Saiō

Mô phỏng hình tượng Saiō trong trang phục jūnihitoe tại lễ hội Saiō Matsuri năm 2007

Saiō (斎王 ^{(Trai vương)}, Saiō^?), hay còn gọi là Itsuki no Miko (斎皇女 ^{(Trai Hoàng nữ)}, Itsuki no Miko^?), là một danh hiệu từng tồn tại từ năm 673 đến năm 1334 trong lịch sử Nhật Bản dành cho những thành viên nữ chưa kết hôn trong hoàng tộc được gửi đến Thần cung Ise với tư cách đại tư tế phục vụ các vị thần nhân danh Thiên hoàng. Nơi ở của các Saiō là Saikū (斎宮 ^{(Trai cung)}, Saikū^?) nằm cách thần cung (đền thờ) 10 km về phía tây bắc. Di tích còn sót lại của Saikū nằm tại thị trấn Meiwa, tỉnh Mie, Nhật Bản.^[1]

Nguồn gốc

Dựa theo truyền thuyết bản địa Nhật Bản, vào khoảng 2000 năm trước, Công chúa Yamatohime-no-mikoto, con gái của Thiên hoàng Suinin, đã khởi hành từ Núi Miwa, tỉnh Nara để tìm kiếm một nơi thờ tự lâu dài vị nữ thần Amaterasu.^[2] Cuộc tìm kiếm của bà kéo dài 20 năm cho đến khi bà quyết định dừng chân tại Ise, tỉnh Mie, nơi mà Thần cung Ise được đặt và tọa lạc cho đến ngày nay.^[3] Trước đó, nữ thần Amaterasu được thờ trong Cung điện Hoàng gia tại tỉnh Yamato (nay là tỉnh Nara, Nhật Bản).

Vai trò

Tái hiện lại căn phòng của các Saiō tại Bảo tàng Lịch sử Saikū

Với nhiệm vụ của một đại tư tế nối tiếp vai trò của Yamatohime-no-mikoto và nhân danh thiên hoàng, Saiō là người chủ trì của ba nghi lễ quan trọng hằng năm nhằm cầu nguyện sự hòa bình và bảo hộ cho nhân dân. Vào tháng sáu và tháng mười một các năm, Saiō nghi hành Lễ hội Tsukinamisai, và vào mỗi tháng chín âm lịch, tổ chức Lễ hội Kannamesai (神嘗祭) dâng lễ vật lên các vị thần (kami) để cầu mong một mùa thu hoạch tốt đẹp.^[4]

Thời gian còn lại trong năm, Saiō sống tại làng Saikū, một thị trấn nhỏ gồm khoảng 500 người cách ngôi đền 10 km về phía tây bắc.

Kế nhiệm

Quá trình thay đổi và chuyển tiếp vai trò Saiō xảy ra khi Thiên hoàng đang tại vị băng hà hoặc thoái vị, khi Saiō đương nhiệm có người thân mất, hoặc khi có ngự lệnh trực tiếp từ nhà vua. Sau khi chuyển giao vai trò cho người mới, vị Saiō cũ sẽ quay về kinh đô và sống phần đời còn lại bình thường với tư cách một thành viên của hoàng tộc như trước kia.

