Баталова Рима Аҡбирҙе ҡыҙы

Рима Баталова
2018
Шәхси мәғлүмәт
Енесе	ҡатын-ҡыҙ
Тыуғандағы исеме	Рима Аҡбирҙе ҡыҙы Баталова
Гражданлығы	СССР →  Рәсәй Федерацияһы
Тыуған датаһы	1 ғинуар 1964({{padleft:1964|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:1|2|0}}) (61 йәш)
Тыуған ере	Башҡорт АССР-ы Шаран районы Саҡты ауылы
Бүләктәре һәм миҙалдары Паралимпия уйындары Алтын Сеул 1988 400 м - B2 Алтын Сеул 1988 800 м - B2 Алтын Сеул 1988 100 м - B2 Алтын Барселона 1992 200 м - B2 Алтын Барселона 1992 400 м - B2 Алтын Барселона 1992 800 м - B2 Алтын Барселона 1992 1500 м - B2 Көмөш Барселона 1992 100 м - B2 Алтын Атланта 1996 400 м - T11 Алтын Атланта 1996 800 м - T10-T11 Алтын Атланта 1996 1500 м - T10-T11 Алтын Атланта 1996 3000 м - T10-T11 Алтын Сидней 2000 400 м - T12 Алтын Сидней 2000 1500 м - T12 Алтын Сидней 2000 5000 м - T12 Көмөш Афины 2004 800 м - T12 Бронза Афины 2004 1500 м - T12 Наградалары II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены Ҡалып:Орден За личное мужество «Башҡортостан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены
[[commons:Category: Rima Batalova Викимилектә|Аудио, фото, видео]] на Викискладе

Баталова Рима Аҡбирҙе ҡыҙы (1 ғинуар 1964 йыл) — спортсы, йәмәғәт эшмәкәре. Еңел атлетика буйынса 13 тапҡыр Паралимпия уйындары, 18 тапҡыр донъя һәм 43 тапҡыр Европа чемпионы. Рәсәй Федерацияһы Федераль Йыйылышының Дәүләт Думаһы депутаты^[1], Рәсәй Паралимпия комитетының вице-президенты. Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры. «Берҙәм Рәсәй» Бөтә Рәсәй сәйәси партияһы, Дәүләт Думаһының физик культура, спорт һәм йәштәр эштәре буйынса комитеты ағзаһы. Дәүләт Думаһының паралимпия спортын үҫтереү, инвалидтарҙың, һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән кешеләрҙең физик культураһы һәм спорты мәсьәләләре буйынса ярҙамсы комитет рәйесе. «Шәхси батырлыҡ өсөн» (1992), 2-се (2022) һәм 4‑се (2002) дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн», Почёт (1996), ике Дуҫлыҡ (2006, 2010), «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2000, Салауат Юлаев (2004) һәм Халыҡтар дуҫлығы (2019) ордендары кавалеры.

Биографияһы

Рима Аҡбирҙе ҡыҙы Баталова 1964 йылдың 1 ғинуарында Башҡорт АССР-ының Туймазы районы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Шаран районы) Саҡты ауылында тыуған.

Мәктәп йәшендә күреү һәләте насар инвалид-спортсылар секцияһында еңел атлетика менән шөғөлләнә башлай. Стәрлетамаҡ физик культура техникумын (1988), Урал физик культура академияһын (1996) тамамлай. Бөтә Рәсәй һуҡырҙар йәмғиәте (ДСО «Спартак») Өфө уҡыу-производство предприятиеһының физик культура коллективы тәрбиәләнеүсеһе.

1990 йылдан Башҡортостан Республикаһының Юғары спорт оҫталығы мәктәбендә шөғөлләнә.

Рима Аҡбирҙе ҡыҙы Баталова СССР, БДБ һәм Рәсәй йыйылма командалары составында Сеул (1988), Барселона (1992), Атлант (1996), Сидней (2000), Афина (2004), Пекинда (2008) үткән Паралимпия уйындарында ҡатнашып, 100, 200, 400, 800, 1500, 3000, 5000 метр дистанцияларҙа йүгереү буйынса 13 тапҡыр чемпионка, көмөш (1992) һәм бронза (1998) призеры була.

