Đường Lê Lợi, Thành phố Hồ Chí Minh

Thành phố Hồ Chí Minh có 4 con đường cùng mang tên Lê Lợi tại Quận 1, quận Gò Vấp, thành phố Thủ Đức và huyện Hóc Môn. Bài này viết về con đường lớn ở Quận 1, trung tâm thành phố.

Đường Lê Lợi

Đại lộ Lê Lợi
Đường Lê Lợi nhìn về hướng Nhà hát Thành phố vào đầu năm 2023
Tên trước đây	Đại lộ Bonard
Vị trí	Phường Bến Nghé và Bến Thành, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Ga tàu điện ngầm gần nhất	Ga Nhà hát Thành phố
Đầu Đông Bắc	Công trường Lam Sơn
Nút giao chính	Nguyễn Huệ - Lê Lợi tại Bùng binh Cây Liễu Pasteur - Lê Lợi Nam Kỳ Khởi Nghĩa - Lê Lợi
Đầu Tây Nam	Công trường Quách Thị Trang
Xây dựng
Hoàn thiện	1914; 110 năm trước (1914)

Công viên Lam Sơn và Nhà hát Thành phố vào đầu năm 2023

Một lễ hội đường phố được tổ chức ngay trên đường Lê Lợi vào năm 2023.

Đường Lê Lợi hay Đại lộ Lê Lợi là một tuyến đường tại trung tâm Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, nối từ chợ Bến Thành đến Nhà hát thành phố.^[1]

Vị trí

Tuyến đường này bắt đầu từ công trường Quách Thị Trang trước chợ Bến Thành, giao cắt với các tuyến đường Phan Bội Châu, Nguyễn Trung Trực, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Pasteur, Nguyễn Huệ và kết thúc tại đường Đồng Khởi trước Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh.^[1]

Lịch sử

Ban đầu đường này là một con kênh do thực dân Pháp đào sau khi chiếm được Sài Gòn.^[2][3] Kênh dài khoảng 0,8 km, được đào thẳng góc với Kinh Lớn (nay là đường Nguyễn Huệ), một đầu đổ ra sông Sài Gòn chỗ gần doanh trại Hải quân, đầu còn lại nối với kênh Olivier (nay là đường Pasteur) thông ra rạch Bến Nghé để tiêu thoát nước. Hai con đường cặp theo kênh cũng được người Pháp cho làm và đặt thành đường số 13, đến năm 1865 được đặt tên là đường Bonard.^[4][5]

Khoảng những năm 1870, kênh bị lấp hoàn toàn để xây dựng thành đại lộ Bonard. Ban đầu đại lộ Bonard kết thúc tại đường Mac Mahon (nay là đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa), sau khi chợ Bến Thành mới hoàn thành xây dựng vào năm 1914 thì đại lộ mới được nối dài thêm một đoạn đến trước chợ.^[4][5]

Năm 1955, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đổi tên đại lộ Bonard thành đại lộ Lê Lợi, tên gọi này được giữ nguyên đến hiện tại.^[5][6][7]

Tình trạng tuyến đường

Năm 2014, chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh rào một đoạn đường Lê Lợi từ đường Pasteur đến đường Đồng Khởi để thi công ga Nhà hát Thành phố của tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên^[8]. Đến năm 2016, đoạn đường còn lại từ chợ Bến Thành cũng bị rào chắn một nửa để thi công đoạn đi ngầm của tuyến metro này^[9]. Năm 2020, sau khi ga ngầm Nhà hát Thành phố được thi công hoàn tất, đoạn đường Lê Lợi từ đường Đồng Khởi đến đường Nguyễn Huệ đã được trả lại mặt bằng và cùng năm thành phố cũng đã cho khôi phục công viên Lam Sơn tại địa điểm này^[10][11]. Riêng mặt bằng các đoạn còn lại từ đường Nguyễn Huệ đến đường Pasteur và từ đường Pasteur đến chợ Bến Thành đến năm 2022 mới lần lượt được tái lập.^[12]

• 
  Bùng binh và đại lộ Bonard vào thời Pháp thuộc
• 
  Đầu đường Lê Lợi trước chợ Bến Thành năm 2015
• 
  Góc đường Lê Lợi và Nam Kỳ Khởi Nghĩa năm 2014
• 
  Góc đường Lê Lợi và Pasteur năm 2012
• 
  Bùng binh Cây Liễu năm 2011

Chú thích

1. ^ “Bản đồ thành phố”. Cổng thông tin điện tử Thành phố Hồ Chí Minh. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 12 năm 2021. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
2. “Năm đại lộ đầu tiên của Sài Gòn xưa”. Báo điện tử VnExpress. 19 tháng 2 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
3. “Đường nước xưa làm nên 5 đại lộ sang trọng giữa Sài Gòn”. Tuổi Trẻ Online. 20 tháng 10 năm 2016. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
4. ^ Baudrit, André (1943). Guide historique des rues de Saigon. Saigon: S.I.L.I. tr. 116.
5. ^ Trần Hữu Quang (2012). Hạ tầng đô thị Sài Gòn buổi đầu. Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. tr. 39–40. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2022.
6. Sài Gòn xưa & nay. Tạp chí xưa & nay. 2007. tr. 184. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2022.
7. Xavier et Marie-Christine Guillaume (2004). La Terre du Dragon – Tome I. Paris: Publibook. tr. 59. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 3 năm 2023. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2023.
8. “TP HCM xây ga ngầm đầu tiên của tuyến metro số 1”. Báo điện tử VnExpress. 21 tháng 7 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
9. “TP HCM rào đường Lê Lợi xây ga ngầm metro Bến Thành”. Báo điện tử VnExpress. 30 tháng 9 năm 2016. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
10. “Trả lại mặt bằng công viên Lam Sơn trước Nhà hát TP.HCM”. Báo Giao thông. 14 tháng 4 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
11. “Khánh thành công viên trước Nhà hát TP.HCM, khai mạc ảnh mừng Quốc khánh”. Báo Giao thông. 26 tháng 8 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2022.
12. “Gỡ rào hoàn toàn, thông xe đường Lê Lợi đến chợ Bến Thành”. Tuổi Trẻ Online. 31 tháng 8 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 1 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 1 tháng 9 năm 2022.

Xem thêm

• Công trường Lam Sơn
• Đường Nguyễn Huệ, Thành phố Hồ Chí Minh
• Đường Hàm Nghi, Thành phố Hồ Chí Minh
• Đường Lê Duẩn, Thành phố Hồ Chí Minh
• Đường Tôn Đức Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh