Guadamur | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||||
Provincia | provincia de Toledo | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcaldesa de Guadamur (es) | María del Sagrario Gutiérrez Fernández | ||||
Nome oficial | Guadamur (es)[1] | ||||
Códigu postal |
45160 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 39°48′41″N 4°08′57″W / 39.811388888889°N 4.1491666666667°O | ||||
Superficie | 37 km² | ||||
Altitú | 640 m | ||||
Llenda con | Toledo, Argés, Casasbuenas y Polán | ||||
Demografía | |||||
Población |
1802 hab. (2023) - 908 homes (2023) - 894 muyeres (2023) | ||||
Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||||
Densidá | 48,7 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
Llocalidaes hermaniaes | Tournai (es) | ||||
Guadamur ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
El términu «Guadamur» (قدمر), según dellos estudiosos, significa n'árabe 'el ríu de les foles'; sicasí, otros piensen que se derivaría de wadi al-mur 'ríu del muriu',[2] como referencia a dalguna construcción romana o visigótica d'usu hidráulicu. D'esta miente, el raigañu resulta un híbridu del árabe wadi 'ríu, valle, vaguada', y del llatín murus 'muriu', a la manera d'otros híbridos como Guadalcanal (Sevilla).
Uadi (el-uadi, الوادي, uad واد) ye un vocablu d'orixe árabe utilizáu pa denominar los calces secos, o estacionales, de los ríos.
El conceyu asítiase «nuna cañada»[3] na contorna de los Montes de Toledo y llinda colos términos municipales de Toledo al norte, Argés al este, Casasbuenas al sur y Polán al sur y oeste, toos de Toledo.
La devesa de Daramezas, xurisdicción de Guadamur separada del restu del términu municipal y embutío nel de Toledo, tien per llende norte'l ríu Tajo. El puntu más altu del términu atópase en La Liebrera, con 661 m.
Los restos arqueolóxicos anteriores a nuesa yera son escasísimos, malapenes dellos afayos líticos (un raspador neolíticu, un hachu de filita metamórfica) de difícil datación. Guadamur atópase demasiáu alloñáu de los asentamientos del Paleolíticu más cercanos (na actual provincia de Madrid).
Los pobladores de la zona anteriores a la llegada de los romanos reciben del xeógrafu Estrabón la denominación de carpetanos, y na Carpetania integraben, xunto a otros pueblos, l'ámbitu social y cultural celtibéricu. Cerca de Guadamur hai topónimos d'orixe célticu como Alpuébrega, la Brega o Castrejón.
Los afayos arqueolóxicos, anque escasos, demuestren la presencia romana na llocalidá y la so contorna: monedes, un camaféu, un cercu de piedra caliar y un frenu de caballu[4] datáu nel sieglu II; a ello hai que sumar pieces reutilizaes polos visigodos, como restos de columnes, plaques de mármol de Carrara y estatues. Nun hubo en Guadamur un asentamientu romanu concretu, pero paez segura la esistencia d'una calzada romana de segundu orde y probable la esistencia d'una villa na zona del camín vieyu a Toledo. El topónimu local «Portusa» (diminutivu llatín acastellanáu), d'un vau del Tajo a 8 km al noroeste de Guadamur, señala a la zona como un llugar de camín.
La dómina visigótica (414–711) dexa en Guadamur el capítulu más interesante de la so historia. N'agostu de 1858, les fuertes nubes que descargaron sobre Guadamur dexaron al descubiertu na paraxa de les güertes de Guarrazar una serie de tumbes. Los vecinos Francisco Morales y María Pérez afayaron d'esti azaroso manera'l Ayalga de Guarrazar, el más importante de los topaos na Península relativos al pueblu visigodu. Estos afayos, los d'otros vecinos y los de la escavación arqueolóxica del Ministeriu de Fomentu y la Real Academia de la Historia (abril de 1859), formaron un conxuntu que constaba de: seis corones, cinco crucies, un colgante y restos de llámines y cadenes (casi tou d'oru, güei nel Muséu Arqueolóxicu Nacional de Madrid); una corona y una cruz d'oru más una xema grabada cola Anunciación (güei nel Palaciu Real de Madrid); trés corones, dos crucies, eslabones y colgantes d'oru (güei nel Muséu Nacional de la Edá Media, París); una corona, fragmentos d'otra y una macolla con una bola de cristal de roca (pieces robaes del Palaciu Real de Madrid en 1921 ya inda en paradoriu desconocíu). La pieza más pervalible del conxuntu ye la corona de Recesvinto, rei que güei da nome a la plaza principal de la villa: les sos pieces de zafiru azul vienen de l'antigua Ceilán, actual Sri Lanka. Apaecieron tamién numberosos fragmentos escultóricos y los restos d'un edificiu, seique un delubrum romanu (santuariu o llugar de purificación) que nos sieglos siguientes dedicar al cultu cristianu como oratoriu o basílica, y qu'allugaba una serie de tumbes: na más importante xacía una cadarma sobre un llechu de cal y arena, y calteníase la llábana de cayuela, que la so inscripción llatina,[5] del presbíteru Crispín, data del añu 693 (51 del reináu d'Égica, añu del XVI Conceyu de Toledo). Esta llábana tópase güei nel Muséu Arqueolóxicu Nacional de Madrid.
Según delles hipótesis, Guarrazar nun sería sinón un monesteriu que sirvió d'escondite a una parte de l'ayalga real de la corte, ilesies y monesterios toledanos, pa evitar la so captura polos musulmanes: el monesteriu de Sancta Maria in Sorbaces, según la inscripción de la cruz de Sónnica, una de les pieces de l'ayalga de Guarrazar calteníes en París. Copies de l'Ayalga pueden contemplase güei na Ermita de La nuesa Señora de la Natividá de Guadamur y nel Muséu d'Arte Visigótico de la ilesia de San Román, na ciudá de Toledo. En 2013 la hipótesis foi confirmada col descubrimientu efectivu del monesteriu visigodu nun olivar cercanu.[6]
Amás del so propiu nome, Guadamur tien nes cercaníes más restos árabes en forma de topónimu: Daramazán, 'casa fortificada'; Daramezas, 'casa de la mesa o pandu'; Guajaraz, 'ríu de los espinos'; Guarrazar, 'valle del plomu'; Zuarraz, 'canalejo'; Aguanel, 'agua del pozu'; Aceituno, 'la olivar'.
La capitulación de Toledo en 1085 fizo que almohades y almorávides intentaren desbancar a los cristianos de tan estratéxica posición. La contorna, nos cien años siguientes, quedó afarada por ataques y contraataques de dambos bandos. Empecipiada la repoblación en tiempos d'Alfonsu VII, Guadamur figura como aldega del conceyu de Toledo, a quien paga los tributos y de que la so xurisdicción depende. La documentación de la que se dispón prueba que ye tradicional la esistencia de propiedá privada de ciudadanos de Toledo en redol a Guadamur, y que ello puede remontase al reinu taifa, pola toponimia árabe de les finques. Dende fines del sieglu XII estes propiedaes van pasando a manes del cleru, sobremanera el regular.
Mientres el sieglu XIII, el sieglu XIV y el sieglu XV producir nestes tierres una progresivu pasu escontra'l réxime señorial, y empiézase a sentir el oprobio del vasallaxe nun contestu de descomposición monárquica, fortalecimientu de les banderías nobiliaries, resistencia llabradora, conflictos relixosos, pestilencias y crisis de subsistencia. Guadamur entra na historia so-medieval de la mano de don Pedro López de Ayala, fíu del canciller real y alcalde mayor de Toledo, que'l so control la so familia apostaba a los Silva. Intervieno na guerra qu'enfrentó a Xuan II y el so valíu don Álvaro colos infantes d'Aragón, don Enrique y don Juan, y acabó apurriéndo-yos Toledo en 1440. Recuperáu'l terrén perdíu, Xuan II perdona a don Pedro en 1444; en 1446, ente otres posesiones, recibi Guadamur como concesión real. Esta fecha marca l'entamu de cuatro siglos de réxime señorial na llocalidá: pasa a ser la villa d'un señor con omnímodos poderes, que xulga, castiga, multa, llexisla, escueye a les autoridaes y somete a tributos, impuestos y prestaciones personales a los villanos. El fíu de don Pedro va ser el primer conde de Fuensalida (1470); dos años antes llogró permisu del rei pa construyir en Guadamur un castiellu, que probablemente s'alce sobre una anterior talaya árabe. Ostenta los escudos de los Ayala y de los Silva, les families rivales del Toledo medieval. Tamién del sieglu XV data la cercana ermita de La nuesa Señora de la Natividá, influyida pol estilu mudéxar toledanu.
En 1471 Guadamur llogra'l títulu de villa. Nestos años constrúyese tamién na plaza de la villa'l rollu, insinia de xurisdicción y picota de ajusticiamiento, que vien sustituyir a les antigües forques de madera: inda güei una llomba non lloñe del castiellu caltién el nome de «Cuetu de la Forca».
El III Conde de Fuensalida (1489–1537) acoyó en Guadamur el 11 de xunetu de 1502 a los príncipes don Felipe y doña Juana, qu'acababen de ser nomaos herederos de la corona del Reinu de Castiella. En 1590, sol reináu de Felipe II, el castiellu sirve de cárcel secreta de la Inquisición. El VI Conde participó na espulsión de los moriscos (1609) y reclutó a 126 mozos d'armes en Guadamur. El IX Conde foi nomáu por Carlos II Capitán Xeneral del Reinu de Cerdeña y Capitán Xeneral de Milán. Nel sieglu XVII algama'l condáu de Fuensalida la so máxima espansión: 10.000 habitantes y 40.000 ha, el segundu estáu del reinu de Toledo. Nel Catastru d'Ensenada, que recueye na villa datos de 1752, faise mención de «los diezmos y primicias de los frutos que nella se coyer» y que van parar, ente otros, a la parroquia de Guadamur, a les arques del Rei, al Cardenal Arzobispu de Toledo, a los canónigos de la Catedral Primada y a les parroquies toledanes de Santu Tomé, Santa Leocadia, San Martín, San Román, San Ginés, San Antolín, San Nicolás, la Madalena, San Andrés, San Xusto, San Vicente, los mozárabes, Santolaya y Santa Xusta. La historia del condáu acaba en 1843, cuando'l Gobiernu dexa les propiedaes señoriales de Guadamur a los vecinos de la villa.
Nel sieglu XVI tiense constancia de dos dehesa: na Vieya pastiaben los fataos de la Mesta segoviana (encines, chaparros, espinos, almendrales). Na de Daramazán pasaben l'iviernu los gües de Soria, de cuenta que se conoz la zona como «Estremadura chiquita». Na Devesa Nueva se documentan a metá del sieglu XVIII setenta truébanos, que producen abondosu miel y cera. Nel Guajaraz había una importante parada de molinos (la Casquilla). Por cuenta del arzobispu toledanu Xilizu (1546) constrúyese una ponte sobre'l Guajaraz. D'esta dómina daten coles mesmes la ilesia parroquial de Santa María Madalena y la ermita de San Antonio Abá, popularmente San Antón (anque'l santu que nella se veneró hasta mediaos del sieglu XIX foi San Sebastián). Esta ermita alluga güei el Muséu d'Artes y Costumes Populares de los Montes de Toledo.
Escontra finales de 1808 recibe Guadamur un destacamentu de caballería francés[7] que formaba parte de les tropes de Napoleón qu'entraron en Toledo'l 13 d'avientu. Instalar nel castiellu, despobláu daquella pero en bon usu (como escribía'l párrocu de la villa, Juan José de Funes, en 1788). Según documentos de 1811, la villa contribúi al suministru de les tropes d'infantería y artillería acantonaes en Mazarambroz con raciones diaries de pan, carne, vinu, llegumes seques, sal, aceite, carbón, lleña, cebada, paya y salváu. La resistencia de la población llevó a dellos mozos a integrase na partida del guerrilleru d'Argés Ambrosio Carmena, alies «El Pelleyeru».
