Enrique Peña Nieto (20 de xunetu de 1966, Atlacomulco de Fabela (es) ) ye un abogáu y políticu mexicanu. Foi presidente de Méxicu ente 2012 y 2018. Ye abogáu pola Universidá Panamericana[18] y maestru en alministración d'empreses pol Institutu Teunolóxicu y d'Estudios Cimeros.[19] Ye miembru del Partíu Revolucionariu Institucional dende 1984.
Antes de la presidencia, desempeñóse como subcoordinador financieru de la campaña d'Arturo Montiel Rojas; secretariu particular del titular de la Secretaría de Desarrollu Económicu del gobiernu del Estáu de Méxicu; secretariu d'Alministración del gobiernu del Estáu de Méxicu; diputáu llocal pol distritu XIII na Congresu del Estáu de Méxicu siendo coordinador de la fraición parllamentaria del Partíu Revolucionariu Institucional.[20]
Ente 2005 y 2011 foi gobernador del Estáu de Méxicu dempués de lo que delidió pola presidencia de Méxicu nes eleiciones federales de 2012 pola alianza eleutoral Compromisu per Méxicu qu'arrexuntaba al Partíu Revolucionariu Institucional y al Partíu Verde Ecoloxista de Méxicu. Foi escoyíu y ratificáu pol Tribunal Eleutoral del Poder Xudicial de la Federación el 29 d'agostu de 2012, tres la impugnación presentada. Rindió protesta al cargu'l 1 d'avientu de 2012.
Nació na llocalidá d'Atlacomulco, Estáu de Méxicu, fíu de Gilberto Enrique Peña del Mazo, d'oficiu inxenieru llétricu, y la maestra María del Perpetuo Socorro Ofelia Nieto Sánchez, que'l so matrimoniu dio a lluz a otros trés fíos: Verónica, Ana Cecilia y Arturo. Al traviés de los sos padres, ye familiar de dos antiguos gobernadores del Estáu de Méxicu: pel llau paternu, con Alfredo del Mazo González, y pol maternu, con Arturo Montiel Rojas; igualmente, unu de los sos tíos paternos, Arturo Peña del Mazo, foi presidente municipal de Atlacomulco.[21]
Los primeros once años de la so infancia vivió n'Atlacomulco, onde estudió la primaria en dos instituciones educatives: la Primaria Lliga a la Normal de Profesores y el Colexu Antonio Plancarte. Dempués d'ello, la so familia camudó la so residencia al conceyu de Toluca, estudiando la secundaria nel Colexu Argos de Metepec, y la preparatoria nel Institutu Cultural Paideia de Toluca.[22]
D'agostu de 1984 a xunu de 1989, estudió la carrera de derechu na Universidá Panamericana titulándose cola tesis "El presidencialismu mexicanu y Álvaro Obregón", publicada en 1991. Al entamu de la so llicenciatura tamién ingresó a la militancia del Partíu Revolucionariu Institucional. Darréu, estudió una maestría n'Alministración d'Empreses nel Institutu Teunolóxicu y d'Estudios Cimeros de Monterrey.[23] Al par de los sos estudios de llicenciatura trabayó en delles firmes xurídiques como Laffan Muse y Kaye, Corporativu San Luis y na notaría pública númberu 6 del Distritu Federal. Tres ello, empezó a exercer de manera individual l'abogacía.[24]
En 1993, casóse cola so primer esposa Mónica Pretelini, a quien conoció mientres trabayaba como tesoreru na campaña d'Emilio Chuayffet Chemor. Resultáu de dicha unión naceríen trés fíos: Paulina, Alejandro y Nicole. Tres trece años de matrimoniu, el 11 de xineru de 2007, cuando yera yá gobernador del Estáu de Méxicu, enviudó por cuenta de que la so esposa sufrió una arritmia cardiaca causada por una crisis epiléptica.[25]
En 2008 Peña Nieto anunció públicamente nun programa de televisión el so novialgu cola actriz Angélica Rivera.[26] El 27 de payares de 2010 contraxo segundes nupcias cola actriz na Catedral de Toluca, integrando a la so familia a les fíes del primer matrimoniu d'ella: Sofía, Fernanda y Regina.[27]
A principios de 2012, Peña Nieto aceptó ser padre de dos fíos fora de matrimoniu: Diego y unu más fináu al añu de nacencia.[28]
Peña Nieto afilióse como miembru del Partíu Revolucionariu Institucional en 1984, a los dieciocho años d'edá, con una participación moderada y ensin ocupar nengún cargu de relevancia política.
Llogró unu de los sos primeros encargos políticos en mayu de 1990, cuando foi secretariu del Movimientu Ciudadanu de la Zona I del Comité Directivu Estatal de la Confederación Nacional d'Organizaciones Populares. Coles mesmes, desempeñóse como delegáu del Frente d'Organizaciones y Ciudadanos en conceyos del estáu de Méxicu ya instructor del Centru de Capacitación Eleutoral del Partíu Revolucionariu Institucional. Mientres la campaña a la gubernatura d'Emilio Chuayffet Chemor en 1993, foi tesoreru del Comité de Financiamiento del Comité Directivu Estatal del PRI. Al llegar Chuayfett al gobiernu del Estáu de Méxicu, nomó como secretariu de Desarrollu Económicu a Juan José Guerra Abud, quien de la mesma designó como'l so secretariu particular a Peña Nieto.
En 1999, aportó a subcoordinador financieru de la campaña d'Arturo Montiel Rojas. Cuando esti postreru asumió'l mandu nel estáu, designó a Peña Nieto como subsecretariu de Gobiernu del Estáu de Méxicu de 1999 a 2000.
Darréu, ente 2000 y 2002 fungió como secretariu d'Alministración del Gobiernu del Estáu de Méxicu, según presidente del Conseyu Directivu del Institutu de Seguridá Social del Estáu de Méxicu y Conceyos, presidente del Conseyu Internu del Institutu de Salú, y vicepresidente de la Xunta de Gobiernu del Sistema pal Desarrollu Integral de la Familia (DIF) de la mesma entidá.[29]
En 2003, Peña Nieto foi nomáu candidatu a diputáu llocal pa la LV Llexislatura pol Distritu XIII, con cabecera n'Atlacomulco.
Ente setiembre de 2003 y setiembre de 2004 foi coordinador del grupu parllamentariu del Partíu Revolucionariu Institucional na LV Llexislatura na Cámara de Diputaos del Estáu de Méxicu, presidiendo la Xunta de Coordinación Política del Congresu Local.
