Javier Hernández Balcázar (1 de xunu de 1988, Guadalajara), conocíu deportivamente pol so llamatu Chicharito,[2] ye un futbolista mexicanu, xuega como delanteru y el so equipu actual ye'l West Ham de la Premier League d'Inglaterra.[3] Xugador internacional absolutu con Méxicu, la so meyor actuación producir na Copa d'Oru de 2011, onde foi nomáu meyor xugador y Bota d'Oru del campeonatu n'anotando siete goles en seis partíos que-y dexaron salir campeón del tornéu, siendo'l so mayor llogró cola seleición mexicana.
Ye'l máximu goliador históricu de la seleición mexicana con 50 goles.[4] A nivel de clubes, la so meyor actuación dar col Manchester United na temporada 2010/2011 onde foi campeón de la Premier League y la Community Shield, siendo unu de los goliadores del equipu y superando a grandes figures como Wayne Rooney y Michael Owen. Foi nomáu Xugador del añu Sir Matt Busby.[5] Na mesma temporada llegó a la final de la Champions League, onde'l so equipu cayó frente al F.C. Barcelona, quedando subcampeón del tornéu.[6]
Javier xunir a les categoríes inferiores del Guadalajara a los nueve años d'edá. [7] Na temporada 2005-2006, Javier xugó col Chivas Coras, un equipu filial de Tepic, Nayarit. El Chicharito sobresalió de tala forma que nel Tornéu Apertura 2006 debutó col primer equipu'l 9 de setiembre de 2006 cola victoria del so equipu por 4-0 sobre'l Club Necaxa, onde Javier anotó l'últimu gol al minutu 83.[8] Esi foi'l so únicu gol n'ocho partíos apostaos ente 2006 y 2007. Tamién xugó 6 partíos ente 2007 y 2008 col Guadalajara, anque ensin nenguna anotación. Nel Tornéu Apertura 2008 apostó 7 partíos anque nun tuvo nenguna anotación, y nel Clausura 2009 anotó 4 goles en 15 partíos col Guadalajara. Nun foi sinón hasta'l Tornéu Apertura 2009 cuando Javier empezó a sobresalir nel so equipu, terminando como'l tercer máximu goliador del tornéu, al anotar 11 goles en 17 partíos, convirtiéndose nun xugador titular del Guadalajara.
Nel Tornéu Bicentenariu 2010 aportó a el goliador del Guadalajara. Javier empezó'l tornéu anotando 2 goles en cada unu de los 3 primeros partíos del tornéu, ante Toluca,[9] ante Tigres,[10] y ante Estudiantes.[11] Esti postreru foi vistu como unu de los meyores partíos de Javier col Guadalajara, yá que, amás de dar una asistencia y d'anotar 2 goles, dirixó un cucurrabucu cuando Chivas diba perdiendo por 0-2.[11] Depués d'anotar goles ante Querétaro[12] y ante Atlante,[13] Por cuenta de una mancadura, Javier nun anotó un solu gol mientres 5 xornaes, razón pola que nun figuraba dientro de l'alliniación del so equipu. Sicasí, siguía siendo'l goliador del tornéu, con 8 anotaciones. Na xornada 11 Javier volvió meter goles, al anotar un gol na derrota del so equipu por 2-1 ante'l Monterrey.[14]
El so bon desempeñu a curtia edá col Guadalajara llamó l'atención de dellos clubes europeos, como'l PSV Eindhoven de los Países Baxos,[15] el VfL Wolfsburgu d'Alemaña,[16] o'l Valencia CF d'España.[17] Sicasí, el 8 d'abril de 2010, Javier robló un contratu de 5 años[18] col Manchester United d'Inglaterra,[19] col cual xunióse'l 1 de xunetu del mesmu añu.[19] Pero Javier taba suxetu a un permisu de trabayu,[19] el cual foi-y otorgáu'l 27 de marzu de 2010.[20] Amás, como parte del tratu alcordáu ente'l Manchester y el Guadalajara, les red devils» xugaron un partíu amistosu ante les Chivas na inauguración del Estadiu Omnilife el 30 de xunetu,[21]onde Javier xugó 45 minutos col Guadalajara y otros 20 minutos col Manchester United.
