Frank James Cooper, más conocíu como Gary Cooper (7 de mayu de 1901, Helena – 13 de mayu de 1961, Beverly Hills), foi un actor d'Estaos Xuníos d'ascendencia inglesa. Ganó'l premiu Óscar en trés causes; el postreru foi-y concedíu en reconocencia a tola so carrera.
Fíu d'un emigrante inglés que aportó a xuez de la Corte Suprema del Estáu de Montana, trabayaba colos sos padres nel ranchu de la so propiedá mientres asistía a la escuela. Más tarde, entra nel Wesleyan College, de Bozeman, pa estudiar téunicu agrícola, y na Universidá de Grinnell (estáu d'Iowa), onde estudia arte. Sufre un accidente automovilísticu que-y afecta la cadril. Naquella dómina aspiraba a ser caricaturista políticu y asistir a la Escuela d'Arte de Chicago.
Abandona los sos estudios y treslládase a Hollywood, onde, en 1925, debuta con La hora maldita (The Thundering Herd), rueda dellos curtios, y darréu actúa como actor secundariu en dellos westerns. Trabaya pa la Paramount, adoptando'l nome de Gary Cooper.
En 1926 ye contratáu pola Metro-Goldwyn-Mayer y consigue el so primer papel importante en Flor del desiertu (The Winning of Barbara Worth) empobináu por Henry King, lo que-y convierte n'unu de los actores más populares de Hollywood. Al añu siguiente participa nel clásicu Wings, de William A. Wellman, onde seduz a Clara Bow dientro y fora de la pantalla. El romance que caltién con Clara Bow supón l'emburrión definitivu a la so carrera artística. En 1929, protagoniza The Virginian (The Virginian), dirixida por Victor Fleming, pasando a ser una de les primeres estrelles del cine sonoru, con ésitos taquilleros y de crítica constantes: Morocco (con Marlene Dietrich), City Streets, Devil and the Deep, La muyer preferida, Nueche nupcial o Mr. Deeds Goes to Town.
En 1936, asitiar ente los actores más taquilleros, tres l'ésitu de The Lives of a Bengal Lancer (The Lives of a Bengal Lancer). En 1944 funda la so propia productora, Internacional Pictures Inc., cola que produz y protagoniza Casanova Brown y El caballeru del oeste (Along came Jones).
La so gran popularidá basar nel so estilu sobriu y natural a la d'actuar. Yera altu y desgarbado, encarnando meyor que naide al "americanu ideal", home íntegru y caballeroso.
Caltuvo una bona amistá con Picasso y con Ernest Hemingway, con quien coincidió nel rodaxe de Adiós a les armes.
Foi miembru de l'asociación anticomunista d'actores Motion Picture Alliance for the Preservation of American Ideals. Pero a pesar de tener idees conservadores evitó delatar a los sos compañeros d'oficiu mientres la famosa Caza de bruxes.
Anque tuvo munchos romances, namái se casó una vegada, cola actriz Verónica Balfe. N'especial, caltuvo una fuerte rellación sentimental cola actriz Patricia Neal, desque rodaron xuntos El manantial (The Fountainhead), en 1949, idiliu que remató en protagonizando la pareya la película El rei del tabacu (Bright Leaf, 1950), yá que la muyer del actor negar a concede-y el divorciu.
Na so impresionante carrera rodó a les órdenes de los meyores direutores de cada dómina: Clarence Brown, Frank Lloyd, Josef von Sternberg, Henry King, William A. Wellman, Frank Borzage, Lewis Milestone, Victor Fleming, Rouben Mamoulian, Ernst Lubitsch, Norman Z. McLeod, Stephen Roberts, Richard Boleslawski, Henry Hathaway, King Vidor, Frank Capra, Cecil B. De Mille, William Wyler, Howard Hawks, Sam Wood, Raoul Walsh, Michael Curtiz, Fred Zinnemann, Robert Aldrich, Billy Wilder, Anthony Mann, Delmer Daves o Robert Rossen.
Tamién trabayó xunto a munches de les actrices más fascinantes del momentu: Vilma Bánky, Clara Bow, Nancy Carroll, Gloria Swanson, Lupe Vélez (cola que tuvo un sonáu romance), Marlene Dietrich, Sylvia Sidney, Fay Wray, Carole Lombard, Helen Hayes, Claudette Colbert, Joan Crawford, Jean Harlow, Jean Parker, Ida Lupino, Barbara Stanwyck, Jean Arthur, Joan Bennett, Merle Oberon, Susan Hayward, Teresa Wright, Ingrid Bergman, Lilli Palmer, Paulette Goddard, Patricia Neal, Ruth Roman, Grace Kelly, Katy Jurado, Audrey Hepburn, Dorothy McGuire, María Schell, Deborah Kerr o Rita Hayworth. N'España recuérdase especialmente'l so trabayu con Sara Montiel nel western Vera Cruz.
Morrió'l 13 de mayu de 1961, a los 60 años, víctima d'un cáncer, de resultes de la so adicción al tabacu.
Llogró trés Óscar de l'Academia d'Artes y Ciencies Cinematográfiques de Hollywood.
Foi nomáu n'otros trés causes:
Ente'l restu del so filmografía cabo destacar les sos interpretaciones en Adiós a les armes (1932), For Whom the Bell Tolls (1943), Los inconquistables (1947), Distant Drums (1951) y Veracruz (1954), na qu'actuó xunto a Sara Montiel.