El 17 d'ochobre de 2004 empecipió formalmente'l procesu internu del Partíu Revolucionariu Institucional pa la designación de candidatu a gobernador del Estáu de Méxicu. N'este, Peña Nieto foi precandidato xunto con Guillermo González Martínez, Oscar Gustavo Cárdenas Monroy, Jaime Vázquez Castillo, Eduardo Bernal Martínez, Fernando Alberto García Cueves, Cuauhtémoc García Ortega, Isidro Pastor Medrano, Enrique Jacob Rocha, Héctor Lluna de la Vega y Carlos Hank Rhon. Sicasí, el 14 de xineru de 2005 Peña Nieto foi l'únicu en presentar el so rexistru ante la Comisión Estatal d'Asuntos Internos del so partíu. Protestó como candidatu'l 12 de febreru de 2005 y el 2 d'abril de 2005 como candidatu del Partíu Verde Ecoloxista de Méxicu que formó una coalición col Partíu Revolucionariu Institucional.[30] El 30 de marzu presentó'l so rexistru ante les autoridaes eleutorales del estáu pola coalición nomada Alianza per Méxicu, que foi aprobada'l 15 d'abril de 2005 pol Conseyu Xeneral del Institutu Eleutoral del Estáu de Méxicu.[31]
Mientres la campaña enfrentar a los sos opositores los candidatos Rubén Mendoza Ayala, de l'alianza conformada polos partíos Aición Nacional y Converxencia y Yeidckol Polevnsky del Partíu de la Revolución Democrática y el Partíu del Trabayu que formaron la coalición Xuníos pa Ganar.
El 27 de xunu de 2005, Peña Nieto, yá como candidatu, robló ante un notariu públicu un conxuntu de 608 compromisos de campaña que prometió cumplir en casu de resultar electu nes votaciones del 3 de xunetu siguiente.
La votación llevar a cabu'l 3 de xunetu de 2005, resultando electu gobernador del Estáu de Méxicu pero les impugnaciones fixeron qu'hasta'l 12 d'agostu recibiera la constancia de mayoría que la acreditaba como gobernador electu. El cómputu final de los votos emitíos foi de 49% (1.801.530 votos) para él, 25,6% pa Rubén Mendoza (936.615 votos), 25,11% pa Yeidkol Polevnsky (918.347 votos).[32]
El 15 de setiembre de 2005 Peña Nieto rindió protesta como Gobernador del Estáu de Méxicu nel Teatru Méxicu ante'l poder llexislativu estatal, autoridaes y anteriores gobernadores. Nel discursu d'entamu de mandatu, señaló como exes rectores del gobiernu qu'empecipiaba la "seguridá económica, seguridá social y seguridá pública".[33]
Peña Nieto basó la so xestión al frente del gobiernu del Estáu de Méxicu nel cumplimientu de los 608 compromisos adquiríos en campañay roblaos ante notario públicu, que aseveró cumplir mientres los 6 años de gobiernu al traviés de más de 790 obres y 63 aiciones de gobiernu.[34] Les más importantes fueron les d'infraestructura carretera, que la so rede triplicar nel so sexeniu.[35] En materia de tresporte públicu desenvolvióse'l Tren Suburbano, en xunto col Gobiernu Federal y del Gobiernu del Distritu Federal, y el Mexibús, dambes pa comunicar al Distritu Federal cola zona metropolitana del Estáu de Méxicu. Nel rubro de salú, construyéronse 196 hospitales y centros médicos nel estáu, amás doblóse'l númberu d'unidaes móviles pa llevar atención médica a rexones alloñaes y vulnerables.[36]
Nos meses que siguieron al so segundu informe de gobiernu, el trabayu de Peña Nieto destacó pola so collaboración col gobiernu de la Ciudá de Méxicu tendiente a resolver temes importantes pa los dos entidaes, dixebraes políticamente pero ensin solución de continuidá urbana. A lo llargo de delles sesiones de trabayu con Marcelo Ebrard, xefe de gobiernu del Distritu Federal, alcordaron una amplia axenda de trabayu qu'incluyó temes de seguridá, mediu ambiente, emplegu y tresporte. Peña Nieto manifestóse como defensor de la reforma enerxética, propunxo un alcuerdu nacional pa fomentar el desenvolvimientu del país y acelerar la Reforma Educativa y estableció un plan d'once puntos pa combatir la inseguridá en Méxicu.[37]
Tocantes a les finances públiques, dende l'entamu del sexeniu, se restructuró la delda del Estáu, colo que nun s'aumentar la delda nos seis años de gobiernu, coles mesmes que s'aumentar la recaldación, doblándose escontra'l final del sexeniu.[36]
Mientres el so gobiernu, l'Estáu de Méxicu allugóse como'l segundu tao con mayor nivel de tresparencia a nivel nacional, con una calificación de 96,5 puntos de 100 posibles.[38]
Per otru llau, les crítiques sobre'l so gobiernu allugar na situación económica que l'Estáu de Méxicu guardaba al terminar el mandatu de Peña: el Productu Internu Brutu per cápita de dichu estáu atopábase un 30% per debaxo de la media nacional pol equivalente a $81.162 pesos mexicanos, sicasí ser unu de los estaos qu'apurren más al PIB nacional. Ello esplícase pola desigualdá na distribución de la riqueza nel estáu, yá que pa 2011 el 43,7% de la so población vivía en probeza multidimensional. Esto, según el CONEVAL. traducir nun aumentu del númberu de probes ente 2008 y 2010 anque, en contrapartida menguaron les sos faltes en materia d'accesu a los servicios de salú, vivienda y arrezago educativu según una evolución nel ingresu.[39]
Sicasí, en xunu de 2008, entá mientres el gobiernu de Peña Nieto, la encuestadora mexicana Consulta Mitofsky emitió los resultaos d'una encuesta de popularidá ente los mexicanos d'aquellos que naquel momentu yeren gobernadores de los estaos, que refundió como resultáu que'l gobernador más conocíu ente los mexicanos yera Peña Nieto, conocíu por 68,4% de los encuestaos, siguíu por Marcelo Ebrard, a quien conocíen el 63,5%.[40]
El 3 de mayu de 2006 la fuercia público intervieno en Atenco, deriváu d'un conflictu en Texcoco sobre la instalación d'un floricultores qu'aportó a les poques hores nun seriu enfrentamientu ente la policía federal, estatal y municipal y los habitantes d'esa llocalidá y de San Salvador Atenco, atricherándose los pobladores en dichu pobláu ya instalando barricaes. Nos enfrentamientos, dellos policías fueron cutíos polos pobladores y amenaciaron con faer españar pipes de gas.[ensin referencies] A otru día, nun intentu de restablecer l'orde,[41] l'entós gobernador Peña Nieto solicitó a la policía estatal tomar control de la situación, siendo deteníes 211 persones. Por cuenta de dichu operativu finaron 2 persones, siendo una d'elles menor d'edá. Amás, según investigaciones posteriores de la CNDH y la Suprema Corte de Xusticia de la Nación, hubo abusos atribuyibles a les fuercies policiaques municipales, estatales y federales; detenciones arbitraries, tratu cruel, inhumanu y/o degradante; allanadures de morada, tortura, abusu sexual y violaciones a 26 muyeres; amás de violación a los derechos de menores d'edá.[42] Mientres los años posteriores, procesar a 21 de los elementos policiacos participantes de los actos, de los cualos 15 fueron espulsaos de les sos corporaciones, 5 fueron procesaos penalmente y a unu condergóse-y a pagar daños y perxuicios a una de les víctimes.[43] En 2010, la Suprema Corte de Xusticia de la Nación resolvió'l xuiciu d'amparu presentáu por dolce de los deteníos naquellos sucesos y ordenóse la so lliberación.[44]
