Dori Ruano

 

Dori Ruano
(2015) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Villamayor, 1969ko urtarrilaren 11 (56 urte)
Herrialdea	Espainia
Hezkuntza
Heziketa	Salamancako Pontifize Unibertsitatea
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	txirrindularia, kirol zuzendaria eta politikaria
Parte-hartzailea 2004ko Udako Olinpiar Jokoak 2000ko Udako Olinpiar Jokoak 1992ko Udako Olinpiar Jokoak
Jasotako sariak	ikusi kirol merezimenduzko errege ordenako urrezko domina

Dori Ruano, jaiotzaz María Teodora Adoración Ruano Sanchón (Villamayor de Armuña, Salamanca, 1969ko urtarrilaren 11) salamancar txirrindularia, txirrindularitzako zuzendaria, politikaria eta irakaslea da. Txirrindularitzan parte hartu zuen, errepideko eta pistako modalitateetan. Espainiako txapelduna izan zen hainbat aldiz errepidean, eta erlojupekoan; pistan, ostera, espezialista izan zen puntuazio-proban.

Bi domina irabazi zituen Pistako Txirrindularitzako Munduko Txapelketan, 1998an urrea eta 1997an zilarra.^[1] Errepidean, 2001eko errepideko Txirrindularitzako Munduko Txapelketan, erlojupeko lasterketan, brontzezko domina lortu zuen.^[2]

1992tik 2004ra bitartean, hiru Udako Olinpiar Jokotan parte hartu zuen, eta diploma olinpiko bat lortu zuen Sidney 2000n, puntuazio lasterketan. Bartzelonan, 1992an, 42. postuan geratu zen errepide-proban, Sidney 2000n 18. postuan, erlojupekoan, eta Atenasen, 2004an 18. postuan, erlojupekoan.^[3]

2004az geroztik, bere izena daraman txirrindularitza-eskola du, eta bera da zuzendaria.^[4] Gainera, Salamancako Udaleko zinegotzi aritu da PSOEren izenean, eta Errendimendu Handiko Kirol Prestakuntzako Nazioarteko Zentroko irakaslea Pistako Txirrindularitzaren Prestakuntza Fisikoko ikastaroan.^[5][6]

2019an kirol-arloko genero-desberdintasunari buruzko Hijas de Cynisca dokumental luzean parte hartu zuen Espainiako hainbat kirol-pertsona ospetsurekin batera. Dokumentalak 8 izendapen izan zituen Goya sarietan.^[7]

Biografia

Dori Ruano Salamancatik hurbil dagoen herri txiki batean jaio zen, eta zazpi neba-arrebetatik bosgarrena da. Haurtzarotik, kirolerako zaletasun handia zuen, bereziki txirrindularitzarako, eta horretarako gaitasun fisiko eta teknikoak erakutsi zituen. 1987an hasi zen lehiaketa-bizikletan ibiltzen, 18 urte zituela, Jamones AIM taldean.

1992an III. mailako Txirrindularitzako Kirol Zuzendari titulua lortu zuen Entrenatzaileen Eskola Nazionalean. 1993an Gorputz Hezkuntzako Irakasle-ikasketak hasi eta 1996an diplomatu zen. 2005ean txirrindulari izateari utzi eta 2007an Gaztela-Mantxako Unibertsitatearen eta Espainiako Futbol Federazioaren Kirol Erakundeen Kudeaketako Masterra lortu zuen.

Ibilbidea

1988an, Ángel Gíner hautatzaile nazionalak Frantzian irailaren amaieran egin zen nazioarteko Bourges lasterketa taldean sartu zuen. Hurrengo urtean talde nazionalean sartu zen berriro Chamberyko (Frantzia) Munduko Txapelketara joateko, eta lasterketa amaitu zuen espainiar bakarra izan zen.

1990eko Japoniako Munduko Txapelketan, Ruanok, Joane Somarriba, Chely Álvarez eta Belén Cuevasekin batera, seigarren postua lortu zuen taldeko erlojupeko lasterketan. 1992ko Bartzelonako Olinpiar Jokoetarako prestatzeko ADO (Olinpiar Jokoen Elkartea) beka bat eman zien horrek.

