Tesalónica

Tesalónica
Alministración
PaísBandera de Grecia Grecia
Alministración descentralizada Alministración Descentralizada de Macedonia y Tracia
Rexón Macedonia Central
Municipio (es) Traducir Thessaloniki Municipality (en) Traducir
Tipu d'entidá gran ciudá
Cabezaleru/a del gobiernu Konstantinos Zervas (en) Traducir
Nome oficial Θεσσαλονίκη (el)
Nome llocal Θεσσαλονίκη (el)
Códigu postal 530–539, 54015–54655 y 56404
Xeografía
Coordenaes 40°38′25″N 22°56′08″E / 40.6403°N 22.9356°E / 40.6403; 22.9356
Tesalónica alcuéntrase en Grecia
Tesalónica
Tesalónica
Tesalónica (Grecia)
Superficie 19.307 km²
Altitú 6 m[1]
Llenda con
Demografía
Población 309 617 hab. (2021)
Porcentaxe 100% de Thessaloniki Municipality (en) Traducir
Densidá 16 036,52 hab/km²
Más información
Fundación 315 edC
Prefixu telefónicu 231
Llocalidaes hermaniaes
thessaloniki.gr
Cambiar los datos en Wikidata

Tesalónica[2] ([θɛsalɔˈnikʲi] griegu: Θεσσαλονίκη, Thessaloníki[3] o Σαλονίκη, Saloníki) ye la segunda ciudá de Grecia, capital de la rexón de Macedonia Central y un puertu importante del norte del Exéu. Tien una población (incluyendo les contornes) de 1.104.460 habitantes.

Toponimia

[editar | editar la fonte]

La ciudá recibe'l so nome de Thessalonikē, esposa del rei Casandro de Macedonia y fía del rei Filipo II de Macedonia. El nome provién de la fusión de les pallabres Θεσσαλία ('Tesalia') y νίκη ('victoria') que se dio a la fía del rei dempués de la so victoria en Tesalia contra los tiranos de Feres. El nome alternativu Salónica, d'antiguo el más común en bastantes idiomes europeos, deriva de la variante Σαλονίκη (Saloníki) en griegu popular. Nun ye infrecuente escuchar Thessaloníki o Saloníki cola ele escura típica del dialeutu griegu faláu en Macedonia.[4][5]

Otres denominaciones importantes na historia de la ciudá inclúin سلانيك (Selānīk) en turcu otomanu y Selânik en turcu modernu, Солун (Solun) nes llingües eslaves de la rexón, Sãrunã n'arumano, y Selanik en xudeoespañol.

Xeografía

[editar | editar la fonte]
Ver tamién: Mar Exéu y Golfu de Tesalónica

La ciudá llevantar na desaguada de la llanura formada pelos ríos Aliákmonas, Gallikos y Axios, que van parar al golfu Termaico. La ciudá ta asitiada nel final del valle del Ardar, nel golfu de Tesalónica, emplazada na Via Egnatia que conectaba l'acrópolis cola mariña. A Tesalónica lleguen tamién les carreteres procedentes del Adriáticu, como la vía Egnatia, y les que vienen de los Balcanes. Por eso Tesalónica convertir nel puertu principal de Macedonia, en sustitución del apexáu de Pella. Caltién restos de les muralles de la dómina helenística. Nes fasteres y la parte baxa ta l'antigua ciudá turca, que foi destruyida en 1917, foi reconstruyida y caltién monumentos como ilesies bizantines según l'arcu de Galerio, que son visitaos asiduamente polos turistes.

Clima

[editar | editar la fonte]

El clima de la ciudá ye mediterraneu. Puede tener episodios de fríu intenso en plenu iviernu por cuenta de los vientos de componente norte y nordés provenientes de la estepa rusa, que faen que les temperatures cayan sópito. Dellos años dan temperatures negatives mientres tol día con estos vientos continentales.[necesita referencies]

  Parámetros climáticos permediu de Salónica 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 20.8 22.0 25.8 31.2 36.0 39.8 42.0 38.2 36.2 30.0 26.6 20.6 42.0
Temperatura máxima media (°C) 9.3 10.9 14.2 19.0 24.5 29.2 31.5 31.1 27.2 21.2 15.4 11.0 20.4
Temperatura media (°C) 5.3 6.6 9.4 13.3 18.3 22.8 25.1 24.7 21.1 16.0 11.1 7.0 15.1
Temperatura mínima media (°C) 1.3 2.2 4.5 7.5 12.1 16.3 18.6 18.3 14.9 10.8 6.8 3.0 9.7
Temperatura mínima absoluta (°C) -14.0 -12.8 -7.2 -1.2 3.0 6.8 9.6 8.2 2.6 -1.4 -6.2 -9.2 -14.0
Precipitación total (mm) 36.8 38.0 40.6 37.5 44.4 29.6 23.9 20.4 27.4 40.8 54.4 54.9 448.7
Díes de precipitaciones (≥ ) 11.8 11.3 12.4 11.2 10.7 7.5 5.9 4.7 5.9 8.7 11.5 12.5 114.1
Hores de sol 98.7 102.6 147.2 202.6 252.7 296.4 325.7 295.8 229.9 165.5 117.8 102.6 2337.5
Fonte: World Meteorological Organization (UN),[6] NOAA[7] pa datos d'hores de sol

Economía

[editar | editar la fonte]

Ye un importante centru industrial, que tien refineríes de petroleu, industries petroquímiques, industries agroalimentaries, destileríes, industria testil, manufactures de tabacu, fabricación de maquinaria y estelleros.

Historia

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Historia de Salónica

Antigüedá

[editar | editar la fonte]

Foi fundada en 316 -315 e. C. pol rei Casandro de Macedonia qu'unifica y sustitúi los asentamientos llevantaos na llocalidá denomada Terma. De la so muyer Thessalonikē (fía de Filipo II de Macedonia y hermanasca d'Alexandru Magnu), recibió'l so nome. Filipo nomara asina a la so fía porque conoció la so nacencia'l día de la so victoria sobre los Tesalios.

Imperiu romanu

[editar | editar la fonte]
Ver tamién: Epístoles a los Tesalonicenses
Ver tamién: Edictu de Tesalónica y Masacre de Tesalónica

Tres la cayida del Reinu de Macedonia en 146 e. C., Tesalónica pasó a ser parte de la República romana. Mientres la dómina romana foi la capital de los cuatro provincies de Macedonia, y convirtióse nun importante centru comercial sobre la Vía Egnatia, una calzada romana que conectaba Bizanciu (más tarde Constantinopla) con Durazzo (anguaño Durrës n'Albania). En 58 e. C. Cicerón tuvo exiliáu en Tesalónica.

Nes escavaciones que se vinieron faciendo, salió a la lluz l'antigua ágora colos sos edificios de la dómina helenística y de la dómina romana del sieglu I e. C. El so muséu guarda una rica coleición d'antigüedaes, dende la dómina del Neolíticu hasta los tiempos históricos.

La ciudá de Tesalónica ye conocida nel ámbitu de la relixón cristiana por allugar a mediaos del sieglu I una comunidá a la que Pablo de Tarsu dirixó dos epístoles, incluyíes güei nel canon bíblicu.

Nel 300, l'emperador Galerio escoyer como residencia imperial. Nel 380 Teodosio I proclama nella l'edictu pol que se fai oficial el símbolu de Nicea. La ciudá sufrió la represión del emperador Teodosio I en 390 cuando mandó matar a unos siete mil n'encalorando una revuelta, polo que foi temporalmente escomulgáu.

Imperiu bizantín

[editar | editar la fonte]
L'Heptapyrgion o fortaleza bizantina de siete torres.

