Kherson (tỉnh)

Bài này viết về tỉnh của Ukraine. Đối với chủ thể liên bang của Nga, xem Kherson (tỉnh của Nga).

Tỉnh Kherson Херсонська область
—  Tỉnh của Ukraina  —
Khersonska oblast[1]
Tòa nhà chính quyền tỉnh Kherson
Hiệu kỳ Huy hiệu
Tên hiệu: Херсонщина (Khersonshchyna)
Tỉnh Kherson
Quốc gia	Ukraine
Thủ phủ	Kherson (pháp lý)
Chính quyền
• Hội đồng tỉnh	64 ghế
Diện tích
• Tổng cộng	28.461 km^2 (10,989 mi^2)
Dân số (2021)[2]
• Tổng cộng	1,016,707
• Thứ hạng	Hạng 22
• Mật độ	36/km^2 (93/mi^2)
Múi giờ	UTC+3(MSK)
Mã ISO 3166	UA-65
Biển số xe	ВT
Số huyện	5
Số thành phố (tổng)	9
• Thành phô quan trọng khu vực	3
Khu định cư kiểu đô thị	30
Làng	658
FIPS 10-4	UP08
Trang web	khoda.gov.ua

Tỉnh Kherson (tiếng Ukraina: Херсо́нська о́бласть, chuyển tự Khersónsʹka óblastʹ, IPA: [xerˈsɔnʲsʲkɐ ˈɔbɫɐsʲtʲ]), là một tỉnh (oblast) tại miền nam của Ukraina. Trung tâm hành chính là thành phố Kherson, nằm trên bờ tây của sông Dnepr (Dnipro). Diện tích của tỉnh là 28.461 km² (4,71% lãnh thổ Ukraina) và dân số là 1.016.707 (ước tính 2021)^[2] Tỉnh được mệnh danh là 'vựa trái cây' của đất nước do nông sản của tỉnh được bán đi khắp nơi.

Tỉnh Kherson nằm trong Vùng đất thấp biển Đen. Về phía nam, tỉnh Kherson giáp với bán đảo Krym, biển Đen và biển Azov. Tỉnh có cảng hàng không, cảng sông và cảng biển. Khoảng cách từ Kherson đến Kyiv là 605 km theo đường bộ.

Sau khi Nga tấn công Ukraina năm 2022, đến cuối tháng 2 phần lớn tỉnh Kherson bị quân Nga chiếm đóng. Đến tháng 9 cùng năm, Nga tổ chức trưng cầu dân ý và sáp nhập tỉnh Kherson.

Lịch sử

Trong thiên niên kỷ III-II TCN, hầu hết vùng thảo nguyên trong khu vực do các bộ lạc du mục chiếm giữ. Vào thế kỷ IX-I khu vực này bắt đầu có dân cư đông đúc hơn rất nhiều. Vào thế kỷ VI-III TCN, người Cimmeria bị đánh đuổi và một phần bị khuất phục trước bộ lạc du mục mới là người Scythia, nhóm này thành lập nhà nước của riêng họ.

Sau đó, vào thế kỷ thứ 9, với sự xuất hiện của nhà nước Kievan Rus', sông Dnepr trở thành một phần của tuyến mậu dịch giữa người Varangia và người Hy Lạp. Tuyến đường biển Đen được khai thông. Với nền tảng của chính thể Sich Zaporozhia, vùng hạ du sông Dnepr bắt đầu có người Cossack sinh sống, họ bảo vệ khu vực trước người Thổ-Tatar.

Ngày 13 tháng 3 năm 1944, Hồng quân Liên Xô giải phóng thành phố Kherson khỏi Đức Quốc Xã trong chiến dịch tấn công Bereznegovatoye–Snigirevka. Ngày 30 tháng 3 năm 1944, theo Nghị định của Đoàn Chủ tịch Xô Viết Tối cao Liên Xô tỉnh Kherson đã được thành lập. Tỉnh này bao gồm thành phố Kherson và một số huyện tách ra từ tỉnh Mykolaiv, cũng như một số huyện tách ra từ tỉnh Zaporizhzhia của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina.

