中华人民共和国最高人民检察院 | |
![]() Biểu trưng Viện kiểm sát nhân dân tối cao | |
![]() Cổng trụ sở Viện kiểm sát nhân dân tối cao | |
Tổng quan Cơ quan | |
---|---|
Thành lập | 27 tháng 9 năm 1954 |
Loại | Cơ quan công tố cao nhất của Trung Quốc |
Quyền hạn | Trung Quốc |
Trụ sở | Bắc Kinh |
Các Lãnh đạo Cơ quan |
|
Trực thuộc cơ quan | Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc |
Website | www |
Viện kiểm sát nhân dân tối cao Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là cơ quan công tố cao nhất của Trung Quốc, báo cáo công tác trước Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc.
Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hành quyền công tố trong vụ án hình sự, bao gồm việc điều tra và truy tố. Viện kiểm sát nhân dân tối cao cũng xem xét các quyết định pháp lý của các viện kiểm sát nhân dân địa phương và chuyên trách, các tòa án nhân dân cấp dưới và ban hành giải thích tư pháp.
Từ tháng 3 năm 2018, chức năng khởi tố, điều tra vụ án tham nhũng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao được giao cho Ủy ban giám sát nhà nước.
Tháng 9 năm 1949, Luật tổ chức Chính phủ nhân dân trung ương được ban hành,[1] thành lập Sở kiểm sát nhân dân tối cao, cơ quan kiểm sát đầu tiên của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.[1]
Sở kiểm sát nhân dân tối cao có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:[1]
Bên cạnh những chức năng này, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền điều tra người nào đáng ngờ và có thể yêu cầu các cơ quan nhà nước khác cung cấp thông tin để hỗ trợ cuộc điều tra.[1] Viện kiểm sát nhân dân tối cao cũng có quyền thành lập một văn phòng tại mỗi đơn vị hành chính để giám sát, lãnh đạo hệ thống tư pháp địa phương.[1] Tuy nhiên, Viện kiểm sát nhân dân tối cao hầu như không hoạt động[1] cho đến khi các vụ điều tra thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao được thành lập vào năm 1953.[1]
Năm 1954, Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc khóa I đổi tên Sở Kiểm sát nhân dân tối cao thành Viện kiểm sát nhân dân tối cao tại kỳ họp đầu tiên.[2] Hiến pháp năm 1954 hiến định Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[2] Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thẩm quyền đối với tất cả các cơ quan chính phủ, công chức và công dân Trung Quốc, ngoại trừ Chính phủ nhân dân trung ương, cơ quan giám sát hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[1]
Trong thời kỳ Đại Cách mạng Văn hóa vô sản, các viện kiểm sát nhân dân mất đi sự ủng hộ vì bị coi là cản trở Đảng Cộng sản Trung Quốc.[3] Hiến pháp năm 1975 bãi bỏ Viện kiểm sát nhân dân tối cao cùng với tất cả các viện kiểm sát nhân dân khác[3] và chuyển giao quyền kiểm sát và cho Bộ Công an.[4][5][6] Viện Kiểm sát nhân dân tối cao sau đó được tái lập theo Hiến pháp năm 1978 nhằm kiểm soát và phòng ngừa tham nhũng trong bộ máy hành chính.[4]
Năm 1980, Viện kiểm sát nhân dân tối cao thành lập Vụ Kiểm sát đặc biệt để điều tra, truy tố Lâm Bưu và Giang Thanh.[7] Trong phiên tòa do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Hoàng Hỏa Thanh thực hành quyền công tố, hai bị cáo bị kết tội âm mưu đảo chính lật đổ Đảng Cộng sản Trung Quốc trong thời kỳ Đại Cách mạng Văn hóa vô sản.[7]
Vào thập niên 1990, chính phủ Trung Quốc tiến hành cải cách hệ thống tư pháp, bao gồm tòa án nhân dân và viện kiểm sát nhân dân,[8] nhằm đáp ứng cải cách kinh tế của Trung Quốc.[8] Năm 1995, Luật Kiểm sát viên được ban hành nhằm “chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ tư pháp” bằng cách siết chặt các tiêu chuẩn, yêu cầu của kiểm sát viên và những cán bộ kiểm sát khác,[8] chú trọng năng lực, hiệu suất và kinh nghiệm trong thực hành pháp lý.[8]
