Hoàng hậu La Mã Thần thánh

Hậu miện của Constance xứ Aragon.

Hoàng hậu của La Mã thần thánh (tiếng Latinh: Romanorum Imperatrix; tiếng Đức: Römisch-deutscher Kaiserin hoặc Kaiserin des Heiligen Römischen Reiches; tiếng Anh: Holy Roman Empress) là danh hiệu dành cho phối ngẫu của Hoàng đế La Mã Thần thánh.

Cuộc tuyển cử bầu chọn của các Tuyển hầu tước chỉ dùng để bầu chọn Hoàng đế, còn vị hôn phối của Hoàng đế sau đó sẽ được sắc phong theo chồng mình chứ không qua bất kì cuộc tuyển bầu nào cả. Và vì ngôi vị Hoàng đế La Mã Thần thánh chỉ dành cho nam giới, nên trong lịch sử chưa bao giờ có một Nữ hoàng của Thánh chế La Mã, trừ những người giữ vai trò nhiếp chính như Theophanu và Maria Theresia của Áo, những người đã dùng quyền lực của mình để cai trị như một quân chủ.

Trước năm 924, tước vị Hoàng đế La Mã thần thánh thường không gắn kết với Vương hiệu của Vương quốc Đức, trong một thời kì có thể vừa có Hoàng đế La Mã và vừa có Quốc vương Đức với thế lực hoàn toàn khác nhau. Kể từ năm 962, với sự chuyên chế của Otto II trong việc sử dụng Hoàng vị, tước hiệu Hoàng đế La Mã Thần thánh luôn đi kèm với tước vị Quốc vương nước Đức (King of Germany). Từ đó, Hoàng hậu của Thánh chế La Mã cũng được nhận thêm danh hiệu Vương hậu nước Đức (Queen of Germany).