18 тапҡыр донъя, 43 тапҡыр Европа, күп тапҡырҙар СССР, Рәсәй һәм Башҡортостан чемпионы.

Насар күреүсе инвалид спортсылар араһында йүгереү дисциплиналары буйынса 18 тапҡыр донъя рекордсыһы.

СССР (1981—1991), Рәсәй (1991—2011) Паралимпия йыйылма командалары ағзаһы.

32 йыл дауамында Рима Аҡбирҙе ҡыҙы халыҡ-ара спорт ареналарында СССР, Рәсәй һәм Башҡортостан намыҫын яҡлай.

Рәттән 6 Паралимпия уйындарында уңышлы сығыш яһап, Баталова яулаған 17 миҙал (13 алтын, 2 көмөш, 2 бронза) Рәсәй граждандары өсөн ҡаһарманлыҡ өлгөһө булып тора. Күреү һәләтен юғалтыуға, умыртҡа һөйәгенең ауыр йәрәхәтләнеүенә ҡарамаҫтан, ул ҡабат-ҡабат йүгерергә сыға һәм үҙ иленең намыҫын яҡлап, бөтә донъяны илһөйәрлеге, ҡаһарманлығы менән таң ҡалдыра.

Ҙур ҡаҙаныштары өсөн "Гиннесстың рекордтар китабы"на индерелгән.

Йәмәғәт эшмәкәрлеге

Рима Баталлова — әүҙем йәмәғәтсе. Паралимпия хәрәкәтенең инвалид спортсыларының мөһим мәсьәләләрен хәл итергә ярҙамлаша. Физик культураны һәм спортты пропагандалау, үҫеп килгән быуынды тәрбиәләү менән шөғөлләнә, Рәсәйҙең ижтимағи-сәйәси тормошонда әүҙем ҡатнаша.

• Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Физик культура һәм спорт советы ағзаһы (2002—2006)
• Рәсәй Паралимпия комитетының Вице-президенты (2000)
• "Башҡортостан Республикаһы буйынса Спорт хоҡуғы академияһы төбәк филиалы"н ойоштороусы (2007)
• Башҡортостан Республикаһының физик мөмкинлектәре сикләнгән спортсыларҙың Паралимпия һәм Судлимпия хәрәкәтенең «Яңырыу» Республика йәмәғәт ойошмаһы башҡарма комитеты ағзаһы (2007)
• Сочи ҡалаһындағы XXII Ҡышҡы олимпия (2009) һәм Ҡышҡы Паралимпия уйындарын (2014) ойоштороу комитеты ағзаһы
• Волга буйы федераль округында граждандар йәмғиәте институттарын үҫтереү буйынса Йәмәғәтселек советы ағзаһы (2010)
• Башҡортостан Республикаһының Йәмәғәт палатаһы ағзаһы (2010—2011)
• Башҡортостан Республикаһының Рима Баталованың «Милләт йәшлеге» төбәк йәмәғәт фонды идараһы рәйесе (2012).

Ғаиләһе

Тормошта, ҡыҙы бар.

