Theodore Roosevelt

Premiu Nobel de la Paz

Theodore Roosevelt
Voz
26. Presidente d'Estaos Xuníos 14 setiembre 1901 - 4 marzu 1909 ← William McKinley - William Howard Taft → 25. Vicepresidente de los Estaos Xuníos 4 marzu 1901 - 14 setiembre 1901 ← Garret Hobart - Charles Warren Fairbanks → 33. gobernador de Nueva York 1r xineru 1899 - 31 avientu 1900 ← Frank S. Black - Benjamin Barker Odell, Jr. ^(es) → Secretario Asistente de La Armada ^(es) 19 abril 1897 - 10 mayu 1898 ← William McAdoo - Charles Herbert Allen → gobernador xeneral de Filipines miembro de la Asamblea del estado de Nueva York ^(es)
Vida
Nacimientu	Manhattan, 27 d'ochobre de 1858[1]
Nacionalidá	Estaos Xuníos
Residencia	Nueva York Oyster Bay ^(es) Washington DC Sagamore Hill ^(en)
Llingua materna	inglés d'Estaos Xuníos
Muerte	Sagamore Hill ^(en) [2], 6 de xineru de 1919[1] (60 años)
Sepultura	Youngs Memorial Cemetery ^(en) [3]
Causa de la muerte	trombosis pulmonar ^(es)
Familia
Padre	Theodore Roosevelt, Sr.
Madre	Martha Bulloch Roosevelt
Casáu con	Alice Hathaway Lee Roosevelt ^(es) (1880 – m. 1884)[4] Edith Kermit Carow Roosevelt (1886 – m. 1919)[5]
Fíos/es	Alice Roosevelt Longworth[6] Theodore Roosevelt, Jr.[6] Kermit Roosevelt[6] Ethel Roosevelt Derby[6] Archibald Roosevelt[6] Quentin Roosevelt[6]
Hermanos/es	Elliott Roosevelt I[7] Bamie Roosevelt[7] Corinne Roosevelt Robinson[7]
Pueblu	Roosevelt ^(es)
Estudios
Estudios	Harvard College ^(es) Escuela de Leyes Columbia ^(es) Universidá de Columbia Friends Seminary ^(en)
Nivel d'estudios	Grau n'Artes
Llingües falaes	inglés[8] francés alemán italianu
Alumnu de	Yamashita Yoshiaki ^(es)
Oficiu	esplorador, historiador, ensayista, escritor, políticu, autobiógrafu, ganaderu, naturalista, estadista, conservacionista, ornitólogu, diarista
Participante guerra d'España y Estaos Xuníos first inauguration of Theodore Roosevelt ^(en) Investidura presidencial de Theodore Roosevelt en 1905 Espedición Africana Smithsonian-Roosevelt
Altor	179 cm
Llugares de trabayu	Nueva York y Washington DC
Trabayos destacaos	African game trails : an account of the African wanderings of an American hunter-naturalist ^(en) Hunting trips of a ranchman, sketches of sport on the northern cattle plains; ^(en) The wilderness hunter; an account of the big game of the United States and its chase with horse, hound, and rifle; ^(en)
Premios	ver Honorary doctorate from the University of Cairo Honorary doctor of the Humboldt University of Berlin Premiu Nobel de la Paz  (1906) [9] doctor honoris causa pola Universidá Nacional Autónoma de Méxicu  (1910) Medalla del Centenario de David Livingstone  (1917) Medaya d'Honor  (2001)
Nominaciones	ver Premiu Nobel de la Paz (1906)[10]
Miembru de	Academia d'Estaos Xuníos de les Artes y les Lletres American Historical Association ^(es) Sociedá Filosófica Americana Phi Beta Kappa ^(es) Veterans of Foreign Wars ^(en) Camp Fire Club ^(en)
Serviciu militar
Cuerpu militar	Exércitu de los Estaos Xuníos
Graduación	Coronel
Lluchó en	guerra d'España y Estaos Xuníos[5]
Creencies
Relixón	Iglesias Reformadas ^(es) anglicanismu Ilesia episcopal nos Estaos Xuníos
Partíu políticu	Partíu Republicanu de los Estaos Xuníos Partido Progresista (Estados Unidos, 1912) ^(es)
IMDb	nm0740485