Nhà Caroling

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Ermengarde xứ Hesbaye (Vương hậu của người Frank, Hoàng hậu)	Ingerman, Bá tước xứ Hesbaye (Nhà Robert)	k. 778/780	k. 794	Vương hậu xứ Aquitaine 794/795 Vương hậu của người Frank 28 tháng 1 năm 884	813 (Chồng cai trị với tư cách đống Hoàng đế) 28 tháng 1 năm 814 (Chồng cai trị với tư cách Hoàng đế đơn nhất)	3 tháng 10 năm 818		Ludwig I
	Judith xứ Bayern (Vương hậu của người Frank, Hoàng hậu)	Welf, Bá tước xứ Altdorf (Nhà Tiền Welfs)	k. 795/797/807	Tháng 2/ Tháng 12 năm 819			20 tháng 1 năm 840 Chồng băng hà	19 tháng 4 năm 843
	Ermengarde xứ Tours (Vương hậu của Ý và Trung Francia, Hoàng hậu)	Hugues, Bá tước xứ Tours (Nhà Tiền Welfs)	? (k.804/805)	15 tháng 10 năm 821	Vương hậu của Ý 15 tháng 10 năm 821 Vương hậu Trung Francia 843	15 tháng 10 năm 821 (?) (Chồng cai trị với tư cách đống Hoàng đế) 20 tháng 6 năm 841 (Chồng cai trị với tư cách Hoàng đế đơn nhất)	20 tháng 3 năm 851		Lothar I
	Engelberga xứ Parma (Vương hậu của Ý, Hoàng hậu)	Adelchi I, Bá tước xứ Spoleto (Nhà Suppone)	?	5 tháng 10 năm 851	Vương hậu của Ý 5 tháng 10 năm 851	5 tháng 10 năm 851 (?) (Chồng cai trị với tư cách đống Hoàng đế) 6 tháng 4 năm 850 (Chồng cai trị với tư cách Hoàng đế đơn nhất)	12 tháng 8 năm 875 Chồng băng hà	Khoảng giữa 896 và 901	Ludwig II
	Richilde xứ Provence (Vương hậu của Tây Francia, Hoàng hậu)	Bivin, Bá tước xứ Ardennes (Nhà Boso)	k. 845	22 tháng 1 năm 870	Vương hậu Tây Francia 22 tháng 1 năm 870	25 tháng 12 năm 875	6 tháng 10 năm 877 Chồng băng hà	2 tháng 6 năm 910	Karl Hói
	Richardis (Vương hậu của người Frank, Hoàng hậu)	Erchanger, Bá tước xứ Nordgau (Nhà Alaholf)	k. 840	862	Tại nhiều thời điểm khác nhau	12 tháng 2 năm 881	Nữ hoàng: 11 tháng 11 năm 887 Chồng thoái vị để trở thành vua Hoàng hậu: 6 tháng 4 năm 850 Chồng băng hà	18 tháng 9 năm 904 –906	Karl Mập
	Ageltrude (Vương hậu của Ý, Hoàng hậu)	Adelchi, Công tước xứ Benevento	?	Đầu những năm 880	Vương hậu của Ý 16 tháng 2 năm 851	21 tháng 2 năm 981	12 tháng 12 năm 891 Chồng băng hà	27 tháng 8 năm 923	Guido III xứ Spoleto
	Ota	Berengar I xứ Neustria (Nhà Konrad)	k. 874	k. 888		22 tháng 2 năm 896	8 tháng 12 năm 899 Chồng băng hà	Sau 30 tháng 11 năm 903	Arnolf xứ Kärnten
	Anna của Constantinople (?) (Vương hậu của Ý và xứ Provence, Hoàng hậu)	Leo VI (Nhà Makedonia)	k. 888	900	Vương hậu xứ Provence 900 Vương hậu Ý 5 tháng 10 năm 900	15/22 tháng 10 năm 901	Tại Ý: 21 tháng 7 năm 905 Thua trận trước Berengario xứ Friuli và bị buộc phải nhường lại ngôi vị cho ông này Xứ Provence: 912	k. 912	Ludovico của Ý
	Bertila xứ Spoleto (Vương hậu của Ý, Hoàng hậu)	Suppo II, Bá tước xứ Parma (Nhà Suppo)	k. 860	870s	Vương hậu Ý 6 tháng 1 năm 888 (Lần 1) 15 tháng 10 năm 899 (Lần 2) Mùa hè năm 899 (Lần 3)	3 tháng 12 năm 915	Tháng 12 năm 915		Berengario I của Ý
	Ana xứ Provence (Vương hậu của Ý, Hoàng hậu)	Louis Mù, Hoàng đế, Vua của Ý và Provence (Nhà Boso)	?	Tháng 12 năm 915			7 tháng 4 năm 924 Chồng băng hà	Sau tháng 5 năm 930
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Otto ^[1]

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Adelaide của Ý	Rodolphe II xứ Bourgogne (Nhà Tiền Welfs)	k. 931	23 tháng 9 năm 951		2 tháng 12 năm 962 (Ngày trao vương miện) Nhiếp chính cho cháu là Otto III cho đến khi trưởng thành	7 tháng 5 năm 973 Chồng băng hà	16 tháng 12 năm 999	Otto I
	Theophano của Đông La Mã	Konstantinos Skleros	k. 955/960	14 tháng 4 năm 972		14 tháng 4 năm 972 (Chồng cai trị với tư cách là đồng hoàng đế) 7 tháng 5 năm 973 (Chồng cai trị với tư cách hoàng đế đơn nhất) Trao vương miện 14 tháng 4 năm 972	7 tháng 12 năm 983 Chồng băng hà	15 tháng 6 năm 991	Otto II
	Kunigunde xứ Luxembourg	Siegfried xứ Luxembourg (Nhà Tiền Welfs)	k. 975/980	Sau năm 995 hoặc năm 999	17 tháng 6 năm 1002 *Trao vương miện: 10 tháng 8 năm 1002)	14 tháng 2 năm 1014	13 tháng 7 năm 1024 Chồng băng hà	3 tháng 10 năm 1033	Heinrich II
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Salian

