അയ്യപ്പൻ

"അയ്യപ്പൻ ( ശാസ്താവ് )" redirects here. For other uses, see അയ്യപ്പൻ ( ശാസ്താവ് ) (വിവക്ഷകൾ).

അയ്യപ്പൻ (മണികണ്ഠൻ), ധർമ്മ ശാസ്താവ്
അയ്യപ്പൻ - പുലിപ്പുറത്തുവരുന്ന രൂപത്തിൽ
Affiliation	പരമശിവൻ, മഹാവിഷ്ണു
നിവാസം	ശബരിമല
ഗ്രഹം	ശനി
മന്ത്രം	ഓം സ്വാമിയേ ശരണമയ്യപ്പാ"
ആയുധം	അമ്പും വില്ലും
Mount	പുലി, കുതിര, ആന

കേരളത്തിലും ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ പല ഭാഗങ്ങളിലും ആരാധിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു പ്രധാന ഹൈന്ദവ മൂർത്തിയാണ് അയ്യപ്പൻ അഥവാ ശാസ്താവ് . ഹൈന്ദവ വിശ്വാസപ്രകാരം പരമശിവന്റെയും മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ സ്ത്രീരൂപമായ മോഹിനിയുടെയും മകനായ ധർമ്മ ശാസ്താവിന്റെ അവതാരമാണ് അയ്യപ്പൻ എന്നാണ് വിശ്വാസം. പന്തള രാജകുമാരനായ അയ്യപ്പൻ അഥവാ മണികണ്ഠൻ ശബരിമലയിൽ വച്ചു ശാസ്താവിൽ ലയിച്ചു ചേർന്നു എന്നാണ് വിശ്വാസം. കഠിനമായ ദുരിതങ്ങൾ, ശനിദോഷം എന്നിവ അനുഭവിക്കുന്നവർ ശാസ്താവ് അഥവാ അയ്യപ്പന്റെ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ദർശനം നടത്തുന്നത് ഗുണകരമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. അയ്യൻ, മണികണ്ഠൻ, ഭൂതനാഥൻ, ശബരീശൻ, അയ്യനാർ, ശനീശ്വരൻ, ചാത്തപ്പൻ എന്നീ പേരുകൾ അയ്യപ്പനുണ്ട്. 'അയ്യൻ', 'അപ്പൻ' എന്നീ പദങ്ങൾ അയ്യപ്പനെ സംബോധന ചെയ്ത് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നതാണ് എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. 'അയ്യോ' എന്ന് വിളിക്കുന്നതും അയ്യപ്പനെ തന്നെ.

ആദി ശാസ്താവ്, ധർമ്മ ശാസ്താവ് (അയ്യപ്പൻ), ജ്ഞാന ശാസ്താവ്, കല്യാണ വരദ ശാസ്താവ്, സമ്മോഹന ശാസ്താവ്, സന്താന പ്രാപ്തി ശാസ്താവ്, വേദ ശാസ്താവ്, വീര ശാസ്താവ് എന്നിങ്ങനെ എട്ടു ഭാവങ്ങളിൽ ശാസ്താവ് ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു. ശാസ്താവിനെ ആരാധിച്ചാൽ ശനി തുടങ്ങിയ കഠിനമായ ദുരിതങ്ങളിൽ നിന്നും രക്ഷ ലഭിക്കുമെന്നും, ആപത്തുകൾ ഒഴിയുമെന്നും, മരണാനന്തരം മോക്ഷ പ്രാപ്തി ഉണ്ടാകുമെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ശബരിമല ആദിവാസികളായ മലയരയ ദ്രാവിഡ ഗോത്രങ്ങളുടെ ക്ഷേത്രമായിരുന്നുവെന്നും പിന്നീട് ബൗദ്ധ ക്ഷേത്രമായെന്നും പിന്നീട് ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രമായി മാറിയെന്നും അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. ശാസ്താവും ചാത്തപ്പൻ എന്ന ദ്രാവിഡ ദൈവവും ഒന്നുതന്നെ. ^[1] സാമൂഹിക നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞനായ ഡോ. അയ്യപ്പൻ ശാസ്താവിനെ സമന്തഭദ്ര ബോധിസത്വനായാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. കേസരി ബാലകൃഷ്ണ പിള്ളയാകട്ടെ അവലോകിതേശ്വര ബോധിസത്വനായും. മഹായാന ബുദ്ധമതക്കാരുടെ വിശ്വാസപ്രകാരം സമന്ത്രഭദ്ര ബോധിസത്വന്റെ കടമ അതതു നാടിലെ ജനങ്ങളുടെ സംരക്ഷണമാണ്. പക്ഷേ ഈ വിശ്വാസങ്ങൾ ഭാരതീയ വിശ്വാസത്തിലും, ഗോത്ര ആരാധനകളിലും ഉണ്ട്.

ശാസ്താവിനെ ദേശ ദൈവം, കുല ദൈവം, കാവൽ ദൈവം എന്നീ രീതിയിൽ ആരാധിയ്ക്കാറുണ്ട്.

കേരളത്തിനെ കാത്ത് രക്ഷിയ്ക്കുന്ന മൂർത്തിയാണ് ശാസ്താവ് എന്നാണ് വിശ്വാസം, ഓരോ ദേശത്തിനും ഓരോ ശാസ്താ സങ്കൽപ്പം ഉണ്ടായിരിയ്ക്കും. ഈ ശാസ്താ സങ്കൽപ്പം മരത്തിന് ചുവട്ടിലോ,കാവുകളിലോ ആയിരിയിക്കും ഉണ്ടായിരിയ്ക്കുക. (ശബരിമല അയ്യപ്പനല്ല ഈ ശാസ്താവ്)

രണ്ട് ഭാര്യമാരുള്ള ശാസ്താ സങ്കൽപ്പം ഉണ്ട്, ഈ സങ്കൽപ്പം പൂർണ്ണാ പുഷ്കലാഭാ സമേത ശാസ്താവ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു. (പൂർണ്ണ, പുഷ്കല എന്നീ ഭാര്യമാരോട് കൂടിയ ശാസ്താവ്) , ഒരു ഭാര്യയും ഒരു പുത്രനുമുള്ള ശാസ്താവ് (പ്രഭാ സത്യക സമേതനായ ശാസ്താവ് , പ്രഭാ എന്ന ഭാര്യയും സത്യകൻ എന്ന മകനുമുള്ള ശാസ്താവ്) ഈ ശാസ്താവാണ് ചമ്രവട്ടം (ശംബരവട്ടം) ശാസ്താവ് . മലപ്പുറം ജില്ലയിലെ ചമ്രവട്ടം എന്ന സ്ഥലത്ത് പുഴക്കരയിലാണ് ചമ്രവട്ടം ശാസ്താവിൻറെ ക്ഷേത്രം ഉള്ളത്. ശാസ്താവിൻറെ കളം പാട്ട് നടക്കുന്നത് (ശാസ്താം പാട്ട്) പ്രാദേശിക ശാസ്താവിനാണ്, ശബരിമല അയ്യപ്പന് അല്ല.

