Chu Cẩm Phong

Bài này viết về nhà văn tên thật là Trần Tiến. Đối với các định nghĩa khác, xem Trần Tiến (định hướng).

Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Chu Cẩm Phong
Sinh	Trần Tiến (1941-08-12)12 tháng 8, 1941 Hội An, Quảng Nam
Mất	1 tháng 5, 1971(1971-05-01) (29 tuổi) Duy Xuyên, Quảng Nam
Nơi an nghỉ	Nghĩa trang liệt sĩ Hội An
Quốc tịch	Việt Nam
Trường lớp	Đại học Tổng hợp Hà Nội
Đảng phái chính trị	Đảng Cộng sản Việt Nam
Người thân	Trần Mạnh Hùng (em trai)
Giải thưởng	Giải thưởng Nhà nước (2007)
Danh hiệu	Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (2010)

Chu Cẩm Phong (12 tháng 8 năm 1941 – 1 tháng 5 năm 1971) là một nhà văn hiện đại Việt Nam. Tên tuổi của ông được biết đến nhiều qua cuốn nhật ký ghi lại về cuộc đời ông trong thời gian tham gia cuộc Chiến tranh Việt Nam, mà sau này được biết đến với tên gọi Nhật ký chiến tranh.^[1] Ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào năm 2010, trở thành nhà văn đầu tiên trong lịch sử của Hội Nhà văn Việt Nam được phong tặng danh hiệu này.^[2][3]

Cuộc đời

Chu Cẩm Phong, tên thật là Trần Tiến, sinh ngày 12 tháng 8 năm 1941 tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.^[4][5] Năm 1954, ông theo cha tập kết ra Bắc và theo học tại trường học sinh miền Nam, sau đó tốt nghiệp Khoa Ngữ văn của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.^[6] Từng được cử làm ủy viên Ban chấp hành Hội Liên hiệp Thanh niên – Sinh viên Việt Nam và Phó Bí thư của Đoàn trường, ông được kết nạp Đảng Lao động Việt Nam (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) vào năm 1963.^[7] Năm 1964, ông tốt nghiệp Khoa Ngữ văn đại học loại xuất sắc, được nhà trường cử đi học tại nước ngoài nhưng đã xung phong vào miền Nam chiến đấu.^[8] Trong thời gian này, ông công tác tại Ban Tuyên huấn Khu V, làm phóng viên thông tấn rồi chuyển sang làm việc tại Tiểu ban Văn nghệ Khu V do nhà văn Phan Tứ làm trưởng tiểu ban.^[9][10] Một thời gian sau, ông trở thành Đảng ủy viên, Bí thư Đoàn Ban Tuyên huấn khu V.^[11]

Ngày 1 tháng 5 năm 1971, trong một chuyến đi thực tế, Chu Cẩm Phong tử thương trong trận giao chiến diễn ra từ 10 giờ đến 14 giờ giữa 8 cán bộ, chiến sĩ Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam và du kích xã Xuyên Phú với hơn một tiểu đoàn của liên quân Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa.^[8][12] Hiện nay, ông được chôn cất ở Nghĩa trang liệt sĩ Hội An.^[13] Toàn bộ nhật ký của ông đã được một sĩ quan quân đội Sài Gòn cất giữ và tặng lại cho một sĩ quan tâm lý chiến. Sau ngày Việt Nam tái thống nhất, viên sĩ quan này đã trao lại cuốn nhật ký cho Hội Văn nghệ giải phóng miền Trung – Trung Bộ.^[14]

Năm 2007, Chu Cẩm Phong được Nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật trong đợt trao tặng lần thứ 2 cho các tác phẩm Mặt Biển – Mặt trận (1968), Rét tháng Giêng (1975) và Nhật ký Chu Cẩm Phong (1994).^[15] Ba năm sau, vào tháng 3 năm 2010, ông tiếp tục được Nhà nước Việt Nam truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.^[14]

Tác phẩm

Sự nghiệp văn học trong hơn 3 năm của Chu Cẩm Phong để lại nhiều tác phẩm như:^[16]

• Vườn cây ăn quả nhà mẹ Thám^[17]
• Gió lộng từ Cửa Đại^[18]
• Mặt Biển – Mặt trận
• Rét tháng Giêng^[19]
• Mẹ con chị Hiền
• Nhật ký Chu Cẩm Phong

Những tác phẩm này là sự đúc kết những trải nghiệm, hiện thực sống động và khắc nghiệt của chiến trường. Đặc biệt, sau gần 30 năm kể từ ngày ông hy sinh, tập sách Nhật ký chiến tranh (viết từ ngày 11 tháng 7 năm 1967 đến 27 tháng 4 năm 1971) dày hơn 900 trang, được Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 2000.^[10][20]

Giải thưởng và danh hiệu

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (2007).^[21]
• Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (2010).^[22][23]

Đánh giá

• Nhà giáo Nguyễn Sĩ Tuyển, người thầy của Chu Cẩm Phong tại lớp 7B, Trường phổ thông số 24, Hải Phòng:^[24]

“

Đấy là cậu học trò dáng mảnh khảnh, cao ráo, da sáng, khuôn mặt sáng với mái tóc xõa trước trán. Là lớp trưởng, cậu thường xuyên khởi xướng các buổi trình diễn văn nghệ, hát bài chòi khu 5, làm báo tường... để bạn bè trong lớp nguôi vợi đi nỗi nhớ nhà, nhớ ba má.

”

• Giáo sư Hà Minh Đức, từng dạy Chu Cẩm Phong tại Đại học Tổng hợp:^[24]

“

Thời gian không lặng lẽ trôi mà khắc ghi những tấm gương anh hùng, và Chu Cẩm Phong là một trong những cá nhân anh hùng ấy, một niềm tự hào của Đại học Tổng hợp Hà Nội.

