Kyūshū Q1W

Kyūshū Q1W

Dane podstawowe
Państwo	Japonia
Producent	Kyūshū Hikōki KK
Typ	samolot ZOP
Konstrukcja	mieszana
Załoga	3 osoby
Historia
Data oblotu	wrzesień 1943
Lata produkcji	1944–1945
Dane techniczne
Napęd	2 x silnik gwiazdowy Hitachi Amakaze-31
Moc	610 KM
Wymiary
Rozpiętość	16 m
Długość	12,09 m
Wysokość	4,12 m
Powierzchnia nośna	38,2 m²
Masa
Własna	3102 kg
Użyteczna	4800 kg
Startowa	5318 kg
Osiągi
Prędkość maks.	322 km/h
Prędkość wznoszenia	229 m/min
Pułap	4490 m
Zasięg	1342 km
Współczynnik obciążenia konstrukcji	126 kg/m²
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x ruchomy km Typ 92 kal. 7,7 mm 1 lub 2 działka Typ 99 kal. 20 mm 2 x 250 kg bomb lub bomb głębinowych
Wyposażenie dodatkowe
Detektor anomalii magnetycznych Typ M1 (KMX), radar Typ Ku-6M, antena ESM
Użytkownicy
Japońska Cesarska Marynarka Wojenna
Multimedia w Wikimedia Commons

Kyūshū Q1W Tokai (東海 Wschodnie Morze) – japoński samolot zwalczania okrętów podwodnych (ZOP) z okresu II wojny światowej zaprojektowany dla Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej. Był to pierwszy samolot japońskiej Marynarki zaprojektowany specjalnie do zadań ZOP. W czasie wojny nosił amerykańską nazwę kodową Lorna.

Tło historyczne

Japonia rozpoczęła wojnę bardzo słabo przygotowana do ochrony własnej żeglugi towarowej przez atakami nieprzyjaciela^[1]. Pomimo że Japonia polegała w znacznej mierze na imporcie wielu produktów strategicznych (szacowano, że w czasie wojny zapotrzebowanie Japonii na importowane dobra i towary będzie wynosiło sześć milionów ton^[2]) to do ochrony statków handlowych przeznaczono zbyt małe siły źle wyposażonych okrętów operujących według źle wyznaczonej doktryny^[1]. Początkowy brak sukcesów amerykańskich okrętów podwodnych (spowodowany złą taktyką i poważnymi wadami torped^[3]) spowodował, że dowództwo Marynarki Japońskiej zbyt długo ignorowało to zagrożenie^[1]. Dopiero poważne straty marynarki handlowe w 1943 (zatopiono statki o łącznym tonażu ponad dwóch milionów ton^[4]) spowodowały, że japońska admiralicja zaczęła prowadzić bardziej stanowcze działania zmierzające ku poprawieniu ochrony własnej marynarki handlowej^[5].

W 1942 admiralicja japońska zwróciła się do Kyūshū Hikōki o zaprojektowanie specjalnego samolotu przeznaczonego do zwalczania okrętów podwodnych^[5]. Według specyfikacji 17-Shi^[6], miał być to trzymiejscowy samolot o dużej długotrwałości lotu i będący w stanie atakować okręty podwodne z lotu nurkowego, dodatkowym wymaganiem admiralicji było aby samolot ten powstał jak najszybciej^[5]. Aby sprostać tym wymaganiom, główny projektant samolotu inżynier Nojiri zdecydował się stworzyć samolot o prostej konstrukcji skrzydeł ze stałą zbieżnością krawędzi natarcia i spływu^[7]. Konfiguracja samolotu przypominała niemieckiego Ju 88 z dużą, przeszkloną kabiną załogi mieszczącą wszystkich członków załogi co ułatwiało ich komunikację i dawało znakomitą widoczność^[7].

Krótkie oznaczenie Marynarki, które otrzymał samolot, Q1W, to kolejno „samolot patrolowy” (Q), pierwszy samolot tego typu (1) oraz producent (W)^[8].

Opis konstrukcji

Kyūshū Q1W Tokai po kapitulacji Japonii w 1945

Kyūshū Q1W1 był dwusilnikowym dolnopłatem o konstrukcji metalowej^[9]. Samolot miał podwozie klasyczne, wciągane z locie z kołem ogonowym^[9]. Napęd stanowiły 9-cylindrowe, chłodzone powietrzem silniki gwiazdowe typu Hitachi GK2C Amakaze 31 o mocy startowej 610 KM i mocy 480 KM na wysokości 1500 metrów z trójpłatowymi śmigłami metalowymi o zmiennym skoku^[9].

Samolot mierzył 12,085 metrów długości i 4,118 metrów wysokości, jego rozpiętość skrzydeł wynosiła 16 metrów, a powierzchnia nośna 28,21 metrów kwadratowych^[9]. Masa własna wynosiła 3102 kilogramów, masa użyteczna 4800 kilogramów, a maksymalna masa startowa do 5318 kilogramów^[9]. Prędkość maksymalna na wysokości 1340 metrów wynosiła 322 km/h, prędkość przelotowa 240 km/h na wysokości 1000 metrów^[9]. Zasięg wynosił do 1342 kilometrów^[9].

Załogę stanowiły trzy osoby, samolot uzbrojony był w pojedynczy, ruchomy karabin maszynowy Typ 92 kalibru 7,7 mm na tylnym, obronnym stanowisku strzeleckim i czasami w jedno lub dwa nieruchome działka Typ 99-2 kalibru 20 mm strzelające do przodu oraz w dwie bomby lub bomby głębinowe o masie 250 kilogramów każda^[9].

Samolot był wyposażony w radar i wykrywacz anomalii magnetycznych^[7].

Historia

Prototyp został ukończony i oblatany we wrześniu 1943, jego właściwości pilotażowe zostały określone bardzo pozytywnie, a osiągi samolotu spełniały wymagania Marynarki^[7]. Samolot wszedł do produkcji na początku 1944^[7]., łącznie do końca wojny zbudowano tylko 153 samoloty tego typu^[9].

Samoloty operowały z baz w Japonii^[7], Tajwanie i w Chinach w osłonie konwojów przewożących do Japonii materiały strategiczne i ropę głównie z Holenderskich Indii Wschodnich^[9]. Q1W nie sprawdziły się w roli samolotów ZOP głównie z powodu przewagi powietrznej sił amerykańskich, powolne i słabo uzbrojone defensywnie samoloty japońskie stanowiły łatwy cel dla amerykańskich myśliwców^[9].

Oprócz modelu podstawowego Q1W1 (Q1W1 Tokai Model 11), samolot budowany był także w wersji Q1W2 (Q1W2 Tokai model 21) z drewnianym ogonem, planowano także produkcję wersji szkoleniowej Q1W2-K Tokain Ren o konstrukcji całkowicie drewnianej ale ukończono tylko prototyp tego samolotu^[9].

W czasie wojny nosił amerykańską nazwę kodową Lorna^[7].

Przypisy

1. Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 63-73.
2. Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 37-38.
3. Clay Blair: Silent Victory. s. 361-551.
4. Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 242.
5. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 332.
6. J. Rickard: Kyushu Q1W Tokai (Eastern Sea) 'Lorna'. historyofwar.org. [dostęp 2013-08-16]. (ang.).
7. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 333.
8. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 52.
9. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 335.

Bibliografia

• Clay Blair: Silent Victory : The U.S. Submarine War Against Japan. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2001. ISBN 978-1-55750-217-9. Brak numerów stron w książce
• René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6. Brak numerów stron w książce
• Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1993. ISBN 978-1-55750-677-1. Brak numerów stron w książce