A entamos del mes d'avientu de 2008, el gobiernu del Estáu de Méxicu, con aprobación del Institutu Nacional d'Antropoloxía y Hestoria y con sofitu de la Secretaria de Turismu Federal empezar a montar un proyeutu de lluces y soníu nes Pirámides de Teotihuacan llamáu Rellumada teotihuacano al traviés d'una empresa llamada "Grupu Mundu",[45][46] espectáculu que foi criticáu primeramente polos trabayadores del INAH y miembros del so sindicatu d'académicos y trabayadores. El 23 d'avientu de 2008 la Comisión Permanente del Congresu de la Unión de Méxicu pidió la suspensión de les obres nes mesmes pirámides por considerar qu'estropiaben la estructura de les mesmes,[47] suspensión que punxo en marcha'l INAH a otru día.[48]
El gobiernu del Estáu de Méxicu, a cargu entós de Peña Nieto ordenó que se siguieren les obres nes pirámides a pesar de la oposición de les protestes, argumentando una derrama económica a la rexón y l'impulsu d'un corredor turísticu.[49] Dempués, el 7 de xineru de 2009, empezar a llevantar los rieles instalaos nes pirámides por bloques de formigón.[50] A pesar d'ello, díes dempués informóse que siguiríen los trabayos nes pirámides.
El 13 de xineru de 2009 el Conseyu Internacional de Monumentos y Sitios, adscritu a la Organización de les Naciones Xuníes pa la Educación, la Ciencia y la Cultura, dictaminó que les obres nel sitiu teníen de detenese, yá que afectaben "l'autenticidá del sitiu" y nun taben asesoraes por téunicos competentes.[51] Darréu la Comisión de Cultura de la Cámara de Diputaos de Méxicu, condergó les obres na zona,[52] lo que foi reafitáu pola Comisión Permanente del Congresu de la Unión que'l 28 de xineru condergó la instalación del espectáculu de lluces y ordeno la creación d'una mesa d'espertos pa evaluar los daños a la zona.[53]
El Sindicatu de Trabayadores del INAH interpunxo un amparu contras les obres en Teotihuacan y los sos espertos n'arqueoloxía determinaron que s'estropió piedra orixinaria nes perforaciones a la pirámides.[54] Ente que, per otru llau, el reporte lleváu a cabu pol Grupu Téunicu Evaluador (GTE) determinó que les estructures monumentales nun sufrieron dañu.[ensin referencies] Dichu reporte indicó que los barrenos fueron asitiaos en capes de reconstrucción moderna.[55]
El 14 de payares de 2011, el Comité Executivu Nacional del Partíu Revolucionariu Institucional emitió la convocatoria pa la selección y postulación del so candidatu a la presidencia pa les eleiciones presidenciales del 2012. Dicha convocatoria prevía la posibilidá de postular un candidatu d'unidá o de lo contrario dar# en una votación en febreru ente los precandidatos.[56]
Trés díes depués, consolidóse una primer alianza ente los partíos Revolucionariu Institucional (PRI), Verde de Méxicu (PVEM) y Nueva Alianza (SETU), que foi apautada'l 17 de payares de 2012.[57]
El 27 de payares de 2011, Peña Nieto allegó a la sede nacional del PRI p'apurrir la documentación y recibir la constancia que la acreditó como precandidato d'esi partíu.[58] Al nun presentase otros precandidatos nel procesu, el 17 d'avientu recibió la constancia como candidatu únicu del Partíu Revolucionariu Institucional.[59]
En xineru de 2012, el candidatu presidencial presenta al so equipu de campaña encabezada por Luis Videgaray como coordinador xeneral.[60] El día 21 del mesmu mes, el SETU decide retirar el so sofitu a la coalición realizada en payares con PRI y PVEM, polo que Peña Nieto quedó como candidatu de la coalición conformada solamente por estos dos úlimos partíos, que foi rexistrada ante l'Institutu Federal Eleutoral sol nome Compromisu per Méxicu.[61]
El 12 de marzu de 2012, na ciudá de Dolores Hidalgo nel estáu de Guanajuato, protestó formalmente como candidatu presidencia de l'alianza conformada pol Partíu Revolucionariu Institucional (PRI) y Partíu Verde Ecoloxista de Méxicu (PVEM) pa la eleición de 2012; quedando rexistráu con tal calter ante l'IFE el 16 de marzu.[62] Nos primeros minutos del día 30 de marzu empecipió la so campaña nun eventu masivu entamáu en Guadalajara, Jalisco.[63]
Como contendientes na campaña tuvo a Josefina Vázquez Mota, candidata pol Partíu Aición Nacional (PAN); Andrés Manuel López Obrador quien participó como'l candidatu de la coalición Movimientu Progresista conformada polos partíos de la Revolución Democrática (PRD), del Trabayu (PT) y Movimientu Ciudadanu; y Gabriel Ricardo Quadri de la Torre candidatu del Partíu Nueva Alianza (SETU).[64]
El 11 de mayu de 2012, depués de la so participación nel foru Bon ciudadanu na Universidá Iberoamericana, anicióse'l Movimientu Yosoy132.[65][66]
El 19 de mayu de 2012, efectuáronse numberoses concentraciones multitudinaries en delles partes de Méxicu al envís d'espresar refugo contra la so candidatura presidencial.[67] Na Ciudá de Méxicu, autoridaes de seguridá pública reportaron que la cifra d'asistentes xubió a más de 46.000 persones.[68] En tantu, Peña Nieto abstener d'opinar sobre la tema y solo declaró que va respetar les espresiones a favor o en contra de la so candidatura.[69]
Mientres la campaña tanto PRD como PAN denunciaron triangulaciones de dineru dende empreses financieres en favor del PRIsobremanera del grupu financieru Monex (ver caso Banca Monex) fechu que foi denunciáu ante l'Institutu Federal Eleutoral (IFE).[70] Al investigar el casu la Unidá de Fiscalización del IFE confirmó la esistencia de transaiciones financieres de calter mercantil, sobre les que más tarde se pronunciaría los IFE, exonerando al PRI.