Tres la cayida del Imperiu d'Occidente, quedó en manes del Imperiu bizantín y foi asediada polos eslavos nel sieglu VII. Anque nun pudieron conquistar la ciudá, finalmente una considerable comunidá eslava establecer nella. Los santos Cirilo y Metodio nacieron en Tesalónica y l'emperador bizantín Miguel III unviar a les rexones eslaves del norte como misioneros del cristianismu. De la dómina bizantina son los mosaicos calteníos na basílica d'Hagia Sophia y na ilesia de San Jorge. La ciudá foi ocupada polos árabes en 904 y polos reis normandos de Sicilia en 1185, causando considerable destrucción y perda de vides humanes. En 1204, cola cayida del Imperiu bizantín por cuenta de la conquista de Constantinopla per parte de la Cuarta Cruzada, Tesalónica y el so territoriu circundante —el reinu de Tesalónica— convertir na mayor posesión del Imperiu llatín. Sicasí, foi conquistada en 1224 pol Despotado d'Epiru que la caltuvo hasta 1246, cuando foi recuperada polos bizantinos, que, incapaces de caltenela, vender a Venecia.

Imperiu otomanu

[editar | editar la fonte]
Ver tamién: Historia de los xudíos de Salónica

Los otomanos ocupar en 1430, y llamar «Selânik» (Salónica). Col tiempu, la mayor parte de los sos habitantes seríen sefardinos espulsaos d'España en 1492 polos Reis Católicos.[8] Fueron bien acoyíos y convidaos pol sultán y asina foi como s'instalaron en delles ciudaes con problemes de población, ente elles Tesalónica. Cola llegada d'esta comunidá, la ciudá arriquecióse y tuvo un gran desenvolvimientu económicu ayudáu pol comerciu y la industria qu'amás s'abrir al comerciu de los países occidentales, hasta llegar al so culminación nos sieglos XVIII y XIX.

Cuando, tres les Guerres Balcániques, la ciudá pasó de control otomanu a griegu, la principal comunidá de la ciudá siguía siendo la xudía sefardina, de llingua ladina.[8] Esta foi aniquilada mientres la ocupación del Exa na Segunda Guerra Mundial.[8]

Reinu de Grecia

[editar | editar la fonte]

Tres la Primer Guerra Balcánica (1912) pasó a formar parte de Grecia. Mientres la Primer Guerra Mundial, el gobiernu provisional dirixíu por Eleftherios Venizelos, partidariu de los Aliaos francu-británicos establecer na ciudá, en contra de los deseos del rei, d'orixe alemán y proneutral. El puertu convertir nuna importante base de suministros pa les tropes aliaes qu'operaben en Macedonia.

La ciudá casi foi destruyida nuna quema en 1917, de probable orixe casual. Tres esta quema la metá de la población xudía abandonó la ciudá (munchos fueron a París y a Israel). En 1922, la ciudá recibió a numberosos exiliaos griegos provenientes de la ciudá d'Esmirna (en turcu İzmir), que apurrieron a la ciudá les sos carauterístiques culturales. La ciudá foi reconstruyida nel periodu d'enteguerres.

Mientres la II Guerra Mundial foi tomada poles tropes alemanes en 1941, qu'executaron a la mayor parte de los sos habitantes xudíos (unos cincuenta mil). Tres la guerra, la ciudá recuperó'l so nome de Tesalónica.

Educación

[editar | editar la fonte]
Universidá !Fundación Acrónimu Tipu
Universidá Aristóteles de Tesalónica 1925 AUTH Pública
Universidá de Macedonia 1957 UOM Pública


Patrimoniu

[editar | editar la fonte]
Monumentos paleocristianos y bizantinos de Tesalónica
Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
El Arcu de Galerio allugáu na avenida de Egnatia.
Llugar Grecia
Criterios Cultural: i, ii, iv
Referencia 456
Inscripción 1988 (XII Sesión)
Cambiar los datos en Wikidata

La so riqueza histórica, artística y arqueolóxica foi reconocida como Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO en 1988 cola denominación Monumentos paleocristianos y bizantinos de Tesalónica y en 1997 foi la Capital Europea de la Cultura.