El 30 de xunetu de 2010, Javier Hernández xugó los sos postreros 45' minutos coles Chivas. Nel primer partíu celebráu nel Estadiu Omnilife marcó un gol a favor de les Chivas al minutu 8', siendo este'l primer gol del partíu y de la hestoria del estadiu, onde'l marcador quedó 3-2 a favor del Guadalajara.[22]
El 28 de xunetu del 2010 fai'l so debú col equipu de fútbol del Manchester United. Nel xuegu de pretemporada contra Les Estrelles de la MLS nos Estaos Xuníos de Norteamérica, entrando al minutu 61 pa sustituyir a Nani, tocando'l so primer balón al minutu 64. Al minutu 83' anota'l so primer gol como Red Devil, el quintu gol del equipu, faciendo d'esta forma'l so debú esperáu. El Manchester United impúnxose ante Les Estrelles de la MLS 5-2.[23] Hernández anotó nel partíu de pretemporada del Manchester United ante League of Ireland XI. Hernández Balcázar anotó'l so gol al minutu 47, dempués de qu'ingresara de cambéu na parte complementaria en llugar de Wayne Rooney. Este foi'l tercer gol de los "Red Devils" na victoria 7-1 a les Estrelles d'Irlanda, nel recién construyíu Estadiu Aviva de Dublín el 4 d'agostu de 2010.[24]
El 8 d'agostu de 2010, Chicharito Hernández anotó'l so primer gol col Manchester United nuna competición oficial, siendo este'l segundu gol del equipu na victoria del Manchester Unided ante'l Chelsea. Hernández entró nel segundu tiempu y al minutu 76 consiguió l'anotación. El Manchester United ganó al Chelsea 3-1, ganando la Community Shield.[25]El 16 d'agostu de 2010, Hernández fixo'l so debú na Premier League, reemüplazando a Wayne Rooney nel minutu 63, na victoria en casa de 3-0 sobre'l Newcastle United nel partíu inaugural de la nueva temporada.[26]
El 29 de setiembre de 2010, Hernández anotó'l so primer gol na Champions League, anotando l'únicu gol de la victoria del Manchester United 0-1 sobre'l Valencia nel so segundu partíu del Grupu C de la Lliga de Campeones de la UEFA 2010-2011.[27]El 16 d'ochobre de 2010, Hernández anotó'l so primer gol na Premier League pal Manchester United, yá que abrió'l marcador en casa al minutu 5. L'alcuentru ente'l Manchester United y West Bromwich Albion quedó n'empate 2-2.[28]Ocho díes dempués, el 24 d'ochobre, Javier convertir nel primer mexicanu n'anotar dos goles nun mesmu partíu de la Premier League contra'l Stoke City con una victoria de 1-2 siendo l'equipu visitante.[29]El 26 d'ochobre marcó de nueva cuenta al minutu 89 ante'l Wolverhampton Wanderers nun partíu de la Copa de la Lliga pa da-y el trunfu al Manchester por marcador de 3-2, siendo este'l so primer gol en Copa de la Lliga nos cuartos de final.[30]El 20 de payares llogra'l so cuartu gol na lliga, marcando'l 2-0 a favor del so equipu, na victoria del Manchester ante'l Wigan Athletic.[31]
José Mourinho, entrenador del Real Madrid d'España, a finales de 2010 y principios de 2011 dexó ver el so interés por adquirir a Javier Hernández; pa dichu equipu. Y asina cubrir l'espaciu que dexó Gonzalo Higuaín en sufriendo una mancadura nel llombu,[32][33]pero a la fin nada se concretó yá que Javier tien una clausa de contratu por 50 millones d'euros.[34]
El 1 de xineru de 2011; Hernández salió de la banca en The Hawthorns anotando'l gol del trunfu na victoria del Manchester United, 1-2 sobre'l West Bromwich Albion.[35]Trés díes depués, el 4 de xineru de 2011; Hernández convertir nel máximu goliador mexicanu na hestoria de la Premier League[36]dempués d'abrir el marcador na victoria por 2-1 sobre'l Stoke City. Siendo este'l so segundu gol del añu, con un pase per parte del so compañeru Nani al minutu 27.[37]El 25 de xineru de 2011 Hernández anotó'l segundu gol de Mánchester United na victoria 2-3 sobre Blackpool.[38]Cuatro díes dempués el 29 de xineru, Hernández anotó'l so primer gol de la FA Cup pal Manchester United, cuando anotó'l gol ganador nuna victoria 1-2 sobre'l Southampton.[39]Hernández anotó dos veces na victoria del Manchester 0-4 sobre'l Wigan Athletic el 26 de febreru de 2011.[40]Ocho díes dempués el 6 de marzu de 2011, Hernández anotó l'únicu gol del so equipu. A la fin d'una derrota del Manchester, 3-1 onde ganó Liverpool.[41]El 15 de marzu de 2011 anota un doblete na vuelta de los octavos de final de la Champions League contra'l Olympique de Marseille quedando'l marcador del partíu 2-1, pasando asina'l Manchester United a cuartos de final de dicha competición dempués del empate a cero na ida.[42]El 2 d'abril, Hernández anotó'l gol final d'una victoria fora de casa 2-4 sobre'l West Ham United, el Manchester United empezara perdiendo 2-0.[43]El 8 d'abril, Hernández revelóse como un contendente pal Premiu PFA al xugador nuevu del añu al pie del so compañeru d'equipu Nani.[44]El 12 d'abril, Hernández abrió'l marcador pal Manchester na victoria 2-1 contra'l Chelsea en cuartos de final na Champions League, el xuegu términu 3-1 nel global.[45]El 23 d'abril, Javier Hernández anotó'l gol de la victoria con una cabezada nel trunfu del Manchester United 1-0 sobre'l Everton.[46]El 8 de mayu de 2011, Hernández anota'l gol más rápidu de la temporada de la Premier League, a los 35 segundos de xuegu ante'l Chelsea, xuegu que términu 2-1 favor Manchester United.[47]El gol contra'l «Chelsea», convertir nel primer xugador dende Ruud van Nistelrooy na temporada 2001-02 n'anotar 20 goles pal club nel so debú na temporada.[48]Hernández coronó la so temporada de debú col Manchester United al ganar el premiu Xugador del añu Sir Matt Busby el 18 de mayu, que foi votáu polos fanes.[49]