Danh sách

Saiō[5]
Tại vị	Saiō	Sinh mất	Nhân danh cho	Quan hệ với người được nhân danh
673–686	Hoàng nữ Ōku	661–701	Thiên hoàng Tenmu	Con gái
698–701	Hoàng nữ Taki	?–751	Thiên hoàng Monmu	Cô ruột
701–706?	Nội Thân vương Izumi	?–734	Thiên hoàng Monmu	Cô họ (chị họ của cha)
706–707?	Nội Thân vương Takata	?–728	Thiên hoàng Monmu	Cô ruột
715?–721	Nữ vương Kuse	?-721?	Thiên hoàng Genshō	Không rõ
721–730?	Hoàng hậu Inoe	717–775	Thiên hoàng Shōmu	Con gái
744?–749	Nữ vương Agata		Thiên hoàng Shōmu	Không rõ
749–756?	Nữ vương Oyake		Thiên hoàng Kōken	Cô họ (em họ của cha)
758–764?	Nữ vương Yamao		Thiên hoàng Junnin	Không rõ
772–775?	Nội Thân vương Sakahito	754–829	Thiên hoàng Kōnin	Con gái
775?–781?	Nữ vương Kiyoniwa		Thiên hoàng Kōnin	Cháu họ (con gái của em họ)
782–796	Nội Thân vương Asahara	779–817	Thiên hoàng Kanmu	Con gái
796–806	Nội Thân vương Fuse	?–812	Thiên hoàng Kanmu	Con gái
806–809	Nội Thân vương Ōhara	?–863	Thiên hoàng Heizei	Con gái
809–823	Nội Thân vương Yoshiko	?–889	Thiên hoàng Saga	Con gái
823–827	Nội Thân vương Ujiko	?–885	Thiên hoàng Junna	Con gái
828–833	Nữ vương Yoshiko		Thiên hoàng Junna	Cháu (con gái của em ruột)
833–850	Nội Thân vương Hisako	?–876	Thiên hoàng Ninmyō	Con gái
850–858	Nội Thân vương Yasuko	?–900	Thiên hoàng Montoku	Con gái
859–876	Nội Thân vương Yasuko	?–913	Thiên hoàng Seiwa	Chị ruột (cùng cha khác mẹ)
877–880	Nội Thân vương Satoko	874–906	Thiên hoàng Yōzei	Em ruột (cùng cha khác mẹ)
882–884	Nội Thân vương Nagako	?–914	Thiên hoàng Yōzei	Cô ruột (em gái của cha)
884–887	Nội Thân vương Shigeko	?–916	Thiên hoàng Kōkō	Con gái
889–897	Nữ vương Motoko		Thiên hoàng Uda	Em họ (con gái của chú ruột)
897–930	Nội Thân vương Yasuko	?–959	Thiên hoàng Daigo	Em ruột (cùng cha cùng mẹ)
931–936	Nội Thân vương Masako	909–954	Thiên hoàng Suzaku	Chị ruột (cùng cha khác mẹ)
936	Nội Thân vương Sayoko	921–936	Thiên hoàng Suzaku	Chị ruột (cùng cha khác mẹ)
936–945	Nữ vương Yoshiko	929–985	Thiên hoàng Suzaku	Cháu (con gái của anh ruột)
946	Nội Thân vương Hanako	921–946	Thiên hoàng Murakami	Chị ruột (cùng cha khác mẹ)
947–954	Nữ vương Yoshiko		Thiên hoàng Murakami	Cháu (con gái của anh ruột)
955–967	Nội Thân vương Rakushi	952–998	Thiên hoàng Murakami	Con gái
968–969	Nội Thân vương Sukeko	953-992	Thiên hoàng Murakami	Con gái
969–974	Nữ vương Takako	?–974	Thân vương Akiakira	Con gái
975–984	Nội Thân vương Noriko	949–986	Thiên hoàng Murakami	Con gái
984–986	Nữ vương Saishi		Thân vương Akiakira	Con gái
986–1010	Nữ vương Kyōshi	984–?	Thân vương Tamehira	Con gái
1012–1016	Nội Thân vương Masako	1001–1023	Thiên hoàng Sanjō	Con gái
1016–1036	Nữ vương Senshi	1005–1074	Thân vương Tomohira	Con gái
1036–1045	Nội Thân vương Nagako	1029–1077	Thiên hoàng Go-Suzaku	Con gái
1046–1051	Nội Thân vương Yoshiko	1030–?	Thiên hoàng Go-Reizei	Chị họ xa
1051–1068	Nữ vương Tagako		Thiên hoàng Go-Reizei	Chị họ xa
1069–1072	Nội Thân vương Toshiko	1056–1132	Thiên hoàng Go-Sanjō
1073–1077	Nữ vương Atsuko		Thiên hoàng Shirakawa
1078–1084	Nội Thân vương Yasuko	1076–1096	Thiên hoàng Shirakawa
1087–1107	Nội Thân vương Yoshiko	1077–1132	Thiên hoàng Horikawa
1108–1123	Nội Thân vương Aiko	1093–1132	Thiên hoàng Toba
1123–1141	Nữ vương Moriko	1111–1156	Thiên hoàng Sutoku
1142–1150	Nội Thân vương Yoshiko	?-1161	Thiên hoàng Konoe
1151–1155	Nội Thân vương Yoshiko		Thiên hoàng Konoe
1156–1158	Nội Thân vương Asako	1147–1216	Thiên hoàng Go-Shirakawa
1158–1165	Nội Thân vương Yoshiko	1148–1192	Thiên hoàng Nijō
1165–1168	Nội Thân vương Nobuko	1157–1171	Thiên hoàng Rokujō
1168–1172	Nội Thân vương Atsuko	1158–1172	Thiên hoàng Takakura
1177–1179	Nội Thân vương Isako	1176-?	Thiên hoàng Takakura
1185–1198	Nội Thân vương Sayoko	1179-after 1227	Thiên hoàng Go-Toba
1199–1210	Nội Thân vương Sumiko	1196-?	Thiên hoàng Tsuchimikado
1215–1221	Nội Thân vương Hiroko	1205-?	Thiên hoàng Juntoku
1226–1232	Nội Thân vương Toshiko	1197–1251	Thiên hoàng Go-Horikawa
1237–1242	Nội Thân vương Teruko	1231–1246	Thiên hoàng Shijō
1244–1246	Nội Thân vương Akiko	1224–1262	Thiên hoàng Go-Saga
1262–1272	Nội Thân vương Yasuko	1249–1284	Thiên hoàng Kameyama
1306–1308	Nội Thân vương Masako	1286–1348	Thiên hoàng Go-Nijō
1330–1331	Nội Thân vương Yoshiko	1315–1362	Thiên hoàng Go-Daigo
1333-1334	Nội Thân vương Sachiko		Thiên hoàng Go-Daigo