Theodore Roosevelt /ˈθiːəˌdɔːr ˈroʊzəvɛlt/ (Nueva York; 27 d'ochobre de 1858-Oyster Bay; 6 de xineru de 1919) foi'l ventenu sestu presidente de los Estaos Xuníos (1901-1909). Ye recordáu pola so personalidá exuberante, la so amplitú d'intereses y llogros, la so personalidá de "cowboy", el so masculinidad y el so lideralgu del Movimientu Progresista, un periodu d'activismu social y reforma en EE. XX. ente 1890 y 1920 destináu a acabar cola corrupción. Foi líder del Partíu Republicanu y fundador del efímeru Partíu Progresista de 1912. Antes d'aportar a la presidencia ocupó cargos na alministración llocal, estatal y federal. Los llogros de Roosevelt como naturalista, esplorador, cazador, escritor y soldáu contribúin tanto a la so fama como los sos cargos políticos.

Nacíu nel senu d'una faneguera familia, Theodore Roosevelt foi un neñu enfermizo y débil que sufrió asma y salió pocu de casa, onde se quedaba aprendiendo historia natural. Pa compensar la so debilidá física, desenvolvió una vida intensa. Estudió en casa y allegó a la Universidá de Harvard, onde practicó'l boxéu y desenvolvió interés polos asuntos navales. En 1881 foi escoyíu pa l'Asamblea del Estáu de Nueva York como'l so miembru más nuevu. El so primer llibru d'Historia, La Guerra Naval de 1812 (1882), dio-y fama como historiador seriu. Tres unos años trabayando nun ranchu de ganáu nes Dakotas, Roosevelt retornó a la ciudá de Nueva York y ganóse fama lluchando contra la corrupción policial. La Guerra d'España y Estaos Xuníos españó cuando Roosevelt taba dirixendo'l Departamentu de l'Armada, cargu al qu'arrenunció de momentu pa liderar en Cuba un pequeñu reximientu conocíu como Rough Riders, que llogró una nominación pa la Medaya d'Honor y que-y foi apurrida de forma póstuma en 2001. Tres la guerra volvió a Nueva York y foi nomáu gobernador nuna reñida eleición. Nel plazu de dos años foi escoyíu vicepresidente de los Estaos Xuníos.

En 1901 el presidente William McKinley foi asesináu y asoceder Roosevelt, qu'entós cuntaba 42 años y convertíase asina nel presidente más nuevu de la historia de los Estaos Xuníos^[16] y el primeru dende 1865 que nun lluchara na Guerra de Secesión. Roosevelt trató de virar el Partíu Republicanu escontra'l progresismu, incluyendo la llucha contra los monopolios y la regulación de les empreses. Acuñó la frase "Square Deal" pa describir la so política interna, faciendo fincapié en que'l ciudadanu d'a pies tendría la so xusta parte so les sos polítiques. Como amante de la naturaleza, promovió la caltenimientu ambiental. Nel escenariu internacional les polítiques de Roosevelt tuvieron caracterizaes pola doctrina del Gran Garrote (Big Stick). Promovió la terminación de la Canal de Panamá, unvió la Gran Flota Blanca a circunnavegar el mundu pa demostrar el poder de la so nación y axustó el fin de la Guerra Ruso-Xaponesa, polo que foi gallardoniáu col Premiu Nobel de la Paz, convirtiéndose asina nel primeru d'Estaos Xuníos en ganar un premiu Nobel.

Roosevelt tornó presentase a la reeleición en 1908. En dexando'l cargu embarcar nun safari por África y un tour por Europa. A la so torna a los EE. XX. enfrentar col nuevu presidente William Howard Taft. En 1912 intentó arrampuña-y la nominación republicana a Taft; como nun lo consiguió, fundó'l Partíu Progresista. Nes siguientes eleiciones, Roosevelt consiguió ser l'únicu candidatu d'un tercer partíu en quedar en segundu llugar nunes eleiciones presidenciales nos Estaos Xuníos, batiendo a Taft pero perdiendo contra Woodrow Wilson. Tres les eleiciones, embarcar nuna gran espedición a Suramérica, onde'l ríu pol que saleó recibió'l so nome. Mientres esti viaxe careció de malaria, lo que deterioró la so salú. Morrió pocos años dempués, a la edá de 60. Roosevelt foi consideráu polos historiadores como unu de los meyores presidentes de los Estaos Xuníos.