ഗൃഹത്തിൻറേയും നാടിൻറേയും സമ്പൽ സമൃദ്ധിയ്ക്കും ഐശ്വര്യത്തിനും നല്ല വിളവ് ലഭിയ്ക്കാനും മഴ ലഭിയ്ക്കാനും അതി വർഷം ഉണ്ടാകാതിരിയ്ക്കാനും ദുരിതങ്ങൾ മാറാനും ശ്രേയസ്സിനും സൽസന്താനമുണ്ടാകാനും വേണ്ടിയാണ് അയ്യപ്പൻ പാട്ട് നടത്തിയിരുന്നത്.

" പ്രഭാ സത്യക സമേതനായ ശാസ്താ വിൻറെ മന്ത്രം.

ഓം ക്ഷുരികാ കൃപാണ സായക ചാപ കരാബ്ജം

പ്രഭായുതം സസുതം ശ്യാമളമാഭരണാഢ്യം കോമളമാര്യം നമാമി ദേവേശം. "

ഒരു കയ്യിൽ താമര പൂവോ, അമൃത കലശമോ പിടിച്ച് ഇരിയ്ക്കുന്ന ശാസ്താവാണ് വൈദ്യ ശാസ്താവ് . ( ധന്വന്തരി ഭാവം )

കിരാത ശാസ്താവ് ( കുതിരയുടെ പുറത്ത് വരുന്നവനും അമ്പും വില്ലും ധരിച്ചവനും സുന്ദരനുമായ ശാസ്താവ് , ഈ ശാസ്താവ് വന ശാസ്താവ്, രേവന്ത മൂർത്തി എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു. ഗ്രാമങ്ങളുടേയോ ദേശങ്ങളുടേയോ ഊരുകളുടേയോ തട്ടകങ്ങളുടേയും അതിർത്തികളിൽ ഈ ശാസ്താവ് ആയിരിയ്ക്കും പ്രതിഷ്ഠ ) കുതിരാനിൽ ഉള്ള ശാസ്താവ് കിരാത ശാസ്താവ് ആണ്.

ശ്രീ ധർമ്മ ശാസ്താവ് ഭാര്യമാരായ പൂർണ്ണ, പുഷ്ക്കല എന്നിവരോടൊപ്പം. ( പൂർണ്ണാ പുഷ്ക്കലാഭാ സമേത ശ്രീധർമ്മ ശാസ്താവ് ) ഗംഗൈകൊണ്ടചോളപുരത്തെ മ്യൂസിയത്തിൽ നിന്നും.

ജാതിമതഭേദമന്യേ ആർക്കും പ്രവേശിക്കാവുന്ന അമ്പലമാണ് ശബരിമല. എങ്കിലും പൂജ ചെയ്യുന്ന മേൽശാന്തിയും കീഴ്ശാന്തിയും തന്ത്രിയും ഒക്കെ ഏതെങ്കിലും ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിലുള്ളവർ മാത്രമേ ആകാറുള്ളൂ. പൂജയും വേദവും ഒക്കെ പഠിച്ചിട്ടുള്ള മറ്റു ജാതി വിഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആളുകൾ കേരളത്തിൽ ഉണ്ടെങ്കിലും ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിൽ നിന്നും മാത്രമേ ശബരിമലയിലെ തന്ത്രിയെയും മേൽശാന്തിയെയും തെരഞ്ഞെടുക്കാറുള്ളൂ. ശബരിമല അടക്കം ഉള്ള ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ മതേതര സങ്കൽപ്പം ഉണ്ട്. 2018 സെപ്റ്റംബർ 28-ന് സുപ്രീം കോടതി ഭരണഘടനാ ബഞ്ച് വിധിപ്രകാരം ശബരിമലയിൽ എല്ലാപ്രായത്തിലുമുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് പ്രവേശനം അനുവദിച്ചു. പക്ഷെ തുടർന്നും ക്രമസമാധാന പ്രശ്നങ്ങൾ കാരണം ഇവിടെ യുവതികൾ പ്രവേശിക്കുന്നില്ല.

നിരുക്തം

അയ്യൻ എന്നത് പാലിയിലെ അയ്യ എന്ന പദത്തിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിച്ചതാണ്. ശ്രേഷ്ഠൻ എന്നർഥം. സംസ്കൃതത്തിലെ ആര്യഃ എന്ന പദത്തിന് സമാനമായ പാലി പദമാണ് 'അയ്യ'. ഇതാണ് ദ്രാവിഡീകരിച്ച് അയ്യനും അയ്യപ്പനും ആയത്. ^[2] ശാസ്താവ് എന്നത് ബുദ്ധന്റെ പര്യായമായും ഉപയോഗിക്കുന്നു.ആചാര്യൻ എന്നാണ് അർത്ഥം. ബുദ്ധതത്വങ്ങൾ പഠിപ്പിക്കുക വഴി ആചാര്യൻ എന്ന പര്യായം ബുദ്ധനു ലഭിച്ചു. ^[3] അയ്യപ്പൻ എന്ന പേര് വിഷ്ണു എന്നർത്ഥം വരുന്ന അയ്യ എന്ന വാക്കും ശിവൻ എന്നർത്ഥം വരുന്ന അപ്പ എന്ന വാക്കും ഏകോപിച്ച് ഉണ്ടായിട്ടുള്ളതാണ് എന്നാണ് ഐതിഹ്യം.

ചരിത്രം

ശാസ്താവ്, കൃഷ്ണപുരം കൊട്ടാരത്തിൽ നിന്നും

സംഘകാലത്തെ ആറ് തിണകളിലൊന്നായ കുറിഞ്ഞിയിൽ ആരാധിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ' ചേയോൻ ' മലയാളനാട്ടിൽ ചാത്താവ് ( തെക്കൻ കേരളത്തിൽ ) അല്ലെങ്കിൽ ചാത്തൻ (വടക്കൻ കേരളത്തിൽ) ആയിമാറിയെന്നും, സംസ്കൃതത്തിൻ്റെ വരവോടെ ചാത്താവ് ശാസ്താവ് ആക്കപ്പെന്നും കരുതപ്പെടുന്നു. തമിഴ്നാട്ടിൽ മുരുകനായി മാറിയതും ഇതേ ചേയോൻ തന്നെ. ബുദ്ധമതത്തിൻ്റെ ക്ഷയവും ഇതും ബന്ധപ്പെടുത്തി ചിന്തിക്കുമ്പോൾ ഈ നിരീക്ഷണം യുക്തമാണെന്ന് പറയുവാൻ സാധിക്കും. ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങൾ കൂടുതലും തെക്കൻ കേരളത്തിലാണെന്നതും വടക്ക് ചാത്തനെ ആരാധിക്കുന്നു എന്നുള്ളതും ഇതിന് ബലമേകുന്നു. മലയാളനാടിൻ്റെ കാവൽദൈവമായി ശാസ്താവിനെ കണ്ടുവരുന്നു. ചോളൻമാരാൽ ശബരിമല ഉൾപ്പെടെയുള്ള ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങൾ പലപ്പോഴായി തകർക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതും ഇതിനാലാണ് എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}