Dempués de participar na Copa d'Oru de la Concacaf 2011 con Méxicu, Hernández tornó al Manchester United pa empezar los entrenamientos de pretemporada en Nueva York pal Partíu de les Estrelles de la Major League Soccer 2011. Foi hospitalizáu'l 26 de xunetu de 2011 previu a dichu partíu, entá que foi dau d'alta a otru día[50]perdióse'l restu de la pretemporada y la primer xornada de la temporada. El 28 de xunetu de 2011, Rafael Ortega, el médicu de Chivas, informó al Manchester United qu'Hernández sufría d'una enfermedá neurolóxica presistente. Ortega tamién esplicó qu'Hernández sufriera de "migrañas agudes" y dolores de cabeza cuando yera adolescente.[51][52]
Tornó'l 22 d'agostu pa entrar de cambéu al minutu 79 de la segunda xornada en contra del Tottenham Hotspur.[53]El 10 de setiembre de 2011 tornó a l'alliniación titular nun alcuentru contra'l Bolton Wanderers, anotando dos veces, na victoria del Manchester United 5-0.[54]El 15 d'ochobre de 2011, Hernández salió del banquín nun partíu crucial contra'l Liverpool en Anfield onde'l partíu quedó nun empate 1-1. Nel minutu 81 Hernández anotó'l gol nun saque d'esquina cobráu por Danny Welbeck.[55]Hernández robló un nuevu contratu de cinco años'l 24 d'ochobre pa tar col Manchester United hasta'l 2016.[56]Hernández anotó'l so cuartu gol na lliga de la temporada nun partíu contra'l Everton en Goodison Park, nuna victoria de 1-0 el 29 d'ochobre de 2011.[57]Hernández volvió anotar nel siguiente xuegu en casa del Newcastle United, cuando un disparu de Wayne Rooney foi bloquiáu por un defensa y rebotando contra'l so cuerpu faciendo asina'l so sestu gol.[58]Nel xuegu ante'l Aston Villa sufre una mancadura, nel minutu seis del primer tiempu cuando ensin tener contautu con nengún oponente'l so todíu esquierdu dóblase y cai al suelu con un intensu dolor evidente, dempués del partíu, Sir Alex Ferguson dixo que sufriera daños nel lligamentu del todíu y va ser baxa mientres cuatro selmanes.[59]
Volvería anotar hasta la fecha 23 na Premier league, contra Stoke City de penaltis cerrando'l marcador de 2-0. Nel siguiente partíu marca l'agónicu gol que-y daría'l parcial de 3-3 vs Chelsea en Stamford bridge, con una cabezada a pase de Ryan Giggs cerrando l'empate nun polémicu partíu. Marca'l so primer gol en UEFA Europa league ante'l Ajax nel Amsterdam Arena ganando 0-2 y volviendo marcar na vuelta en Old trafford (cayen 1-2) pa sellar la clasificación del Manchester united con marcador global de 2-3. Na xornada 29 ante Wolverhampton marca'l so 5º doblete dende la so llegada a Manchester, cerrando col 4º y el 5º gol d'esi partíu ganáu polos "Red Devils" 0-5.
El sábadu 11 d'agostu del 2012, anotó un gol na victoria del Manchester United ante'l Hannover 96 nel zarru de la pretemporada del equipu inglés de la Lliga Premier.[60] El 15 de setiembre, día en que se celebra la independencia de Méxicu, tornó a la titularidá col equipu de Mánchester United na xornada cuatro de la Lliga Premier y facer con un gol y asistencia nel estadiu d'Old Trafford, na victoria 4-0 sobre Wigan Athletic.[61] El martes 23 d'ochobre de 2012, vuelve a la titularidá na xornada 3 de la Champions League enfrentando al SC Braga de Portugal, anotando en 2 ocasiones y dándo-y el trunfu de 3-2.[62] El domingu 28 d'ochobre de 2012, robló'l gol que selló la remontada del Manchester United ante'l Chelsea ganando 2-3 en Stamford Bridge en partíu correspondiente a la fecha 9 de la Premier League[63] El miércoles 31 d'ochobre de 2012, marcó'l segundu gol del Manchester nos octavos de final de la Copa de la Lliga (Capital One Cup), partíu que perdieron ante'l Chelsea por marcador de 5-4, quedando, con esta resultancia; esaniciaos de dicha copa.[64] El miércoles 7 de payares de 2012, anotó'l tercer gol na victoria 1-3 de visita ante'l SC Braga de Portugal, llogrando'l pase a los Octavos de Final de la Champions League.[65] Esti día foi nomáu xugador del mes d'ochobre del Manchester United, depués de que los aficionaos diérenlu 60 per cientu de los votos.[66] El sábadu 10 de payares de 2012 el mexicanu anota ante'l Aston Villa otru doblete más y un terceru que quedó a discutiniu arbitral: si foi gol de Javier o autogol del defensor del Aston Villa. Los xugadores del so club apurrieron el balón del partíu a Javier Hernández al rematar l'alcuentru como suel faese cuando se llogra una tripleta. El sábadu 24 de payares de 2012 entró de cambéu al minutu 58 y 13 minutos más tarde encargóse de cerrar el marcador 3-1 en Old Trafford, que-y dio los tres puntos al Manchester United sobre'l Queens Park Rangers.[67] El 23 d'avientu ante'l Swansea City cumple 100 partíos como Red Devil. El 26 d'avientu anota'l gol que-y dio los tres puntos al Manchester United sobre'l Newcastle United nel minutu final del partíu. El 1 de xineru de 2013, el mexicanu estrenar n'añu nuevu marcando un doblete y asistiendo con un pase de gol na victoria 0-4 contra'l Wigan. El 12 de mayu anota contra'l Swansea poniendo'l marcador 1-0 na despidida del téunicu Alex Ferguson. El domingu 19 de mayu, el mexicanu anota nel postreru partíu como entrenador del escocés Alex Ferguson al frente del United, quedando 5-5 vs el West Bromwich.
