'execuciones sumarias.[42]
El 21 de xunu de 2012, la Cámara de Diputaos del parllamentu paraguayu aprobó la realización d'un xuiciu políticu en contra del presidente de la República, Fernando Lugo, alegando mal desempeñu nes sos funciones.[43]
Lugo negar a arrenunciar y dixo que pa cumplir los votos d'aquel 2008 diba quedar a defender el so puestu, pero un día dempués, el 22 de xunu, con 39 votos a favor y 4 en contra, Lugo foi destituyíu del cargu.[44] El procesu de destitución foi calificáu de “rotura del orde democráticu” pola mayoría de gobiernos llatinoamericanos y dellos europeos, y llevó a que'l Paraguái fora suspendíu como sociu del Mercosur y la Unasur pelos países miembros.[45]
Los partidarios del destituyíu presidente Fernando Lugo remanen que la comunidá internacional argumentó que se realizó un "golpe d'Estáu" y una violación del orde constitucional. Unu de los argumentos daos foi qu'a Lugo solo diéronse-y 2 hores pa presentar el so defensa ante'l parllamentu.[46]
Foi escoyíu senador n'eleiciones nacionales pol Frente Guasú pal periodu 2013 - 2018 y el 15 de xunu de 2017 foi escoyíu presidente de la Cámara de Senadores y del Congresu. Nes eleiciones de 2018 foi reelixíu senador pal periodu 2018 - 2023.[47][48][49]
Predecesor: Nicanor Duarte Frutos |
Presidente de la República de Paraguái 2008 – 2012 |
Socesor: Federico Franco |
Predecesor: Óscar Páez Garcete |
Obispu de la diócesis de San Pedro 1994 – 2005 |
Socesor: Adalberto Martínez Flores |
Predecesor: Bharrat Jagdeo |
Presidente pro tempore de la UNASUR 2011 – 2012 |
Socesor: Ollanta Humala |