ശാസ്താവ്‌ അഥവാ അയ്യപ്പൻ ഹിന്ദു ദേവനാക്കപ്പെട്ട ബുദ്ധനാണെന്നും ^[4] അതിനു മുമ്പ് അതൊരു ദ്രാവിഡ ദേവനായിരുന്നു എന്നും^[5] ധർമ്മശാസ്താവ് എന്ന പേരിൽ തന്നെ ബുദ്ധനെ കണ്ടെത്താമെന്നാണ് ചില ചരിത്രകാരന്മാരുടെ അഭിപ്രായം. എന്നാൽ ഇത് തെറ്റാണെന്നും ബുദ്ധനായല്ല അജീവികളായാണ് ബന്ധം പറയുന്നത് . മറ്റു ചിലർ ഇതു ഹിന്ദു ദൈവമാണ് എന്നുതന്നെ പറയുന്നു. അത്തരക്കാരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ആര്യ ആഗമനത്തിനുമുമ്പ് ദ്രാവിഡർ ആരാധിച്ചിരുന്ന പ്രധാന മൂർത്തികളാണ് ഭദ്രകാളിയും വേട്ടേക്കരനും. മരചുവട്ടിലും ദേശത്തിന് കാവലായും മലനാടിന് തന്നെ കാവലായും സർപ്പങ്ങൾക്കൊപ്പം പൂർവ്വികമായി തന്നെ ശാസ്താവ് എന്ന സങ്കൽപ്പത്തേയും ആരാധിച്ചിരുന്നു.

ചരിത്രം എഴുതിയ പി.ആർ. രാമവർമ്മ അനുമാനിക്കുന്നത് അയ്യപ്പൻ ക്രിസ്തുവർഷം 1006 ലാണ് ജനിച്ചതെന്നാണ്.

ശാസ്താവ് എന്നത് ബുദ്ധന്റെ പര്യായമായാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നു. ^[6]ധർമ്മം എന്നത് ബുദ്ധധർമ്മം എന്നതിന്റെ മലയാളീകരിച്ച പദമായും അവർ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ശബരിമലയിലെ ശാസ്തക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള തീർത്ഥാടനത്തിൽ ബുദ്ധമതാചാരങ്ങൾ ആണ്‌ മുന്നിട്ടുനിൽക്കുന്നതെന്നും ചില പണ്ഡിതന്മാർ പ്രസ്താവിക്കുന്നു. ^[7] അയ്യപ്പ ഭക്തന്മാർ തീർത്ഥാടനത്തിനു മുൻപ് നാൽപ്പത്തൊന്നു ദിവസത്തെ ബ്രഹ്മചര്യം അനുഷ്ഠിക്കണം എന്നതും ശബരിമലയിലെ പൂജകൾ മലയാള ബ്രാഹ്മണരാണ്‌^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}നടത്തി വരുന്നത്‌ എന്നതും തീർത്ഥാടന യാത്രയിലും അനുഷ്ഠാനങ്ങളിലുടനീളവു ശരണം വിളികൾ ആണ്‌ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നതെന്നതും ഇതിന്‌ ഈ ഹൈദവ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രത്യേകത ആയി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. [1] തത്വമസി എന്ന ശാസ്ത്രത്തെ പോലെ ആണ് അവിടത്തെ ആചാരങ്ങൾ ശബരിമലയിൽ ജാതിവ്യത്യാസം പരിഗണിക്കാറില്ല എന്നതും ശാസ്താക്ഷേത്രങ്ങൾ മിക്കവ വനാന്തർഭാഗങ്ങളിൽ ആണ്‌ എന്നതും ഇതിന്‌ ശക്തി പകരുന്ന മറ്റു തെളിവുകൾ ആണ്‌. ശാസ്താവിഗ്രഹങ്ങൾക്കും ബുദ്ധവിഗ്രഹത്തിനും ഇരിക്കുന്ന രീതിയിലും രൂപത്തിലും സാമ്യമുണ്ടെന്ന് കാര്യവും ചിലർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നുണ്ട്‌. ^[8] അമരകോശത്തിന്റെ കർത്താവ് ശാസ്താവ് എന്ന പദം ബുദ്ധന്റെ പര്യായമാണ് എന്ന് പറയുന്നുമുണ്ട്.^{[9] [10]} എന്നാൽ വില്ലാളിവീരൻ, വീരമണികണ്ഠൻ എന്ന സംബോധനകൾ ബൌദ്ധാചാരങ്ങളുമായി ഒത്തുപോകുന്നില്ല എന്നൊരു വാദം നിലവിലുണ്ട്. പൂർണ അഹിംസാവാദിയായ ശ്രീബുദ്ധന് ഈ സംബോധനകൾ ഒട്ടും യോജിക്കുന്നില്ല എന്നത് ഇവർ എടുത്തുകാട്ടുന്നു. അതുപോലെ ശരണകീർത്തനത്തിന് വൈദിക പാരമ്പര്യവുമായാണ് എന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നവരും ഉണ്ട് വൈദിക മന്ത്രങ്ങളിലെ ശരണ മന്ത്രങ്ങളെ ഇക്കൂട്ടർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. ^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]} അയ്യപ്പന്റെ ഇരിപ്പും ബുദ്ധന്റേതു പോലെയല്ല മറിച്ച് യോഗദക്ഷിണാമൂർത്തി, യോഗ നരസിംഹം എന്നിവരുടേതു പൊലെയാണെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്. കൂടാതെ പള്ളിവേട്ട, മാളികപ്പുറത്തെ ഗുരുതി എന്നിവയും ബൗദ്ധപാരമ്പര്യത്തിനു വിരുദ്ധമാണ്.^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}

പാണ്ടിനാട്ടിൽ നിന്നും കുടിയേറിയ പന്തളത്തു രാജവംശം കൊല്ലവർഷം 377 (കൃ വ 1202)ലാണ് പന്തളത്തെത്തിയത്.^[11]. വാവരുടെ പൂർ‌വികർ പാണ്ടിനാട്ടിൽ നിന്നും കാഞ്ഞിരപ്പള്ളിയിൽ കുടിയേറിയതാകട്ടെ കലി വർഷം 4441 (ക്രി.വ. 1440). തമിഴ് നാട്ടിലെ അവരാം കോവിലിൽ നിന്നും വാവരുടെ പൂർ‌വികർ കുടിയേറിയത് 500 വർഷം മുൻപു മാത്രമാണെന്നു വിദ്വാൻ കുറുമള്ളൂർ നാരായണ പിള്ള "ശ്രീഭൂതനാഥ സർ‌വ്വസ്വം" എന്ന കൃതിയിൽ പറയുന്നു. 500 കൊല്ലം മുൻപു ജീവിച്ചിരുന്ന"മലയാളി സേവക"നായിരുന്നു "വെള്ളാളകുലജാതൻ" അയ്യൻ എന്ന അയ്യപ്പൻ ^[12]