El 25 de setiembre del 2013 anotó'l primer gol de la temporada 2013-14 dientro de la Capital One Cup venciendo 1-0 al Liverpool en Old Trafford. El 26 d'ochobre anotó'l so segundu de la temporada, primero de la Premier League venciendo 3-2 al Stoke City. El 29 d'ochobre anotó 2 goles na Capital One Cup, venciendo 4-0 al Norwich City. El 5 de xineru de 2014 anotó un gol na derrota del Manchester United 1-2 en casa frente al Swansea City, quedando esaniciaos de la FA Cup. El 19 de xineru anotó'l so segundu gol na Premier League perdiendo 3-1 frente al Chelsea en Stamford Bridge. El 22 de xineru nuna xugada dientro del área llogró igualar el marcador a 2 al 120' y mandó el duelu a los penaltis, partíu que perdieron por 1-2 dende los 11 pasos en contra del Sunderland, quedando esaniciaos de la Capital One Cup. El 29 de marzu volvió anotar lo que seria'l so tercer gol de la Premier League venciendo 4-1 al Aston Villa. El 5 d'abril anotó'l cuartu gol de la Premier League ganándo-y al Newcastle 0-4 de visita nel St James' Park.[68]
Seria confirmáu'l so regresu de la cesión pol mesmu téunicu Van Gaal pa llevalo a la xira por América. El 18 d'agostu de 2015 volvería a Old Trafford pal xuegu d'ida de los plays-off contra'l Club Brujo entrando nos postreros 18 minutos na victoria 3 a 1 del so equipu.
El 1 de setiembre del 2014, a falta d'un día pa cerrar el mercáu de fichaxes n'España, «Chicharito» foi cedíu mientres una temporada al Real Madrid, acutar el club blancu una opción de compra del xugador.[69] El so primer gol cola camiseta del Real Madrid anotar en La Coruña nun partíu ante'l Deportivo de La Coruña el día 20 de setiembre, esi día non solo marcó'l so primer gol, sinón que marcó'l so primer doblete cola camiseta blanca. Tamién ganó la Copa Mundial de Clubes de la FIFA en Marruecos contra'l San Lorenzo de Almagro ganando'l Real Madrid 2-0 y conquistando el so primer títulu cola camiseta merengue.
El 22 d'abril del 2015 foi titular col Real Madrid tres les mancadures de Benzema y Gareth Bale pelos cuartos de final de la Lliga de Campeones de la UEFA nel derby madrilanu frente al Atlético de Madrid marcando'l gol de la victoria al minutu 88 con pase de Cristiano Ronaldo vistiéndose como l'héroe y dando la clasificación a semifinales al so equipu.[70]
Terminaría la so primer temporada n'España con 9 goles y 5 asistencies en 31 partíos xugaos, siendo'l quintu goliador de los merengues na temporada.
El 31 d'agostu del 2015 faise oficial el trespasu de Chicharito pol Bayer 04 Leverkusen nun contratu por 4 años.[71] El 2 de setiembre del 2015 Chicharito debuta nun partíu amistosu como titular xugando 72 minutos, na derrota 2-0 ante'l Paderborn.[72]
Hernández fixo'l so debú na 1. Bundesliga xugando 58 minutos na derrota 1-0 ante Darmstadt el 12 de setiembre. Cuatro díes más tarde, marcó'l so primer gol nel partíu de la fase de grupos de la Lliga de Campeones de la UEFA ante'l BATE Borisov anotando'l tercer gol na victoria 4-1. El 23 de setiembre anotó'l so primer gol na Bundesliga na victoria por 1-0 sobre'l Mainz, tamién foi nomáu'l Xugador del Partíu. Marcaría'l so primer doblete'l 20 d'ochobre pola tercer fecha de la Lliga de Campeones de la UEFA nel empate 4-4 contra la Roma, amás de devasar los 100 goles como profesional a nivel de clubes.[73]
El so segundu doblete sería'l 21 de payares na victoria 3-1 visitando al Eintracht Frankfurt.
Anotaría'l so primera hat-trick en 15 minutos pola Bundesliga el 12 d'avientu na goliada 5-0 frente al Borussia Mönchengladbach llegando a 15 goles en 12 partíos.[74]
El 30 de xineru de 2016, nel segundu partíu de Bayer dempués de la posa d'iviernu, anotaría doblete na victoria por 3-0 frente al Hannover 96 pa rexistrar los sos 21 goles de la temporada. Dos díes más tarde, foi nomáu xugador de la Bundesliga del Mes per tercer vegada na temporada.
Terminaría la so primer temporada n'Alemaña con 26 goles en 40 partíos xugaos, siendo la so meyor temporada na hestoria terminando nel cuartu llugar de goliadores con 17 goles.
Nel primer partíu de la temporada marcó y dio una asistencia na victoria del del so equipu 2-1 sobre'l SC Hauenstein na primer ronda de la DFB-Pokal el 21 d'agostu de 2016. Dos díes más tarde, informóse qu'Hernández se perdería'l primer partíu de Bayer de la temporada contra'l Borussia Mönchengladbach dempués sufrir una quebra na mano. El 17 de setiembre, anotaría'l so primer gol de la temporada de la Bundesliga nel Eintracht Frankfurt, sicasí, perdióse la oportunidá d'empatar el partíu dende'l puntu de penalti polo que perderíen 2-1.