Trong trưng cầu dân ý độc lập Ukraina năm 1991, 90,13% số phiếu tại tỉnh Kherson ủng hộ Tuyên ngôn độc lập Ukraina.^[3] Một khảo sát của Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv vào tháng 12 năm 2014 cho biết 90,9% cư dân trong tỉnh phản đối tỉnh của họ gia nhập Nga.^[3]

Sau khi Nga bắt đầu xâm chiếm vào ngày 24 tháng 2, thành phố Kherson và hầu hết địa bản tỉnh bị quân Nga chiếm đóng, người Nga cho thành lập chính quyền quân sự-dân sự tỉnh Kherson.^[4]

Ngày 23-27 tháng 9 năm 2022, Nga tổ chức trưng cầu dân ý tại các lãnh thổ mà họ chiếm đóng tại Ukraina, bao gồm tỉnh Kherson, về "độc lập và sau đó tham gia Liên bang Nga". Đến ngày 29, Nga công nhận tỉnh Kherson là một nhà nước độc lập.^[5] Đến ngày 30, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sáp nhập tỉnh Kherson và ba tỉnh khác của Ukraina, nhưng bị quốc tế đánh giá rộng rãi là bất hợp pháp.^[6]

Địa lý

Tỉnh Kherson giáp tỉnh Dnipropetrovsk về phía bắc, biển Đen và bán đảo Krym về phía nam, tỉnh Mykolayiv về phía tây và biển Azov và tỉnh Zaporizhia về phía đông. Tỉnh Kherson cách bán đảo Krym qua eo đất Perekop và đầm phá Sivash. Sông Dnepr chảy qua tỉnh và bao gồm hồ chứa nước Kakhovka, sông đổ ra biển tại vùng cửa sông Dnepr-Bug.

Khu vực này nằm trong vùng thảo nguyên của đồng bằng Đông Âu ở vùng hạ lưu của sông Dnepr. Từ tây sang đông, lãnh thổ của tỉnh trải dài 258 km, từ nam lên bắc là gần 180 km. 19 sông chảy trên địa bàn của tỉnh, trong đó lớn nhất là: Dnepr-dài 178 km trong tỉnh, Inhulets-dài 180 km trong tỉnh. Điểm có độ cao lớn nhất trên mực nước biển là 101 m, gần làng Ushkalka, điểm thấp nhất là -0,4 m, trên bờ đầm phá Sivash. Bãi cát Oleshky rộng khoảng 1.600 km²tại tỉnh Kherson là sa mạc lớn nhất ở châu Âu. Phần phía bắc của mũi đất Arabat thuộc tỉnh Kherson, nhưng về mặt địa lý là một phần của bán đảo Krym.

Đất ở phía bắc của tỉnh Kherson chủ yếu là đất chernozem (đất đen) phương nam với lớp đất hoàng thổ bên dưới, chiếm 45% diện tích đất của tỉnh. Ở phía nam, chúng chuyển sang đất màu hạt dẻ và màu hạt dẻ sẫm, đôi khi xen kẽ với đầm lầy mặn. Các bờ biển của biển Đen và biển Azov có điểm đặc trưng là các đầm lầy và đất nhiễm mặn.^[7].

Trong số các loại khoáng sản tự nhiên trên địa bàn, có nguyên liệu xi măng, đất sét, đá vôi bùn, đá vôi, muối, than bùn, khí đốt.

Tỉnh Kherson có khí hậu ôn hòa lục địa khô. Nhiệt độ trung bình hàng năm: mùa hè 22,4 °C, mùa đông −2,1 °C. Nhiệt độ tối đa vào mùa hè là +40 °C, nhiệt độ tối thiểu vào mùa đông là −31,5 °C. Thời gian không có sương giá trung bình là 179 ngày mỗi năm. Lượng mưa trung bình hàng năm là từ 300 đến 420 mm. Tỉnh có gió mạnh, đôi khi xảy ra bão bụi ngay cả trong mùa đông .^[8]

Hành chính

Chính quyền địa phương tự quản trong tỉnh là hội đồng tỉnh Kherson, quyền hành pháp thuộc về cơ quan hành chính nhà nước tỉnh. Người đứng đầu khu vực là chủ tịch cơ quan hành chính nhà nước tỉnh, do Tổng thống Ukraine bổ nhiệm.