Tháng 1 năm 2000, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành "Ý kiến thực hiện cải cách Viện kiểm sát ba năm",[8] xác định nguyên tắc viện kiểm sát nhân dân cấp trên giám sát, chỉ đạo viện kiểm sát nhân dân cấp dưới.[8] Ngoài ra, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành một chương trình đào tạo mới cho các kiểm sát viên từ năm 2001–2005 để nâng cao chất lượng cán bộ Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[8]
Tháng 12 năm 2018, các phòng ban của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được tái cấu trúc và mười vụ kiểm sát mới được thành lập.[9] Bốn vụ kiểm sát mới phụ trách các loại tội phạm khác nhau.[9] Sáu vụ kiểm sát còn lại phụ trách các vụ án dân sự, hành chính, tố tụng công ích, người chưa thành niên, tố cáo khiếu nại và tội phạm của nhân viên tư pháp.[9]
Tháng 11 năm 2020, Vụ Kiểm sát sở hữu trí tuệ thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được thành lập, có nhiệm vụ điều tra, truy tố vụ án liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.[10]
Năm 1979, Viện kiểm sát nhân dân tối cao thành lập một vụ kiểm sát tội phạm kinh tế để bắt đầu điều tra, truy tố tham nhũng.[11] Dưới sức ép từ các nhà hoạt động sinh viên và các đảng viên vào đầu thập niên 1990, các viện kiểm sát nhân dân xây dựng các quy trình nghiêm ngặt để kiểm soát tham nhũng.[11] Năm 1995, Viện kiểm sát nhân dân tối cao thành lập ba cục mới để kiểm soát tham nhũng.[12] Năm 2014, Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc hợp nhất ba cơ quan phòng, chống tham nhũng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao thành một cơ quan phòng, chống tham nhũng.[11][12]
Công tác phòng, chống tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc có sự chuyển đổi sâu rộng vào năm 2018.[12] Tại kỳ họp tháng 3, Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc khóa XIII thành lập Ủy ban giám sát nhà nước trên cơ sở hợp nhất các cơ quan phòng, chống tham nhũng của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[12][13] Tất cả các trách nhiệm, cán bộ phòng, chống tham nhũng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao được điều chuyển cho Ủy ban giám sát nhà nước.[12][13]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao là cơ quan công tố cao nhất của Trung Quốc, giám sát các viện kiểm sát cấp dưới.[5][11] Chức năng chính của Viện kiểm sát nhân dân tối cao là ngăn chặn các hoạt động bất hợp pháp và bảo vệ lợi ích của Đảng Cộng sản Trung Quốc.[5]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao phụ trách tất cả các vụ án hình sự, công an và an ninh quốc gia, tòa án nhân dân, nhà tù, trại giam và các cơ sở lao động ở Trung Quốc.[14] Viện kiểm sát nhân dân tối cao không truy tố vụ án từ các đặc khu hành chính Hồng Kông và Ma Cao, ngoại trừ những vụ án do Văn phòng Bảo vệ an ninh quốc gia tại Hồng Kông điều tra.[15]
Hiến pháp Trung Quốc quy định Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hiện quyền kiểm sát độc lập và cấm "cơ quan hành chính, tổ chức xã hội hoặc cá nhân" can thiệp vào hoạt động kiểm sát.[16] Tuy nhiên, giống như Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao báo cáo công tác trước Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc.[17]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao khởi tố, điều tra và truy tố vụ án hình sự[5][18][8] theo hệ thống tố tụng thẩm vấn dân luật,[19] tương tự như ở Nhật Bản và các hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa.[19] Vụ án hình sự được phân công cho bốn vụ dựa trên tính chất tội phạm, bao gồm "tội phạm thông thường, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm công vụ và tội phạm loại mới".[9] Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định điều tra, truy tố vụ án hình sự[10] và cũng có thể tiến hành tố tụng công ích.[20]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao kiểm tra việc điều tra, truy tố của các viện kiểm sát địa phương và chuyên trách.[21] Đối với tất cả vụ án, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể kháng nghị quyết định của tòa án nhân dân cấp dưới mà Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho là không phù hợp hoặc có sai sót lên Tòa án nhân dân tối cao.