Danh sách thằn lằn cá

Dưới đây là danh sách toàn bộ các chi thằn lằn cá thuộc họ Ichthyosauria hoặc liên họ Ichthyopterygia. Danh sách này bao gồm cả những chi mà bây giờ không được xem là thương long, hoặc đang trong vòng nghi ngờ (nomen dubium), hoặc chưa được công bố chính thức (nomen nudum), cũng như những tên gọi khác của chúng. Danh sách này hiện có 120 chi.

Phạm vi và thuật ngữ

Hiện không có danh sách chính thức nào về các chi thằn lằn cá. Danh sách đầy đủ nhất hiện nay là phần "Ichthyosauromorpha" của Mikko Haaramo's Phylogeny Archive.^[1]

Các thuật ngữ kỹ thuật được sử dụng tại đây gồm:

• Đồng nghĩa thứ: là một tên mô tả một đơn vị phân loại giống như một tên đã được công bố trước đó. Nếu hai hay nhiều chi đã được phân loại chính thức và được đặt tên nhưng sau này lại gộp thành một chi, thì tên đầu tiên được công bố là đồng nghĩa sơ, tất cả các trường hợp khác là đồng nghĩa thứ. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt (xem Tyrannosaurus), đồng nghĩa thứ mới được sử dụng, tất cả các trường hợp khác, đồng nghĩa sơ chiếm vị trí ưu tiên, kể cả khi bị phản đối. Thường thì đồng nghĩa thứ mang tính cách cá nhân, trừ trường hợp 2 đồng nghĩa thứ cùng mô tả một chi.
• Nomen nudum (tiếng Latinh có nghĩa "tên chưa có căn cứ"): là một tên đã xuất hiện trong in ấn nhưng vẫn chưa được công bố chính thức bởi các tiêu chuẩn của ICZN. Nomina nuda (số nhiều của nomen nudum) chưa được xem là hợp lệ, và do đó không được in nghiêng trong danh sách này như những tên chính thức. Nếu sau đó nó được công bố hợp lệ, không còn là nomen nudum, thì nó sẽ được in nghiêng. Thường thì tên chính thức sẽ không giống với bất kì nomina nuda nào.
• Tên tiền hữu: là một tên được chính thức công bố, nhưng sau đó phát hiện ra (hoặc lầm rằng đã phát hiện ra) nó đã được sử dụng cho một đơn vị phân loại khác. Lần sử dụng thứ hai này là không hợp lệ (cũng như tất cả các lần tiếp theo) và tên của nó phải được thay thế bằng một tên khác (tên thay thế). Nếu như lầm, tên thay thế này thành tên thay thế không cần thiết, và tên tiền hữu được sử dụng. Còn nếu không thì tên thay thế được sử dụng.
• Nomen dubium (tiếng Latinh có nghĩa "tên đáng nghi"): là một tên mô tả một đơn vị phân loại từ một hóa thạch không có đặc điểm nào nổi trội cả. Những tên này thường mang tính chủ quan của người đặt và bị tranh cãi rất nhiều.