Sau cải cách hành chính năm 2020, tỉnh Kherson có 49 hromada (9 đô thị, 17 khu định cư và 23 làng) và nhóm thành 5 huyện (Beryslav với diện tích 4.764 km² và dân số 99,1 nghìn người; Henichesk với diện tích 6.521,7 km² và dân số 122,4 nghìn người; Kakhovka với diện tích 6.289,7 km² và dân số 224,7 nghìn người; Skadovsk với diện tích 5.248,5 km² và dân số 127 nghìn người; Kherson với diện tích 3.649,9 km² và dân số của 464,4 nghìn người).

Trước cải cách hành chính năm 2020, tỉnh Kherson được chia thành 18 huyện và 3 thành phố trực thuộc là Kherson (thủ phủ), Nova Kakhovka và Kakhovka. Thành phố Kherson được chia thành 3 huyện đô thị. Thông tin trong bảng theo hiện trạng năm 2015.^[9]

Tên gọi	Tên tiếng Ukraina	Diện tích (km^2)	Dân số 2015	Trung tâm hành chính	Dân số đô thị
Kherson	Херсон (місто)	423	333.737	Kherson	322.260
Hola Prystan	Гола Пристань (місто)	9	14.883	Hola Prystan	14.568
Nova Kakhovka	Нова Каховкa (місто)	223	68.205	Nova Kakhovka	62.128
Kakhovka	Каховкa (місто)	16	36.958	Kakhovka	36.958
Beryslav	Бериславський (район)	1.721	48.025	Beryslav	16.682
Bilozerka	Білозерський (район)	1.534	66.564	Bilozerka	9.739
Chaplynka	Чаплинський (район)	1.722	35.219	Chaplynka	12.638
Henichesk	Генічеський (район)	3.008	59.991	Henichesk	33.748
Hola Prystan	Голопристанський (район)	3.411	45.827	Hola Prystan	14.666
Hornostaivka	Горностаївський (район)	1.018	19.788	Hornostaivka	6.681
Ivanivka	Іванівський (район)	1.120	13.995	Ivanivka	4.560
Kalanchak	Каланчацький (район)	916	21.568	Kalanchak	11.169
Kakhovka	Каховський (район)	1.450	35.968	Kakhovka
Novotroitske	Новотроїцький (район)	2.298	35.921	Novotroitske	14.979
Novovorontsovka	Нововоронцовський (район)	1.005	21.442	Novovorontsovka	6.379
Nyzhni Sirohozy	Нижньосірогозький (район)	1.209	15.985	Nyzhni Sirohozy	4.891
Oleshky	Олешківський (район)	1.759	71.888	Oleshky	36.317
Skadovsk	Скадовський (район)	1.456	47.930	Skadovsk	21.830
Velyka Lepetykha	Великолепетиський (район)	1.000	16.827	Velyka Lepetykha	8.326
Velyka Oleksandrivka	Великоолександрівський (район)	1.540	25.948	Velyka Oleksandrivka	9.747
Verkhniy Rohachyk	Верхньорогачицький (район)	915	12.003	Verkhniy Rohachyk	5.698
Vysokopillia	Високопільський (район)	701	15.121	Vysokopillia	6.148

Nhân khẩu

Dân số của tỉnh Kherson tính đến ngày 01 tháng 01 năm 2020 là 1.027.913 người, bao gồm dân số thành thị là 631.317 người, chiếm 61,4%, dân số nông thôn là 396.596 người, chiếm 38,6%.^[10]

Tỉnh Kherson là một trong những tỉnh ít dân cư nhất của Ukraina. Mật độ dân số của vùng năm 2013 là 37,9 người/km², bằng một nửa so với mức trung bình của Ukraina.