El 24 de setiembre Chicharito marcaría'l so segundu hat-trick col Bayer dándo-y la victoria al so equipu al postreru 3 a 2 como visitantes del Mainz 05.[75] El 11 de febreru vuelve marcar doblete na goliada del so club 3 a 0 sobre'l Eintracht Frankfurt, ocho díes dempués el 17 de nuevu marca dos goles na victoria 3 a 1 como visitantes en casa del F. C. Augsburgu.[ensin referencies]
El 20 de xunetu de 2017, anuncióse'l fichaxe de Javier Hernández col West Ham United, convirtiéndose nel tercer mexicanu en militar en dichu equipu, dempués de Guillermo Franco y Pablo Barrera. Debuta'l 13 d'agostu na cayida 4 por 0 en casa del so ex-equipu'l Manchester United, seis díes dempués el 19 d'agostu marca los sos primeros dos goles col club na derrota 3-2 frente al Southampton FC.
Javier formaba parte del procesu de la Seleición de Méxicu Sub-17 pa la Copa Mundial de Fútbol Sub-17 de 2005 en Perú, pero nun foi convocáu na llista final, pocu dempués foi convidáu por Jorge Vergara pa guardar la final del tornéu.[76]
Formó parte del plantel qu'apostó la Copa Mundial de Fútbol Sub-20 de 2007 en Canadá. Nel primer partíu de la seleición mexicana ante Gambia el 2 de xunetu de 2007, Javier entró de cambéu al minutu 85 por Giovani do Santos, contribuyendo col 3-0 definitivu al minutu 89.[77] Tamién xugó ante Nueva Zelanda[78] y ante el Congo.[79] Javier atropó solamente un gol en 5 partíos cola Sub-20.
El 30 de setiembre de 2009, Javier debutó cola Seleición de fútbol de Méxicu ante Colombia. Anque'l so equipu foi ganáu por 2-1, Javier dio una asistencia a Paul Aguilar pa l'anotación del únicu gol de la seleición mexicana.[80]
El so segundu partíu cola seleición foi ante Bolivia el 24 de febreru de 2010, onde'l «chicharito» debutó como goliador, al contribuyir con un doblete na goliada de la seleición mexicana por 5-0.[81] El so tercer gol col «Tri» foi'l 3 de marzu de 2010 ante Nueva Zelanda, onde anotó'l primer gol del alcuentru al minutu 53.[82] A la fin, Méxicu imponer por 2-0.[82] El so cuartu gol cola seleición mexicana asocedió'l 17 de marzu de 2010 ante Corea del Norte, al anotar al minutu 68 el gol que-y dio la victoria a Méxicu por 2-1.[83] El 26 de mayu de 2010, nun partíu amistosu ante Holanda, anotó'l gol de Méxicu, depués d'entrar de cambéu, nel que s'impunxo Holanda 3-1.[84]
El 30 de marzu de 2010, Javier foi incluyíu por Javier Aguirre na llista de xugadores convocaos a la Copa Mundial de Fútbol de 2010,[85] siguiendo col legáu del so padre y del so güelu, quien tamién participaron en copes mundiales.[86] El so segundu doblete cola seleición foi'l 30 de mayu de 2010 n'otru partíu amistosu ante Gambia, onde anotó los 2 primeros goles na victoria de la so seleición por 5-1.[87]
El 17 de xunu de 2010, na Copa Mundial de Fútbol de 2010#Grupu A Copa Mundial de Fútbol de 2010, Javier anotó un gol ante Francia,[88] al igual que'l so güelu Tomás Balcázar, quien tamién anotó un gol ante Francia na Copa Mundial de Fútbol de 1954#Grupu A Copa Mundial de Fútbol de 1954.[89] Nesi partíu, Méxicu imponer por 2-0.[88]El 27 de xunu del 2010 nel partíu d'octavos de final Arxentina vs Méxicu, anotó'l gol de Méxicu nel que perdió contra Arxentina 3-1.
El 11 d'agostu de 2010, nel partíu amistosu con motivu del Bicentenariu de la Independencia de Méxicu xugáu contra España, Javier Hernández anotó'l primer gol del alcuentru al minutu 12 rompiendo asina una racha de 445 minutos d'Iker Casillas ensin recibir gol,[90] terminando l'alcuentru n'empate.[91] El 12 d'ochobre de 2010, Javier Hernández anotó'l segundu gol del alcuentru nun partíu amistosu contra Venezuela, con un pase d'Elías Hernández al minutu 34 que significó l'empate momentaneu, el partíu quedó 2-2.[92]El 9 de febreru de 2011, nun partíu amistosu contra Bosnia-Herzegovina, Javier Hernández anotó'l primer gol del alcuentru al minutu 48. Siendo este un gol controversial una y bones de primeres, y dempués de fallar un penalti al ser bloquiáu pol porteru, Kenan Hasagić. Creíase que fuera marcáu cómo autogol per parte de Miralem Pjanić, l'arbitraxe final concediólu a Hernández l'autoría del gol.[93][94]El 26 de marzu del 2011, Hernández abrió'l marcador contra Paraguái nun amistosu de Méxicu al minutu 7, y anotó nuevamente al minutu 33 marcando'l 3-0. El partíu quedó 3-1.[95][96]
"They’ve got perhaps the hottest striker in the world on their team right now."
"Tienen, seique, al meyor delanteru del mundu nel so equipu nesti momentu".
