Trần Vịnh

Nghệ sĩ ưu tú
Trần Vịnh
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	1943 (80–81 tuổi)
Nơi sinh	Hà Nội, Liên bang Đông Dương
Giới tính	nam
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Đạo diễn truyền hình (1988-nay); Diễn viên điện ảnh;
Đào tạo	Trường Nghệ thuật Quân đội (1964-1967)
Nổi tiếng vì	Huế - mùa Mai đỏ; Ba lần và một lần; Ninh Thạnh Lợi - đất và lửa; Đồng Nọc Nạng;
Sự nghiệp điện ảnh
Năm hoạt động	1971-1988
Thể loại	Chính kịch
Chủ đề	Chiến tranh
Vai diễn	Lũy trong Về Nơi Gió Cát
Sự nghiệp sân khấu
Năm hoạt động	1971-1980
Thành viên của	Đoàn kịch Tổng cục Chính trị
Tham gia	Chị Nhàn
	[sửa trên Wikidata]x • t • s

Trần Vịnh là một đạo diễn, diễn viên phim truyền hình Việt Nam, được biết đến là đạo diễn sản xuất nhiều phim truyện và phim tài liệu về đề tài chiến tranh nhất. Ông từng nổi tiếng với vai trò diễn viên khi đóng vai chính trong bộ phim của điện ảnh Việt Nam "Về nơi gió cát".

Tiểu sử

Trần Vịnh sinh năm 1943 tại phố Lý Quốc Sư, Hà Nội.^[1]^[2] Năm 18 tuổi ông đã đi dạy học,^[3] sau này ông nhập ngũ và làm văn công ở chiến trường trong 9 năm, tham gia vào ba cuộc chiến: chống Mỹ, cuộc chiến bảo vệ biên giới Tây Nam, cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc.^[3] Chiến tranh kết thúc, ông đi đóng phim rồi thở thành đạo diễn.

Sự nghiệp

Năm 1962 ông đi dạy học ở Cúc Phương, sau đấy ông nhập ngũ và là học sinh khóa I - Khoa kịch nói (1964-1967) của Trường Nghệ thuật Quân đội. Ra trường, ông xung phong vào Đoàn Văn công giải phóng Trị - Thiên - Huế. Năm 1971, ông tham gia Đoàn kịch Tổng cục Chính trị với những vở kịch nổi tiếng như: Đại đội trưởng của tôi, Chị Nhàn, Đêm và ngày.^[2] Năm 1974, Trần Vịnh được rút khỏi chiến trường, điều động về làm Phó Đoàn kịch nói Tổng cục Chính trị.^[4]

Đầu thập niên 1980 khi được đạo diễn Long Vân mời tham gia đóng phim “Cho cả ngày mai” cùng 2 diễn viên lừng danh: Trà Giang và Lâm Tới. Năm 1988^[1], ông được đạo diễn NSND Huy Thành mời đóng vai chính tên Lũy trong phim “Về nơi gió cát”. Sau đó, Trần Vịnh tham gia tới hơn 30 vai lớn nhỏ của điện ảnh suốt thập niên 80, 90, trở thành gương mặt nổi tiếng một thời.^[2]

Ông từng tham gia đóng trên 50 bộ phim nhựa, sau đó chuyển sang vai trò đạo diễn với bộ phim điện ảnh "Bến nước" do Hãng phim truyện Việt Nam đặt hàng. Sau thành công của "Bến nước", ông được giao làm bộ phim 3 tập "Lời khẩn cầu" liên quan tới vấn nạn "video đen" thời điểm đó. Nhưng khi hoàn tất, bộ phim không qua được khâu kiểm duyệt, ông không chấp nhận cắt xén bộ phim và chủ động rời khỏi biên chế.^[1] Sau đó ông tự đầu tự sản xuất, ông đi khắp cả nước thuê biên kịch, tài trợ họ việc đi lại thực tế để viết kịch bản. Sau khi có kịch bản, ông tiếp tục thuê nhân lực và vật lực, từ đây các bộ phim độc lập của ông ra đời.^[1]

Tính đến 2021, ông đã làm phim cho 40 tỉnh, thành trong cả nước; sản xuất khoảng 70 bộ phim về chiến tranh, với gần 40 giải thưởng chuyên ngành điện ảnh và giải thưởng của Bộ Quốc phòng.^[4]

Năm 2011, ông được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.