Dân số thường trú tỉnh Kherson[11]
		1926	1939	1941	1944	1959	1970	1979	1989
		736.000	743.000	780.800	502.800	824.167	1.029.988	1.163.435	1.236.970
1990	1991	1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999
1.244.316	1.252.444	1.262.103	1.271.641	1.270.956	1.262.119	1.250.649	1.238.034	1.227.678	1.215.806
2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009
1.202.837	1.187.119	1.172.689	1.159.940	1.148.379	1.136.751	1.125.026	1.115.639	1.106.070	1.097.768
2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
1.091.999	1.086.805	1.081.935	1.076.800	1.071.135	1.066.444	1.060.924	1.054.217	1.045.549	1.036.208
2020	2021	2022
1.026.481	1.015.275	1.000.500

Tỷ suất sinh, tử và gia tăng tự nhiên giai đoạn 1950–2020.

Tỷ suất (trên 1000 người)	1950[12]	1960[12]	1970[13]	1990[14]	2000 [14]	2010 [14]	2020 [14]
Sinh	20,8	21,4	16,6	14,3	8,5	11,4	7,5
Tử	6,7	7,0	8,5	11,6	15,5	15,1	16,7
Tăng tự nhiên	14,1	14,4	8,1	2,7	-7,0	-3,7	-9,2

Gia tăng dân số tự nhiên tỉnh Kherson năm 1950-2020 [15]
Sinh;      Tử

Các đô thị trên 6.500 người (2020) theo Ủy ban Thống kê Nhà nước [16][17] (nghìn người)

Kherson 287,0 Tavriisk 10,4 Nova Kakhovka 45,4 Novooleksiivka 10,1 Kakhovka 35,8 Chaplynka 9,6 Oleshky 24,5 Bilozerka 9,5 Henichesk 19,4 Kalanchak 9,2 Skadovsk 17,6 Velyka Lepetykha 8,0 Hola Prystan 14,0 Komyshany 6,8 Antonivka 12,8 Nova Maiachka 6,7 Beryslav 12,3 Velyka Oleksandrivka 6,5 Novotroitske 10,6 Hornostaivka 6,5

Theo điều tra nhân khẩu năm 2001, 87,2% cư dân tỉnh Kherson sinh ra trên lãnh thổ của Ukraina (bao gồm CHXHCNXV Ukraina), 12,7% cư dân sinh ra trên lãnh thổ của các quốc gia khác (trong đó 8,4% sinh ra trên lãnh thổ của Nga), 0,1% dân số không cho biết nơi sinh. 66,9% cư dân sinh ra ở tỉnh Kherson, 20,3% sinh ra ở các tỉnh khác của Ukraina.^[18]

Số lượng cụ thể của cư dân tỉnh Kherson sinh ra ở các tỉnh khác nhau của Ukraina trong theo điều tra nhân khẩu năm 2001:

Nơi sinh (tỉnh)	Số lượng	Tỷ lệ
Kherson	785033	66,9
Mykolaiv	23685	2,0
Vinnytsia	17453	1,5
Khmelnytskyi	17372	1,5
Krym	15763	1,3
Donetsk	12417	1,1
Dnipropetrovsk	12371	1,1
Lviv	12233	1,0
Zaporizhzhia	11190	1,0
Zhytomyr	11180	1,0
Odesa	11092	0,9
Rivne	9875	0,8
Kirovohrad	8816	0,8
Ternopil	7731	0,7
Chernihiv	7444	0,6
Volyn	7398	0,6
Sumy	6923	0,6
Poltava	6619	0,6
Cherkasy	6270	0,5
Ivano-Frankivsk	5870	0,5
Tỉnh Kyiv	5793	0,5
Luhansk	5656	0,5
Kharkiv	4466	0,4
Chernivtsi	3386	0,3
Zakarpattia	3248	0,3
Tp. Kyiv	1687	0,1
Sevastopol	1171	0,1

Dân tộc

Bảng thành phần dân tộc lịch sử của khu vực theo số liệu điều tra nhân khẩu, %^[19][20][21]

	1959	1970	1989	2001
Ukraina	81,1	78,3	75,7	82,0
Nga	15,6	18,1	20,2	14,1
Belarus	0,8	1,0	1,0	0,7
Do Thái	1,3	1,0	0,6	0,1
Khác	1,2	1,6	2,5	3,1