El desenvolvimientu del marketing políticu mientres la campaña de Peña Nieto centrar na proyeición d'una imaxe de compromisu coles promeses realizaes. La imaxe política xiró alredor del spot: "Este ye'l mio compromisu y tu sabes que lo voi a cumplir" que tuvo un ampliu espardimientu.[71] Parte de dicha estratexa foi l'usu del eslogan "Te róblolo y te cumplir" que faía referencia a la práutica del candidatu de roblar ante notario públicu les sos promeses de campaña.[72] Esto xeneró una contracampaña llanzada pol partíu opositor PAN denominada "Peña nun cumple", que pretendía restar credibilidá a los compromisos realizaos pol candidatu.[73]
Coles mesmes, diose gran importancia al desenvolvimientu de la campaña al traviés de medios electrónicos. En Twitter xeneráronse dellos trending topics nacionales qu'implicaben dalguna sentencia sobre Peña Nieto, yá en favor yá en contra. En dalgún momentu acusar a dicha campaña electrónica d'utilizar bots para masificar dichos conteníos y xenerar una mayor presencia del candidatu en dicha rede.[74]
El 6 de xunu del 2012, el periódicu británicu The Guardian publicó informaciones que denunciaben la esistencia d'alcuerdos ente Grupu Televisa y Peña Nieto relatives a él mesmu y a López Obrador en eleiciones federales en Méxicu de 2006 con oxetu de favorecer al primeru y perxudicar al postreru. Anque les denuncies de The Guardian yeren congruentes con otros fechos ya informaciones previes disponibles, diverses fontes señalaron que l'orixe últimu de los documentos y el grau d'exactitú o veracidá yera malo d'evaluar (al venir de una filtración).[75][76]
El 5 de febreru de 2013, The Guardian y Televisa expedieron un comunicáu conxuntu, nel que'l diariu británicu declárase dispuestu a "resolver amistosamente" les sos diferencies cola cadena mexicana, a esclariar "cualesquier involuntariu tracamundiu" y nel que'l The Guardian "acepta que les autoridaes eleutorales resolvieron que la cobertoria televisiva de Grupu Televisa cumplió coles estrictes normes eleutorales mexicanes y neutralidá política".[77]
El 11 de mayu de 2012, depués de la so participación nun foru na Universidá Iberoamericana, anicióse'l Movimientu Yosoy132[78][66]el cual perfiló ente los sos oxetivos —sacante los representantes del ITAM[79]— l'oponese a lo que llamen una "imposición mediática" de cualquier candidatura nes Eleiciones federales en Méxicu de 2012,[66][80] señalando como tal a la de Peña Nieto[81][82][83]
Mientres la campaña eleutoral tanto'l PRD como'l PAN denunciaron una supuesta compra de votu per parte del PRI,[84] concretamente la Unidá de Fiscalización del Institutu Federal Eleutoral (IFE) confirmó una triangulación na qu'una persona moral de calter mercantil financió 9 mil 924 monederos electrónicos, con valor total de 70 millones 815 mil 534 pesos. Acordies con PRD y PAN dichos fondos taríen destinaos a pagar a la estructura del PRI nos caxellos pa influyir illexítimamente nel votu.
En xineru de 2013, l'Institutu Federal Eleutoral (IFE) validó'l dictame de la unidá de fiscalización (UF) y exoneró al PRI-PVEM d'incurrir n'operaciones ilícites nel financiamiento de la so campaña presidencial. Responder# por el dictame a pesar de detectar un treme de rellaciones ente'l PRI con Alkino y otres empreses mercantiles por un monto de 66 millones de pesos distribuyíos per mediu de Banca Monex, que foi consideráu llegal.[85]
Partíu/Coalición | Candidatu | Votos | Porcentaxe |
---|---|---|---|
Compromisu per Méxicu |
Enrique Peña Nieto |
19,158,592 | 38.15% |
Movimientu Progresista |
Andrés Manuel López Obrador |
15,848,827 | 31.64% |
Partíu Aición Nacional |
Josefina Vázquez Mota |
12,732,630 | 25.40% |
Nueva Alianza |
Gabriel Quadri de la Torre |
1,146,085 | 2.30% |
Votos Nulos | 1,236,857 | 2.42% | |
Votos por candidatos non rexistraos | 20,625 | 0.06% | |
Total | 50,143,616 | 100% | |
Fonte: Sala Cimera del Tribunal Eleutoral. Poder Xudicial de la Federacíón. Cómputu Final.[86] |
Les eleiciones federales en Méxicu, llevar a cabu'l 1 de xunetu de 2012 nel cual, conforme al cómputu final emitíu pol Institutu Federal Eleutoral, participó un 63.14% de los ciudadanos inscritos nel padrón eleutoral, equivalente a 50,143,616 votos emitíos. Dicha votación, no que fai a la eleición presidencial, tuvo distribuyida de la siguiente manera: Peña Nieto, 19,158,592 votos (38.15%); Andrés Manuel López Obrador, 15,848,827 votos (31.64%); Josefina Vázquez Mota, 12,732,630 votos (25.40%) y Gabriel Cuadro de la Torre, 1,146,085 (2.30%).[86]
El 30 d'agostu de 2012 a les 22:25 hores, dempués d'una apelación que se sostuvo dende'l día de les eleiciones federales, Peña Nieto ye declaráu presidente electu de Méxicu por unanimidá de los siete integrantes del Tribunal Eleutoral del Poder Xudicial de la Federación, al considerar infundada l'apelación que'l Movimientu Progresista, presentó pa l'anulación de diches eleiciones, según tamién pola mayoría de votos pol candidatu priísta.[87]
El día 31 d'agostu de 2012, a les 17:00 hores apurre la constancia de mayoría de votos a Peña Nieto, pa exercer como Presidente de Méxicu del 1 d'avientu de 2012 al 30 de payares de 2018.[88][89]