Espainiako Txirrindularitza Federazioak (RFEC) hiru sobietar teknikari kontratatu zituen Espainiako txirrindulariak prestatzeko. Boris Vasiliev arduratu zen emakumezkoen taldea prestatzeaz, eta eguneroko entrenamendu gogorrak eta diziplina zorrotza ezarri zituen. Bartzelona 92ko errepide-proban, azken kilometroetan izandako erorketa baten ondorioz, Dori Ruano oso atzeratuta iritsi zen faborito-taldetik. Olinpiar Jokoetako emaitza txarren ondorioz, RFECek eta Kirol Kontseilu Gorenak laguntzak kentzea erabaki zuten. Urte horretan bertan, III. mailako Txirrindularitzako Kirol Zuzendari titulua lortu zuen Entrenatzaileen Eskola Nazionalean.

1993an, Dori Ruanok, 24 urte zituela, bizimoduz aldatzea erabaki zuen, eta Salamancan hasi zituen ikasketak, Gorputz Hezkuntzako Irakasle-ikasketak hasi eta 1996an diplomatu zen. Ikasketen azken urtean pistako txirrindularitza probatu zuen, eta Espainiako Pista Txapelketan parte hartu zuen puntuazio- eta jarraipen-probetan, eta lehen postua lortu zuen bi diziplinetan. Denboraldiaren amaieran, Espainiako emakumezkoen orduko errekorra lortu zuen, 44,158 km-ko markarekin.

1997ko denboraldirako, Boris Vasilievek, bere errepideko entrenatzaile ohiak, pistako talde nazionalean sartzera gonbidatu zuen. Urte hartan, Espainiako Txapelketan puntuazioko eta jarraipeneko txapelduna izan zen berriro. Munduko Kopako azken proban parte hartu zuen, Atenasen, puntuazio-proban, eta laugarren postua lortu zuen. Emaitza horrek, Pertheko (Australia) Munduko Txapelketarako txartela eman zion, eta zilarrezko domina lortu zuen han.^[8]

1998an lortu zuen kirol-arrakastarik handiena, Bordelen errepideko puntuzko lasterketan Pistako Txirrindularitzako Munduko Txapelketan irabazi baitzuen.^[9]

Hurrengo urtean, Vasiliev hautatzaile nazional kargutik kentzea kolpe gogorra izan zen Sidney 2000ko Udako Olinpiar Jokoak prestatzeko. Egoera zail horrek eragina izan zuen errendimenduan, eta Jokoetako puntukako lasterketan zazpigarren postua baino ez zuen lortu, proba horretan, faboritoetako bat izanda.

2001. urtea oso arrakastatsua izan zen Dori Ruanorentzat, bi txirrindularitza-motak (pista eta errepidea) bateratu zituen, eta Espainiako Txapelketan garaipena lortu zuen, bai errepidean, bai erlojupekoan, eta brontzezko domina lortu zuen Lisboako Errepideko Munduko Txapelketan, erlopeko proban.^[10] Urte horretan Pistako Munduko Txapelketan ere parte hartu zuen, eta laugarren postua lortu zuen.

Txirrindularitza eskola martxan jarri

2002an hautsi egin zen txirrindulariaren eta RFECaren arteko harremana. Boris Vasiliev ez zegoenez, eta pista eta errepidea uztartzea begi onez ikusten ez zuten teknikari berriak sartu zirenez, Ruano pista hautaketatik kanpo utzi zuten. 2003an, Caja Duero banku-erakundearen babesle ofizial gisa, Caja Duero Txirrindularitza Eskola jarri zuen martxan, eta Villamayor Txirrindularitza Elkarteko zuzendari teknikoa eta koordinatzailea da.

2005ean, Madrilen egindako Errepideko Munduko Txapelketarekin batera, 36 urterekin txirrindularitza uztea erabaki zuen. Bi urte geroago, Gaztela-Mantxako Unibertsitatearen eta Espainiako Futbol Federazioaren Kirol Erakundeen Kudeaketako Masterra lortu zuen.

Txirrindulari izateari utzi eta kirol esatari, irakasle, hizlari eta zuzendari

Lehiaketetatik erretiratuta, txirrindularitzarekiko grinak bultzatuta, Eurosport kateko kirol-esatari gisa aritu zen pistako munduko txapelketetan eta errepideko munduko txapelketetan.

2005etik 2009ra RFECko Emakumezkoen Txirrindularitza Batzordeko Kirol eta COEko Emakume Batzordeko kidea izan da. 2012an, Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzien (CAFYD) titulua lortu zuen Salamancako Unibertsitate Pontifizioan, eta Errendimendu Handiko Kirol Prestakuntzarako Nazioarteko Zentrorako Pistako Txirrindularitzaren Prestakuntza Fisikoko ikastaroko irakasle gisa hasi zen lanean.^[11] Ruanoren hitzetan:

Bizikletak askatasun eta handitasun paregabeko sentsazioa eman dit, norbaitek txirrindularitzan hasi nahi duenean, ni hantxe nago erakusteko, transmititzeko eta kirol horrek bere bizitza balio, emozio eta bizi-esperientziez betetzen laguntzeko.

2015. urtean ezagutza eta eskarmentu horiei esker, Lointek (Sopela Womwn's Team) emakumeen taldeko kirol-zuzendari izendatu zuten Dori Ruano .^[12]

Irakaskuntza

1996an, Salamancako Unibertsitate Pontifizioak diploma eman zion Gorputz Hezkuntzako Irakasletzarengatik

2004an, Portugalgo Txirrindularitza Federaziorako irakasle lanetan hasi eta 2008ra arte.

2004an Txirrindularitza Eskola bat sortu zuen, eta lehendakaria da.

SEK nazioarteko unibertsitatean ere irakasle izan da, emakumezkoen txirrindularitzako udako ikastaroetan.

2012an, Errendimendu Handiko Kirol Prestakuntzarako Nazioarteko Zentrorako pistako txirrindularitzaren prestakuntza fisikoko ikastaroan hasi zen eskolak ematen.

Hitzaldiak

2006az geroztik, Dori Ruanok hainbat ekitaldi nazionaletan parte hartu du hizlari gisa.

Urtea	Lekua	Ekitaldiaren izena	Txostenaren izenburua
2006	Segovia	Kirolari eta gizarteari buruzko jardunaldia	Mahai-ingurua: Kirolariaren etorkizuna, bere kirol-karrera amaitzen duenean
2007	Nafarroa	Nafarroako Kirolaren III. Biltzarra	Emakumearen diskriminazioa kirolean
2008	Granada	Txirrindularitzako I. Jardunaldi Nazionalak	Espainiako emakumezkoen txirrindularitzaren iragana, oraina eta etorkizuna
2008	Madril	Emakumearen eta Kirolaren Jardunaldi Nazionalak	Mahai-ingurua: Kirol taldeak eta elkarteak
2008	Madril	Emakumea, Errendimendua eta Triatloiaren II. mintegia	Kirolaren bi ikuspegi: kirolariarena eta entrenatzailearena
2009	Gasteiz	Emakumea eta kirola	Emakumea eta kirola

Hijas de Cynisca Dokumentala

Dori Ruano Hijas de Cynisca dokumetalean, 2019

Hijas de Cynisca 2019an Beatriz Carreterok zuzendutako kirol-arloko genero-desberdintasunari buruzko dokumental luzea da. Espartar Zinisca printzesa, Olinpiar Jokoak irabazi zituen lehen emakumea izan zen. Dokumentala Espainiako hainbat kirol-pertsona ospetsuri egindako elkarrizketen bidez osatuta dago, hala nola Almudena Cid, Amaya Valdemoro, Jennifer Pareja, Lydia Valentín, Dori Ruano, Bea Fernández, Carmen Martín, Ona Carbonell, Jessica Vall eta Mary Álvarez del Burgo kirolariak, Paloma del Río kazetaria eta Paula teknikariak. Besteak beste, gai hauexek lantzen dira: kirola haurtzaroan sexualizatzea, emakumeek kirolean dituzten eskubideak urratzea, soldata, aurrekontu edo pizgarri ekonomikoen aldea, ikusgarritasun falta eta komunikabideetan jarrera matxistak izatea. Era berean, honako hauek ere lantzen dira: kirolarien aintzatespen txikiagoa, babesletzak aurkitzeko zailtasunak, profesionalizazioari laguntza urria ematea, kidego teknikoetan eta federazioetan emakumerik ez egotea, edo arreta itxura fisikoan jartzea.