Thành phần dân tộc tỉnh Kherson năm 2001^[21]

Số	Dân tộc	Số lượng	Tỷ lệ
1	Ukraina	961.584	82,00 %
2	Nga	165.211	14,09 %
3	Belarus	8.186	0,70 %
4	Tatar	5.353	0,46 %
5	Armenia	4.548	0,39 %
6	Moldova	4.179	0,36 %
7	Thổ Nhĩ Kỳ	3.736	0,32 %
8	Tatar Krym	2.072	0,18 %
9	Digan	1.752	0,15 %
10	Do Thái	1.732	0,15 %
11	Khác	14.336	1,22 %
	Tổng	1.172.689	100 %

Ngôn ngữ

Ngôn ngữ mẹ đẻ của cư dân tỉnh Kherson theo kết quả điều tra nhân khẩu, %^{[19][20][22][23]}

	1959	1970	1989	2001
Ukraina	75,7	72,5	67,7	73,2
Nga	22,8	26,3	30,4	24,9
Khác	1,5	1,2	1,9	1,8

Ngôn ngữ mẹ đẻ của cư dân các huyện trong tỉnh Kherson theo điều tra nhân khẩu năm 2001, %^[23]

	Ukraina	Nga	Armenia	Tatar Krym	Moldova	Di-gan
Toàn tỉnh	73,2	24,9	0,3	0,1	0,2	0,1
Kherson	56,2	42,5	0,2	0,0	0,1	0,1
Kakhovka	73,9	25,3	0,1	-	0,1	0,2
Nova Kakhovka	58,8	40,3	0,2	-	0,1	0,0
Bilozerka	87,8	10,6	0,3	-	0,3	0,1
Beryslav	89,9	9,0	0,3	-	0,2	0,0
Velyka Oleksandrivka	94,5	4,3	0,2	-	0,5	0,0
Velyka Lepetykha	90,7	8,5	0,2	-	0,1	0,2
Verkhniy Rohachyk	93,4	5,7	0,6	-	0,1	-
Vysokopillia	94,3	4,9	0,1	-	0,4	0,0
Henichesk	46,0	45,0	0,4	1,1‒7,0%[24]	0,1	0,1
Hola Prystan	86,6	11,9	0,6	-	0,2	0,1
Hornostaivka	94,0	4,7	0,1	-	0,2	0,0
Ivanivka	90,2	7,1	0,6	0,0	0,4	0,1
Kalanchak	88,8	9,6	0,2	-	0,1	0,0
Kakhovka	88,1	11,0	0,1	-	0,2	0,3
Nyzhni Sirohozy	80,3	17,5	0,0	-	0,4	0,0
Novovorontsovka	95,6	3,8	0,1	-	0,2	0,0
Novotroitske	87,2	10,7	0,3	0,0	0,2	0,3
Skadovsk	80,6	17,7	0,6	0,0	0,3	0,0
Tsiurupynsk РАЙОН	82,1	16,7	0,4	-	0,1	0,1
Chaplynka [25]	83,8	8,9	0,3	0,0	0,4	0,1

Theo điều tra nhân khẩu toàn quốc Ukraina năm 2001, 93,44% cư dân tỉnh Kherson cho biết thông thạo tiếng Ukraina, và 73,26% cho biết thông thạo tiếng Nga. 96,73% cư dân tỉnh Kherson cho biết họ thông thạo ngôn ngữ của dân tộc mình.

Mức độ thông thạo ngôn ngữ của các dân tộc trong tỉnh Kherson theo điều tra nhân khẩu năm 2001.^[26][27]