Pal desempeñu del poder executivu, designó al so gabinete de secretarios d'estáu, que na so mayoría taba conformáu por políticos de baxu perfil, ente los más conocíos atopábense: Emilio Chuayffet Chemor a quien se-y encamentó la Secretaría d'Educación Pública; Rosario Robles qu'asumió'l cargu de secretaria de Desarrollu Social y Pedro Joaquín Coldwell que al momentu de la so designación como Secretariu d'Enerxía desempeñábase como presidente nacional del PRI. Al coordinador de la so campaña Luis Videgaray apurrióse-y la Secretaría de Facienda y Creitu Públicu, ente que la Secretaría de Gobernación foi para Miguel Ángel Osorio Chong. L'únicu secretariu de l'anterior alministración que tamién foi emplegáu na nueva foi José Antonio Meade Kuribreña que de la Secretaría de Facienda aportó en Secretariu de Rellaciones Esteriores.[90]
El día 1 d'avientu de 2012, a les 11:18 de la mañana recibe la banda presidencial de manes del Presidente de la Mesa Directiva de la Cámara de Diputaos, Jesús Murillo Karam, que de la mesma foi-y apurrida pol ciudadanu Felipe Calderón Hinojosa, tomando protesta de ley ante'l Congresu de la Unión como presidente de los Estaos Xuníos Mexicanos.[91]
A otru día d'empezar el so sexeniu, el presidente Peña Nieto participó na firma del alcuerdu llamáu "Pactu per Méxicu" ente presidencia de la República y los trés principales partíos mexicanos: PRI, PAN y PRD. Les negociaciones p'algamar dichu pactu llevar a cabu dende ochobre de 2012 encabezaes pol equipu de transición del presidente electo y representante de los partíos políticos. Escontra finales de payares alcordóse un testu definitivu pa los alcuerdos, roblándose nel Castiellu de Chapultepec el 2 d'avientu de 2012, signando el presidente y los presidentes de los partíos: Jesús Zambrano Grijalva, María Cristina Díaz Salazar y Gustavo Maderu Muñoz.[92]
El pactu ta estremáu en cinco seiciones que numberen el tipu d'alcuerdos tomaos en cada unu: 1) Alcuerdos por una sociedá de derechos y llibertaes; 2) Alcuerdos pa la crecedera económica, emplegu y competitividá; 3) Alcuerdos pa la seguridá y la xusticia: 4) Alcuerdos pa la tresparencia, rindición de cuentes y combate a la corrupción; y 5) Alcuerdos pa la Gobernabilidad Democrática.[93]
Ente los alcuerdos tomaos atópense diverses temes de l'axenda política mexicana como reformes constitucionales y a diverses lleis federales ya instituciones públiques, según la creación de nueves lleis que regulen temes hasta agora inoraos o deficientemente llexislaos. Unu de los primeros alcuerdos en llevase a la práutica foi la reforma educativa que la so iniciativa que foi presentada'l 10 d'avientu y en pasando por dambes cámares foi aprobada finalmente'l 6 de febreru de 2013.[94] Foi promulgada'l 25 de febreru de 2013.[95]
Otru aspeutu d'esti pactu ye la reforma en telecomunicaciones que mientres abril de 2013 foi aprobada pol Congresu de la Unión, que la so esistencia xustificar so la propuesta d'incluyir a Méxicu na era dixital y el fomentu a la competencia económica en materia de telecomunicaciones. Foi promulgada'l 10 de xunu de 2013.[96]
En xineru de 2013 foi anunciáu'l programa social Cruzada nacional contra la fame que'l so oxetivu descritu dende l'entamu del cargo presidencia ye'l d'ablayar la probeza, la desnutrición y la marxinación en Méxicu.[97] Y que foi anunciáu como acorde a los oxetivos del programa Hambre Cero de les Naciones Xuníes.[98]
Pa ello, el 21 de xineru de 2013 dichu programa foi llanzáu oficialmente nel estáu de Chiapas, creándose al efeuto el Sistema Nacional contra la Fame (SINHAMBRE) y una comisión intersecretarial que lo implementara.[99][100] Dicha comisión foi instalada y tuvo la so primer sesión ya instrucción presidencial el 16 de febreru.[101]
La reforma educativa, frutu tamién del Pactu per Méxicu, tuvo como oxetivu reformar el sistema educativu, sobremanera no respeutivo na materia d'evaluación de los docentes. Pa ello, les reformes a la Constitución mexicana fueron promulgaes el 25 de febreru de 2013;[95] a lo cual siguió les reformes a la Llei Xeneral d'Educación, la Llei del Institutu Nacional pa la Evaluación de la Educación y la Llei Xeneral del Serviciu Profesional Docente, toes elles promulgaes el 10 de setiembre de 2013.[102]
Con esta reforma, creóse un organismu públicu autónomu con personalidá xurídica y patrimoniu propios, denomináu Sistema Nacional d'Evaluación Educativa, que tien como oxetivu evaluar la calidá, el desempeñu y los resultaos del sistema educativu nacional en tolos niveles d'educación. Coles mesmes estableciéronse les facultaes llexislatives del Congresu de la Unión pa establecer un serviciu profesional docente quien va ser l'encargáu del ingresu, promoción y permanencia de los maestros, en sustitución de les funciones que venía fungiendo de facto el Sindicatu Nacional de Trabayadores de la Educación.[103] Ello traxo la oposición de dichu sindicatu y de cierta seición de la población, lo qu'anició delles protestes en dellos estaos de Méxicu.[104]
El 9 de xineru de 2014 foi publicada nel Diariu Oficial de la Federación la reforma financiera cola que se busca dar un impulsu al sector bancariu y d'aforru en Méxicu. Con ella reformáronse 34 ordenamientos xurídicos en materia financiero. La reforma tien como oxetivos fomentar el creitu al traviés de la Banca de Desarrollu; amontar la competencia nel sector financieru; ampliar el creitu de les instituciones financieres privaes; y asegurar la solidez y prudencia del sector financieru nel so conxuntu. Créase un Buró d'Entidaes Financieres na CONDUSEF pa rexistrar públicamente les quexes que reciban eses entidaes. Simplificar los trámites pal otorgamiento y execución de garantíes bancaries. Créase'l Conseyu d'Estabilidá del Sistema Financieru. Prohibir a los bancos vender productos financieros condicionaos a la compra d'otros distintos. Créase un Sistema Arbitral en Materia Financiero pa resolver conflictos ente usuarios y bancos. Amplíense les facultaes de la CONDUSEF pa poder esixir mayor información a les entidaes financieres. Refórmense diverses disposiciones sobre'l procedimientu de concurso mercantil pa da-y mayor confiabilidad.[105]
