Giuseppe Buonaparte
| Reizh pe jener | paotr  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Frañs |
| Anv e yezh-vamm an den | Joseph-Napoleone Buonaparte |
| Anv-bihan | Joseph, Giuseppe, José |
| Anv-familh | Bonaparte |
| Titl noblañs | King of Spain, King of Naples, Bonapartist pretender to the French throne |
| Deiziad ganedigezh | 7 Gen 1768, 1768 |
| Lec'h ganedigezh | Corti |
| Deiziad ar marv | 28 Gou 1844, 1844 |
| Lec'h ar marv | Firenze |
| Lec'h douaridigezh | Cathédrale Saint-Louis-des-Invalides |
| Tad | Carlo Buonaparte |
| Mamm | Maria Letizia Ramolino |
| Pried | Julie Clary |
| Kompagnun(ez) | María del Pilar Acedo y Sarria, Émilie Hémart |
| Bugel | Zénaïde Bonaparte, Charlotte Bonaparte, Félix-Joseph-François de Lacoste, Júlia Bonaparte |
| Familh | tierniezh Bonaparte |
| Yezh vamm | galleg |
| Yezhoù komzet pe skrivet | galleg |
| Micher | politiker, diplomat, ofiser |
| Lec'h labour | Pariz, Madrid, Napoli |
| Relijion | Katoligiezh |
| Grad milourel | jeneral |
| Diellaouet gant | Archives nationales, Athenaeum of Philadelphia, Servij istorel an Difenn |
| Ezel eus | Kuzul ar Pemp Kant, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres |
| Prizioù resevet | Grand Cross of the Legion of Honour, Knight of the Order of the Golden Fleece, Royal Order of the Two-Sicilies, Royal Order of the Seraphim |
| Deskrivet dre | Portrait of Joseph Bonaparte (1768-1844), King of Neapel |
.jpg)
Giuseppe Buonaparte (Corti, 7 a viz Genver 1768 - 28 a viz Gouhere 1844, Firenze) a oa breur henañ an impalaer gall Napoleone Buonaparte ; e galleg eo anavezet evel Joseph Bonaparte.
Da gentañ e oa alvokad, goude e voe politiker, kannad e Kuzul ar Pemp Kant, diplomat ha soudard. Gant e vreur Napoleone, anvet da impalaer e 1804, e voe anvet da briñs da gentañ, da roue Naplez goude (1806–1808), ha diwezhatoc'h da roue Spagn (1808-1813) dindan an anv José Iañ. E Spagn e oa lesanvet Pepe Botella (Job ar Voutailh) dre ma oa kontet da vezañ lonker, ur vrud savet d'ober goap, hag a reas berzh, petra bennak ma oa gaou. Goude Emgann Waterloo e tec'has da SUA gant ur bern arc'hant ha taolennoù istorel. Diwezhatoc'h e tistroas da Europa : da Vro-Saoz da gentañ, da Firenze goude.
Buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ganet e oa Giuseppe Buonaparte e Corti e Korsika d'ar 7 a viz Genver 1768. Carlo Buonaparte e oa e dad ha Maria Letizia Ramolino e vamm. Pa voe badezet e voe anvet Giuseppe Napoleone Buonaparte. Breur henañ Napoleone Buonaparte e oa Giuseppe, rak marvet e oa an daou vugel all a oa bet ganet en e raok.
E vugaleaj a dremenas en Aiacciu, ma oa ti an tiegezh. Neuze e voe kaset da Vro-C'hall, da gêr Autun, d'ober e studi e-pad pemp bloaz. Skoliad mat-kenañ e oa, ha klasket e voe e gas d'ober studioù uhel da vout beleg, hogen nac'h a reas.
Mont a reas da studiañ al lezenn da Italia, da Bisa, en italianeg eta. Diplomet e voe eno en 1788, ha mont da alvokad en Ajaccio pa oa an Dispac'h gall o c'hoiñ. E 1789 e voe dilennet da brezidant distrig Ajaccio. Kargoù a bep seurt en doe, hag en 1793 e voe anvet da gomiser ar brezel, ur garg a roe tu da c'hounit arc'hant e-leizh o werzhañ pourvezioù brezel.