അഷ്ട ശാസ്താക്കന്മാർ

ശാസ്താവിന് പ്രധാനമായും എട്ടു ഭാവങ്ങൾ പറയുന്നു. ഇവയെ അഷ്ട ശാസ്താക്കന്മാർ എന്ന് പറയുന്നു. ആദി മഹാശാസ്താവ്, ധർമ്മ ശാസ്താവ് (അയ്യപ്പൻ), ജ്ഞാന ശാസ്താവ്, കല്യാണ വരദ ശാസ്താവ്, സമ്മോഹന ശാസ്താവ്, സന്താനപ്രാപ്തി ശാസ്താവ്, വേദ ശാസ്താവ്, വീര ശാസ്താവ് എന്നിങ്ങനെ എട്ടു ഭാവങ്ങളിൽ ശാസ്താക്കന്മാർ ഉണ്ട്.

ആദി മഹാശാസ്താവ്

ചോളന്മാരണ് ആദി ശാസ്താവിനെ ആരാധിച്ചിരുന്നതായി രേഖയുള്ളത്. ഇടുപ്പിനും ഇടത് കാലിനും മുകളിൽ ഒരു യോഗപട്ട ധരിച്ച് രണ്ട് ഭാര്യമാരായ പൂർണ്ണയും പുഷ്‌കലയും ഒപ്പം ഇരിക്കുന്നതായാണ് സങ്കൽപ്പം.

ധർമ്മ ശാസ്താവ് (അയ്യപ്പൻ)

കേരളത്തിൽ പൊതുവെ നാം കാണുന്നതും വളരെ പ്രചാരത്തിലുള്ളതുമായ ആരാധനാ മൂർത്തിയാണിത്. കൂടുതലും ബ്രഹ്മചാരിയായി ആരാധിക്കുന്നുണ്ടെകിലും, ധർമ്മശാസ്താവ് എന്ന സങ്കൽപ്പത്തോടെ ഇരുഭാര്യമാരായ പൂർണ്ണയ്ക്കും പുഷ്പകലയ്ക്കും ഒപ്പവും ആരാധിക്കുന്നു.

ജ്ഞാന ശാസ്താവ്

ജ്ഞാനത്തിൻറെ അധിപനായി രൂപപ്പെടുന്ന ശാസ്താവ്. ശിവൻറെ ദക്ഷിണാമൂർത്തി എന്ന സങ്കൽപ്പത്തോട് വളരെ സാദൃശ്യം ഉണ്ട്. ബ്രഹ്മ ദേവനും സരസ്വതി ദേവിയും ഭഗവാനിൽ കുടികൊള്ളുന്നുവെന്നാണ് വിശ്വാസം. ഭഗവാൻ സരസ്വതിയെപ്പോലെ കൈയ്യിൽ വീണയും, പാദങ്ങളുടെ അരുകിൽ വേദങ്ങളും വെച്ച് യോഗാസനത്തിൽ ഇരിക്കുന്നു.

കല്യാണ വരദ ശാസ്താവ്

ഇരു ഭാര്യമാരോടൊപ്പം ആനപ്പുറത്ത് ഇരിക്കുന്ന ഭഗവാൻ, സ്വയംവര കർത്താവായി (വിവാഹം നടത്തിക്കൊടുക്കുന്ന സ്വരൂപം) സങ്കൽപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

സമ്മോഹന ശാസ്താവ്

ശാസ്താവിൻറെ ഈ രൂപം ചന്ദ്രൻറെയും ഇന്ദ്രൻറെയും സങ്കൽപ്പത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഇന്ദ്രൻറെ മുമ്പിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ ഇന്ദ്രൻ ശാസ്താവിന് ഐരാവതം നൽകിയതായി പുരാണം. ഭഗവാന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രഭാവലയം ചന്ദ്രൻറെതാണ്. ഈ സ്വരൂപം ഉത്തമ ദാമ്പത്യവും, സകല ഐശ്വര്യവും നൽകുന്നതിന് സഹായിക്കുമെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.

സന്താനപ്രാപ്തി ശാസ്താവ്

ശാസ്താവിന്റെ ഈ രൂപം ശുക്രൻറെ പ്രതിബിംബമാണ്. അസുരഗുരു ശുക്രാചാര്യരുടെ മുമ്പിൽ ഭഗവാൻ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട രൂപമാണിത്. സദാ ദമ്പതികളെ, കുട്ടികളെ അനുഗ്രഹിക്കുന്നതായി സങ്കൽപ്പിക്കുന്ന ശാസ്താവ്. ദശരഥൻ പുത്രകാമേഷ്ടി യജ്ഞം നടത്തിയപ്പോൾ അഗ്നി ദേവനൊപ്പം സംബാതം നൽകാൻ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടന്ന് രാമായണത്തിൽ പരോക്ഷമായി ഈ ഭഗവാനെ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. ഭാര്യ പ്രഭയോടും സത്യകൻ എന്ന മകനോടും കൂടിയാണ് ഭഗവാൻ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടത്.

വേദ ശാസ്താവ്

ശാസ്താവിൻറെ ഈ രൂപം വില്ലും അമ്പും കൊണ്ട് സിംഹത്തിൻറെയോ അല്ലെങ്കിൽ കടുവയുടെയോ മേൽ ഇരിക്കുന്നതായി സങ്കൽപ്പം. കണ്ഠത്തിൽ മണിയുള്ളതിനാൽ മണികണ്ഠൻറെ രൂപമാണ്. വേദ ശാസ്‌താവായ മണികണ്ഠനെ ഇരു ഭാര്യമാരായ പൂർണ്ണയ്ക്കും പുഷ്പകലയ്ക്കും ഒപ്പവും ആരാധിക്കുന്നുണ്ട്.

വീര ശാസ്താവ്

യോദ്ധാവിൻറെ രൂപത്തിൽ കുതിരപ്പുറത്ത് ഇരിക്കുന്ന ശാസ്താവ് (അശ്വാരൂഡ ശാസ്‌താവ്‌) അഥവാ കിരാത ശാസ്താവ്.

ഈ രൂപം തമിഴ് നാടോടി ദൈവമായ അയ്യനാറുമായി സാദൃശ്യമുണ്ട്.