”

• Nhà thơ Thanh Quế, người từng công tác với Chu Cẩm Phong tại Khu V:^[24]

“

Chu Cẩm Phong được phong tặng Anh hùng, không chỉ vì đã dũng cảm chiến đấu vào giây phút cuối cùng khi địch khui hầm gọi hàng, không chỉ ở việc gương mẫu, đi đầu trong công tác, chiến đấu suốt những năm 1964–1971 ở chiến trường miền Nam mà còn ở thành tích sáng tác của anh - với tư cách một nhà văn. Anh đã dũng cảm, chịu đựng gian khổ, hy sinh, để len lỏi vào những vùng sâu, căn cứ địch, sống với du kích, cán bộ cơ sở để vừa công tác, vừa lấy tài liệu sáng tác.

”

Xem thêm

• Hoàng Việt
• Nguyễn Thi
• Nguyễn Văn Thạc
• Dương Thị Xuân Quý
• Đặng Thùy Trâm

Chú thích

Tham khảo

1. Ban biên tập Báo Nhân dân (21 tháng 9 năm 2005). “Đi tìm người cất giữ Nhật ký chiến tranh của Chu Cẩm Phong”. Báo điện tử Nhân Dân. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
2. Thanh Quế (6 tháng 10 năm 2014). “"Nhật ký chiến tranh" của Chu Cẩm Phong”. Báo Đà Nẵng. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2015.
3. Lê Anh Dũng (20 tháng 12 năm 2010). “Tọa đàm về nhà văn Chu Cẩm Phong”. Báo Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
4. Văn Sự - Phi Thành (30 tháng 4 năm 2021). “Tưởng niệm 50 năm nhà báo, nhà văn Chu Cẩm Phong và đồng đội hy sinh”. Báo Quảng Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
5. “Chu Cẩm Phong: Cuộc đời phong sương, nhà văn anh hùng”. Báo Hải Dương. 12 tháng 8 năm 2021. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
6. Phan Chí Anh (20 tháng 6 năm 2020). “Chu Cẩm Phong, cầm bút với tư thế xung phong”. Báo Quảng Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
7. Trần Trung Sáng (6 tháng 10 năm 2018). “Chu Cẩm Phong - nhà văn anh hùng”. Báo Công an Thành phố Đà Nẵng. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 11 năm 2020. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
8. ^ Khiếu Thị Hoài (30 tháng 4 năm 2011). “Nhân chứng phút lâm chung của nhà văn Chu Cẩm Phong”. Báo Thể thao & Văn hóa – Thông tấn xã Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
9. Nhiều tác giả (2017), tr. 46.
10. ^ “Tọa đàm về Nhà văn, Anh hùng lực lượng vũ trang: Chu Cẩm Phong – cuộc đời và tác phẩm”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 4 năm 2013. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2021.
11. Nhiều tác giả (2017), tr. 51.
12. Hoàng Minh Nhân (21 tháng 10 năm 2005). “Chu Cẩm Phong xứng đáng là một anh hùng!”. Báo Thanh Niên. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
13. Khiếu Thị Hoài (1 tháng 5 năm 2011). “Những dòng thư tình trong chiến tranh của Chu Cẩm Phong”. Báo Thể thao & Văn hóa – Thông tấn xã Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
14. ^ Thu Hà (17 tháng 3 năm 2010). “Truy tặng danh hiệu anh hùng cho liệt sĩ Chu Cẩm Phong”. Báo Tuổi Trẻ. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
15. “Danh sách các tác giả được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước” (Thông cáo báo chí). Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
16. Thái Bá Lợi (14 tháng 11 năm 2017). “Điều tôi biết về Chu Cẩm Phong”. Báo Tổ quốc. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
17. Chu Cẩm Phong, Bùi Minh Quốc (2005), tr. 89.
18. Chu Cẩm Phong, Bùi Minh Quốc (2005), tr. 119.
19. Chu Cẩm Phong, Bùi Minh Quốc (2005), tr. 14.
20. Trần Ấm (4 tháng 8 năm 2006). “Hành trình cuốn nhật ký của Nhà báo - Liệt sỹ Chu Cẩm Phong”. Nội san Thông tấn, số 7-2006. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 8 năm 2017. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021 – qua Điều hành tác nghiệp - Thông tấn xã Việt Nam.
21. Thanh Thảo (18 tháng 5 năm 2011). “Nhật ký chiến tranh, một tác phẩm văn học kỳ lạ”. Báo điện tử Nhân Dân. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 2 năm 2021. Truy cập 15 tháng 2 năm 2021.
22. Hiền Nguyễn (12 tháng 5 năm 2011). “Sao chỉ có một Nhà văn Anh hùng Chu Cẩm Phong?”. Báo Tổ quốc. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
23. Anh Thế (15 tháng 5 năm 2011). “Tưởng nhớ nhà văn Việt Nam duy nhất được phong anh hùng”. Báo Dân Trí. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2024.
24. ^ Khánh Bằng (14 tháng 5 năm 2011). “Nhà văn, liệt sỹ, AHLLVTND Chu Cẩm Phong: Một cuộc đời đẹp”. Báo Công an nhân dân. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2021.

Nguồn

• Chu Cẩm Phong, Bùi Minh Quốc (2005). Chu Cẩm Phong tuyển tập. Đà Nẵng: Nhà xuất bản Đà Nẵng. OCLC 62084771.
• Nhiều tác giả (2017). Âm vang đại ngàn. Quảng Nam: Hội Văn học – Nghệ thuật tỉnh Quảng Nam. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 12 năm 2024.