Nes fiestes de setiembre de 1812 xuróse la Constitución de Cádiz de manera solemne. La desamortización de los bienes eclesiásticos del sieglu XIX afectó a Guadamur na midida na que munchos vecinos, que teníen arrendaes tierres del términu municipal que yeren propiedá de la ilesia católica, vieron cómo éstes se vendíen en puya. En dellos casos, el nuevu dueñu rescindió'l contratu; n'otros, aumentar considerablemente. Por casu, una de les finques más importantes, la de Daramezas, pasó de les manes de les monxes del monesteriu de Santu Domingo'l Real de Toledo a manes privaes; y la finca de Aceituno, que pertenecía dende 1221 al conventu toledanu de San Clemente, pasó a manes llaiques. En dellos casos, les tierres fueron adquiríes por llabradores de la villa.
En 1834 créase la Banda Municipal de Música, que sigue n'activu.
La Constitución de 1837 dio vía llibre a la creación de la milicia nacional, cuerpu militar con compañíes na mayoría de los conceyos compuestes polos mesmos vecinos. Los de Guadamur fueron movilizaos en delles ocasiones a finales d'esa década pa intentar neutralizar a les partíes carlistes que s'abellugaben nos Montes de Toledo. Los llabradores sufríen continuos robos de ganáu, y acabaron suscribiendo un alcuerdu de socorru mutuu pa tal eventualidá.
La esplotación del sosuelu, que data siquier de 1612, fecha en que s'esplotaben una mina de plomu y otra d'alcohol, esto ye, un polvillo negru pa usos cosméticos, cobra puxanza coles mines de grafitu nel postreru terciu del sieglu XIX. Estes mines llegaron a tener 110 obreros, estrayíen hasta 400 Tm añales y cerraron en 1963 ensin escosar la veta, por competencia del grafitu alemán.
A mediaos del sieglu XIX el presupuestu municipal xubía a 16.000 reales, de los cualos 2.900 yeren pa pagar al secretariu.[3] En 1887 el pueblu viende'l castiellu al sestu Conde d'Asaltu, pariente llonxanu de los Ayala, de quien lo herieda'l so fíu, el marqués de Argüeso, diputáu a Cortes per Tarragona. Pol so interés personal va llograse la concesión del teléfonu en 1922. El castiellu nun va algamar la categoría de monumentu históricu-artísticu hasta 1964.
A fines del sieglu XIX, ocupando l'alcaldía Lorenzo Navas Ordóñez (quien foi combatiente nel bandu carlista, alcalde de Toledo nel bieniu 1891–1893, que nun cumplió por dimisión, y 1895–1897, que tampoco cumplió al ser nomáu en 1896 gobernador colonial de Tarlac, Filipines),[8] l'antiguu pozu del conceyu ye sustituyíu por una fonte de cuatro caños güei sumida (na plaza de Recesvinto) y una pilastra-bebederu que dio nome a la plaza del Pilar. L'agua corriente nun va llegar a les cases de Guadamur hasta 1928, dempués que l'allumáu llétricu (1907).
Cola llegada de la II República la villa conoz la creación del primer sindicatu obreru, de la Unión Xeneral de Trabayadores (UXT), que'l so local, la Sociedá Obrera Casa del Pueblu, taba asitiáu na cai de San Antón.[9] Dar# en la construcción de les Escueles Públiques (1935), hasta entós instalaes nuna especie de corte na actual cai d'Andrés Hornillos; güei acueyen el Centru d'Interpretación de l'Ayalga de Guarrazar. El réxime democráticu constrúi tamién la cai Nueva, habitada por xornaleros y pequeños llabradores y daquella la única cai rectillinia y nivelada del pueblu; presentaba una harmoniosa disposición de fachaes, altores y patios que nun perduró hasta los nuesos díes.
Tres el golpe d'Estáu del 18 de xunetu de 1936, Guadamur caltener sol Gobiernu de la Segunda República Española hasta los últimos díes de la Guerra Civil Española. En payares de 1936 un batallón del Reximientu de Milicies encabezáu por Manuel Iglesias Castro recluta en Guadamur a llabradores socialistes.[9] N'avientu del mesmu añu vuelve a entamar el Conceyu (Conseyu Municipal) les sos sesiones regulares, dempués d'un primer momentu en que los Comités de Defensa apostrar a un llugar secundariu. Ye políticamente monocolor, pos los siete conseyeros pertenecen a la Federación Española de Trabayadores de la Tierra (FETT-UXT). Nesti momentu presenta Guadamur un exemplu de coleutivismu integral: namái dos finques ocupaben daquella'l 52,2 % del términu municipal, y tres la sulevación militar producióse la prinda d'éstes y d'otres más, según pequeños comercios y cases de los consideraos enemigos de la República. El 25 d'agostu de 1936 créase la coleutividá «Pablo Iglesias» y tol términu municipal pasa a integrase nella, roturando les llindes de les propiedaes privaes y estremando la tierra en parceles. El Comité de Abastos encargar del comerciu y la única tabierna. La ilesia parroquial y les ermites de la Natividá y San Antón convertir en tenaes-almacenes. El castiellu sufre'l saquéu de delles estancies, ente elles la biblioteca. El Conseyu Municipal, como tantos otros pueblos de la España republicana, emite moneda propia. El 7 de mayu de 1937 l'exércitu franquista ruempe'l frente pel sur de la ciudá de Toledo y enfusa hasta'l norte del términu municipal; nesa aición toma la población vecina d'Argés, que pasa de nuevu a manes republicanes unos díes dempués.
Ente'l 12 y el 25 de mayu la 11ª División del Exércitu Popular Republicanu, al mandu del comunista Enrique Líster, celebró mítines (con conciertu y proyeición cinematográfica) na zona; el de Guadamur diose frente al edificiu del Conceyu y la cai de la Natividá, ya intervinieron representantes de la villa, delegaos de los obreros de les fábriques de Madrid qu'apadrinaben a la División y representantes d'ésta. N'ochobre de 1937 la comuña integral foi perdiendo adulces la so orixinalidá, como en munchos otros llugares, ante la presión de los sos socios comunistes, que defendíen un cooperativismu a base de pequeños propietarios agrícoles, industriales y de servicios surdíos de la parcelación. N'ochobre de 1938 esta presión llevó a conceder una parcela a los xornaleros que quixeren dixebrase de la comuña. Esta iniciativa, convertida yá en cooperativa agrícola de mercáu, eslleir a finales d'esi mesmu añu. El 27 de marzu de 1939 les tropes franquistes tomen la villa.
La Causa Xeneral» rexistra 45 víctimes debíes a la represión revolucionaria, cantidá pendiente d'investigación caso por casu, pos con seguridá va haber víctimes que se contabilizaron nos sos pueblos d'orixe. Polo que se refier a la represión llevada a cabu pol franquismu, amás de les 26 víctimes mortales naturales de Guadamur comprobaes,[10] numberosos vecinos fueron a parar a les cárceles del nuevu Estáu y sufrieron vexames, exiliu, destierros y condenes a muerte, conmutadas n'ocasiones, col consabíu cargu de «auxiliu a la rebelión».
La posguerra ye na so primer fase una dómina d'amnesia forzada na que la villa estremar ente'l silenciu y el mieu obligáu de los perdedores y el poder omnímodo de los que se plieguen d'acordies al nuevu orde dictatorial. Nesta circunstancia social inxertar más palantre la inorancia total de les nueves xeneraciones por un sistema de tresmisión totalitariu perfectamente engrasado, la economía práuticamente de subsistencia hasta bien entrada la década de 1960 y el caltenimientu del sistema caciquil nes estructures polítiques municipales, cola connivencia del poder relixosu.
Na etapa franquista los conceyales yeren escoyíos por siquier dos tercios que salíen d'estos trés grupos: el formáu pelos cabeces de familia del conceyu (homes na so mayor parte, salvaes les vilbes y les muyeres mayores de 25 años que vivieren soles); el qu'integraben los sindicatos aniciaos nel términu municipal (el sindicatu vertical franquista) y el grupu qu'integraben los denominaos «vecinos de reconocíu prestíu». De xacíu, tratábase siempres de candidatures personales, pos los partíos políticos yeren illegales. Nos conceyos pequeños, como Guadamur, l'alcalde llograba'l so puestu por designación del Gobernador Civil y Xefe Provincial del Movimientu, el partíu únicu.