ഐതിഹ്യങ്ങൾ

• പരമശിവനു മോഹിനിയിൽ പിറന്ന കുട്ടിയാണ് അയ്യപ്പൻ എന്നാണ് ഐതിഹ്യം. എന്നാൽ രണ്ട് ശക്തരായ ദൈവങ്ങൾക്ക് മറ്റെവിടെയും ദർശിക്കാനാവാത്ത വിധം കഥകൾ പുരാണമാക്കിയത് ശൈവ വൈഷ്ണവ സംഘര്ഷങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുവാനും ബുദ്ധമതത്തിന്റെ ക്ഷയത്തിനു ശേഷം ക്ഷേത്രം കയ്യടക്കാൻ നടത്തിയതിന്റെ ശ്രമങ്ങൾ ആയിരുന്നു എന്ന് കേരളത്തിന്റെ ചരിത്രപഠനങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുള്ള കെ.എൻ. ഗോപാലപിള്ളയെ പോലുള്ള ചിലർ കരുതുന്നത്.
• മറ്റൊരൈതിഹ്യം പന്തള രാജാവിന്റെ മകൻ എന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന മണികണ്ഠനെപ്പറ്റിയാണ്‌. ^[13]
• പന്തളത്തു ജീവിച്ചിരുന്ന പന്തളരാജാവിന്റെ ദാസനായിരുന്ന ഒരു യോദ്ധാവിനേയും അയ്യപ്പനായി ചിത്രീകരിച്ച് കാണിക്കുന്നുണ്ട്. ശബരിമല ക്ഷേത്രം നശിപ്പിച്ച ചില ശക്തികളെ നിഗ്രഹിച്ച് വിഗ്രഹപുനഃപ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയ ഈ യോദ്ധാവ് (അയ്യപ്പൻ എന്ന് പേര്‌) നാട്ടിലേക്കു തിരിച്ചു വന്നില്ല. മരിച്ചു പോകയോ അപ്രത്യക്ഷനാകുകയോ ചെയ്തിരിക്കാം എന്ന് കരുതുന്നു. എന്നാൽ ആളുകൾ അദ്ദേഹം ശാസ്താവിന്റെ അവതാരമായിരുന്നു എന്നു വിശ്വസിക്കാൻ തുടങ്ങി.
• മറ്റൊരു ഐതിഹ്യപ്രകാരം പൊന്നമ്പലമേട്ടിലെ സന്യാസിയുടെ മകനായിരുന്നു അയ്യപ്പനെന്നും ആയോധനകലകളിൽ പരിശീലനം നേടിയശേഷം പന്തളം രാജസൈന്യത്തിലേക്ക് അയക്കപ്പെട്ടുവെന്നും പറയുന്നു.
• മറ്റൊരു ഐതിഹ്യം ചീരപ്പഞ്ചിറ എന്ന ഈഴവകുടുംബവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണ്. ആയോധന കളരിയായിരുന്ന തണ്ണീർമുക്കം ചീരപ്പഞ്ചിറ കുടുംബത്തിലെ കളരിയിൽ പഠനാർത്ഥം അയ്യപ്പൻ ചേരുകയും അവിടെയുള്ള ലീല എന്ന ഈഴവ പെൺകുട്ടിയുമായി പ്രണയത്തിലാകുകയും ചെയ്തു എന്നുമാണ്. ഈ പെൺകുട്ടിയാണ് പിന്നീട് മാളികപ്പുറത്തമ്മയായത് എന്നുമാണ് ഐതിഹ്യം. ഈ കഥ ഏഴീത്തിശേഷം എന്ന കാവ്യങ്ങളിൽ വിവരിക്കുന്നുണ്ട്.

• ഭക്തർക്ക് സുരക്ഷ നൽകുന്നതിൽ ശാസ്താവിനെപ്പോലെ ശക്തനായ മറ്റൊരു ദൈവമില്ല എന്നതാണ് വിശ്വാസം. എല്ലാ രാത്രിയിലും ഗ്രാമത്തിലൂടെ ശാസ്താവ് സവാരി നടത്തുകയും, കാര്യങ്ങൾ ശരിയാണെന്നും തൻറെ പ്രദേശത്ത് പ്രവേശിക്കുന്ന ദുഷ്ടശക്തികളെ ഇല്ലാതാക്കുകയും ചെയ്യുന്നുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. വരാനിരിക്കുന്ന അപകടങ്ങളിൽ നിന്നോ, അപകടത്തിൽ നിന്നോ നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്നു. പക്ഷെ നിങ്ങൾ പാപികളാണെങ്കിലോ, അല്ലെങ്കിൽ അധർമ്മം ചെയ്യുന്നവരാണെങ്കിലോ സംരക്ഷണം ലഭിക്കില്ല. അതാണ് ശാസ്താവും ശനീശ്വരനുമായുള്ള ഉടമ്പടി.

• അയ്യപ്പനും ശനിദോഷ പരിഹാരവും-ശനിയാഴ്ച ദിവസം അയ്യപ്പ (ശാസ്താ) ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ദർശനം നടത്തുന്നത് ശനിദോഷം മൂലമുള്ള ദുരിതങ്ങൾക്ക് പരിഹാരം ആണെന്നാണ് വിശ്വാസം. ശനിദോഷ പരിഹാരമായി ചെയ്യുന്നതാണ് നീരാജനം. നാളികേര മുറിയിൽ എള്ളെണ്ണയൊഴിച്ച് എള്ള് കിഴികെട്ടി തിരികൊളുത്തുന്നതാണ് സമ്പ്രദായം. ശിവപുത്രനായ ശാസ്താവിന് ഭഗവാൻ ശനീശ്വരൻ സംഹാരകത്വം നൽകിയിട്ടുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാണ് ശാസ്താവിന് മുന്നിൽ നീരാഞ്ജനം തെളിക്കുന്നത്. ശബരിമല ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന വഴിപാടുകളിലൊന്നാണിത്. വീടുകളിലും ശാസ്താവിന്റെ ചിത്രം വച്ചു നാളീകേര മുറിയിൽ എള്ള് തിരി കത്തിച്ചു പ്രാർഥിക്കാറുണ്ട്.

ഗ്രന്ഥം

ഹൈന്ദവ വേദങ്ങളിലോ പുരാണങ്ങളിലോ അയ്യപ്പൻ അഥവാ ശാസ്താവിനെപ്പറ്റി പറയുന്നില്ല. ശബരിമല അയ്യപ്പസ്വാമിയെ പറ്റി ആദ്യമായി പ്രസിദ്ധീകൃതമായ ഗ്രന്ഥം കല്ലറക്കൽ കൃഷ്ണൻ കർത്താവ് എഴുതി 1929ൽ അച്ചടിച്ച ശ്രീ ഭൂതനാഥോപാഖ്യാനം ആണ്. 60 വർഷത്തോളം ലഭ്യമല്ലാതിരുന്ന ഈ കിളിപ്പാട്ട് എറണാകുളം പുല്ലേപ്പടി റോഡിലെ ശബരി ശരണാശ്രമം കണ്ടെത്തി 2010ൽ വീണ്ടും പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

പ്രധാന ദിവസങ്ങൾ

പ്രധാന ദിവസം - ശനിയാഴ്ച. ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ദിവസമാണ് ഇത്.

