Tiếng Khwarezm

Tiếng Khwārezm
Tiếng Khwārezm
Tiếng Chorasmia
𐾸𐾲𐾰𐾻 𐾰𐾺 𐾹𐾶𐾰𐿂𐾺𐾸𐾽 زڨاك ای خوارزم
Khu vực	Trung Á
Phân loại	Ấn-Âu Ấn-Iran Iran Đông Iran Tiếng Khwārezm; ; ; ;
Hệ chữ viết	Chữ Aram, chữ Sogdia, chữ Pahlavi, chữ Ả Rập
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	xco
Glottolog	khwa1238

Tiếng Khwārezm (Tiếng Khwarezm: زڨاک‌ای خوارزم, zβ'k 'y xw'rzm;^[2] còn được gọi là tiếng Khwarazm, tiếng Chorasmia, tiếng Khorezm) là một ngôn ngữ Đông Iran^[3]^[4]^[5]^[6] có quan hệ gần gũi với tiếng Sogdia. Ngôn ngữ này được nói ở khu vực Khwarezm (Chorasmia), tập trung ở hạ lưu sông Amu Darya phía nam biển Aral (phần phía Bắc của cộng hòa Uzbekistan hiện nay và các khu vực lân cận của Kazakhstan và Turkmenistan).

Sự hiểu biết của tiếng Khwarezm bị giới hạn ở giai đoạn Trung Iran của nó và, như với tiếng Sogdia, người ta biết rất ít về dạng cổ xưa của nó. Dựa trên chữ viết của các học giả Khwarezm Al-Biruni và Zamakhshari, ngôn ngữ này được sử dụng ít nhất cho đến thế kỉ 13, khi phần lớn của nó dần bị thay thế bởi tiếng Ba Tư, cũng như một số phương ngữ của các ngôn ngữ Turk.^[7]

Các nguồn của tiếng Khwarezm bao gồm các thuật ngữ thiên văn được sử dụng bởi từ điển Ả Rập–Ba Tư–Khwarezm của al-Biruni, Zamakhshari và một số văn bản pháp lý sử dụng các thuật ngữ và trích dẫn tiếng Khwarezm để giải thích các khái niệm pháp lý nhất định, nổi bật nhất là Qunyat al-Munya của Mukhtār al-Zāhidī al-Ghazmīnī (ch. 1259/60).^[7]^[8]

Xem thêm

Chú thích

^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Khwarezmian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
^ Chwarezmischer Wortindex. tr. 686, 711.
^ D. N. Mackenzie. "The Chorasmian Language" In: Encyclopedia Iranica. Online access at June, 2011.
^ Andrew Dalby, Dictionary of Languages: the definitive reference to more than 400 languages, Columbia University Press, 2004, pg 278.
^ MacKenzie, D. N. "Khwarazmian Language and Literature," in E. Yarshater ed. Cambridge History of Iran, Vol. III, Part 2, Cambridge 1983, pp. 1244–1249.
^ Encyclopædia Britannica, "Iranian languages" (Retrieved 29 December 2008)
^ ^a ^b CHORASMIA iii. The Chorasmian Language
^ MacKenzie, D. N. (1990). The Khwarezmian Element in the Qunyat Al-munya (bằng tiếng Anh). Psychology Press. ISBN 9780728601611.

Tham khảo

The Khwarezmian Glossary

MacKenzie, D. N. (1970). “The Khwarezmian Glossary--I”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 33 (3): 540–59. JSTOR 614521..
MacKenzie, D. N. (1971). “The Khwarezmian Glossary--II”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 34 (1): 74–90. JSTOR 614624..
MacKenzie, D. N. (1971). “The Khwarezmian Glossary--III”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 34 (2): 314–30. JSTOR 612694..
MacKenzie, D. N. (1971). “The Khwarezmian Glossary--IV”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 34 (3): 521–37. JSTOR 613900..
MacKenzie, D. N. (1972). “The Khwarezmian Glossary--V”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 35 (1): 56–73. JSTOR 612794..

Đọc thêm

Livshits, Vladimir (2003). “Three Silver Bowls from the Isakovka Burial-Ground No. 1 with Khwarezmian and Parthian Inscriptions”. Ancient Civilizations from Scythia to Siberia. 9 (1–2): 147–172. doi:10.1163/157005703322114874..
Lurje, Pavel B. (2018). “Some New Readings of Chorasmian Inscriptions on Silver Vessels and Their Relevance to the Chorasmian Era”. Ancient Civilizations from Scythia to Siberia. 24 (1–2): 279–306. doi:10.1163/15700577-12341333..