  • La Torre Blanca (Lefkos Pyrgos) ye unu de los principales monumentos y el símbolu iconográfico más reconocible de Tesalónica. Construyir nel mesmu llugar d'una torre franca más antigua. Anguaño alluga un muséu sobre la historia de la ciudá y la so contorna configuren unu de los llugares d'alcuentru preferíos polos tesalonicenses.
  • El Arcu de Galerio ye bien conocíu llocalmente col nome «Kamara» (arcu en griegu). La plaza alredor del monumentu ta siempres enllena de xente porque ye un puntu d'alcuentru habitual de los tesalonicenses. A 50 metros de Kamara ta la Rotonda o ilesia de San Jorge, onde s'asitia'l mausoléu de Galerio.
  • El Agios Georgios (ilesia de San Jorge) o Rotonda, como meyor conozse, ye un edificiu construyíu nel 306 d.C. d'estructura cilíndrica con tres cuerpos, y que pasó de ser el mausoléu de Galerio a una ilesia cristiana en que'l so interior pueden vese unos impresionantes mosaicos y un frescu del sieglu IV. En 1590 foi convertida en mezquita y añader un minarete que ye l'únicu que se caltién de pies anguaño en Tesalónica.
  • El Palaciu de Galerio ye unu de los monumentos más importantes de l'antigüedá tardida. Construyir ente'l 250 y el 311 d.C como sede oficial de la parte oriental del Imperiu Romanu mientres dos periodos 229-303 y 308-311 d.C. Según fontes históriques importantes, amás de Galerio, emperadores del sieglu IV tales como Teodosio I agospiar nesti palaciu. Alcontrar na actual Plaza Navarinou.[9]
  • Les muralles de la ciudá, arrodiaes de pimpanes fortificaciones como'l Heptapirgion, la CE%A0%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%A4%CF%81%CE%B9%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%91%CE%BB%CF%8D%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82 Torre del Triángulu (o de la Cadena) y la Fortaleza de Vardar.
  • El Muséu Arqueolóxicu de Tesalónica (AMTH; les sos sigles n'inglés) ye consideráu unu de los museos más importantes de Grecia. La so coleición inclúi afayos arqueolóxicos de Tesalónica, la so contorna y de tol norte de Grecia.[9]
  • El Muséu de la Cultura Bizantina (MBP; les sos sigles en griegu) foi gallardoniáu nel 2005 col Premiu del Conseyu d'Europa. El muséu presenta al visitante diversos aspeutos de la vida mientres los periodos bizantín y post-bizantín: l'arte, la ideoloxía, la estructura social, la relixón, y cómo los cambeos históricos y la situación política afectaben a la vida diaria de la xente.[9]
  • El Foru Romanu de Tesalónica foi'l centru alministrativu de la ciudá a partir de la dómina romana. La so construcción empezó a finales del sieglu II d.C. como reforma d'un ágora esistente del periodu imperial tempranu onde tamién s'atopó un bañu del periodu helenísticu. Realizáronse otres intervenciones ente los sieglos III y IV d.C. El complexu entámase en redol a una superficie pavimentada rectangular. Trés de los llaos formaben pórticos de dos pisos con doble filera de columnes d'orde corintiu que dan accesu a los espacios públicos. Nel sieglu V les funciones alministratives de la ciudá fueron tresferíes al complexu del Palaciu de Galerio.[9]
  • L'Agia Sofía (Santa Sofía), ilesia de gran tamañu arrodiada de xardinos tamién con formosos mosaicos.
  • La Panagía Ahiropíitos, basílica paleocristiana del sieglu V.
  • El Bey Haman, bañu turco de 1444.
  • La Hamza Bey Dazmí, mezquita de 1468.
  • El Bezesten, edificiu turcu alredor del que s'esplega'l mercáu.
  • L'Agios Dimitrios, basílica con formosos mosaicos y una cripta del sieglu V.
  • La Dódeka Apóstoli construyida ente los años 1310 y 1314.
  • La Ilesia de Agía Ekaterini de finales del XIII.
  • El Monesteriu de Vlatadon dende que los sos xardinos llograr una fantástica vista de la ciudá.