വിശേഷ ദിവസങ്ങൾ - മണ്ഡല, മകരവിളക്ക് ദിവസങ്ങൾ.

പഞ്ച ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങൾ

അയ്യപ്പനെ തന്റെ ജീവിതകാലത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട അഞ്ചു ദശകളിലൂടെയാണ് ആരാധിക്കുന്ന 5 ക്ഷേത്രങ്ങൾ ആണ് പഞ്ച ശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങൾ. പത്തനംതിട്ട, കൊല്ലം ജില്ലയിലാണ് ഇവ. ശബരിമല, അച്ചൻകോവിൽ, ആര്യങ്കാവ്, കുളത്തൂപ്പുഴ, കാന്തമല എന്നിവയാണ് ഈ അഞ്ചു ക്ഷേത്രങ്ങൾ. മറ്റു ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഈ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നില്ല.

കുളത്തൂപ്പുഴയിൽ, കുട്ടിയായിരുന്നപ്പോഴുള്ള അയ്യപ്പനെയാണ് ആരാധിക്കുന്നത്. അച്ചൻകോവിലിൽ ഭാര്യമാരായ പുഷ്കലയുടേയും പൂർണ്ണയുടേയും കൂടെയിരിക്കുന്ന ശാസ്താവ്, ആര്യങ്കാവിൽ കുമാരനായും, ശബരിമലയിൽ ശാസ്താവിൽ ലയിച്ച ഭാവത്തിലും ആരാധിക്കുന്നു. കാന്തമല ശബരിമല ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപമുള്ള വനത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു എന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രം കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ല.