Dân tộc	Tiếng dân tộc mình	Tiếng Ukraina	Tiếng Nga
Người Ukraina	98,19%		68,74%
Người Nga	98,04%	72,05%
Người Belarus	35,90%	75,45%	83,14%
Người Tatar	78,68%	51,34%	87,91%
Người Armenia	76,54%	58,22%	80,21%
Người Moldova	59,13%	80,38%	69,32%
Người Thổ Nhĩ Kỳ	97,89%	62,82%	60,49%
Người Tatar Krym	38,71%	42,28%	90,40%
Người Digan	66,32%	83,33%	47,55%
Người Do Thái	7,51%	81,87%	97,00%
Người Ba Lan	13,78%	91,57%	76,06%
Người Đức	22,47%	71,22%	91,85%
Người Azerbaijan	59,61%	53,83%	82,50%
Người Triều Tiên	29,69%	50,36%	92,82%
Người Bulgaria	42,69%	75,77%	90,96%
Người Gruzia	62,01%	57,77%	88,70%

Kinh tế

Tỉnh Kherson có tiềm năng đáng kể để phát triển sản xuất nông nghiệp, diện tích đất nông nghiệp rộng lớn với đất đai màu mỡ (1.968,4 nghìn ha, trong đó có 1.770 nghìn ha đất canh tác) và đón nhận một lượng nhiệt mặt trời hữu hiệu đáng kể. Điều này tạo ra những tiền đề tự nhiên cần thiết để sản xuất ra một khối lượng đáng kể các sản phẩm cây trồng và vật nuôi. Tỉnh Kherson là vùng quan trọng để trồng các loại ngũ cốc chất lượng cao như lúa mì vụ đông, ngô, gạo và hướng dương. Khu vực này có diện tích đáng kể đất được tưới tiêu, cho phép trồng rau, bầu bí và nho.

Tỉnh Kherson sở hữu một ngành công nghiệp chế biến phát triển, giúp ích cho việc chế biến các nông sản được sản xuất trực tiếp trong khu vực, do đó giảm chi phí vận chuyển và ngăn chặn dòng chảy thu nhập sang các khu vực khác.

Tỉnh Kherson có vị trí địa lý thuận lợi, tương đối gần với các thị trường quan trọng của các nước SNG và Trung Đông, cho phép tỉnh Kherson xuất khẩu khối lượng nông sản đáng kể. Về tiềm năng, vùng có khả năng trồng hàng năm ít nhất 2 triệu tấn lương thực, 1 triệu tấn rau các loại, 35 nghìn tấn gạo, 100 nghìn tấn quả, 50 nghìn tấn nho và nhiều sản phẩm khác.

Trên địa bàn tỉnh Kherson có các xa lộ M-14, E-58, E-97 và E-105. Có các tuyến đường sắt ở vùng Kherson, chúng thuộc sở hữu của công ty nhà nước "Ukrzaliznytsia" và liên quan đến công ty con Đường sắt Odesa, cũng như nhánh Krym của công ty con Đường sắt Prydniprovska. Các huyết mạch đường thủy nội địa của tỉnh là sông Dnepr và sông Inhulets. Các cảng ven biển Đen là Kherson và Skadovsk. Sân bay Quốc tế Kherson nằm cách xa lộ M-14 trong 3 km thuộc Chernobaevka. Sân bay có đường băng dài 2500 m và tổ hợp nhà ga hàng không hiện đại. Ngoài ra, còn có sân bay Skadovsk nằm ở thành phố Skadovsk.