El 12 d'agostu de 2013 la presidencia de la República presentó al Congresu de la Unión la iniciativa de reformes en materia d'hidrocarburos ya industria enerxético, qu'a diferencia d'otres reformes atopó más oposición per parte de los restantes partíos políticos que conformen les Cámares especialmente polos d'esquierda.[106]
En materia de petroleu ya hidrocarburos, la reforma propón abrir la posibilidá de la inversión estranxera en tal industria apoderada anguaño por PEMEX por aciu contratos d'esploración y estraición d'hidrocarburos, ya igualmente camudaría los testu del artíulo 28 constitucional pa dexar a capitales quitaos la participación en delles actividaes del procesu industrial el petroleu. En materia d'eletricidá la propuesta tamién preve la participación del mercáu priváu en dicha industria enerxético al par de la intervención de la Comisión Federal de Lletricidá, especialmente no respeutivo a enerxíes anovables.[107]
En marzu de 2013 Peña Nieto presenta la so propuesta de reforma integral en telecomunicaciones y competencia económica que, con dellos cambeos de dambes cámares del congresu, foi promulgada'l 10 de xunu de 2013. Estes reformes introducieron na constitución la garantía de proteición a los datos personales y el derechu al accesu a les teunoloxíes de la información, la banda ancha y el Internet ya impon la obligación del executivu federal d'establecer una axenda dixital dientro de la so política rectora. Crea'l Institutu Federal de Telecomunicaciones pa sustituyir a la Comisión Federal de Telecomunicaciones y suplir les sos funciones pero con una estructura y naturaleza xurídica distintes y encárgase-y la creación de dos nueves cadenes de televisión; crea tamién la Comisión Federal de Competencia Económica que sustitúi a la Comisión Federal de Competencia pa promover la llibre competencia, la llibre concurrencia y evitar los monopolios.[108]
El 24 de marzu de 2014 foi presentada al Senáu de Méxicu la propuesta de reformes a les lleis secundaries en materia de telecomunicaciones, que daba siguimientu a les reformes constitucionales na mesma materia y que'l so principal oxetu yera la espedición d'una “Llei Federal de Telecomunicaciones y Radiodifusión”.[109]La propuesta foi abondo impopular y causó gran movición y manifestaciones cuasi de momentu, sobremanera ente activistes y defensores de la llibertá d'internet qu'alieguen que'l proyeutu recái n'actos de censura y atentaos contra la privacidá.[110] Foi oxetu de dellos alderiques sobre les implicaciones de la so aprobación.[111] Con dellos cambeos foi aprobada por dambes cámares del congresu y foi promulagada finalmente'l 14 de xunetu de 2014.[112]
El 9 de setiembre de 2013, ye presentada pola presidencia la propuesta de reforma fiscal pa Méxicu, que tres un llargu alderique, diverses crítiques y cambeos, foi aprobada pol Congresu y publicada nel Diariu Oficial de la Federación el 11 d'avientu de dichu añu, entrando a valir el 1 de xineru de 2014.
L'oxetivu de la reforma atopar en llograr una mayor y más efectiva recaldación fiscal, pa ello propunxo l'aplicación xeneral del Impuestu al valor agregáu a diversos productos y actividaes qu'antes non lo pagaben, tales como la compraventa de cases habitación, tresporte públicu foranu de pasaxeros, alimentos procesaos para mascotes y la goma de mazcar. Esaniciáronse'l Impuestu Empresarial a Tasa Única (IETU) y el Impuestu a los Depósitos n'Efectivu (IDE). Se gravó, por aciu un Impuestu Especial sobre Producción y Servicios (IEPS), el consumu de bébores azucaradas y alimentos con altu conteníu calóricu, tales como los refrescos, golosina y frituras. Igualmente creóse un impuestu del 10% sobre utilidaes llograes por especulación na Bolsa de Valores.[113]
Orixinalmente la propuesta incluyía l'establecimientu d'impuestos sobre colegiaturas, hipoteques y consumu en restoranes, pero tales midíes fueron refugaes pol Congresu pola gran oposición presentada en contra d'elles.[114]
El 25 de payares de 2013, Peña Nieto presentó, con Alejandra Lagunes Soto Ruiz, la llamada "Estratexa Dixital Nacional", como política oficial del gobiernu federal que tien como oxetivu la "adopción y el desenvolvimientu de les Teunoloxíes de la Información y la Comunicación" en Méxicu, p'aplicase ente los años 2014 y 2018.[115] Pretender con ello integren a Méxicu a la era dixital y modernizar los servicios del estáu. Tien como oxetivos el tresformamientu gubernamental, la economía dixital, educación calidable, salú universal y efectiva y seguridá ciudadana.[116]
N'avientu de 2013, creóse un comité especializáu de datos abiertos que se encaragaría de redactar una nueva política sobre la materia;[117] la páxina del comité llanzar en fase beta a fines de xunu de 2014,[118] En xineru del siguiente añu, roblóse l'Alianza pal Gobiernu Abiertu (AGA).«gobiernu abiertu-2/ Alianza pal Gobiernu Abiertu» (29 de xineru de 2014).