Cultura

[editar | editar la fonte]

Museos

[editar | editar la fonte]
  • Museo Arqueolóxicu de Tesalónica
  • Muséu de la Cultura Bizantina *

Muséu de Deporte * Muséu d'Arte Contemporáneo * Muséu de Fotografía * Museo de la Guerra

Cine

[editar | editar la fonte]

Nesta ciudá realiza tolos años el Festival Internacional Thessaloniki de Cine

Tresportes

[editar | editar la fonte]

Aeropuertu Internacional Macedonia

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Aeropuertu Internacional Macedonia
Aeropuertu Internacional "Macedonia" de Salónica.

El tráficu aereu escontra y dende la ciudá ta provistu pol Aeropuertu Internacional Macedonia pa vuelos nacionales ya internacionales. El curtiu llargor de los dos pistes del aeropuertu nun dexa qu'allugue vuelos intercontinentales, anque anguaño ta en construcción una estensión pa una de les pistes escontra'l golfu Termaico,[10] a pesar de la oposición per parte de grupos ambientalistas locales. Dempués de la finalización de les obres na pista d'aterrizaxe, l'aeropuertu va poder recibir vuelos intercontinentales y allugar aeronaves más grandes nel futuru. Un plan maestru, con diseños pa un nuevu edificiu de la terminal, foi presentáu y anguaño búscase la so financiamiento.[11]

Metro de Salónica

[editar | editar la fonte]
Artículu principal: Metro de Salónica
Mapa del Metro de Salónica.

La construcción del Ferrocarril Metropolitanu de Salónica empezó en 2006 y la so finalización ta proyeutada pa 2018, fecha na cual convertiríase nun serviciu de tresporte vital pa la ciudá.[12] La llinia de la Fase 1 ta proyeutada con un llargor de 9,6 km, inclúi 17 estaciones[13] y espérase que tresporte a 250 000 pasaxeros per día.[14] Delles estaciones van allugar una serie d'afayos arqueolóxicos.[14]

Deportes

[editar | editar la fonte]
Equipu !Deporte !Competición


Estadiu !Creación
Aris Salónica Fútbol Club Fútbol Super Lliga de Grecia Estadiu Kleanthis Vikelidis 1914
PAOK Salónica FC Fútbol Super Lliga de Grecia Estadiu La Tumba 1926
Iraklis FC Fútbol Beta Ethniki Estadiu Kaftantzoglio 1908
Aris Salónica BC Baloncestu A1 Ethniki Pabellón Alexandrio Melathron 1922
PAOK Salónica BC Baloncestu A1 Ethniki 1926

Tesalonicences pernomaos

[editar | editar la fonte]

Ciudaes hermaniaes

[editar | editar la fonte]
Monolitu conmmemorativu en Melbourne.

Salónica ta hermaniada coles siguientes ciudaes:[15]

Hermanancies
Collaboración


Predecesor:
Bandera de Dinamarca Copenḥague
Capital Europea de la Cultura
1997 		Socesor:
Bandera de Suecia Estocolmu