Danh sách

Chi Người đặt tên Năm Tình trạng Kỉ Vị trí Acamptonectes[2] Fischer và cộng sự. 2012 hợp lệ Creta sớm[2] tới Creta muộn[2] Châu Âu[2] Actiosaurus Sauvage 1883 đang tranh cãi Châu Âu Aegirosaurus[3] Bardet Fernández 2000 hợp lệ Jura muộn[3] Châu Âu[3] Anhuisaurus[1] Chen 1985 đồng nghĩa thứ N/A N/A Arthropterygius Maxwell 2010 hợp lệ Jura muộn Bắc Mĩ Athabascasaurus Druckenmiller Maxwell 2010 hợp lệ Creta sớm Bắc Mĩ Barracudasauroides Maisch 2010 hợp lệ Trias giữa Châu Á Besanosaurus[4] Dal Sasso Pinna 1996 hợp lệ Trias giữa[4] Châu Âu[4] Brachypterygius[5][6] von Huene 1922 hợp lệ Jura muộn[5] Châu Âu[7][8] Californosaurus[5][9] Kuhn 1934 hợp lệ Trias muộn[5] Bắc Mĩ Callawayia[10] Maische Matzke 2000 hợp lệ Caypullisaurus[5][6] Fernández 1997 hợp lệ Jura muộn[5] tới Creta sớm^[cần dẫn nguồn] Nam Mĩ Chacaicosaurus[9] Fernández 1994 hợp lệ Nam Mĩ[8] Chaohusaurus[1][5] Young Dong 1972 hợp lệ Trias sớm[5] Châu Á Chensaurus[1][5] Mazin Suteethorn Buffetaut Jaeger Helmcke-Ingavat 1991 đồng nghĩa thứ N/A N/A Chonespondylus[5] Leidy 1868 hợp lệ Trias giữa[5] Contectopalatus[11] Maische Matzke 1998 đang tranh cãi Trias giữa[11] Châu Âu[11] Cryopterygius[12] Druckenmiller và cộng sự. 2012[12] hợp lệ Jura muộn[12] Châu Âu[12] Cymbospondylus[5][10] Leidy 1868 hợp lệ Trias sớm[5] tới Trias giữa[5] Delphinosaurus[5] Merriam 1905 đồng nghĩa thứ N/A N/A Eurhinosaurus[5][9] Abel 1909 hợp lệ Jura sớm[5] Châu Âu Eurypterygius Jaekel 1904 đồng nghĩa thứ N/A N/A Excalibosaurus McGowan 1986 hợp lệ Jura sớm[5] Grendelius[5] McGowan 1976 đồng nghĩa thứ N/A N/A Grippia[1][5] Wiman 1930 hợp lệ Trias sớm[5] Châu Á Greenland Nhật Bản Bắc Mĩ Gulosaurus[13] Cuthbertson và cộng sự. 2013 hợp lệ Trias sớm[13] Bắc Mĩ[13] Guizhouichthyosaurus Cao Luo 2000 hợp lệ Trias muộn Châu Á Himalayasaurus Young Dong 1972 hợp lệ Trias muộn Châu Á Hudsonelpidia McGowan 1995 hợp lệ Trias muộn[5] Hupehsuchus[1] Carroll Dong 1991 hợp lệ Trias giữa Châu Á Ichthyosaurus[5][9] De la Beche Conybeare 1821 hợp lệ Jura sớm[5] Isfjordosaurus Motani 1999 hợp lệ Janusaurus[14] Roberts và cộng sự. 2014 hợp lệ Jura muộn[14] Châu Âu[14] Leninia[15] Fischer và cộng sự. 2014 hợp lệ Creta sớm[15] Châu Âu[15] Leptocheirus Merriam 1903 hợp lệ ^[Còn mơ hồ ] Leptonectes McGowan 1996 hợp lệ Châu Âu[8] Leptopterygius Huene 1922 hợp lệ Trias muộn[5] tới Jura sớm[5] Macgowania Motani 1999 hợp lệ Macropterygius Huene 1923 đồng nghĩa thứ N/A N/A Maiaspondylus[6] Maxwell Caldwell 2006 hợp lệ Creta muộn[6] Bắc Mĩ[6] Malawania[16] Fischer và cộng sự. 2013 hợp lệ Creta sớm[16] Châu Á[16] Merriamia[5] Boulenger 