Biografía

Coronel Theodore Roosevelt

Los sos padres, Theodore Roosevelt Sr y Martha Bulloch, veníen de families aristocrátiques d'orixe holandés y vivíen holgadamente gracies a los ingresos proporcionaos pola so empresa d'importación y esportación. Mientres la so adolescencia sufrió asma. Esto provocó posiblemente la so obsesión pol exerciciu y la vida sana. Profesaba la fe calvinista.

En 1880, remata los sos estudios d'Historia na Universidá de Harvard y cásase con Alice Hathaway, fía d'un banqueru. Empieza a estudiar Llicenciatura en Derechu Derechu, pero abandonar al ser escoyíu pa l'Asamblea del Estáu de Nueva York de 1882 a 1884 pol Partíu Republicanu. La so madre y la so esposa muerren el mesmu día, esta postrera al dar a lluz a la so fía, Alice Roosevelt Longworth. Theodore retirar a una granxa de Dakota del Norte pa escaecer eses traxedies.

Roosevelt colos Rough Riders tres la captura de la llomba de San Juan en Cuba (1898).

Mientres dos años va vivir como un cowboy d'Estaos Xuníos. «Nun puede suañase una vida más curiosa pa un mozu con bona salú que la d'un ranchu nesa dómina. Ye una vida verdaderamente prestosa y sana; enseñóme a ser independiente, aportunante y a adoptar decisiones con rapidez... Aprecié esti tipu de vida real y dafechu». Esti periodu foi bien importante p'algamar el maduror: «Nunca pudiera llegar a presidente ensin la esperiencia adquirida en Dakota del Norte».

En 1886, torna a Nueva York y reinicia la so carrera política, escribe tres llibros y vuélvese a cásase con Edith Kermit Carow. El presidente Benjamin Harrison nomar miembru d'una comisión sobre los funcionarios federales. Dirixe de siguío la prefeutura de policía de Nueva York en 1895. En 1897, el presidente William McKinley nomar secretariu axuntu pa l'Armada, puestu dende'l que prepara la Guerra contra España. Roosevelt actuó astutamente: acusó a España de la destrucción del acorazáu Maine en Cuba, ensin nenguna prueba. Sofitáu pol magnate de la prensa William Randolph Hearst, punxo a l'Armada n'estáu d'alerta ensin autorización del presidente McKinley.

Al españar en 1898 la guerra contra España, apúntase a la cabeza d'un reximientu de caballería, los Rough Riders ('Duros caballeros'), lo que-y dexa ganar se una desproporcionada reputación d'héroe. Roosevelt foi nomáu pa recibir la Medaya d'Honor, la máxima condecoración militar d'Estaos Xuníos, pero'l pidimientu foi tornada en delles ocasiones. En 2001, Roosevelt recibió la medaya a títulu póstumu, siendo l'únicu presidente en recibila.^[17]

Dempués de la guerra vuelve a entamar la so carrera política nel estáu de Nueva York, del que ye escoyíu gobernador nesi mesmu añu. Consigue enfrentase a los dirixentes del Partíu Republicanu lluchando contra la corrupción, y estos, pa desfacer d'él, proponer como candidatu a la vicepresidencia, un puestu d'escasa relevancia.

Presidencia

Retrato de Theodore Roosevelt xunto a un globu terraqueu qu'usaba pa señalar les posiciones de les flotes d'Estaos Xuníos, Reinu Xuníu y Alemaña (1903).

Primer mandatu

1901

• 14 de setiembre: el presidente McKinley muerre por cuenta de les firíes infligidas por un asesín anarquista. Conforme a les previsiones de la Constitución de los Estaos Xuníos, el vicepresidente Theodore Roosevelt pasa a ser el ventenu sestu presidente de los Estaos Xuníos d'América. Solo tien 41 años y la so llegada al poder desespera al so propiu partíu por cuenta de les sos idees sociales demasiáu avanzaes en dellos terrenes.
• 16 d'ochobre: cena con Booker T. Washington, el líder negru más importante de la dómina, foi'l primer afroamericanu en ser convidáu a una cena na Casa Blanca.