കേരളത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രങ്ങൾ

1. ശബരിമല ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
2. എരുമേലി വലിയമ്പലം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
3. കാരയ്ക്കാട് ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം , പന്തളം, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
4. പന്തളം വലിയ കോയിക്കൽ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പത്തനംതിട്ട ജില്ല (കൊട്ടാരം ക്ഷേത്രം)
5. പെരിനാട് ധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പത്തനംതിട്ട
6. പാലക്കുളങ്ങര ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തളിപ്പറമ്പ്, കണ്ണൂർ ജില്ല
7. അച്ചൻകോവിൽ പൂർണപുഷ്കലാ സമേത ശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
8. കൂളത്തൂപ്പുഴ ശ്രീ ബാലശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
9. ആര്യങ്കാവ് ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
10. ചോറ്റാനിക്കര ശ്രീ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം, എറണാകുളം (പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുള്ള ഉപദേവൻ ശാസ്താവ്)
11. നെട്ടിശ്ശേരി ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ
12. മുളങ്കുന്നത്തുകാവ് ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
13. ചെർപ്പുളശ്ശേരി അയ്യപ്പൻകാവ്, പാലക്കാട് ജില്ല
14. ഒറ്റപ്പാലം അയ്യപ്പൻകാവ്, പാലക്കാട് ജില്ല
15. കരിക്കാട് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
16. ചമ്രവട്ടത്ത് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
17. ശാസ്താംകോട്ട ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
18. കുതിരാന്മല അശ്വാരൂഢ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, വാണിയമ്പാറ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
19. ചടയമംഗലം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല
20. തൈക്കാട് ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തിരുവനന്തപുരം ജില്ല
21. കുറ്റിയാണി ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ (വനശാസ്താ) ക്ഷേത്രം തിരുവനന്തപുരം
22. കാച്ചനപ്പിള്ളി അയ്യപ്പൻ കാവ്, പാട്ടുരായ്ക്കൽ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
23. കണ്ണംകുളങ്ങര അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, കണ്ണംകുളങ്ങര, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
24. അയ്യപ്പൻപാറ മാർത്താണ്ഡപുരം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, അടൂർ, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
25. മീന്തലക്കര ശ്രീ ധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തിരുവല്ല, പത്തനംതിട്ട ജില്ല
26. ചാലപ്പറമ്പ് കാർത്ത്യാകുളങ്ങര ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
27. ഇളങ്ങുളം ശ്രീ ധർമശാസ്‌താ ക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
28. വേരൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, കോട്ടയം ജില്ല
29. വിതുര മക്കി ശ്രീ ധർമശാസ്താ ക്ഷേത്രം, വിതുര, തിരുവനന്തപുരം ജില്ല
30. തൃക്കുന്നപ്പുഴ ശ്രീ ധർമ്മ ശാസ്താക്ഷേത്രം, ഹരിപ്പാട്, ആലപ്പുഴ ജില്ല
31. പിത്തമ്പിൽ ശ്രീ ധർമശാസ്താ ക്ഷേത്രം, ഹരിപ്പാട്
32. തകഴി ശ്രീ ധര്മ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തകഴി, ആലപ്പുഴ ജില്ല
33. കോയ്യോട്ട് പുത്തനമ്പലം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പളളൂർ, മാഹി പുതുച്ചേരി
34. കാട്ടുവള്ളി അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മാവേലിക്കര ആലപ്പുഴ ജില്ല
35. ഇരമല്ലിക്കര അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, ചെങ്ങന്നൂർ, ആലപ്പുഴ ജില്ല
36. ശാസ്താനട അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, ഉമ്പർനാട്, മാവേലിക്കര ആലപ്പുഴ ജില്ല
37. പുല്ലുകുളങ്ങര ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ആലപ്പുഴ ജില്ല
38. കാരക്കാട് ശ്രീധർമശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കാരക്കാട്, ചെങ്ങന്നൂർ, ആലപ്പുഴ ജില്ല
39. വെള്ളിമുറ്റം അയ്യപ്പൻകാവ്, ആലപ്പുഴ ജില്ല
40. കുന്നം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, മാവേലിക്കര, ആലപ്പുഴ ജില്ല
41. പെരുമ്പാവൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, എറണാകുളം ജില്ല
42. കൊമ്പനാട് ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, എറണാകുളം ജില്ല
43. തളിക്കുളം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
44. ചെറമങ്ങാട് അയ്യപ്പൻകാവ്, വെങ്ങിലശ്ശേരി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
45. ആറേശ്വരം ശാസ്താക്ഷേത്രം, മറ്റത്തൂർ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
46. കണിമംഗലം ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കണിമംഗലം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
47. ചിറ്റിച്ചാത്തക്കുടം ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
48. തിരുവുള്ളക്കാവ് ധർമ്മശാസ്ത്രാക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
49. പനമുക്കമ്പിള്ളി ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കിഴക്കുംപാട്ടുകര, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
50. മാട്ടിൽ ശ്രീശാസ്താക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
51. മണലൂർ അയ്യപ്പൻകാവ്ക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
52. എടക്കര ശ്രീധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം പുന്നയൂർക്കുളം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
53. എടത്തിരുത്തി അയ്യപ്പൻകാവ് ക്ഷേത്രം, എടത്തിരുത്തി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
54. പുഴയ്ക്കൽ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, പുഴയ്ക്കൽ, തൃശ്ശൂർ
55. ഉടലക്കാവ് ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, അടാട്ട്, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
56. അകമല ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, വടക്കാഞ്ചേരി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
57. ഇട്ടിയൊട്ട് അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, മലപ്പുറം ജില്ല
58. കുറൂർ അയ്യപ്പൻ കാവ്,തേഞ്ഞിപ്പലം മലപ്പുറം ജില്ല
59. നിറംകൈതക്കോട്ട, ഒലിപ്രം കടവ്, വള്ളികുന്ന്, മലപ്പുറം ജില്ല
60. കുതിരക്കുട അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, കൊയിലാണ്ടി, കോഴിക്കോട് ജില്ല
61. ചെറുപുഴ ശ്രീധർമ്മ ശാസ്താക്ഷേത്രം കണ്ണൂർ ജില്ല, കേരളം
62. ആറാട്ടുപുഴ ശാസ്താക്ഷേത്രം തൃശ്ശൂർ ജില്ല
63. ചാത്തക്കുടം ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം തൃശ്ശൂർ ജില്ല
64. ശാസ്താപുരം ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം വായാട്ടുപറമ്പ കണ്ണൂർ
65. കീഴൂർ ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം (കാസർഗോഡ് ജില്ല)
66. ശ്രീ മേൽകടകംവെളളി അയ്യപ്പക്ഷേത്രം, പാലത്ത്, കോഴിക്കോട്
67. ശാസ്താംകോട്ട ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ശാസ്താംകോട്ട, കൊല്ലം ജില്ല
68. കുന്നുംപുറത്ത് ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പരിപ്പ്, കോട്ടയം ജില്ല
69. ചേനപ്പാടി ശ്രീധർമ്മശാസ്താക്ഷേത്രം, ചേനപ്പാടി, കോട്ടയം ജില്ല
70. നീർവ്വിളാകം ശ്രീധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം,ആറന്മുള,പത്തനംതിട്ട ജില്ല
71. ശ്രീ ഉദയഗിരി ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പൂവാറൻതോട്, കോഴിക്കോട് ജില്ല
72. ശക്തികുളങ്ങര ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കൊല്ലം ജില്ല.
73. കാരാപ്പുള്ളി ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താ നവഗ്രഹ ക്ഷേത്രം, കൈപമംഗലം തൃശ്ശൂർ ജില്ല.
74. പഴയനടക്കാവ് അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, പഴയനടക്കാവ്, തൃശ്ശൂർ ജില്ല 
75. മൊകവൂർ ശ്രീ അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, കോഴിക്കോട് ജില്ല
76. പാങ്ങോട് അശ്വരൂഢ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തിരുവനന്തപുരം
77. കണ്ണമ്മൂല കൊല്ലൂർ ശനീശ്വര ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, തിരുവനന്തപുരം
78. മേക്കതിൽ യോഗീശ്വര ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, ഇടഗ്രാമം, കരമന, തിരുവനന്തപുരം
79. മലമൽക്കാവ് അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം ,പാലക്കാട് ജില്ല
80. പോട്ടൂർക്കാവ് അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം
81. അയിനൂർ ചീനക്കൽ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, അയിനൂർ, കുന്നംകുളം
82. കുളത്താണി അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം
83. പൊന്നാഴിക്കര അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം
84. കയ്പ്പകുളങ്ങര സ്വയംഭൂ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം , മറ്റം - വാക , തൃശ്ശൂർ ജില്ല
85. തായങ്കാവ് ധർമ്മശാസ്താ ക്ഷേത്രം , ചൂണ്ടൽ , തൃശ്ശൂർ ജില്ല
86. അയ്യപ്പൻകാവ് , പഴുന്നാന, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
87. അയ്യപ്പൻകാവ് , കാഞ്ഞിരമുക്ക്, അത്താണി, മലപ്പുറം ജില്ല
88. പട്ടിശ്ശേരി ശാസ്താ കോവിൽ , പാലക്കാട്
89. ഉടലക്കാവ് ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, അടാട്ട് , തൃശ്ശൂർ ജില്ല
90. ശാസ്താംകടവ് ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കോടന്നൂർ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
91. നൂറണി ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പാലക്കാട്
92. കടമ്പനാട് ശ്രീ ഭഗവതി ധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, പത്തനംതിട്ട
93. തിമിരി കൊട്ടുമ്പുറം ശ്രീ ധർമ്മ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, ചെറുവത്തൂർ, കാസർഗോഡ്
94. കോയിക്കൽ ശ്രീകണ്ഠൻ ശാസ്താ ക്ഷേത്രം, കിളികൊല്ലൂർ കൊല്ലം ജില്ല.
95. ശ്രീ ധർമശാസ്താ ക്ഷേത്രം , കടപ്പാക്കട കൊല്ലം ജില്ല
96. ശ്രീ.അയ്യപ്പക്ഷേത്രം ,ആനച്ചാൽ, ഇടുക്കി ജില്ല
97. മണികണ്ഠേശ്വരം ഉമാമഹേശ്വര ക്ഷേത്രം ( ഉപദേവനാണെങ്കിലും പ്രധാന്യമുള്ള അയ്യപ്പൻ ) , വടക്കേക്കാട് , തൃശ്ശൂർ ജില്ല
98. മുടവത്ത് മുല്ലമംഗലം മന വക ( പള്ളിപ്പാട് ) അയ്യപ്പൻ ക്ഷേത്രം , വടക്കേക്കാട്, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
99. പുതുവായ മന അയ്യപ്പൻ കാവ്, വൈലത്തൂർ,വടക്കേക്കാട് , തൃശ്ശൂർ ജില്ല
100. പൊർക്കളേങ്ങാട് അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം,തൃശ്ശൂർ ജില്ല
101. അയ്യപ്പൻ കാവ്, നന്നംമുക്ക്
102. ചാലുകുളങ്ങര അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം,കോടത്തൂർ
103. അയ്യപ്പൻ കാവ് , കോതച്ചിറ, പാലക്കാട് ജില്ല
104. പുളശ്ശേരി അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം,കൊപ്പം,പാലക്കാട് ജില്ല
105. അയ്യപ്പൻകാവ് , ചെറുവത്താനി, കുന്നംകുളം,തൃശ്ശൂർ ജില്ല
106. അയ്യപ്പൻകാവ് , നെന്മിനി , ഗുരുവായൂർ, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
107. അഞ്ഞൂർ അയ്യപ്പൻകാവ് , മുണ്ടൂർ,തൃശ്ശൂർ ജില്ല
108. അയ്യപ്പൻ കാവ് , പഴുന്നാന, കുന്നംകുളം
109. താമരയൂർ അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം , കോട്ടപ്പടി, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
110. മരത്തംകോട് അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം, തൃശ്ശൂർ ജില്ല
111. അയ്യപ്പസ്വാമി ക്ഷേത്രം , തിരൂർ, മലപ്പുറം ജില്ല
112. അയ്യപ്പൻ കാവ് , പൊന്നാനി
113. ചീരപ്പൻ ചിറ തറവാട് , മുഹമ്മ, ചേർത്തല
114. അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം , മുഹമ്മ, ചേർത്തല
115. ശ്രീ കളപ്പുറത്ത് അയ്യപ്പൻ കാവ് ക്ഷേത്രം, പാറപ്പുറം, കടങ്ങോട് , തൃശ്ശൂർ ജില്ല.