Política de seguridá enfócase principalmente n'amenorgar la violencia en cuenta de atacar a les organizaciones criminales de Méxicu de manera frontera, marcando un puntu de partida na estratexa de seguridá de Felipe Calderón Hinojosa.[119]
Mientres la so campaña Peña Nieto propunxo crear una policía militarizada con más de 40,000 efectivos, conocida como una "xendarmería." Propunxo qu'esta organización taría so un mandu únicu.[119] El presidente electu enfatizó que nun ta a favor d'una intervención militar estauxunidense, pero va considerar que los Estaos Xuníos entrenen a los efectivos policiacos en táctiques de contrainsurgencia.[120] Fora d'eso, Peña Nieto prometió que los Estaos Xuníos nun va tener un papel mayor na llucha contra'l narcotráficu en Méxicu.[120] Mientres la so campaña, Peña Nieto apuntó a Óscar Naranxal, un ex xeneral de la Policía Nacional de Colombia, como'l so asesor de seguridá, y prometió amenorgar la tasa d'homicidios en Méxicu por más d'un 50% pa cuando concluya'l so sexeniu nel 2018.[121][122]
El 17 d'avientu de 2012, Peña Nieto presentó oficialmente la so política de seguridá, mientres la segunda sesión estraordinaria del Conseyu Nacional de Seguridá Pública.[123] Conforme a dicha presentación, la nueva política de seguridá enfocaríase más al ámbitu rexonal y se delinearía por 6 llinies d'aición: I) Planeación; II) Programa Tresversal de Prevención; III) Programa Nacional de Derechos Humanos; IV) Coordinación ente niveles de gobiernu; V) Reestructuración de les policías estatales y de la procuración de xusticia; VI) Evaluación.[124]
El 2 de xineru de 2013, por aciu decretu publicáu nel Diariu Oficial de la Federación reformó la Llei de l'Alministración Pública Federal, colo que sume la Secretaría de Seguridá Pública y concéntrense toles sos funciones en Conseyu Nacional de Seguridá Pública dependiente de la Secretaría de Gobernación.[125] Nel mesmu mes anúnciase una división estratéxica del país en 5 rexones xeográfiques pa llevar a cabu diches polítiques de seguridá ya implementar la coordinación de los niveles de gobiernu.[126] Anuncióse que la reforma de la policía nacional va realizar por aciu la presentación de la Xendarmería Nacional, el 16 de setiembre de 2013.[127]
N'avientu de 2013 la Procuradoría Xeneral de la República aseveró qu'hasta esi momentu l'alministración de Peña Nieto detuviera o diera muerte a cerca de 69 importantes narcotraficantes y líderes de los más importantes cárteles del país, ente ellos Miguel Ángel Treviño Morales conocíu como'l "Z 40", líder de Los Zetas.[128] El 22 de febreru de 2014, foi deteníu Joaquín Guzmán Loera, el "Chapo Guzmán", cabeza del Cártel de Sinaloa y el 26 de mayu de 2014 foi arrestáu'l supuestu líder del Cártel del Golfu, Juan Manuel Rodríguez García.[129][130]
Pa intentar ablayar el númberu de secuestros en Méxicu, Peña Nieto creó la figura del coordinador Nacional Antisecuestro, que sería popularizáu en medios como'l "Zar antisecuestros", que'l so nomamientu recayó en Renato Sales Heredia, que foi designáu'l 29 de xineru de 2014.[131]
El 15 xineru de 2014, por aciu decretu presidencial créase Comisión pa la Seguridá y el Desarrollu Integral nel Estáu de Michoacán, coles mires de pacificar la zona, especialmente Tierra Caliente nel cual el grau de criminalidad del narcotráficu yera tal qu'obligó a la sociedá civil a formar los Grupos de Autodefensa Comuñal. Alfredo Castillo Cervantes foi nomáu titular del organismu.[132] En mayu de 2014 una gran cantidá de autodefenses integrar al modelu de policía rural pasando d'esa manera a la institucionalidad,[133] ente que'l so líder José Manuel Mireles, foi deteníu por presuntos crímenes de portación d'armes y posesión de drogues.[134]
Dende la so candidatura y al traviés del llibru “Méxicu, la gran esperanza”, Peña Nieto manifestó les directrices de la que sería la so futura política esterior, señalando como aiciones estratéxiques pa Méxicu nel so papel d'actor global, que yá na práutica, siguiéronse como les bases de la política peñista escontra otros países, executada al traviés del Secretariu de Rellaciones Esteriores Antonio Meade Kuribreña:[135]
No que fai a les rellaciones llatinoamericanes, optóse por retomar el diálogu con Cuba y Venezuela faciendo visites oficiales a dichos países. En Cuba axuntar con Fidel Castro mientres la II Cume d'Estaos Llatinoamericanos y del Caribe celebrada en xineru de 2014,[136] ente que viaxó a Venezuela pa los funerales de Hugo Chávez, sicasí que manifestó que la so presencia ende nun tenía intenciones polítiques.[137] Igualmente, Elías Jaua Milano, ministru de Rellaciones esteriores de Venezuela, visitó oficialmente Méxicu en payares de 2013 pa retomar el diálogu billateral y faer una axenda de trabayu conxunta.[138]
Peña Nieto asistió a tres cumbre de l'Alianza del Pacíficu amosándose promotor d'esti órganu d'integración rexonal de la que Méxicu forma parte xunto con Chile, Colombia y Perú. A partir de 2014, nel IX Cume celebrada en Punta Mita, Nayarit, Peña asumió la presidencia pro témpore d'esti organismu.[139]
Mientres el III Cume Méxicu-Caricom, Peña Nieto manifestó la intención d'un mayor acercamientu y una axenda de trabayu concreta colos países del Caribe.[140]
Peña Nieto caltuvo bien cercanu al gobiernu d'Estaos Xuníos. El 27 de payares de 2012, pocos díes previos a asumir como presidente, realizó una visita al mandatariu estauxunidense Barack Obama na Casa Blanca, ente que esti realizó una visita oficial a Méxicu'l 2 y 3 de mayu de 2013, onde llanzaron una declaración conxunta na que se comprometíen a avanzar na cooperación ente dambos países no respeutivo a cuatro puntos: 1) competitividá económica; 2) venceyos ente dambes sociedaes; 3) lideralgu en temes rexonales y globales; y 4) seguridá ciudadana.[141] En mayu de 2014 el secretariu d'estáu d'Estaos Xuníos, John Kerry visitó Méxicu pa dar siguimientu a los alcuerdos tomaos col presidente Obama y tratar temes sobre seguridá fronteriza, movilidá estudiantil ya intercambiu comercial.[142]