1902

• 29 d'abril: el Congresu vota, y Roosevelt robla una llei que prohibe la inmigración china dende Filipines (nesa dómina protectoráu d'Estaos Xuníos).

• 12 de mayu: Roosevelt exerz d'árbitru nel conflictu ente 100 000 mineros de Pennsylvania en fuelga mientres más de tres meses y los sos patronos. La fuelga prosigue hasta ochobre, fecha na que Roosevelt consigue pa ellos un aumentu de salariu d'un 10 %^[18] y una llimitación de la duración de la selmana llaboral. Les mines de carbón yeren nesa dómina cruciales pal desenvolvimientu de la economía d'Estaos Xuníos.

• 20 de mayu: les tropes d'Estaos Xuníos retirar de Cuba, país nel que s'establez el primer gobiernu nacional.

• 28 de xunu: vótase la llei que financia la construcción de la Canal de Panamá.

• 2 de setiembre: Roosevelt pronuncia un discursu sobre política esterior, nel qu'utiliza una fórmula que se fixo famosa: «Hai que falar selemente al empar que se sostién un gran garrote» (Doctrina del Big Stick).

1903

• 14 de febreru: Roosevelt crea'l Ministeriu de Comerciu y Trabayu (que más palantre dixebraría).

• 14 de marzu: Roosevelt crea la primer reserva natural d'aves en Pelican Island, Florida.

• 3 de payares: el gobiernu de Roosevelt espera que Colombia apruebe'l tratáu Herrán-Hay pa construyir una canal por Panamá pero Colombia refugar el 12 d'agostu, sumándose esto a otros problemes internos que llevaron a los panameños a declarar la separación de Colombia y fundar la República de Panamá. Perú foi'l primer país en reconocer a Panamá y extraoficialmente Estaos Xuníos reconocen a la nueva república de Panamá el 6 de payares. Panamá unvia'l so negociador Philippe Bunau-Baniella quien nun sigue instrucciones y axusta un nuevu tratáu que dexa'l control de la zona de la canal a Estaos Xuníos a perpetuidad, previu pagu de 10 millones de dólares y un arriendu añal de 250 000 $ qu'igualmente -y tocó recibir al Gobiernu Colombianu de nun refugar el Tratáu Herrán-Hay. La cantidá d'elementos en xuegu, la política d'Estaos Xuníos, la rapidez con qu'asocedieron los fechos, dio pie a la lleenda negra o colombiana, según la cual Estaos Xuníos fomentó que Panamá se dixebrara de Colombia.^{[ensin referencies]}

1904

• 11 de febreru: Roosevelt declara la neutralidá de los Estaos Xuníos na guerra ente Rusia y Xapón.

• 26 de xunu: el Partíu Republicanu designa a Roosevelt candidatu a les eleiciones presidenciales.

• 8 de payares: Roosevelt vence nes eleiciones presidenciales al demócrata Alton B. Parker. La votación del Colexu Eleutoral amuesa una clara división ente los estaos del sur, favorables al Partíu Demócrata, y los estaos del centru y norte, favorables al Partíu Republicanu.

Candidatu	Partíu	Votu popular	%	Colexu eleutoral
Theodore Roosevelt	Republicanu	7.626.593	56,4	336
Alton B. Parker	Demócrata	5.028.898	37,6	140

• 6 d'avientu: nel so discursu añal nel Congresu de los Estaos Xuníos, Roosevelt pronuncia'l Corolariu Roosevelt qu'amplía la doctrina establecida pol presidente James Monroe (escontra 1823) al conxuntu del mundu occidental, al afirmar que los Estaos Xuníos intervendríen en cualquier asuntu d'importancia qu'afectara a los sos intereses.

Segundu mandatu

Retrato oficial de Roosevelt na Casa Blanca, por John Singer Sargent.

1905

• 21 de xineru: aplicando la doctrina intervencionista, los Estaos Xuníos invaden y tomen el control del gobiernu de la República Dominicana.

• 1 de febreru: Roosevelt crea'l Serviciu Forestal de los Estaos Xuníos.

• 4 de marzu: invistidura de Theodore Roosevelt pa un segundu mandatu presidencial.

• 6 de setiembre: termina la guerra ente Rusia y Xapón. Roosevelt, que realizó llabores d'intermediación en dichu conflictu, recibe'l Premiu Nobel de la Paz el 10 d'avientu de 1906.

1906

• 16 de xineru: apertura de la Conferencia d'Alxecires n'España, na que Roosevelt trata d'exercer llabores d'arbitraxe nel conflictu ente Francia y Alemaña sobre Marruecos.

• 8 de xunu: Roosevelt promulga los primeros dieciocho monumentos nacionales de los Estaos Xuníos, protexendo espacios naturales.

• 29 de xunu: Roosevelt sofita una llei que da al gobiernu federal poderes pa controlar les tarifes ferroviaries. Esta llei llinda la competencia ente les distintes compañíes y torga que s'establezan tarifes preferenciales a los grandes grupos industriales.

• 30 de xunu: Roosevelt robla la Llei de Pureza de los alimentos y les Drogues qu'autoriza al gobiernu federal a inspeicionar les empreses d'alimentación y farmacéutica y qu'obliga a los fabricantes a especificar la llista d'ingredientes.

• 23 d'agostu: el presidente cubanun solicita la intervención de les tropes d'Estaos Xuníos tres una serie de disturbios. Roosevelt unvia al exércitu n'ochobre.

• 9 de payares: Roosevelt realiza dos tales visites oficiales a Puertu Ricu y Panamá pa inspeicionar los trabayos na canal. Ye la primer visita oficial qu'un presidente de los Estaos Xuníos lleva a cabu nel estranxeru.

• 12 d'avientu: Roosevelt noma a Straus ministru de comerciu y trabayu. Ye'l primer representante de la minoría xudía que llogra un cargu nel gobiernu de los Estaos Xuníos.

La familia Roosevelt en 1903.

1907

• 20 de febreru: Roosevelt robla una llei alrodiu de la inmigración que-y dexa torgar la llegada de xaponeses.

• 22 d'ochobre: produzse una llerza financiero por causa de les grandes oscilaciones de la Bolsa de valores. Roosevelt torna d'un viaxe de manera precipitada pa intervenir, pero la medrana a una nueva depresión ye constante.

• 16 de payares: almitir a Oklahoma como estáu de la Unión; ye'l 46º estáu.

• 16 d'avientu: Roosevelt unvia a l'Armada de los Estaos Xuníos a realizar una xira per tol mundu que duró hasta febreru de 1908. Los barcos son recibíos con entusiasmu en numberosos puertos y los Estaos Xuníos lleven a cabu una exhibición de la so potencia militar.

1908

• 20 de xunu: Roosevelt crea'l Parque Nacional de Mesa Verde.

Al rematar el so segundu mandatu, Roosevelt, fiel a los sos compromisos, nun se vuelve presentar. Viaxa a África pa realizar un safari y torna dempués de mercar más de 3000 animales.

Política esterior

En política esterior, Theodore Roosevelt abogó pol espansionismu d'Estaos Xuníos , pasando a controlar les posesiones españoles nel Caribe y nel océanu Pacíficu. Socatró una revuelta en Panamá pa consiguir la separación d'esi país que con anterioridá se xunió a la Gran Colombia en 1822 y décades dempués convirtióse nun departamentu autónomu de Colombia. L'oxetivu de dicha insurrección yera construyir la canal y que quedaría baxu control de los Estaos Xuníos. Roosevelt, fervosu defensor de la Marina, cuntaba que el pasu al traviés del ismu de Panamá yera fundamental pa poder crear una marina fuerte y cohesionada.

Mientres el periodu de la so presidencia, l'exércitu de los Estaos Xuníos estableció en 1903 en Cuba la base de Guantánamo, según lo convenío nel Tratáu ente Cuba y Estaos Xuníos, con unes condiciones tan ferriales que nin siquier el gobiernu comunista de Fidel Castro pudo llograr la so devolución al país. Tamién intervieno na República Dominicana en 1904 y ocupó Cuba en 1906.