D'ar 1añ a viz Eost 1794, da 26 vloaz, e timezas e Cuges-les-Pins (Bouches-du-Rhône) gant Julie Clary, merc'h d'ur marc'hadour pinvidik eus Marsilha, ha teir merc'h o doe : Julia Josefina Bonaparte, ganet e 1796 hag a varvas prestik goude, Zenaïde (1801-1854) ha Charlotte Napoleon (1802-1839). Gant e vreur Napoleone anvet da jeneral rannarme e 1795, ha jakobined o-daou, setu int da gaout kargoù uhel-oc'h-uhel en aozadur an Dispac'h gall.
Mignon e oa da Germaine de Staël, merc'h da Jacques Necker (bet ministr gant ar roue gall Loeiz XVI), hag enebourez touet d'e vreur Napoleon.
Spagn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Gant ar vrogarourien spagnol e veze graet Pepe Botella ("Job ar Voutailh") anezhañ, ha lesanvet e voe Pepe, el Rey de las plazuelas ("Job, roue ar plasennoùigoù") gant difennerien gwirioù Fernando VII e-pad Brezel Dizalc'hiezh Spagn (1808-1814)[1].
1814-1815
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Goude Emgann Pariz (1814), pa rankas e vreur Napoleon mont da Elba, ez eas Giuseppe en harlu da Suis. Pa zistroas Napoleon ec'h adkavas e vreur e Pariz.
Stadoù-Unanet
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Goude Emgann Waterloo (Mezheven 1815) e kavas repu e Stadoù-Unanet Amerika, ma addimezas.
E miz Du 1839 e tivizas distreiñ da Europa. Treizhañ a reas ar meurvor war al lestr Philadelphia ha degouezhout e Londrez e fin ar miz. Bod a gavas en un ti pinvidik e Cavendish Square, hag ac'hano e klaskas kaout un tremen-hent da vont da Firenze. E 1840 e voe aozet distro ludu korf Napoleone da Bariz gant Adolphe Thiers, prezidant ar C'huzul, hag ar roue gall Louis-Philippe Iañ. Klask a reas Giuseppe Buonaparte mont di ha kemer perzh en arc'hantañ an darvoud, met nac'het e voe kement-se outañ. En aner ivez e c'houlennas kaout kleze an impalaer en Austerlitz hag un toullad armoù a oa d'e vreur.
E 1840 e varvas e vreur Lucien d'an 29 a viz Mezheven, ha tapet e voe Giuseppe gant droug-ar-moug, ma voe seizet kostez dehoù e gorf.
E Firenze e varvas d'an 28 a iz Gouere 1844, oadet a 76 vloaz.
Eured ha bugale
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Dimezet e oa da Julie Clary, merc'h ur marc'hadour pinvidik-mor, eus Marseille, ha bugale o doe:
- Julia Josefina Bonaparte, ganet e 1796 hag a varvas prestik goude,
- Zenaïde (1801-1854)
- Charlotte Napoleon (1802-1839).
E c'hoar-gaer Désirée Clary a zimezas da Bernadotte, ofiser gall jakobin, deuet da vout jeneral, marichal ha ministr, ha goude roue Sveden.
Pinvidigezhioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Deuet e oa Giuseppe Buonaparte da vezañ pividik, ha da gentañ dre brenañ ha gwerzhañ madoù ar stad jakobin goude an Dispac'h e Korsika. Goude dre zimeziñ da Julie Clary, a oa pinvidik-mor he zad. Ha goude dre skrapañ arc'hant ar stad c'hall roet da c'hoprañ he servijerien er broioù aloubet, ha laerezh madoù hag oberennoù arzel en Italia hag e Spagn goude.
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ (es) 'Pepe, el Rey de las plazuelas'. Kavet : 16/07/2023.