Шөғөлдәре

Әҙәбиәт уҡырға, бешеренергә һәм ҡунаҡ саҡырырға ярата.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (2022)^[2]
• IV дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (6 апрель 2002 йыл) — физик культура һәм спорт үҫешенә ҙур өлөш индергәне, 2000 йылда Сиднейҙағы ХІ Паралимпия уйындарындағы юғары ҡаҙаныштары өсөн^[3]
• Почёт ордены (3 декабрь 1996 йыл) — 1996 йылдағы Х йәйге Паралимпия уйындарында актив ҡатнашҡаны һәм юғары спорт ҡаҙаныштары өсөн^[4]
• Дуҫлыҡ ордены (10 август 2006 йыл) — физик культура һәм спорт үҫешенә ҙур өлөш индергәне, Афиналағы XII Паралимпия уйындарындағы юғары спорт ҡаҙаныштары өсөн^[5]
• Дуҫлыҡ ордены (23 август 2010 йыл) — физик культура һәм спортты үҫтереүҙәге ҡаҙаныштары һәм күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте өсөн^[6]
• «Шәхси ҡаһарманлыҡ өсөн» ордены (3 декабрь 1992 йыл) — Инвалидтарҙың Паралимпия уйындарын үткәреү ваҡытында юғары спорт һөҙөмтәләренә өлгәшкәне, ҡаһарманлығы, фиҙакәрлеге һәм сыҙамлылығы өсөн^[7]
• «Башҡортостан Республикаһы алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (15 декабрь 2000 йыл) — 2000 йылдағы Олимпия һәм Паралимпия уйындарында, донъя, Европа чемпионаттарында юғары спорты ҡаҙаныштары өсөн^[8]
• Салауат Юлаев ордены (10 ноябрь 2004 йыл) — юғары спорт ҡаҙаныштары өсөн^[9]
• Башҡортостан Республикаһының Халыҡтар дуҫлығы ордены (2019)^[10]
• «Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы» Почёт Билдәһе (1994 йыл)
• Өфө ҡалаһының (2001) һәм Шаран районының почётлы гражданы
• «Фэйр плей» бүләге(1995)

Иҫкәрмәләр

1. Баталова Рима Акбердиновна  (билдәһеҙ). www.duma.gov.ru. Дата обращения: 28 август 2016.
2. Депутат Госдумы Рима Баталова награждена орденом «За заслуги перед Отечеством» II степени. ИА «Башинформ», 13 декабря 2022 года (рус.) (Тикшерелеү көнө: 15 декабрь 2022)
3. Указ Президента Российской Федерации от 6 апреля 2002 года № 356 О награждении государственными наградами Российской Федерации спортсменов, тренеров, работников физической культуры и спорта(недоступная ссылка)
4. Указ Президента Российской Федерации от 3 декабря 1996 года № 1617 «О награждении орденами Российской Федерации участников Х летних Параолимпийских игр 1996 года в Атланте»(недоступная ссылка)
5. Указ Президента Российской Федерации от 10 августа 2006 года № 894 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» 2014 йыл 26 октябрь архивланған.
6. Указ Президента Российской Федерации от 23 августа 2010 года № 1044 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» 2014 йыл 26 октябрь архивланған.
7. Указ Президента Российской Федерации от 3 декабря 1992 года № 1511 «О награждении государственными наградами Российской Федерации победителей Параолимпийских игр инвалидов в Барселоне»(недоступная ссылка)
8. Указ Президента Республики Башкортостан от 15 декабря 2000 года № УП-753 «О награждении орденами и знаком отличия Республики Башкортостан спортсменов, тренеров и работников физической культуры»
9. Указ Президента Республики Башкортостан от 10 ноября 2004 года № УП-575 «О награждении орденом Салавата Юлаева»(недоступная ссылка)
10. СПИСОК награждённых государственными наградами Российской Федерации и Республики Башкортостан(недоступная ссылка) (рус.) (Тикшерелеү көнө: 29 май 2019)

Һылтанмалар

• Баталова Рима Аҡбирҙе ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 7 ғинуар 2022)
• Официальный сайт Римы Баталовой 2020 йыл 19 июнь архивланған.
• Биография на сайте Паралимпийского комитета России 2011 йыл 22 ноябрь архивланған.
• Профиль VII созыва, VI созыва на сайте Государственной Думы Федерального Собрания Российской Федерации
• Почётный гражданин Уфы
• Профиль на официальном сайте партии «ЕДИНАЯ РОССИЯ» 2020 йыл 17 июнь архивланған.
• Информация в справочнике «КоммерсантЪ» 2012 йыл 10 март архивланған.