Roosevelt instituye un corolariu a la doctrina del presidente James Monroe al afirmar que los Estaos Xuníos teníen d'intervenir pa defender los sos intereses nel conxuntu del mundu. Intervieno personalmente nel arbitraxe del conflictu ente Francia y Alemaña sobre Marruecos y nel que se produció ente Rusia y Xapón, lo que lu sirvió pa llograr el Premiu Nobel de la Paz.

Foi un detractor de les intervenciones humanitaries.^[19] Al respective de les falcatrúes cometíes polos belgues nel Congo Belga, Roosevelt repitió'l so sofitu al rei Leopoldu II, qu'Estaos Xuníos -y confirió mientres el mandatu de Chester A. Arthur,^[20] diciendo en 1906 que "yera una lliteral imposibilidá física intervenir" y llamó "babayu" a la campaña favorable a la intervención.^[19]

Política interna

Primer sellu cola cara de Roosevelt (1925).

Roosevelt yera partidariu d'un fuerte poder federal, capaz de regular l'actividá económica del país. Atacó a les grandes empreses privaes y la so política económica taba contra'l monopoliu, a les qu'acusaba de llograr enormes beneficios en desterciu de los consumidores, y empecipia procedimientos contra los grandes capitalistes del ferrocarril, del petroleu y de la industria agroalimentaria. L'entamu formal d'esta cruzada contra los trusts industriales producir nun llargu discursu de más de 30 páxines que pronuncia na Cámara de Representantes.

Theodore Roosevelt comprometer a consiguir que se respete'l acta Sherman. Tamién intervién p'arbitrar el conflictu ente los mineros en fuelga y la patronal; esti fechu dexa que consigan una xornada de 8 hores y unos salarios más xustos pa los trabayadores, lo que se llamó un alcuerdu equitativo». Roosevelt pertenez a la corriente progresista y dellos conflictos, como'l que-y enfrentó al banqueru J. P. Morgan diéron-y esa reputación na historia.

Roosevelt ye'l primer presidente que s'esmolez de manera efectiva pol caltenimientu de los espacios naturales y pola fauna. Creó les bases del sistema de Parques Nacionales, de Monumentos Nacionales y de Montes Nacionales lo mesmo que de les Reserves Naturales, faciendo pasar estos terrenes al control federal. De la mesma, en 1902, el National Reclamation Act (o Newlands Act) daba al gobernador federal los poderes supremos pa la construcción de preses o pa los proyeutos de regación. Créase una nueva axencia federal, el Reclamation Service pa collaborar colos científicos. La xestión de l'agua pasa a control federal, lo que ye especialmente relevante na parte oeste del territoriu. En total fueron más d'un millón de km² los que pasaron a ser controlaos y protexíos pol gobiernu federal. Mientres el so mandatu creáronse los parques de Crater Lake, Wind Cave y Mesa Verde.

Carrera política posterior

Theodore Roosevelt con William Howard Taft en 1909.

1912

• 7 d'agostu: Roosevelt, descontentu cola política desenvuelta pol so socesor, William Howard Taft, trata de consiguir la nominación del Partíu Republicanu pa volver presentase a les eleiciones. El Partíu vuelve escoyer a Taft y Roosevelt decide xunise a un partíu reformista acabante crear, el Partíu Progresista. Consigue meyores resultaos que Taft, pero la división nel Partíu Republicanu dexa al candidatu demócrata, Woodrow Wilson, ganar les eleiciones.

• La nueche del 14 d'ochobre: Mientres se preparar pa dar un discursu en Milwaukee, foi víctima d'un atentáu nel cual recibió un disparu nel pechu. Con una costiella rota y cola bala dientro del so pechu, Roosevelt aportunó en dar el so discursu d'una hora enantes de dexar que lo treslladaren al hospital.

Candidatu	Partíu	Votu popular	%	Colexu eleutoral
Woodrow Wilson	Demócrata	6.293.152	41,9	435
Theodore Roosevelt	Progresista	4.119.207	27,4	88
William H. Taft	Republicanu	3.486.333	23,2	8

Tres esta derrota Roosevelt siguió llevando una vida aventurera que lu llevó a diversos llugares del mundu, destacar ente los sos viaxes la Espedición científica Roosevelt-Rondon, gracies a la cual consiguió qu'un ríu, enantes esploráu y bautizáu pol esplorador brasilanu Cândido Rondon como Ríu de la Dulda, y depués por él xunto a este en Brasil ente 1913-1914, güei lleve nel so honor el nome de ríu Roosevelt tal que foi rebautizado dende entós.