El 3 d'abril de 1979 celebrar de nuevu, dende los tiempos de la II República, eleiciones municipales democrátiques, tres les eleiciones xenerales de xunu de 1977. De magar, Guadamur tuvo alcaldes qu'allegaron a les eleiciones (como independientes en dalgún casu) so les sigles d'UCD (Unión de Centru Democráticu), PSOE (Partíu Socialista Obreru Español) y PP (Partíu Popular).
Llexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | José Antonio García Morales | UCD |
1983-1987 | Adolfo Escribano Pavón | PSOE |
1987-1991 | Rodrigo Gutiérrez Fernández | PSOE |
1991-1995 | Rodrigo Gutiérrez Fernández | PSOE |
1995-1999 | Rodrigo Gutiérrez Fernández (1995-1997) Esperanza García Martín (1997-1999) |
PSOE |
1999-2003 | María Sagrario Gutiérrez Fernández | PP |
2003-2007 | María Sagrario Gutiérrez Fernández | PP |
2007-2011 | María Sagrario Gutiérrez Fernández | PP |
2011-2015 | María Sagrario Gutiérrez Fernández | PP |
2015-2019 | María Sagrario Gutiérrez Fernández | PP |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Nel sieglu XVI, ente 90 y 106 vecinos (3 d'ellos fidalgos); nel sieglu XVII, 58; nel sieglu XVIII, 455 habitantes; en 1842, 1068 habitantes; en 1900, 1523; na década de 1920 algama Guadamur la mayor población de la so historia: 2017 habitantes. La Guerra Civil mengua la población de la villa en 400 persones.
Na siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1999 y 2013 según datos del INE.
1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1,593 | 1,578 | 1,599 | 1,617 | 1,666 | 1,705 | 1,746 | 1,774 | 1,788 | 1,819 | 1,828 | 1,847 | 1,855 | 1,847 | 1,859 | 1,846 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
Gráfica d'evolución demográfica de Guadamur ente 1900 y 2008 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España — Ellaboración gráfica por Wikipedia |
El ríu Tajo y el regueru Guajaraz, más los abondosos pozos, apurren l'agua necesario a les 90 ha de güertes (sandíes, melones, hortolices). El cultivu de secanu componer de ceberes (2000 ha), olivares (1.000 ha) y viñeos (700 ha). Amás, utilícense como camperes pa les 2000 cabeces de la cabaña lanar 1600 ha de espartizales, chaparrales, encinares y tomillares. Ente les industries, almazaras, bodegues, fábriques de muebles y quesos.
Les feches festives son les siguientes:
Nes Rellaciones topográfiques de Felipe II (interrogatoriu de 1575) les autoridaes de la villa señalaron que se guardaben les fiestes de San Blas, San Xosé y San Clemente «por votu particular del pueblu, y que se guarden por causes que los movieron a los antiguos». Nes respuestes al Catastru d'Ensenada daes en Guadamur el 6 y 7 de xunetu de 1752 señálense como «fiestes votivas que se faen en cada añu» les dedicaes a Nuesa Señora de la Natividá, Santa Catalina y San Marcos.
El 4 de xunu de 2007 roblóse un conveniu de hermanancia coles llocalidaes de Vouillé (departamentu de Deux-Sèvres, rexón de Poitou-Charentes, Francia) y de Tournai (Valonia, Bélxica) pa promover intercambios culturales y desenvolver una ruta cultural europea, con ocasión del XV Centenariu de la batalla de Vouillé. Nesa llocalidá cercana a Poitiers, Clodoveo I, rei de los francos, ganó a los visigodos d'Alaricu II nel añu 507. Tournai foi la primer capital de los francos, so los reis Childerico I y Clodoveo.
<ref>
ye inválida; el nome «Segunda República» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu