El cine giallo ye un subxéneru cinematográficu d'orixe italianu, deriváu del thriller y del cine de terror, que tuvo especial vixencia mientres los años 70, dómina na qu'esfrutó d'un considerable ésitu comercial. Ye unu de los principales precursores del slasher, sobre'l que tuvo gran influencia.
El nome de "giallo" (mariellu n'idioma italianu) fai referencia a los color de les cubiertes de ciertes noveles policiaques barates que fueron editaes na década de 1930 n'Italia y de les que'l xéneru toma gran parte de los sos argumentos y elementos formales.
Dende'l puntu de vista estilísticu, el giallo estremar del thriller policiacu tradicional pol so enclín a abusar de clixés psicoanalíticos y por dar muncha más importancia a lo puramente formal qu'a la coherencia de la trama, que n'ocasiones paez una mera escusa pa dar consistencia a la parte visual. Otra carauterística diferencial del xéneru ye un enclín a recrease na violencia esplícita rayana no morboso, que, sicasí, suel ser tratada d'una manera deliberadamente irreal y estilizado. Asina, ente que'l thriller centra la so atención na busca ya identificación del asesín, el giallo facer nel crime en sí, que ye presentáu en llargues secuencies -sequenza lunga- remataes nuna esplosión de violencia fuertemente idealizada y coreografiada.
Otra clave del xéneru ye l'enclín (que s'apinaría colos años) a dotar a los sos asesinos de ciertes carauterístiques cuasi-sobrenaturales, como una fuercia enforma mayor a la razonable -asina, podemos acabar afayando qu'un tarrecible asesín capaz de matar a golpes a un home yera, en realidá, una menuda muyer de mediana edá-, o la capacidá d'entrar, movese o escapar de los escenarios de los sos crímenes con absolutu sigilo. Esto asitiaría los giallo a mediu camín ente'l thriller, colos sos asesinos puramente convencionales, y l'asesín toupoderosu, na práutica inmortal o invulnerable y representación del Mal, que caracterizaría a slashers como Halloween o Friday the 13th.
Considérase que'l primer filme giallo, que yá presentaba gran parte de les carauterístiques esenciales del subxéneru, foi La ragazza che sapeva troppo (1962) de Mario Bava. Este mesmu autor sería responsable tamién nos 60 de Seis muyeres pal asesín (1964) y 5 bambole per la luna d'agosto (1969). Dos años dempués, dirixiría Badea de sangre (1971), película d'especial relevancia por ser considerada un antecedente claru de slashers como Friday the 13th.
Sicasí, el máximu representante del cine giallo sería los cineasta romanu Dario Argento, qu'algamaría fama internacional a principios de los 70 cola llamada “triloxía zoolóxica”, que magar nun son consideraes los sos meyores trabayos, si son los que meyor representen al subxéneru.
Nestos trés películes, el direutor italianu utiliza'l so más famosu recursu narrativu: esto ye, dexa nel subconsciente del protagonista la clave del misteriu sobre la identidá del asesín, reforzando asina'l suspense. Esi enigma siempres se revela a la fin (dacuando d'una manera delirante y tramposa) y cuando sale a la lluz, xeneralmente en forma de flashback, desamarrar la más visceral de les violencies.
El trabayu de Argento, que se caracterizaría por llevar al estremu l'esteticismu yá presente nel cine de Bava, ye reconocible nel usu revolucionariu de recursos como'l planu detalle o la cámara lenta, la continua busca de la composición pictórica y l'esmolecedor usu del planu suxetivu. Tamién destaca nos trabayos de Argento la omnipresencia de ciertos fetiches, como les cortines de terciopelu, los inseutos o primeros planos de güeyos y manes enguantadas.
En 1975 Argento dirixiría la que pa munchos ye'l so meyor trabayu, Profondo rosso, película que, sicasí, alloñar en parte de los cánones del subxéneru p'averase tangencialmente al terror sobrenatural, qu'abrazaría dafechu con Suspiria. Profondo rosso, que ta considerada otru de los precursores del slasher, influyiría fondamente en John Carpenter a la d'establecer la naturaleza ambiguamente sobrehumana de Michael Myers en Halloween, según nel usu na mesma del planu suxetivu.
Foi, precisamente, la esplosión del slasher a finales de los 70 la que marcaría la decadencia del subxéneru italianu, qu'escasamente apaecería nos 80 na so forma estricta. Ente los pocos films de la dómina que podríen ser merecedores de ser incluyíos nel cine giallo destaquen Vistida pa matar (1981), de Brian de Palma, Tenebrae (1982), del propiu Dario Argento y Aquarius (1987), opera prima de Michele Soavi.
1971 - La tarántula del banduyu negru, de Paolo Cavara * 1971 - Lo strano vizio della Signora Wardh, de Sergio Martino