El 5 de xunu de 2011, marcó un triplete, el primeru de la so carrera, na victoria de Méxicu 5-0 contra El Salvador, na Copa Oro 2011.[99][100]El 9 de xunu, Hernández marca un doblete ante Cuba, abriendo'l marcador al minutu 36 y descontando al 76. Méxicu ganó 5-0.[101]El 18 de xunu de 2011, Hernández anotó'l gol de la victoria por 2-1 sobre Guatemala pa unviar a Méxicu a les semifinales.[102]El 22 de xunu de 2011, Javier Hernández marcó'l gol de la victoria de Méxicu sobre Hondures de 2-0, nel tiempu extra al minutu 99, llegando asina a la final de la Copa Oro.[103]El 25 de xunu de 2011. Dempués de que Méxicu ganara la Copa Oro 2011, Hernández foi nomáu'l máximu goliador de la Copa d'Oru con 7 goles, ganando asina la bota d'oru[104]y tamién foi nomáu'l xugador más pervalible del tornéu.[105]
El 2 de setiembre de 2011, Hernández marco l'únicu gol de Méxicu contra Polonia al minutu 34, el partíu quedó empate 1-1 calteniendo l'invictu de José Manuel de la Torre cola seleición.[106]El 11 de payares de 2011, Javier Hernández anota'l segundu gol de Méxicu nun partíu contra Serbia que'l so partíu foi polémicu yá que se creía que'l primer gol anotar él sicasí'l primer gol foi fechu por Carlos Salcido, el partíu términu na última victoria pa Méxicu en 2011 con un 2-0.[107]
El 8 de mayu de 2014, Hernández foi incluyíu pol entrenador Miguel Herrera na llista final de 23 xugadores que van representar a Méxicu na Copa Mundial de Fútbol de 2014.[108]
Javier Hernández atropa un total de 86 partíos cola so seleición, asitiándose ente los trenta xugadores que más vegaes fueron internacionales por Méxicu. D'ellos 40 son en competiciones oficiales, ente que'l restu son de calter amistosu,[109] llogrando tales rexistros desque debutara como internacional absolutu el 30 de setiembre de 2009.
Tocantes a la faceta anotadora, el xugador ye'l máximu goliador históricu de la seleición mexicana con un total de 48 goles,[109] superando a Jared Borgetti con 46 goles anotaos. El so primer gol como internacional foi'l 24 de febreru de 2010, fecha na qu'anotó un doblete, ente que el 5 de xunu de 2011 anotó l'hasta la fecha'l so primera y únicu triplete cola seleición na victoria por 5-0 frente a la seleición salvadoriana nel partíu inaugural de Méxicu na Copa d'Oru de la Concacaf 2011.
En competición oficial el xugador debutó'l 11 de xunu de 2010 y el 17 del mesmu mes anotó'l so primer gol. Los alcuentros correspondíen a la Copa Mundial de 2010 celebrada en Sudáfrica, na que los dos goles qu'anotó nel tornéu valieron por que la so seleición algamara los octavos de final.
Partíos y goles internacionales | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Detalle de los partíos internacionales absolutos[110] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fuentes: ESPN Deportes, Historial de partido Méxicu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). y Estadístiques National Football |
Nes sos participaciones na Copa d'Oru, la Copa América, la Copa Confederaciones y la Copa Mundial anotó un total de catorce goles en ventiún partíos: trés n'ocho partíos mundialistas y otros ocho en diez partíos continentales. El xugador consiguió anotar siquier un gol en tou eventu oficial internacional nel que participó. A ellos súmase un gol en trés partíos cola seleición sub-20 na Copa Mundial de 2007.
Los sos rexistros ayudaron que la so seleición llograra conquistar un títulu continental de la Copa d'Oru, siendo hasta la fecha'l so mayor llogru deportivu.
Competición | Categoría | Sede | Resultáu | Partíos[111] | Goles[111] |
---|---|---|---|---|---|
Copa Mundial de 2007 | Sub-20 | Canadá | Cuartos de final | 3 | 1 |
Copa Mundial de 2010 | Absoluta | Sudáfrica | Octavos de final | 4 | 2 |
Copa d'Oru 2011 | Absoluta | Estaos Xuníos d'América | Campeón | 6 | 7 |
Copa Confederaciones 2013 | Absoluta | Brasil | Primer fase | 3 | 3 |
Copa Mundial de 2014 | Absoluta | Brasil | Octavos de final | 4 | 1 |