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Gisela xứ Schwaben	Hermann II, Công tước xứ Schwaben (Nhà Konrad)	11 tháng 11 năm 898/13 tháng 11 năm 990/11 tháng 11 năm 999	Trước tháng 1 năm 1017	21 tháng 9 năm 1024	26 tháng 3 năm 1027	4 tháng 6 năm 1039 Chồng băng hà	15 tháng 2 năm 1043	Konrad II
	Agnès xứ Poitiers	Guillaume V, Công tước xứ Aquitaine (Nhà Poitiers)	Những năm 1200	15 tháng 2 năm 1043		25 tháng 12 năm 1046	5 tháng 10 năm 1056 Chồng băng hà	14 thán 12 năm 1077	Heinrich III
	Berta xứ Savoia	Oddone xứ Savoia (Nhà Savoia)	21 tháng 9 năm 1051	13 tháng 7 năm 1066		31 tháng 3 năm 1084	27 tháng 12 năm 1087		Heinrich IV
	Eupraxia của Kiev	Vsevolod I, Đại vương công xứ Kiev (Nhà Rurik)	k. 1067	14 tháng 8 năm 1089			31 tháng 12 năm 1105	10 tháng 7 năm 1109
	Matilda của Anh	Henry I của Anh (Vương tộc Normandy)	k. 7 tháng 2 năm 1102	7 tháng 1 năm 1114			23 tháng 5 năm 1125 Chồng băng hà	10 tháng 9 năm 1167	Heinrich V
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Supplinburg

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Richenza xứ Northeim	Heinrich, Phiên hầu tước xứ Frisia (Nhà Nordheim)	k. 1087/1089	1100	30 tháng 8 năm 1125	4 tháng 6 năm 1133	4 tháng 12 năm 1137 Chồng băng hà	10 tháng 6 năm 1041	Lothar III

Nhà Staufer

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Beatrice I, Nữ Bá tước xứ Bourgogne	Renaud III, Bá tước xứ Bourgogne (Nhà Ivrea)	k. 1143	17 tháng 6 năm 1156	9 tháng 10 năm 1156	1 tháng 8 năm 1167	15 tháng 11 năm 1184		Friedrich I
	Costanza, Nữ vương của Sicilia	Ruggeru II, Vua của Sicilia (Nhà Hauteville)	2 tháng 11 năm 1154	21/27 tháng 1 năm 1186		14 tháng 4 năm 1191	27 tháng 11 năm 1198		Heinrich VI

Nhà Welf

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Beatrix xứ Schwaben	Philipp xứ Schwaben (Nhà Staufer)	Tháng 4/6 năm 1198	22 tháng 7 năm 1212			11 tháng 8 năm 1212		Otto IV
	Maria xứ Brabant	Hendrik I, Công tước xứ Brabant (Nhà Reinier)	k. 1190	19 tháng 5 năm 1214			25 tháng 7 năm 1215 Chồng bị phế truất	Giữa 9 tháng 3 và 14 tháng 6 năm 1260

Nhà Staufer

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Constança của Aragón	Alifonso II, Vua của Aragón (Nhà Barcelona)	Giữa ngày 1 và 25 tháng 3 năm 1157	15 tháng 8 năm 1209	9 tháng 12 năm 1212 (Chồng là vua đối lập) 5 tháng 7 năm 1215 (Chồng là vua chính thức)	22 tháng 10 năm 1210	23 tháng 4 năm 1220 Thoái vị Vương hậu Đức: Con trai được chọn làm vua	23 tháng 5 năm 1222 Tước hiệu Hoàng hậu kết thúc khi bà qua đời.	Friedrich II
	Isabelle II của Jerusalem	Jean xứ Brienne, Vua của Jerusalem (Nhà Brienne)	1212	9 tháng 11 năm 1225			4 tháng 5 năm 1228
	Isabella của Anh	John, Vua của Anh (Nhà Plantagenet)	1214	15 tháng 7 năm 1225[2]			1 tháng 12 năm 1241
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Wittelsbach

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Margaretha II, Nữ Bá tước xứ Hainaut	Willem I, Bá tước xứ Hainaut (Nhà Avesnes)	24 tháng 6 năm 1310	26 tháng 2 năm 1324			11 tháng 10 năm 1347	23 tháng 6 năm 1356	Ludwig IV

Nhà Luxemburg

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Anna xứ Świdnicka	Henryk II xứ Świdnica (Nhà Piastów)	1339	27 tháng 5 năm 1353	9 tháng 2 năm 1354	5 tháng 4 năm 1355	11 tháng 7 năm 1362		Karl IV
	Elisabeth xứ Pommerania	Bogislaw V, Công tước xứ Pommern (Nhà Greifen)	k. 1345/1346/1347	21 tháng 5 năm 1363		1 tháng 11 năm 1368	29 tháng 11 năm 1378 Chồng băng hà	14 tháng 2/15 tháng 2/15 tháng 4 năm 1393
	Barbara xứ Cilli	Hermann II, Bá tước xứ Cilli (Nhà Cilli)	k. 1390/1392	6 tháng 12 năm 1405	8 tháng 11 năm 1401 Chồng được chộn	31 tháng 5 năm 1433	9 tháng 12 năm 1437 Chồng băng hà		Sigismund
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Habsburg

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Leonor của Bồ Đào Nha	Duarte của Bồ Đào Nha (Nhà Aviz)	18 tháng 9, 1434	16 tháng 3, 1452		19 tháng 3, 1452	3 tháng 9, 1467		Friedrich III
	Bianca Maria của Milan	Galeazzo Maria, Công tước xứ Milan (Nhà Sforza)	5 tháng 4, 1472	16 tháng 3, 1494		4 tháng 2, 1508	31 tháng 12, 1510		Maximilian I
	Isabella của Bồ Đào Nha	Manuel I của Bồ Đào Nha (Nhà Aviz)	23 tháng 10, 1503	10 tháng 3, 1526		24 tháng 2, 1530	1 tháng 5, 1539		Karl V
	María của Tây Ban Nha	Hoàng đế Karl V (Nhà Habsburg)	21 tháng 6, 1528	13 tháng 9, 1548	tháng 11, 1562 thời gian tuyển cử	25 tháng 7, 1564 lễ đăng quang của chồng	12 tháng 10, 1576 chồng băng hà	26 tháng 2 năm 1603	Maximilian II
	Anna xứ Tirol	Ferdinand II, Đại vương công Áo (Nhà Habsburg)	4 tháng 10, 1585	4 tháng 12 năm 1611	13 tháng 6 năm 1612 thời gian tuyển cử		14 tháng 12 năm 1618		Matthias
	Eleonora xứ Mantua	Vincenzo I, Công tước xứ Mantua (Nhà Gonzaga)	23 tháng 9, 1598	4 tháng 2 năm 1622			15 tháng 2 năm 1637 chồng băng hà	27 tháng 6 năm 1655	Ferdinand II
	María Ana của Tây Ban Nha	Felipe III của Tây Ban Nha (Nhà Habsburg)	18 tháng 8 năm 1606	20 tháng 2 năm 1631	22 tháng 12 năm 1636 thời gian tuyển cử	15 tháng 2 năm 1637 lễ đăng quang của chồng	13 tháng 5 năm 1646		Ferdinand III
	Maria Leopoldina của Áo-Tirol	Leopold V, Đại vương công Áo (Nhà Habsburg)	6 tháng 4 năm 1632	2 tháng 7 năm 1648			7 tháng 8 năm 1649
	Eleonora xứ Mantua	Carlo II, Công tước xứ Nevers (Nhà Gonzaga)	18 tháng 11 năm 1630	30 tháng 4 năm 1651			ngày 2 tháng 4 năm 1657 chồng băng hà	6 tháng 12 năm 1686
	Margarita Teresa của Tây Ban Nha	Felipe IV của Tây Ban Nha (Nhà Habsburg)	12 tháng 7 năm 1651	12 tháng 12 năm 1666			12 tháng 3 năm 1673		Leopold I
	Claudia Felizitas của Áo	Ferdinand Karl của Ngoại Áo (Nhà Habsburg)	30 tháng 5 năm 1653	15 tháng 10 năm 1673			8 tháng 4 năm 1676
	Eleonore Magdalene xứ Neuburg	Philipp Wilhelm, Tuyển hầu xứ Pfalz (Nhà Wittelsbach)	6 tháng 1 năm 1655	14 tháng 12 năm 1676			5 tháng 5 năm 1705 chồng băng hà	19 tháng 1 năm 1720
	Wilhelmine Amalie xứ Braunschweig	Johann Friedrich, Công tước xứ Braunschweig-Lüneburg (Nhà Welf)	21 tháng 4 năm 1673	24 tháng 2 năm 1699		5 tháng 5 năm 1705 chồng đăng quang	17 tháng 4 năm 1711 chồng băng hà	10 tháng 4 năm 1742	Joseph I
	Elisabeth Christine xứ Braunschweig-Wolfenbüttel	Ludwig Rudolf, Công tước xứ Braunschweig-Lüneburg (Nhà Welf)	28 tháng 8 năm 1691	1 tháng 8 năm 1708	tháng 12 năm 1711 thời gian tuyển cử		20 tháng 10 năm 1740 chồng băng hà	21 tháng 12 năm 1750	Karl VI
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Nhà Wittelsbach