[14][21] Đối với vụ án dân sự và hành chính, bao gồm vụ án sở hữu trí tuệ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ yếu kháng nghị sau khi tòa án đã ra quyết định.[10] Viện kiểm sát nhân dân tối cáo có thể tự kháng nghị hoặc theo yêu cầu của một bên đương sự của một vụ án.[10]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền ban hành giải thích tư pháp, văn bản giải thích pháp luật chính thức và có tính ràng buộc.[21] Giải thích tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể được áp dụng cho từng vụ việc cụ thể hoặc áp dụng rộng rãi.[22] Mặc dù về mặt lý thuyết có giá trị pháp lý dưới luật, giải thích tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân tối cao được cho là có giá trị gần như ngang luật tại tòa án.[22]
Từ thập niên 1980 đến đầu thập niên 2010, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tự điều tra, truy tố vụ án tham nhũng và hối lộ[13] và cũng giúp Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương điều tra đảng viên theo một quy trình được gọi là song quy.[21] Song quy nhằm mục đích lấy bằng chứng và lời thú tội từ các đảng viên đang bị điều tra.[23] Tài liệu thu được bằng song quy được chuyển cho Viện kiểm sát nhân dân tối cao và được dùng để truy tố đảng viên.[23]
Từ tháng 3 năm 2018, chức năng điều tra, truy tố vụ án tham nhũng, hối lộ của Viện kiểm sát nhân dân tối cao[13][12] được chuyển cho Ủy ban giám sát nhà nước. Ủy ban giám sát nhà nước phối hợp với Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương trong chiến dịch đả hổ diệt ruồi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình.[13][12] Một số học giả cho rằng những thay đổi này đã làm giảm quyền lực của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[13]
Ủy ban kiểm sát Viện kiểm sát nhân dân tối cao là cơ quan giám sát hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân tối cao dưới sự chỉ đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[2] Viện kiểm sát nhân dân tối cao được tổ chức thành mười vụ kiểm sát, mỗi vụ phụ trách một loại tội phạm hoặc tố tụng cụ thể.[9][24] Ngoài ra, còn có nhiều phòng ban khác, ví dụ như Ban Chính trị.[25] Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng có một số cơ quan, đơn vị trực thuộc.[25]
Tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân tối cao như sau:[9][24][25][26][10]
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[16] Nhiệm kỳ của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao theo nhiệm kỳ của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc.[16] Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ.[5]
Căn cứ Luật Kiểm sát viên, viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao do Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc bầu, miễn nhiệm.[27][17] Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đương nhiệm là Trương Quân,[28] được bầu giữ chức vụ vào tháng 3 năm 2018 tại kỳ họp thứ nhất của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc khóa XIII.[28]
Viện kiểm sát nhân dân tối cao có các phó viện trưởng, các ủy viên Ủy ban kiểm sát và các kiểm sát viên.[5][29] Tất cả các thành viên khác của Viện kiểm sát nhân dân tối cao đều do Ủy ban thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc bầu[29] theo đề nghị của viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.[5] Các thành viên cũng có thể bị Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc miễn nhiệm theo đề nghị của viện trưởng.[29] Các phó viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đương nhiệm là Đồng Kiến Minh, Cát Hiểu Yến, Lưu Chiếu, Miêu Sinh Minh, Trương Tuyết Tiều, Cung Minh và Đằng Kế Quốc.[30]
date
or year
parameters are either empty or in an invalid format, please use a valid year for year
, and use DMY, MDY, MY, or Y date formats for date
. 1 tháng 7 năm 2020. |tên=
thiếu |tên=
(trợ giúp) Lưu trữ 2020-07-03 tại Wayback Machine
|journal=
(trợ giúp)