Hình tượng Saiō trong văn hóa đại chúng

Hoàng nữ Ōku

Man'yōshū (万葉集 ^{(Vạn diệp tập)}, Man'yōshū^?) kể về câu chuyện của Công chúa Ōku, con gái của Thiên hoàng Tenmu, vị thiên hoàng thứ 40 trong lịch sử Nhật Bản và là Saiō đầu tiên phục vụ tại Đền Ise. Bà cùng em trai, Hoàng tử Ōtsu, sống sót qua Loạn Nhâm Thân, một cuộc nội chiến hoàng tộc nhằm tranh giành ngôi vị năm 672, và trở thành Saiō một năm sau đó. Đến năm 686, Ōtsu bị kết tội phản quốc và bị tử hình, Công chúa Ōku được tha tội và đặc cách trở về Yamato, nơi bà an táng và thờ phụng em trai cho đến khi qua đời năm 702.^[6]

Hoàng nữ Yoshiko

Truyện kể Genji (源氏 ^{(Nguyên thị)}, Truyện kể Genji^?) kể về Rokujo-no-miyasudokoro, nhân vật được cho là dựa trên hình tượng Công chúa Yoshiko trong lịch sử thật, người đảm nhận danh hiệu Saiō từ năm 936 đến năm 945. Trong Truyện kể Genji, Rokujo-no-miyasudokoro trở thành Saiō năm 8 tuổi và phục vụ thần Amaterasu trong 9 năm. Sau khi quay trở lại kinh đô, bà kết hôn với Thiên hoàng Murakami và sinh ra Công chúa Noriko. Rokujo-no-miyasudokoro nổi tiếng khắp Kyoto với giai thoại về cuộc sống muôn màu của bà, cống hiến hết mình cho âm nhạc và thơ ca. Dựa theo câu chuyện, bà có tình cảm với Genji, nhưng với bản tính ghen tuông của mình, bà đã vô tình gây ra cái chết của anh. Đến khi con gái của mình trở thành Saiō năm 13 tuổi, Rokujo-no-miyasudokoro cũng quyết định theo sống tại nơi thờ thần cùng con, với mong muốn có thể vơi đi nỗi thương tiếc của mình dành cho Genji.^[6]

Hoàng nữ Yasuko

Chuyện tình của thi sĩ Ariwara-no-Narihira với vị Saiō thứ 31 (từ năm 859 đến năm 876) trong lịch sử, Công chúa Yasuko, được kể lại trong chương thứ 69 của The Tales of Ise (伊勢物語, Truyện kể đền Ise). Ariwara-no-Narihira, được biết đến với ngoại hình ưa nhìn, kết hôn với em họ của Công chúa Yasuko, nhưng trong lần gặp đầu tiên tại Saikū, Narihira và Yasuko đã yêu nhau, một tình yêu cấm kỵ.^[7]

Chú thích

1. http://www.bunka.pref.mie.lg.jp/saiku/p0048200012.htm
2. Brown Delmer et al. (1979). Gukanshō, p. 253; Varley, H. Paul. (1980). Jinnō Shōtōki, pp. 95-96; Titsingh, Isaac. (1834). Annales des empereurs du japon, p. 10.
3. The Deep Purple Story of Meiwa (紫紺の語り部) (Meiwa Town Office, 2003), p. 3.
4. The Deep Purple Story of Meiwa, p. 9.
5. Saikū Historical Museum, Meiwa, Mie: wall-display information table
6. ^ The Deep Purple Story of Meiwa, p. 6.
7. The Deep Purple Story of Meiwa, p. 5.