En setiembre de 2013 fíxose públicu, al traviés de documentos peneraos por Edward Snowden, l'espionaxe que realizaba l'Axencia de Seguridá Nacional d'Estaos Xuníos (NSA) a la presidenta de Brasil, Dilma Rousseff y a Peña Nieto cuando entá yera candidatu a la presidencia de Méxicu,[143] lo que depués sería ampliáu pola revista alemana Der Spiegel, pa dar a conocer que'l ex-presidente Felipe Calderón tamién foi oxetu d'esi espionaxe.[144] Ente qu'en Brasil eso llevó al aceleramientu na espedición del Marco Civil da Internet, per parte del gobiernu de Peña Nieto'l fechu mereció unos cuantos comentarios y l'entamu d'una investigación n'ochobre de 2013 que se caltién inconclusa.[145]
Amás, Peña Nieto amosóse en favor de la continuidá de los alcuerdos del Tratáu de Llibre Comerciu d'América del Norte que Méxicu tien robláu con Estaos Xuníos y Canadá, ensin que manifestara pretender faer cambeos radicales al mesmu. Con tal postura participó na IX Cume de Líderes d'América del Norte en febreru de 2014.[146]
Xustu antes d'empezar el so encargu como presidente n'ochobre de 2012 Peña Nieto realizó una xira per Europa de 10 díes visitando Alemaña, Gran Bretaña, España y Francia, países onde'l so discursu centrar en promocionar el so programa de reformes que venía entamando.[147] En Francia declaró que fadría valir la decisión de la Suprema Corte de Xusticia de la Nación nel casu Florence Cassez, quien sería lliberada yá dientro del so mandatu'l 23 de xineru de 2013 y sería saludáu con beneplácito pol presidente Francois Hollande,[148] lo que rellanzó les rellaciones diplomátiques con dichu país. Del 5 al 10 de xunu de 2014 realizóse una nueva visita oficial de la presidencia de Méxicu a dellos países europeos, visitando esta vegada España, Portugal y Ciudá del Vaticanu visitando a los xefes de gobiernu de diches naciones y al papa Francisco.[149] En febreru de 2016 recibió nel so calter de xefe d'estáu en Palaciu Nacional al papa Francisco mientres la so visita al país, siendo'l primer pontífiz en triar esta cortil.[150]
Con China, Méxicu a intercambiáu visites oficiales mientres la presidencia de Peña Nieto, quien visitaría dichu país n'abril de 2013, ente que Xi Jinping foi a Méxicu mientres xunu del mesmu añu.[151][152] Na postrera de diches visites, dambos países llanzaron una declaración conxunta, onde s'anunció que les rellaciones billaterales llevar a un nuevu nivel de cooperación alcordando una alianza estratéxica integral, colo qu'abrieron los mercaos a nuevos productos en dambes fronteres, anúnciase la motivación nel fluxu de turismu en dambos sentíos, la promoción de la cultura de dambos países y la medría nel númberu de beques pa intercambios estudiantiles.[153]
En setiembre de 2016 formó parte del Foru Mundial de Lideralgu celebráu en Nueva York, nel cual va recibir el Premiu al Estadista (Statesman Award), que da l'Asociación de Política Esterior (Foreign Policy Association) a los xefes d'Estáu y de Gobiernu que s'estremen pol impulsu de polítiques públiques responsables a nivel internacional en diverses temes.
El gallardón recibíu ye en consecuencia al so papel nel desenvolvimientu de la unión na política esterior nos países de Norteamérica, como testigos d'honor taríen presentes Andrew Mark Cuomo (Gobernador de Nueva York) y Noel Lateff (Presidente de la Foreign Policy Association).[154]
Nel escalafón de les persones más poderoses del mundu del añu 2014 de la revista Forbes, el presidente Peña Nieto baxó de la posición númberu 37, qu'ocupaba nel 2013, a la 60; xustificando'l descensu pola desapaición de los 43 estudiantes normalistas y el descubrimientu de fueses comunes na Desapaición forzada n'Iguala de 2014.[155]
A pesar de que'l Presidente Enrique Peña Nieto trató de tomar midíes contra'l crime entamáu nel so país, un grupu de 43 estudiantes sumieron en setiembre d'anguaño. La probable participación del exalcalde d'Iguala [deteníu'l martes 4 de payares de 2014], y el descubrimientu de fueses comunes, hai enfurecido a los mexicanos, lo que provocó una campaña masiva esixendo l'arrenunciu del presidente...Revista Forbes[156]
Dende los eventos asocedíos el 26 de setiembre de 2014, Peña Nieto nun tomara aición dalguna contra del gobernador de Guerrero nin del alcalde d'Iguala, nin tampoco tuviera contautu colos familiares de les víctimes d'Ayotzinapa. Coles mesmes, recibió crítiques por ciertes actitúes non rellacionaes col casu, como les fotografíes tomaes xunto coles sos siguidores en Monterrey.[157] Sicasí, el 29 d'ochobre aportó a una plática colos padres de familia de los 43 sumíos según colos sos abogaos.[158] Tres la xunta colos padres que duró más de seis hores, el Presidente llanzó un comunicáu a la prensa nel cual esplicaba los alcuerdos a los que s'habíen llegáu y dio a conocer la minuta roblada por él, coles aiciones a siguir, ente les cualos atópense:
A pesar de que los padres yá tuvieron respuesta del Gobiernu Federal, espresaron que "los alcuerdos son insuficientes, al concluyir la xunta col presidente Enrique Peña Nieto", polo que va siguir la llucha por amontar les aiciones per parte del gobiernu mexicanu.[160]
El 21 d'agostu del 2016 un videu publicáu pola canal de youtube Aristegui Noticies indicó que 28.8% de la tesis qu'Enrique Peña Nieto presentó pa titulase como llicenciáu en Derechu contién testu plaxáu. Ensin citalos afechiscamente, dicha tesis inclúi párrafos completos d'otros autores como l'historiador Enrique Krauze[161] y el ex-presidente de Méxíco Miguel de la Madrid,[162] ente otros.
La Universidá Panamericana empecipió una investigación avera del plaxu na tesis, anque'l so voceru afirmó que, contrariamente a lo qu'asegura l'equipu d'Aristegui Noticies, la UP nunca foi consultada pa la realización del reportaxe.[163]
N'agostu de 2017, trés exdirectivos d'Odebrecht aseguren qu'Emilio Lozoya, exdireutor de Pemex y collaborador del presidente, recibió 10 millones de dólares en sobornos.[164] Amás, la organización Mexicanos contra la Corrupción y la Impunidá precisó que Peña Nieto s'axuntó en cuatro oportunidad, ente 2010 y 2013, col máximu executivu de la empresa, Marcelo Odebrecht.[165]