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ URL de la referencia: https://it-ch.topographic-map.com/map-4x471h/Salonicco/?zoom=19&center=40.6234%2C22.95392&popup=40.62351%2C22.9539.
  2. ↑ Esti topónimu apaez na traducción al asturianu de los Mapes de l'Associació Bíblica de Catalunya
    Esta fonte emplégase como referencia dende'l puntu de vista llingüísticu.
  3. ↑ El soníu del grafema th representa'l fonema [θ], esto ye, el mesmu que la z n'español peninsular estándar.
  4. ↑ Ανδριώτης (Andriotis), Νικόλαος Π. (Nikolaos P.) (1995). Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: (τέσσερις μελέτες) (History of the Greek language: four studies). Θεσσαλονίκη (Thessaloniki): Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη. ISBN 960-231-058-8.
  5. ↑ Vitti, Mario (2001). Storia della letteratura neogreca. Roma: Carocci. ISBN 88-430-1680-6.
  6. ↑ «Weather Information for Thessaloniki». United Nations. Consultáu'l 21 d'agostu de 2011.
  7. ↑ «Thessaloniki/Mikta Climate Normals 1961-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2013.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Crampton, 2009, p. 51.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Portal oficial del Conceyu de Tesalónica» (inglés). Consultáu'l 24 de febreru de 2016.
  10. ↑ «Αναβαθμίζεται με 286 εκατ. το αεροδρόμιο "Μακεδονία" [The "Macedonia" Airport is being upgraded with 286 million Euros]» (griegu). Express. Consultáu'l 13 de xineru de 2014.
  11. ↑ Koutsabaris, Fotis (27 de setiembre de 2009). «ΝΕΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ Ιδανική θέση 45 χλμ. δυτικά της Θεσσαλονίκης προτείνουν ειδικοί [Specialists suggest an ideal place for the airport 45 km west of Thessaloniki]» (griegu). Makedonia. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-17.
  12. ↑ Attiko Metro A.Y. (10 de marzu de 2011). «Δηλώσεις του Υφυπουργού κ. Γιάννη Μαγκριώτη στο Σταθμό ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ του ΜΕΤΡΟ» (griegu). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de marzu de 2011. Consultáu'l 11 d'abril de 2011.
  13. ↑ «Thessaloniki metro "top priority", Public Works minister says» (inglés). www.ana.gr (12 de febreru de 2007). Consultáu'l 12 d'agostu de 2011.
  14. ↑ 14,0 14,1 «CONCLUSION OF CONTRACT FOR THE THESSALONIKI METRO» (inglés). Attiko Metro S.A. (7 d'abril de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 13 d'agostu de 2007.
  15. ↑ «Αδελφοποιημένες Πόλεις» (griegu). Ciudá de Salónica. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de xunetu de 2011. Consultáu'l 7 d'agostu de 2010.
  16. ↑ «Hartford Sister Cities International» (inglés). Harford Public Library. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de payares de 2015. Consultáu'l 2 de febreru de 2008.
  17. ↑ «Partner (Twin) towns of Bratislava». Bratislava-City.sk. Archiváu dende l'orixinal, el 28 de xunetu de 2013. Consultáu'l 5 d'agostu de 2013. (mentada como 'Solun)
  18. ↑ Jaideep Mazumdar (17 de payares de 2013). «A tale of two cities: Will Kolkata learn from her sister?» (inglés). Times of India. Consultáu'l 17 de payares de 2013.
  19. ↑ Kryebashkiaku i Durrësit Vangjush Dako dhe kryebashkiaku i Selanikut Yiannis Boutaris nënshkruajnë një marrëveshje binjakëzimi midis dy qyteteve, Municipalidá de Durrës, 5 d'abril de 2012 (n'albanés)
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 «Twinnings». Central Union of Municipalities & Communities of Greece. Archiváu dende l'orixinal, el 2019-08-05. Consultáu'l 25 d'agostu de 2013.
  21. ↑ «Limassol Twinned Cities». Limassol (Lemesos) Municipality. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'abril de 2013. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013.
  22. ↑ «Sister cities: Thessaloniki, Greece». City of Melbourne. Archiváu dende l'orixinal, el 2015-10-16. Consultáu'l 4 de mayu de 2013.
  23. ↑ «Villes jumelées avec la Ville de Nice» (francés). Ville de Nice. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de xunetu de 2013. Consultáu'l 24 de xunu de 2013.
  24. ↑ «Fun Facts and Statistics» (inglés). City and County of San Francisco. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de febreru de 2008. Consultáu'l 2 de febreru de 2008.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Crampton, R. J. (2009). Aleksandŭr Stamboliĭski, Bulgaria (n'inglés). Haus Publishing, páx. 192. ISBN 9781905791774.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]