Al españar la Primer Guerra Mundial (1914-1918), Roosevelt pronunciar en favor del sofitu a Gran Bretaña (lo que'l presidente Wilson nun fixo hasta 1917).

1918

• Anque'l partíu progresista fundáu por él tenía munchos votantes, Roosevelt abandonar por cuenta de les poques oficines que tenía pa establecese como partíu permanente n'Estaos Xuníos (principalmente en California), y tornó al partíu republicanu.

1919

• El 6 de xineru, nel so llar en New York, Theodore Roosevelt morrió mientres dormía. El vicepresidente Marshall dixo: «La muerte tenía que lleva-y lo dormíu, porque si Roosevelt tuviera despiertu, esistiría una engarradiella». Cuando lo llevantaron del so llechu, atoparon un llibru debaxo de la so cama.

Escritos

Roosevelt foi un escritor prolíficu, y trató temes que van dende la política esterior hasta la importancia de los parques nacionales. Roosevelt tamién yera un vidueñu llector de poesía. El poeta d'Estaos Xuníos, Robert Frost dixo d'él, «foi de la nuesa especie. Citó la poesía pa mi. Sabía poesía.»^[21]

Como editor de la revista Outlook tuvo accesu selmanal a una gran audiencia educada. En total Roosevelt escribió unos 18 llibros (en delles ediciones), incluyendo la so Autobiografía,^[22] The Rough Riders,^[23] Historia de la Guerra Naval de 1812^[24] y otros de temes d'interés como la ganadería, esploraciones científiques y la vida montesa. Siendo'l so llibru más ambiciosu una narración en cuatro volúmenes The Winning of the West, na que rellaciona l'orixe de la nueva «raza» d'Estaos Xuníos (l'actual población de los Estaos Xuníos) coles condiciones de la frontera a lo llargo de los sieglos XVII, XVIII y principios del XIX.

Homenaxes y honores recibíos

Cara de Roosevelt nel Monte Rushmore.

Theodore Roosevelt ta consideráu polos ciudadanos d'Estaos Xuníos como unu de los sos presidentes más importantes debíu en gran parte a qu'impulsó munches lleis progresistes. Roosevelt inauguró'l 18 de marzu de 1911 una presa cerca de Phoenix, nel estáu d'Arizona, que lleva'l so nome y qu'entá anguaño ye la presa de mayor tamañu de los Estaos Xuníos. Ye unu de los cuatro presidentes esculpíos nel granitu del Monte Rushmore xunto a George Washington, Thomas Jefferson y Abraham Lincoln. El portaviones de propulsión nuclear de la Marina d'Estaos Xuníos CVN-71 lleva'l so nome, USS Theodore Roosevelt y cuenta con un monumentu nacional na Isla Theodore Roosevelt en Washington D.C.

Inclusive una cita de la plataforma de Partíu Progresista de 1912 de Roosevelt foi citada como un epigrama por Julian Assange, fundador de WikiLeaks, nel so manifiestu de 2006: «Detrás del aparente Gobiernu siéntase entronizado un gobiernu invisible, nun debiendo nenguna llealtá y nun reconocer nenguna responsabilidá a la xente. Pa destruyir esta invisible Gobiernu, eslleir l'alianza impía ente negocios corruptos y la política corrupta ye la primer xera de l'habilidá política del día».^[25][26]