Palmaresa

Errepidean

1995 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 1996 Emakumeen Bira 2. postua, Espainiako Errepide Txapelketan 2. postua, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 1997: 3. postua, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 1998 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 3. Espainiako Errepideko Txapelketan 1999 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 3. postua, Espainiako Errepideko Txapelketan 2000 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan

2001 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 1. postua, txapelduna, Espainiako Errepideko Txapelketan 3. postua, Erlojupeko Munduko Txapelketan 2002 2. postua, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 2003 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 2004 1. postua, txapelduna, Espainiako Erlojupeko Txapelketan 2005 2. postua, Espainiako Erlojupeko Txapelketan

Pistan

1997

• 2. postua, Munduko Puntuazio Txapelketan

1998

• 1. postua, txapelduna, Munduko Puntuazio Txapelketan

Beste emaitza batzuk

Munduko Txapelketako eta Olinpia Jokoetako Kirol lasterketetan

Urtea	Lekua	Txapelketa	Posizioa	Modalitatea
1989	Chambery (Frantzia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1990	Utsonomiya (Japonia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1990	Utsonomiya (Japonia)	Errepideko Munduko Txapelketa	6. postua	Erlojupekoa Taldeka
1991	Stuttgart (Alemania)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1991	Stuttgart (Alemania)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Erlojupekoa Taldeka
1992	Benidorm (Espainia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Erlojupekoa Taldeka
1992	Bartzelona	Olinpiar Jokoak	42. postua	Errepideko txirrindularitza
1993	Oslo (Norvegia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1993	Oslo (Norvegia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Erlojpekoa Taldeka
1995	Tunja (Kolonbia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Erlojupeko banakako erlojua
1995	Duitama (Kolonbia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1996	Donostia (Euskal Autonomia Erkidegoa)		Orduko markatzaile nazionala	44,158 km
1997:	Perth (Australia)	Pistako Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Jarraipena
1997:	Perth (Australia)	Pistako Munduko Txapelketa	Txapeldunordea	Puntuazioa
1997:	Donostia (Espainia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1998	Valkemburg (Herbehereak)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1998	Bordele (Frantzia)	Pistako Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Jazarpena
1998	Bordele (Frantzia)	Pistako Munduko Txapelketa	Txapelduna	Puntuazioa
1999	Berlin (Alemania)	Pistako Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Jarraipena
1999	Berlin (Alemania)	Pistako Munduko Txapelketa	9. postua	Puntuazioa
1999	Verona (Italia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
1999	Treviso (Italia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Erlojupeko banakako erlojua
2000	Plouay (Frantzia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2000	Sidney (Australia)	Olinpiar Jokoak	7. postuko diploma olinpikoa	Txirrindularitza pistan Puntuazioa
2000	Sidney (Australia)	Olinpiar Jokoak	18. postua	Erlojupeko errepideko txirrindularitza
2001	Belgika	Pistako Munduko Txapelketa	4. postua	Puntuazioa
2001	Lisboa (Portugal)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2001	Lisboa (Portugal)	Errepideko Munduko Txapelketa	3. postua. Brontzezko domina	Erlojupeko banakako erlojua
2002	Zolder (Belgika)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2002	Zolder (Belgika)	ErrepidekoMunduko Txapelketa	11. postua	Erlojupekoa Banakakoa
2003	Hamilton (Kanada)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2003	Hamilton (Kanada)	Errepideko Munduko Txapelketa	9. postua	Erlojupekoa Banakakoa
2004	Verona (Italia)	Errepideko Munduko Txapelketa	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2004	Bardolino (Italia)	Errepideko Munduko Txapelketa	18. postua	Erlojuaren kontrako banakako erlojupekoa
2004	Atenas (Grezia)	Olinpiar Jokoak	Parte-hartzailea	Lineako bideko txirrindularitza
2004	Atenas (Grezia)	Olinpiar Jokoak	Parte-hartzailea	Errepideko txirrindularitza Erlojupekoa
2005	Madril (Espainia)	Errepideko Munduko Txapelketa	20. postua	Lineako bideko txirrindularitza
2005	Madril (Espainia)	Errepideko Munduko Txapelketa	20. postua	Banakako erlojupekoa

Espainiako Kirol Txapelketako lasterketetan

Urtea	Lehiaketaren tokia	Lehiaketaren izena	Postua	Modalitatea
1995	Segovia	Espainiako txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
1996	Palma	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Jarraipena
1996	Palma	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Puntuazioa
1996	Sabiñanigo (Huesca)	Errepideko txirrindularitzako Espainiako txapelketa	Txapeldunordea	Lineako bideko txirrindularitza
1996	Huesca	Errepideko Esapaña Txapelketa	Txapeldunordea	Erlojupekoa
1997	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Jarraipena
1997	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Puntuazioa
1998	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Jarraipena
1998	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Puntuazioa
1998	Jerez de la Frontera (Cadiz)	ErrepidekoEspainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
1999	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Jarraipena
1999	Valentzia	Pistako Txirrindularitzako Espainiako Txapelketa	Txapelduna	Puntuazioa
1999	Kordoba	Errepideko Espainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
2000	Murtzia	Errepideko Espainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
2001	Leon	Espainiako ErrepidekoTxirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
2001	Leon	Errepideko txirrindularitzako Espainiako txapelduna	Txapelduna	Lineako bideko txirrindularitza
2002	Salamanca	Errepideko Espainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapeldunordea	Erlojupekoa
2003	Alcobendas (Madril)	Errepideko Espainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
2004	Santoña (Kantabria)	ErrepidekoEspainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapelduna	Erlojupekoa
2005	Murtzia	Errepideko Espainiako Txirrindularitza Txapelketa	Txapeldunordea	Erlojupekoa

Nazioarteko dominak

Pistako txirrindularitzan

Munduko txapelketa
Urtea	Lekua	Postua	Lehiaketa
1997	Perth (Australia)	2. postua	Puntuazioa
1998	Bordele (Frantzia)	1. postua Txapelduna	Puntuazioa

Errepideko txirrindularitzan

Munduko txapelketa
Urtea	Lekua	Postua	Lehiaketa
2001	Lisboa (Portugal)	3. postua	Erlojupekoa

Taldeak

• Pragma-Deia-Colnago (2002)
• Team Prato Marathon Bike (2003)
• USC Chirio Forno d'Asolo (2005)

Sariak eta aintzatespenak

I. Dori Ruano Zikloturista martxa, 2013

• 1995ean Emakumezkoen Eliteko txirrindulari Nazional Onena, Espainia.
• 1996an, Salamancako Unibertsitate Pontifizioak diploma eman zion Gorputz Hezkuntzako Irakasletzarengatik.
• 1998an Emakumezkoen Eliteko txirrindulari Nazional Onena, Espainia.
• 1998an Espainiako Emakumezko kirolari Onena Erregina Sofia Sarian, Espainia.
• 1988an Espainiako kirolari onena txirrindularitza kategorian. Espainiako Kirol Prentsaren Elkartea. Espainia.
• 1999an Olinpiar Ordena, Espainia.
• 1999 Kirol Merituaren Errege Aginduaren Zilarrezko Domina, Kirol Kontseilu Gorenak emana
• 2000n Emakumezkoen eliteko txirrindulari nazional Onena, Espainia.
• 2001ean Emakumezkoen eliteko txirrindulari nazional onena, Espainia.
• 2002an Emakumezkoen eliteko txirrindulari nazional onena, Espainia.
• 2005ean Kirol Merituaren Errege Aginduaren Urrezko Domina, Kirol Kontseilu Gorenak emana
• 2013an hasi zen bere izena duen Dori Ruano Zikloturista Martxa, Villamayor de Armuñan.
• 2019an Hijas de Cinisca dokumetalean parte hartu zuen.

Erreferentziak

1. «Teodora Ruano». the-sports.org (Ingelesez).
2. «Teodora Ruano». the-sports.org (Ingelesez).
3. «Olympedia – Dori Ruano» www.olympedia.org (Noiz kontsultatua: 2023-07-11).
4. «La escuela de ciclismo 'Dori Rauno' se presenta mañana con los equipos cadete y juvenil 'Caja Duero-Electro Stocks'». Pág. web de Europapress, 21 de mayo de 2009.
5. «Dori Ruano Sanchón»^{[Betiko hautsitako esteka]}. Pág. del PSOE Salamanca.
6. «Dori Ruano visita Alto Rendimiento». elperiodic.com, 5 de julio de 2012.
7. «Hijas de Cynisca » Premios Goya 2023» www.premiosgoya.com (Noiz kontsultatua: 2023-07-11).
8. «Ruano, plata en la carrera por puntos». Mundo Deportivo, 30 de agosto de 1997.
9. «Ruano hace historia en puntuación». Mundo Deportivo, 31 de agosto de 1998.
10. «Dori hace historia al ganar el bronce». As, 11 de octubre de 2001.
11. «Grado en Ciencias de la Actividad Física y del Deporte» Estudia Deporte.
12. «Dori Ruano será la nueva directora deportiva del Lointek». Marca, 23 de enero de 2015.

Kanpo estekak

• Ficha en sitiodeciclismo.net