Tham khảo

1. Syvak, Nina; Ponomarenko, Valerii; Khodzinska, Olha; Lakeichuk, Iryna (2011). Veklych, Lesia (biên tập). Toponymic Guidelines for Map and Other Editors for International Use (PDF). United Nations Statistics Division. scientific consultant Iryna Rudenko; reviewed by Nataliia Kizilowa; translated by Olha Khodzinska. Kyiv: DerzhHeoKadastr and Kartographia. tr. 20. ISBN 978-966-475-839-7. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2020.
2. ^ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 / Số liệu dân số hiện tại của Ukraina, 1 tháng 1 năm 2021 (PDF) (bằng tiếng Ukraina và Anh). Kyiv: Cục Thống kê Nhà nước Ukraina.
3. ^ Лише 3% українців хочуть приєднання їх області до Росії [Only 3% of Ukrainians want their region to become part of Russia]. Dzerkalo Tyzhnia (bằng tiếng Ukraina). 3 tháng 1 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2022.
4. “Russia-Appointed Official In Ukraine Killed In Car Bombing”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 24 tháng 8 năm 2022.
5. “Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 6 tháng 10 năm 2022.
6. “Putin annexes four regions of Ukraine in major escalation of Russia's war”. the Guardian (bằng tiếng Anh). 30 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 30 tháng 9 năm 2022.
7. “Херсонська область. Загальна характеристика”. https://ngo.land.gov.ua/uk/. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 7 năm 2020. Truy cập 5 липня 2020. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= (trợ giúp); Liên kết ngoài trong |website= (trợ giúp)
8. Херсонщині вже обіцяють сильні пилові бурі
9. “Population Quantity”. UkrStat (bằng tiếng Ukraina). Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2016.
10. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2020 року // Державна служба статистики України. Київ, 2020. Стор. 54-57
11. “Населення України”. database.ukrcensus.gov.ua. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2022.
12. ^ “«Численность, состав и движение населения СССР» Статистические материалы. — М., 1965”. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2015. no-break space character trong |title= tại ký tự số 74 (trợ giúp)
13. Статистический сборник. Население СССР (Численность, состав и движение населения) Lưu trữ 2021-04-18 tại Wayback Machine Bản mẫu:Архивировано — М., 1975
14. ^ Демографічний паспорт регіонів — Кількість живонароджених, померлих і природний приріст (+/-) населення Lưu trữ 2021-05-16 tại Wayback Machine Bản mẫu:Архивировано
15. (tiếng Nga) “Естественное движение населения регионов республик СССР (кроме РСФСР), 1933-1976, 1977-1990”. Демоскоп Weekly. Bản mẫu:М. Bản gốc lưu trữ 24 грудня 2021. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archive-date= (trợ giúp)
16. Bản mẫu:UKR-EnumPopEstimate2020
17. При зазначенні динаміки народонаселення бралась до уваги зміна за період з січня 2018 по січень 2020 року
18. “Статистичний збірник «Населення України за місцем народження та громадянством за результатами Всеукраїнського перепису населення 2001 року»”. Bản gốc lưu trữ 17 травня 2015. Truy cập 5 квітня 2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |archive-date= (trợ giúp)
19. ^ “Кабузан В. М. — «Украинцы в мире: динамика численности и расселения. 20-е годы XVIII века — 1989 год: формирование этнических и политических границ украинского этноса»”. Bản gốc lưu trữ 5 жовтня 2013. Truy cập 13 квітня 2015. no-break space character trong |title= tại ký tự số 14 (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |archive-date= (trợ giúp)
20. ^ Итоги Всесоюзной переписи населения 1970 года. Том IV — М., Статистика, 1973
21. ^ “Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року”. Bản gốc lưu trữ 23 листопада 2019. Truy cập 13 квітня 2015. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |archive-date= (trợ giúp)
22. “Перепис 1989. Розподіл населення за національністю та рідною мовою (0,1)”. Bản gốc lưu trữ 29 жовтня 2020. Truy cập 19 березня 2022. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |archive-date= (trợ giúp)
23. ^ “Розподіл населення регіонів України за рідною мовою у розрізі адміністративно-територіальних одиниць”. Bản gốc lưu trữ 6 жовтня 2013. Truy cập 24 квітня 2013. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= và |archive-date= (trợ giúp)
24. Більшість кримських татар Херсонщини під час перепису записались татарами з рідною мовою татарською
25. До таблиці не потрапила турецька мова з 5,5 - 6,0% носіїв у Чаплинському районі
26. “Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство | Розподіл населення окремих національностей за іншими мовами, крім рідної, якими володіють | Результат вибору:”. 2001.ukrcensus.gov.ua. Bản gốc lưu trữ 23 вересня 2016. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2016. no-break space character trong |title= tại ký tự số 38 (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archive-date= (trợ giúp)
27. “Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство | Розподіл населення за національністю та рідною мовою | Результат вибору:”. 2001.ukrcensus.gov.ua. Bản gốc lưu trữ 23 вересня 2016. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2016. no-break space character trong |title= tại ký tự số 38 (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |archive-date= (trợ giúp)

Bản mẫu:Tỉnh Kherson