1904 đồng nghĩa thứ N/A N/A Metashastasaurus Nicholls Manabe 2001 đồng nghĩa thứ N/A N/A Mikadocephalus[10][17] Maisch Matzke 1998 hợp lệ Châu Âu[17] Mixosaurus[5][10] Baur 1887 hợp lệ Trias giữa[5] Mollesaurus Fernandez 1999 hợp lệ Jura giữa Nam Mĩ Myopterygius von Huene 1922 đồng nghĩa Nanchangosaurus Wang 1959 hợp lệ Trias giữa[5] Nannopterygius Huene 1922 hợp lệ Jura muộn[5] Châu Âu Omphalosaurus Merriam 1906 hợp lệ Trias sớm Châu Âu Ophthalmosaurus[6] Seeley 1874 hợp lệ Jura giữa[5] tới Jura muộn[5] Châu Âu^[cần dẫn nguồn] Bắc Mĩ^[cần dẫn nguồn] Nam Mĩ[6] Otschevia Efimov 1997 đồng nghĩa thứ N/A N/A Palvennia [12] Druckenmiller và cộng sự. 2012 hợp lệ Jura muộn[12] Châu Âu[12] Panjiangsaurus Chen Chang 2003 đồng nghĩa thứ N/A N/A Paraophthalmosaurus Arkhangelsky 1997 đồng nghĩa thứ N/A N/A Parvinatator Nicholls Brinkman 1995 hợp lệ Pessopteryx Wiman 1910 hợp lệ Pessosaurus Wiman 1910 hợp lệ Trias giữa[5] Phalarodon Merriam 1910 hợp lệ Trias giữa[5] Châu Á[18] Phantomosaurus[5] Maisch Matzke 2000 hợp lệ Platypterygius Kuhn 1946 hợp lệ Creta muộn[5] Plutonisaurus Efimov 1997 đồng nghĩa thứ N/A N/A Proteosaurus Home 1819 đồng nghĩa thứ N/A N/A Protoichthyosaurus Appleby 1979 đồng nghĩa thứ N/A N/A Qianichthyosaurus Li 1999 hợp lệ Sangiorgiosaurus Brinkmann 1998 hợp lệ Shastasaurus Merriam 1895 hợp lệ Trias giữa[19] tới Trias muộn[5] Châu Á Châu Âu Bắc Mĩ Shonisaurus Camp 1976 hợp lệ Trias muộn[5] ?Châu Á Bắc Mĩ Simbirskia Otschev Efimov 1985 hợp lệ Simbirskiasaurus Otschev Efimov 1985 hợp lệ Creta sớm[5] Sisteronia[20] Fischer và cộng sự. 2014 hợp lệ Creta sớm [20] Châu Âu [20] Stenopterygius Jaekel 1904 hợp lệ Jura sớm[5] Châu Âu Suevoleviathan Maisch 1998 hợp lệ Svalbardosaurus Mazin 1981 Nomen dubium[1] Trias sớm[5] Sveltonectes Fischer Masure Arkhangelsky Godefroit 2011 hợp lệ Creta sớm Châu Âu Temnodontosaurus Lydekker 1889 hợp lệ Jura sớm[5] Châu Âu Thaisaurus Mazin Sutetthorn Buffetaut Jaeger Helmcke-Ignavat 1991 hợp lệ Thalattoarchon[21] Fröbisch và cộng sự. 2013 hợp lệ Trias giữa[21] Bắc Mĩ[21] Toretocnemus Merriam 1902 hợp lệ Trias muộn[5] Undorosaurus Efimov 1997 hợp lệ Jura muộn Nga Utatsusaurus[1][5] Shikoma 1978 hợp lệ Trias sớm[5] Wimanius Maisch Matzke 1988 hợp lệ		Besanosaurus Californosaurus. Caypullisaurus. Chaohusaurus. Cymbospondylus. Eurhinosaurus. Excalibosaurus. Grippia. Tập tin:HupehsuchusNanchangensis-PaleozoologicalMuseumOfTrung Quốc-May23-08.jpg Hupehsuchus. Ichthyosaurus. Leptonectes. Mixosaurus. Ophthalmosaurus. Platypterigius. Shastasaurus. Shonisaurus. Stenopterygius. Temnodontosaurus. Utatsusaurus.