Ver tamién

• Presidentes de los EE. XX.
• Seth Bullock
• Franklin D. Roosevelt

Referencies

1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
2. URL de la referencia: https://www.biography.com/us-president/theodore-roosevelt. Data de consulta: 18 avientu 2019.
3. URL de la referencia: https://www.findagrave.com/memorial/898/theodore-roosevelt. Data de consulta: 11 avientu 2019.
4. URL de la referencia: https://millercenter.org/president/roosevelt/life-before-the-presidency. Data de consulta: 11 avientu 2019.
5. URL de la referencia: https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/theodore-roosevelt/. Data de consulta: 18 avientu 2019.
6. Afirmao en: Encyclopædia Britannica Online. Identificador Encyclopædia Britannica Online: biography/Theodore-Roosevelt. Data de consulta: 18 avientu 2019. Llingua de la obra o nome: inglés.
7. URL de la referencia: https://www.nps.gov/thro/learn/historyculture/theodore-roosevelt-timeline.htm. Data de consulta: 18 avientu 2019.
8. Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 122070908. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
9. URL de la referencia: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1906/.
10. Afirmao en: nobelprize.org. Identificador de nominación de persona al Premio Nobel: 7858. Editorial: Fundación Nobel. Llingua de la obra o nome: inglés.
11. URL de la referencia: https://artsandletters.org/?s=Roosevelt&restype=all. Data de consulta: 11 avientu 2019.
12. URL de la referencia: https://www.historians.org/about-aha-and-membership/aha-history-and-archives/presidential-addresses/theodore-roosevelt. Data de consulta: 11 avientu 2019.
13. URL de la referencia: https://www.amphilsoc.org/museum/exhibitions/franklins-footsteps-275-years-american-philosophical-society-online-exhibition-1. Data de consulta: 11 avientu 2019.
14. URL de la referencia: https://pbk.uconn.edu/about/famous-pbk/#. Data de consulta: 11 avientu 2019.
15. URL de la referencia: https://www.vfw.org/vfw120. Data de consulta: 11 avientu 2019.
16. J.-M. Lacroix, Histoire des États-Unis, 2006, p. 326.
17. Theodore Roosevelt Medal of Honor
18. J.-M. Lacroix, Histoire des États-Unis, 2006, p. 306.
19. Eds. William Mulligan, Maurice Bric. A Global History of Anti-Slavery Politics in the Nineteenth Century Consultáu'l 11 d'agostu de 2014.
20. U.S. Government Printing Office, 1886 Message of the President of the United States: Transmitting a Report of the Secretary of State Relative to Affairs of the Independent State of the Congo Consultáu'l 11 d'agostu de 2014.
21. «"Lluz salida" – TR na biblioteca del Congresu mandáu de Jefferson: la biblioteca de la revisión del Congresu – IgoUgo». Igougo.com. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2011.
22. (2006) An Autobiography. biblioteca d'Echo. ISBN 978-1-4068-0155-2.
23. Roosevelt, Theodore (1904). The Rough Riders. New York: The Review of Reviews Company
24. Roosevelt, Theodore (1900). The Naval War of 1812. New York: G.P. Putnam's Sons
25. BuzzFlash, el 2 d'avientu de 2010 Theodore Roosevelt: "detrás de l'aparente Gobiernu siéntase entronizado un gobiernu Invisible Archiváu 2012-04-15 en Wayback Machine
26. The American Experience: los presidentes, " fontes primaries, Theodore Roosevelt, Presidente 26: plataforma del Partíu Progresista 7 d'agostu de 1912 ".

Bibliografía

• Lacroix, Jean-Michel. Histoire des États-Unis, Paris, BUO, 2006.
• Mellander, Gustavo A.; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puertu Ricu: Editorial Plaza Mayor. ISBN 1-56328-155-4. OCLC 42970390.
• Mellander, Gustavo A. (1971). The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Danville, Ill.: Interstate Publishers. OCLC 138568.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Theodore Roosevelt.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Theodore Roosevelt.
• President Theodore Roosevelt, 1901 n'inglés) Archiváu 2009-01-20 en Wayback Machine.

Presidentes de los Estaos Xuníos d'América
Washington | J. Adams | Jefferson | Madison | Monroe | J.Q. Adams | Jackson | Van Buren | W. Harrison | Tyler | Polk | Taylor | Fillmore | Pierce | Buchanan | Lincoln | A. Johnson | Grant | Hayes | Garfield | Arthur | Cleveland | B. Harrison | Cleveland | McKinley | T.R. | Taft | Wilson | Harding | Coolidge | Hoover | F.D.R. | Truman | Eisenhower | J.F.K. | L.B.J. | Nixon | Ford | Carter | Reagan | G.H.W. Bush | Clinton | George W. Bush | Barack Obama | Donald Trump | Joe Biden