José Luis Tejada Sorzano

José Luis Tejada Sorzano
40. presidente de Bolivia 1r avientu 1934 - 16 mayu 1936 ← Daniel Salamanca - David Toro → Vicepresidente de Bolivia 5 marzu 1931 - 27 payares 1934 ← Abdón Saavedra - Enrique Baldivieso → diputáu de Bolivia
Vida
Nacimientu	La Paz, 12 de xineru de 1882
Nacionalidá	Bolivia
Muerte	Arica, 4 d'ochobre de 1938 (56 años)
Estudios
Llingües falaes	castellanu
Oficiu	políticu, abogáu
Creencies
Partíu políticu	Partido Liberal (Bolivia) ^(es)

José Luis Tejada Sorzano (12 de xineru de 1882, La Paz – 4 d'ochobre de 1938, Arica) foi un abogáu y políticu bolivianu, designáu presidente de Bolivia por una revuelta militar mientres la Guerra del Chaco.

Biografía

José Luis Tejada nació na ciudá de La Paz el 12 de xineru de 1882, nel senu de la pernomada familia de los condes de Alastaya. Empezó los sos estudios primarios en 1889 y los estudios secundarios en 1897 saliendo bachiller l'añu 1900. Sigo colos sos estudios cimeros ingresando a la facultá de derechu de la Universidá Mayor de San Andrés, graduándose como abogáu l'añu 1905.

Según dalgunes investigaciones realizaes por historiadores^[¿cuál?], demuestren que mientres la so mocedá, Tejada Sorzano xugaba en 1903 nel equipu de fútbol paceño del Bolivian Rangers FBC, magar qu'en la década de 1900 entá nun taba bien desenvueltu'l fútbol en Bolivia. El so amor pol deporte llevar años dempués (en 1928) a conformar el comite pro-stadium, que taba encargada de la construcción del primer estadiu en Bolivia (Estadiu Hernando Siles inauguráu en 1930). ^[1]

Vida política

Dende bien nuevu, foi miembru del Partíu Lliberal de Bolivia (partíu que se caltuvo na presidencia del país dende 1899 hasta 1920). A los 32 años, Tejada foi escoyíu diputáu representante por La Paz nel congresu de 1914. Tiempu dempués, el presidente José Gutiérrez Guerra nomar el so ministru de finances en 1917, cargu qu'ocupó hasta l'añu 1918.

En 1931, el so partíu xunió fuercies col Partíu Republicanu Xenuinu de Daniel Salamanca pa les eleiciones xenerales, y Tejada xuró como Vice-Presidente de Salamanca en marzu d'esi añu. Esti gobiernu topóse darréu llaráu por series dificultaes surdíes de la Gran depresión y la Guerra del Chaco con Paraguái (1932-1935). Una vegada Tejada como vicepresidente de Bolivia nun s'estremó, llindándose solo a acompañar al presidente Salamaca, inclusive nel so partíu nun tenía gran pesu, pos el dos vegaes ex-presidente el septuaxenariu Ismael Montes yera'l verdaderu líder de los lliberales hasta la so muerte en 1933.

Corralito de Villamontes

Tejada Sorzano como Vicepresidente de Bolivia en 1931 (representando al Partíu Lliberal nel gobiernu).

Les coses camudaron drásticamente para Tejada cuando'l presidente Salamanca foi depuestu pol so propiu exércitu'l 27 de payares de 1934, como resultáu de disputes col so altu mandu sobre la conducción de la guerra. L'exércitu decidió caltener les apariencies democrátiques y en cuenta de tomar el poder direutamente, Tejada foi nomáu presidente dempués de que Salamanca foi forzáu a arrenunciar. Siempres s'esperó que Tejada foi condescendientes colos militares, situación qu'asocedió d'esa manera.

Presidencia

Cola presidencia de Tejada Sorzano en 1934, los lliberales retornaron al poder depués de 14 años (dende 1920). Casi darréu, Tejada llogró llograr del Congresu la estensión del so mandatu per un añu pa conducir al país hasta'l fin de la guerra. Una serie de victories bolivianes escontra'l final del conflictu torgaron que Paraguái caltuviera'l control de la mayor parte de los territorios en disputa cuando se robló'l cese del fueu en xunu de 1935.

A pesar de les sos bones intenciones Tejada paez ser despreciáu polos líderes militares bolivianos dende'l principiu del so mandatu. Considerábase-y como parte de les élites polítiques que llevaren a Bolivia al conflictu cola so demagoxa irresponsable. Surdió ente'l derrotáu Exércitu bolivianu'l convencimientu de que la debacle esplicábase como una traición escontra los soldaos de parte de políticos que los llanzaron precipitadamente a la guerra, ensin depués fornilos afechiscamente pa la victoria. Esta visión fíxose popular nel país, manifestándose un odiu que se centró en Tejada. Mentanto Tejada enfrentaba la ruina económica del país, empiorada pola guerra. Tamién lo aquexaba'l conflictu cola empresa estauxunidense Standard Oil pola so actuación mientres la guerra.

Derrocamientu

Ensin llograr meyores nestes temes, los mozos oficiales militares vieron les condiciones abondes pa espresar el so descontentu, derrocando l'orde constitucional. Con esto tamién pretendía llimpiase la imaxe de les fuercies armaes, aprofiándo-y al país que'l conflictu fuera perdíu polos políticos y non por ellos. Asina Tejada Sorzano foi finalmente derrocáu por aciu un golpe d'estáu empobináu pol Mayor Germán Busch Becerra que nomó como Presidente de facto al Coronel David Toro Ruilova el 17 de mayu de 1936.

Exiliu y muerte

Derrocáu de la presidencia, José Luis Tejada Sorzano salió del país al exiliu en Arica, Chile. La so permanencia solo foi por un pequeñu ralu de tiempu, una y bones un par d'años dempués, finó nesa mesma localidá'l 4 d'ochobre de 1938 a los sos 56 años d'edá.

Cabo resaltar que Tejada Sorzano foi'l últimu presidente de Bolivia que perteneció al Partíu Lliberal, dempués de los presidentes José Manuel Pando, Ismael Montes Gamboa, Eliodoro Villazón Montaño y José Gutiérrez Guerra. Cola so muerte'l Partíu Lliberal nun volvería tener una fuerte presencia na vida política del país sumiendo por completu col intre de los años y les décades.

La Avenida Tejada Sorzano de la ciudá de La Paz lleva'l so apellíu n'homenaxe y reconocencia a la so presidencia.

Referencies

1. http://www.futboldebolivia.net/2016/07/tejada-sorzano-deportista-y-presidente.html

Fuentes

• Querejazu Calvo, Roberto. "Masamaclay."
• Mesa José de; Gisbert, Teresa; y Carlos D. Mesa, "Historia De Bolivia."

Predecesor: Daniel Salamanca Urey

Presidente de Bolivia 1 d'avientu de 1934 - 16 de mayu de 1936

Socesor: José David Toro Ruilova

Predecesor: Abdón Saavedra Mallea

Vicepresidente de Bolivia 5 de marzu de 1931 - 1 d'avientu de 1934

Socesor: Enrique Baldivieso