Xem thêm

• Ichthyosaur
• Ichthyopterygia
• Danh sách khủng long
• Danh sách thương long
• Danh sách thằn lằn đầu rắn
• Danh sách dực long

Chú thích

1. ^ Haaramo, Mikko (ngày 14 tháng 7 năm 2004). “Ichthyosauromorpha”. Mikko's Phylogeny Archive. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2008.
2. ^ Fischer,V.; Maisch, M.W.; Naish, D.; Kosma, R.; Liston, J.; Joger, U.; Krüger, F.J.; Pérez,J.P.; Tainsh, J.; Appleby, R.M. (2012). “New Ophthalmosaurid Ichthyosaurs from the châu Âuan Lower Cretaceous Demonstrate Extensive Ichthyosaur Survival across the Jurassic–Cretaceous Boundary”. PLoS ONE. 7 (1): e29234. doi:10.1371/journal.pone.0029234. PMC 3250416. PMID 22235274.
3. ^ Bardet N, Fernández M. 2000. A new ichthyosaur from the Upper Jurassic lithographic limestones of Bavaria. Journal of Paleontology 74 (3): 503-511.
4. ^ Dal Sasso, Cristiano and Giovanni Pinna, 1996. Besanosaurus leptorhynchus n. gen. n. sp., a new shastasaurid ichthyosaur from the Middle Triassic of Besano (Lombardy, N. Italy). Paleontologia Lombarda, Nuova seire Volume IV: 1-23.
5. ^ Sepkoski, Jack (2002). “A compendium of fossil marine animal genera (entry on Reptilia)”. Bulletins of American Paleontology. 364: 560. Truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2008.
6. ^ Haaramo, Mikko (ngày 11 tháng 3 năm 2008). “Ophthalmosauria”. Mikko's Phylogeny Archive. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2008.
7. Efimov, VM. (1998). “An Ichthyosaur, Otschevia pseudoscythica gen. et sp. nov from the Upper Jurassic Strata of the Ulyanovsk Region (Volga Region)”. Paleontologicheskii Zhurnal. 32 (2): 187–191.
8. ^ Maisch, MW; Matzke, AT. (2000). “The Ichthyosauria”. Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde Serie B (Geologie und Paläontologie). 298: 1–159.
9. ^ Haaramo, Mikko (ngày 11 tháng 3 năm 2004). “Euichthyosauria”. Mikko's Phylogeny Archive. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2008.
10. ^ Haaramo, Mikko (ngày 11 tháng 3 năm 2008). “Ichthyosauria”. Mikko's Phylogeny Archive. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2008.
11. ^ Maisch & Matzke, A. T. 2000. The mixosaurid ichthyosaur Contectopalatus from the Middle Triassic of the German Basin. Lethaia 33: 71-74.
12. ^ Patrick S. Druckenmiller, Jørn H. Hurum, Espen M. Knutsen and Hans Arne Nakrem (2012). “Two new ophthalmosaurids (Reptilia: Ichthyosauria) from the Agardhfjellet Formation (Upper Jurassic: Volgian/Tithonian), Svalbard, Norway” (PDF). Norwegian Journal of Geology. 92 (2–3): 311–339.^{[liên kết hỏng]}
13. ^ Robin S. Cuthbertson, Anthony P. Russell and Jason S. Anderson (2013). “Cranial morphology and relationships of a new grippidian (Ichthyopterygia) from the Vega-Phroso Siltstone Member (Lower Triassic) of British Columbia, Canada”. Journal of Vertebrate Paleontology. 33 (4): 831–847. doi:10.1080/02724634.2013.755989.
14. ^ Aubrey Jane Roberts, Patrick Scott Druckenmiller, Glenn-Peter Sætre and Jørn Harald Hurum (2014). “A New Upper Jurassic Ophthalmosaurid Ichthyosaur from the Slottsmøya Member, Agardhfjellet Formation of Central Spitsbergen”. PLoS ONE. 9 (8): e103152. doi:10.1371/journal.pone.0103152.
15. ^ Valentin Fischer, Maxim S. Arkhangelsky, Gleb N. Uspensky, Ilya M. Stenshin and Pascal Godefroit (2014). “A new Lower Cretaceous ichthyosaur from Russia reveals skull shape conservatism within Ophthalmosaurinae”. Geological Magazine. 151 (1): 60–70. doi:10.1017/S0016756812000994.
16. ^ Valentin Fischer, Robert M. Appleby, Darren Naish, Jeff Liston, James B. Riding, Stephen Brindley and Pascal Godefroit (2013). “A basal thunnosaurian from Iraq reveals disparate phylogenetic origins for Cretaceous ichthyosaurs”. Biology Letters. 9 (4): 20130021. doi:10.1098/rsbl.2013.0021.
17. ^ Maisch, M. W,. and Matzke A. T., 1998, Mikadocephalus gracilirostris n. gen., n. sp., a new ichthyosaur from the Grenzbitumenzone (Anisian-Ladinian) of Mont San Giorgio (Switzerland): Palaontologische Zeitschrift, v. 71, n. ¾, p. 267-289.
18. Jiang, D.-Y.; Schmitz, L.; Motani, R.; Hao, W.-C.; Sun, Y.-L. (2007). “The mixosaurid ichthyosaur Phalarodon cf. P. fraasi from the Middle Triassic of Guizhou Province, Trung Quốc”. Journal of Paleontology. 81 (3): 602–605. doi:10.1666/05092.1.
19. Shang Qing-Hua, Li Chun (2009). “On the occurrence of the ichthyosaur Shastasaurus in the Guanling Biota (Late Triassic), Guizhou, Trung Quốc” (PDF). Vertebrata PalChâu Ática. 47 (3): 178–193.
20. ^ Valentin Fischer, Nathalie Bardet, Myette Guiomar and Pascal Godefroit (2014). “High Diversity in Cretaceous Ichthyosaurs from châu Âu Prior to Their Extinction”. PLoS ONE. 9 (1): e84709. doi:10.1371/journal.pone.0084709.
21. ^ Nadia B. Fröbisch, Jörg Fröbisch, P. Martin Sander, Lars Schmitz and Olivier Rieppel (2013). “Macropredatory ichthyosaur from the Middle Triassic and the origin of modern trophic networks”. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. in press. doi:10.1073/pnas.1216750110.

Liên kết ngoài

• USMP Berkeley's ichthyosaur introduction
• Ryosuke Motani's detailed Ichthyosaur homepage, with vivid graphics
• Eureptilia: Ichthyosauria - Palaeos Lưu trữ 2005-04-09 tại Wayback Machine
• Ichthyosauria - cladogram Lưu trữ 2005-11-28 tại Wayback Machine (Mikko's Phylogeny Archive)
• Hauff Museum, Germany - exhibiting the finds of Holzmaden Lưu trữ 2006-05-12 tại Wayback Machine
• [1]