Copa Concacaf 2015 | Absoluta | Estaos Xuníos d'América | Campeón | 1 | 1 |
Copa América Centenariu | Absoluta | Estaos Xuníos d'América | Cuartos de final | 4 | 1 |
Copa Confederaciones 2017 | Absoluta | Rusia | Cuartu llugar | 4 | 1 |
Copa Mundial de 2018 | Absoluta | Rusia | Apostándose | 2 | 1 |
Total | 31 | 18 |
Actualizáu al postreru partíu xugáu'l 29 d'abril del 2018
Club | Div | Temporada | Lliga | Copes nacionales(1) |
Torneos internacionales(2) |
Total(3) | Media goliadora | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Part. | Goles | Asist. | Part. | Goles | Asist. | Part. | Goles | Asist. | Part. | Goles | Asist. | ||||
C. D. Guadalajara Méxicu | |||||||||||||||
1ª | 2006-07 | 8 | 1 | 0 | - | - | - | - | - | - | 8 | 1 | 0 | 0,12 | |
2007-08 | 6 | 0 | 0 | - | - | - | 4 | 0 | 0 | 10 | 0 | 0 | 0,00 | ||
2008-09 | 22 | 4 | 2 | 3 | - | - | 6 | 3 | 0 | 32 | 7 | 2 | 0,25 | ||
2009-10 | 28 | 21 | 9 | - | - | - | - | - | - | 28 | 21 | 9 | 0,75 | ||
Total club | 64 | 26 | 11 | - | - | - | 10 | 3 | 0 | 78 | 29 | 11 | 0,39 | ||
Manchester United F. C. Inglaterra | |||||||||||||||
1ª | 2010-11 | 27 | 13 | 2 | 9 | 3 | 2 | 9 | 4 | 1 | 45 | 20 | 5 | 0,44 | |
2011-12 | 28 | 10 | 2 | 1 | 0 | 0 | 7 | 2 | 1 | 36 | 12 | 3 | 0,33 | ||
2012-13 | 22 | 10 | 5 | 8 | 5 | 3 | 6 | 3 | 0 | 36 | 18 | 8 | 0,50 | ||
2013-14 | 24 | 4 | 3 | 6 | 5 | 1 | 5 | 0 | 0 | 35 | 9 | 4 | 0,25 | ||
2014-15 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | - | - | - | 2 | 0 | 0 | 0,00 | ||
2015-16 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 3 | 0 | 0 | 0,00 | ||
Total club | 103 | 37 | 12 | 25 | 13 | 6 | 29 | 9 | 2 | 157 | 59 | 20 | 0,37 | ||
Real Madrid C. F. España | |||||||||||||||
1ª | 2014-15 | 23 | 7 | 7 | 2 | 1 | 2 | 8 | 1 | 0 | 33 | 9 | 9 | 0,27 | |
Total club | 23 | 7 | 7 | 2 | 1 | 2 | 8 | 1 | 0 | 33 | 9 | 9 | 0,27 | ||
Bayer 04 Leverkusen Alemaña | |||||||||||||||
1ª | 2015-16 | 28 | 17 | 3 | 3 | 4 | 1 | 9 | 5 | 1 | 40 | 26 | 5 | 0,65 | |
2016-17 | 26 | 11 | 3 | 2 | 1 | 1 | 8 | 1 | 0 | 36 | 13 | 4 | 0,41 | ||
Total club | 54 | 28 | 6 | 5 | 5 | 2 | 17 | 6 | 1 | 76 | 39 | 9 | 0,55 | ||
West Ham United F. C. Inglaterra | |||||||||||||||
1ª | 2017-18 | 28 | 8 | 1 | 5 | 0 | 0 | - | - | - | 33 | 8 | 1 | 0,26 | |
Total club | 28 | 8 | 1 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 33 | 8 | 1 | 0,26 | ||
Total carrera !272 | 106 | 36 | 36 | 19 | 10 | 64 | 19 | 3 | 376 | 144 | 49 | 0,38 | |||
(1) Inclúi datos de la FA Cup, Capital One Cup, Community Shield (2010-16); Copa del Rei, Supercopa d'España (2014-15); Copa d'Alemaña (2015-Act.).
(2) Inclúi datos de la Copa Libertadores, Copa Suramericana (2007-09); UEFA Champions League (2010-Act.); UEFA Europa League (2011-Act.); Mundial de Clubes (2014).
(3) Nun inclúi goles en partíos amistosos.
|
Actualizáu'l 18 de xunu de 2017.
Seleición | Añu | Amistosos | Copa Oru
|
Mundial | Eliminatories | Confederaciones | Total | Media goliadora | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Part. | Goles | Part. | Goles | Part. | Goles | Part. | Goles | Part. | Goles | Part. | Goles | |||
Sub-20 Méxicu | ||||||||||||||
2007 | 0 | 0 | — | 3 | 1 | — | — | 3 | 1 | |||||
Total | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1 | ||
Absoluta Méxicu | ||||||||||||||
2009 | 1 | 0 | — | — | — | — | 1 | 0 | ||||||
2010 | 15 | 9 | — | 4 | 2 | — | — | 19 | 11 | |||||
2011 | 7 | 5 | 6 | 7 | — | — | — | 13 | 12 | |||||
2012 | 4 | 2 | — | — | 6 | 3 | — | 10 | 5 | |||||
2013 | 1 | 2 | — | — | 10 | 2 | 3 | 3 | 14 | 7 | ||||
2014 | 9 | 2 | — | 4 | 1 | — | — | 13 | 3 | |||||
2015 | 5 | 3 | 1 | 1 | — | 2 | 0 | — | 8 | 4 | ||||
2016 | 2 | 1 | 4 | 1 | — | 4 | 1 | — | 10 | 3 | ||||
2017 | 1 | 1 | - | - | — | 3 | 1 | 1 | 1 | 4 | 2 | |||
Total | 45 | 26 | 11 | 9 | 8 | 3 | 25 | 7 | 4 | 4 | 93 | 48 | ||
Total | 45 | 26 | 11 | 9 | 11 | 4 | 25 | 7 | 4 | 4 | 96 | 49 |
Partíos nos qu'anotó trés o más goles: Actualizáu d'alcuerdu al postreru partíu xugáu'l 24 de setiembre de 2016.