Năm 2014, NSƯT Trần Vịnh vinh dự được Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam phong tặng danh hiệu: "Người làm phim chiến tranh nhiều nhất Việt Nam!"^[1]

Ông cũng đã tặng rất nhiều bộ phim mà mình tham gia cho các tỉnh, thành phố trong nước.^[5]^[6]

Các tác phẩm

Với vai trò Đạo diễn

Năm	Tựa đề	Định dạng	Giải thưởng	Phát hành	Ghi chú
2013	Huế - mùa Mai đỏ	Truyền hình dài tập	Cánh Diều Bạc	HTV	dựa trên tiểu thuyết của nhà văn Xuân Thiều
2000	Chị Sáu Kiên Giang	Ngắn tập		VTV
2001	Cửa ngõ	Truyền hình dài tập			^[7]
	Ba lần và một lần	Truyền hình dài tập
	Trái tim vuông	Điện ảnh truyền hình
2004	Vùng ven một thời con gái	Truyền hình dài tập		TH Bình Dương
2007	Người đàn bà đi trong mưa			VTV / TH Khánh Hòa	Tiểu thuyết cùng tên của Đỗ Kim Cuông^[8]
2008	Ninh Thạnh Lợi - đất và lửa			TH Bạc Liêu
2010	Món nợ miền Đông			VTV / VFS
2015	Bến đò xưa lặng lẽ^[9]			VTV / TH Quảng Trị	tiểu thuyết “Đối mặt” của Xuân Đức
	Nụ cười Thanh Hóa^[10]	Phim tài liệu
	Có 1 thời như thế^[10]	Phim tài liệu
2018	Bản hùng ca bên sông	Điện ảnh truyền hình			dài 106 phút
2018	Giọt nước của dòng sông	Truyền hình dài tập		VTV	^[11]^[12]
2020	Đội thiếu niên du kích Đình Bảng			TH Bắc Ninh / TH Quân Đội
2004	Bên đường lá đỏ			TH Bình Phước
2012	Chỉ một con đường			VTV	Tiểu thuyết "Tiếng khóc của nàng Út" của Nguyễn Chí Trung
2004	Đồng nọc nạng		Cánh Diều (Khuyến khích)	TH Bạc Liêu
1995	Chân trời nơi ấy				Đồng đạo diễn Huy Thành
	Đường tới mặt trời^[5]
1998	Bên dòng Hoàng Long	Điện ảnh truyền hình		VTV	^[13]
2003	Những người lính biển^[14]	Truyền hình ngắn tập		VTV	kịch bản Đình Kính
	Ấp 3 nhà^[15]			VTV / TH Kiên Giang
	Những người lính biển^[15]			VTV
	Đối mặt^[15]
2014	Nỗi đau giấu kín	Điện ảnh truyền hình			Phim cuối tuần
2016	Pha Đin Mây Phủ
1998	Cố nhân				Phim Văn nghệ Chủ Nhật

Trong những năm đầu rời khỏi biên chế quân đội, ông đã bỏ tiền túi tài trợ cho nhiều nhà biên kịch trên đất nước đi thực tế để viết kịch bản cho ông. Ông cũng tự thuê trang thiết bị và đội ngũ sản xuất phim.

Trong bộ phim "Huế - mùa Mai đỏ", đoàn làm phim đã tái tạo khoảng 16 ngôi nhà, sử dụng xe tăng, máy bay, xe lội nước thật cùng với 4.000 viên đạn mã tử và đạn AK, B41, cao xạ, cối 82 thật, 300kg thuốc nổ cho các cảnh trận địa. Chỉ riêng kinh phí đào 6 hầm, hào đã lên đến 280 triệu đồng, một đêm quay cảnh đánh nhau trong Đại Nội đoàn phải đền 39 triệu tiền cỏ bị cháy. Bộ có sự gợi ý, tư vấn từ Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu.^[16]