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Maria Amalia của Áo	Hoàng đế Joseph I (Nhà Habsburg)	22 tháng 10 năm 1701	5 tháng 10 năm 1722	24 tháng 1 năm 1742 thời gian tuyển cử		20 tháng 1 năm 1745 chồng băng hà	11 tháng 12 năm 1756	Karl VII

Nhà Habsburg-Lothringen

Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối
	Maria Theresia của Áo	Hoàng đế Karl VI (Vương tộc Habsburg)	13 tháng 5 năm 1717	12 tháng 2 năm 1736	13 tháng 9 năm 1745 thời gian tuyển cử		18 tháng 8 năm 1765 chồng băng hà	29 tháng 11 năm 1780	Franz I
	Maria Josepha xứ Bayern	Karl VII của Thánh chế La Mã (Nhà Wittelsbach)	30 tháng 3 năm 1739	23 tháng 1 năm 1765		18 tháng 8 năm 1765 lễ đăng quang của chồng	28 tháng 5 năm 1767		Joseph II
	María Luisa của Tây Ban Nha	Carlos III của Tây Ban Nha (Vương tộc Borbón)	24 tháng 11 năm 1745	5 tháng 8 năm 1765	30 tháng 9 năm 1790 thời gian tuyển cử		1 tháng 3 năm 1792 chồng băng hà	15 tháng 5 năm 1792	Leopold II
	Maria Teresa của Napoli và Sicilia	Ferdinando I của Hai Sicilie (Vương tộc Borbone-Hai Siciilie)	6 tháng 6 năm 1772	15 tháng 8 năm 1790	5 tháng 7 năm 1792 thời gian tuyển cử		6 tháng 8 năm 1806 chồng thoái vị	13 tháng 4 năm 1807	Franz II
Chân dung	Tên	Phụ thân	Ngày sinh	Ngày kết hôn	Trở thành Vương hậu	Trở thành Hoàng hậu	Kết thúc Hậu/Vương vị	Ngày mất	Hôn phối

Xem thêm

• Hoàng đế La Mã Thần thánh
• Đế quốc La Mã Thần thánh
• Danh sách Hoàng hậu Áo (1804–1918)
• Danh sách Hoàng hậu La Mã và Đông-Tây La Mã (24 TCN–1453).

Tham khảo

1. Từ thời kỳ của nhà Otto trở đi, Hoàng hậu La Mã Thần Thánh đồng thời cũng sẽ được coi như là Vương hậu Đức.
2. Theo hai nhà sử học người Anh là Mary Anne Everett Green (1850) và Alison Weir (2011) thì ngày cưới của Isabella là ngày 20 tháng 5. Ngày kết hôn này được ghi theo mục chủ đề Isabella của Anh trong cuốn Dictionary of National Biography của tác giả Kate Norgate vào năm 1892.