ശ്രീ ഭൂതനാഥോപാഖ്യാനം

ശ്രീ ഭൂതനാഥോപാഖ്യാനം 1929-ൽ ആദ്യമായി പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ശബരിമല ധർമ്മശാസ്താവിനെ കുറിച്ച് ആദ്യമായി രചിക്കപ്പെട്ട ഗ്രന്ഥമാണിത്.

അവലംബം

1. രാമൻ‌കുട്ടി, പി.വി (2006) [2006]. ഡോ.സി.എം. നീലകണ്ഠൻ (ed.). കേരളീയ ജീവിതമുദ്രകളിലെ വൈദികപ്രഭാവം - വേദങ്ങളും അന്തർ വൈജ്ഞാനിക പഠനങ്ങളും (ഏഴാം പതിപ്പ് ed.). തൃശൂർ: കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി. ISBN 81-7690-10-8. {{cite book}}: Check |isbn= value: length (help); Cite has empty unknown parameters: |month=, |chapterurl=, |origdate=, and |coauthors= (help); Unknown parameter |origmonth= ignored (help)
2. പി.ഒ., പുരുഷോത്തമൻ (2006). ബുദ്ധന്റെ കാല്പാടുകൾ-പഠനം. കേരളം: പ്രൊഫ. വി. ലൈല. ISBN 81-240-1640-2. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
3. എസ്. എൻ., സദാശിവൻ (Jan 1, 2000). സോഷ്യൽ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് ഇന്ത്യ. APH Publishing,. ISBN 9788176481700.
4. "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2012-04-23. Retrieved 2009-05-05.
5. കൃഷ്ണചൈതന്യ. പി.ജി. പുരുഷോത്തമൻ പിള്ള (ed.). ഇന്ത്യയുടെ ആത്മാവ് (1996 ed.). ന്യൂഡൽഹി: നാഷണൽ ബുക്ക് ട്രസ്റ്റ് ഇന്ത്യ. ISBN 81-237-1849-7. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameters: |origmonth=, |month=, |chapterurl=, |origdate=, and |coauthors= (help)
6. എസ്. എൻ., സദാശിവൻ (Jan 1, 2000). സോഷ്യൽ ഹിസ്റ്ററി ഓഫ് ഇന്ത്യ. APH Publishing,. ISBN 9788176481700.
7. കെ., ശിവശങ്കരൻ നായർ. വേണാടിന്റെ പരിണാമം (2005 ed.). കോട്ടയം: കറന്റ് ബുക്സ്. p. 238. ISBN 81-240-1513-9. എസ്.ഗുപ്തൻ നായർ. ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ അവതാരികയിൽ {{cite book}}: Cite has empty unknown parameters: |origmonth=, |month=, |chapterurl=, |origdate=, and |coauthors= (help)
8. എ., ശ്രീധരമേനോൻ (1997). കേരള ചരിത്രം. ചെന്നൈ: എസ്. വിശ്വനാഥൻ പ്രിൻറേർസ് ആൻഡ് പബ്ലീഷേർസ്. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
9. വാലത്ത്, വി.വി.കെ. (1991). കേരളത്തിലെ സ്ഥലനാമചരിത്രങ്ങൾ എറണാകുളം ജില്ല. തൃശ്ശൂർ: കേരള സാഹിത്യ അക്കാദമി. ISBN 81-7690-105-9. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
10. സെയ്തുമുഹമ്മദ്, പി.എ. (1992). സഞ്ചാരികൾ കണ്ട കേരളം. കോട്ടയം: നാഷണൽ ബുക്ക് സ്റ്റാൾ. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
11. പന്തളത്തു നൈതല്ലൂർ‌ കൊട്ടാരത്തിലെ രോഹിണി നാൾ വലിയ തമ്പുരാൻ എഴുതിയ "ശബരിഗിരി വർണ്ണന" എന്ന കൃതിയിൽ ഇതിനെക്കുറിച്ച് പരാമർശമുണ്ട്
12. "ഇളവർ ശേവം" എന്ന പഴയ പാട്ട് മുരുമള്ളൂരിന്റെ കൃതിയിൽ ഉദ്ധരിച്ചതു കാണുക
13. കൃഷ്ണ ചൈതന്യ - കേരളം

ഇതും കൂടി കാണുക

• ശബരിമല
• മകരജ്യോതി
• ഹരിവരാസനം
• മാളികപ്പുറത്തമ്മ
• അയ്യനാർ
• താഴമൺ മഠം
• കുറ്റിയാണി ശ്രീ വന ശാസ്താവ്

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

• അയ്യപ്പനെക്കുറിച്ചുള്ള Archived 2007-12-29 at the Wayback Machine ഐതിഹ്യം
• അയ്യപ്പചരിത്രം Archived 2008-09-12 at the Wayback Machine.
• അയ്യപ്പ സ്വാമിയുടെ പേരിലുള്ള മലേഷ്യയിലെ ഒരു ചാരിറ്റി സംഘടന
• അയ്യപ്പസ്വാമിയുടെ ചരിത്രം
• അയ്യപ്പ ക്ഷേത്രം , യു.കെ
• അയ്യനാരും അയ്യപ്പനും Archived 2011-12-30 at the Wayback Machine
• https://www.facebook.com/1518139265178408/posts/3189960917996226/?app=fbl

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

• "പേട്ട തുള്ളലും ക്ഷേത്രപുരാവൃത്തങ്ങളും" ആനിക്കാടു ശങ്കരപ്പിള്ള, ഡോ.കാനം ശങ്കരപ്പിള്ള, 1976

ഹിന്ദു ദൈവങ്ങൾ
ഗണപതി | ശിവൻ | ബ്രഹ്മാവ് | മഹാവിഷ്ണു | ദുർഗ്ഗ | ലക്ഷ്മി | സരസ്വതി | ഭദ്രകാളി | രാമൻ | ഹനുമാൻ | ശ്രീകൃഷ്ണൻ | സുബ്രമണ്യൻ‍ | ഇന്ദ്രൻ | ശാസ്താവ്| കാമദേവൻ | യമൻ | കുബേരൻ | സൂര്യദേവൻ | വിശ്വകർമ്മാവ്