Hat-tricks | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nᵘ | Fecha |
Estadiu |
Partíu |
Goles |
Resultáu |
Competición | |||||
1 | 5 de xunu de 2011 | AT&T Stadium, Arlington | Méxicu - El Salvador | 5 - 0 | Copa Oru 2011 | ||||||
2 | 10 de payares de 2012 | Villa Park, Birmingham | Aston Villa - Manchester United | 2 - 3 | Premier League 2012/13 | ||||||
3 | 12 d'avientu de 2015 | BayArena, Leverkusen | Bayer Leverkusen - Borussia Mön. | 5 - 0 | 1. Bundesliga 2015-16 | ||||||
4 | 24 de setiembre de 2016 | Coface Arena, Mainz | Mainz 05 - Bayer Leverkusen | 2 - 3 | 1. Bundesliga 2016-17 |
Dellos compañeros d'oficiu calificáronlu de xugador rápidu y contundente, lo mesmo que de tener bon tiru de cabeza, disparu con dambos pies y de media distancia, caracterizándo-y como unu de los xugadores más habilidosos del mundu dientro del área. Ye coles mesmes unu de los xugadores con rexistru goliador por partíu apostáu.[112]
"Cada vez qu'él entra al terrén de xuegu, l'únicu pensamientu que tien ye'l d'anotar goles, ye un problema pa los defenses. Tol mundu sabe que ye bien rápido y si das-y espaciu y tiempu ye peligrosu".Dimitar Berbatov. Xineru de 2011. Manchester.[113]
"Puede vese que tien un olfatu natural pal gol, pero lo que sorprendió a munchos de nós ye lo bono que ye nel aire. Él pasa tiempu practicando dempués del entrenamientu".Wayne Rooney. Mes de marzu de 2011. Manchester.[114]
Ente les cualidaes de Javier Hernández, destaca tamién la so velocidá y aceleración, como demuestra'l rexistru de ser el xugador más rápidu del Mundial de Sudáfrica, algamando una velocidá permediu de 32,15 quilómetros per hora.[115][116] Un estudiu d'ESPN - Sports Science reflexó que la so aceleración algama los 34,6 quilómetros per hora en tan solo 2 segundos y mediu.[117]
Javier ye fíu de Javier "Chichu" Hernández, futbolista que foi figura de Tecos de la UAG y qu'apostó la Copa Mundial de Fútbol de 1986. Tamién ye'l nietu de Tomás Balcázar, lleenda del Guadalajara y qu'apostó la Copa Mundial de Fútbol de 1954. Javier apodera na so mayoría l'idioma Inglés, daqué que lu ayudar a trabayar y convivir col so equipu anterior, el Manchester United.
El periódicu inglés The Sun comparar con Ole Gunnar Solskjær, pola so forma de xuegu.[118]Tamién foi comparáu en munches ocasiones con Hugo Sánchez y espertos afirmen que va superar les sos marques.[119][120]El 3 de payares de 2010 la IFFHS nomó a Javier el 3ᵉʳ meyor goliador del mundu, solo David Villa y Samuel Eto'o superar.[121]Javier Hernández foi inspiración d'una melodía, el cantar que lleva'l nome de Chicu Is The Man y foi creada pol grupu The World Red Army, nel cantar falagar al xugador describiendo les sos cualidaes téuniques y faciendo referencia del llugar de la so nacencia, l'estáu de Jalisco; el grupu The World Red Army tamién creó la cantarada del Manchester united, Glory Glory Man United.[122]
El 26 de mayu de 2012 foi nomáu embaxador de bona voluntá en Méxicu d'Unicef.[123]
Títulu | Equipu | País | Añu |
---|---|---|---|
Lliga MX | C.D. Guadalajara | Méxicu | 2006 |
Community Shield | Manchester United | Inglaterra | 2010 |
Premier League | Manchester United | Inglaterra | 2011 |
Community Shield | Manchester United | Inglaterra | 2011 |
Premier League | Manchester United | Inglaterra | 2013 |
Community Shield | Manchester United | Inglaterra | 2013 |
Títulu | Club | Sede | Añu |
---|---|---|---|
InterLiga | C.D. Guadalajara | Estaos Xuníos d'América | 2009 |
Copa Mundial de Clubes | Real Madrid | Marruecos | 2014 |
Distinción | Añu |
---|---|
Campeón de golio individual de la Primer División de Méxicu | 2010 |
Meyor Delanteru de la Primer División de Méxicu[124] | 2010 |
Xugador del mes del Manchester United (payares)[125] | 2010 |
Xugador del mes del Manchester United (xineru)[126] | 2011 |
Xugador del mes del Manchester United (abril)[127] | 2011 |
Xugador del añu Sir Matt Busby[49] | 2011 |
Bota d'Oru de la Copa d'Oru de la Concacaf | 2011 |
Xugador más pervalible de la Copa d'Oru de la Concacaf | 2011 |
Xugador del mes del Manchester United (ochobre) | 2011 |
Xugador del mes del Manchester United (ochobre)[128] | 2012 |
Xugador del mes del Manchester United (payares)[128] | 2012 |
Meyor xugador de la Xornada IV de la Lliga BBVA[129] | 2014 |
Meyor gol del mes de la Lliga BBVA (setiembre)[130] | 2014 |
Xugador del mes de la Bundesliga (payares)[131] | 2015 |
Xugador del mes de la Bundesliga (avientu)[132] | 2015 |
Meyor gol de la Bundesliga (primer semestre)[133] | 2015 |
Meyor xugador del añu de la Concacaf[134] | 2015 |
<ref>
nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes MOTEYO