Etxarri | |
---|---|
Zuberoa, Euskal Herria | |
Etxarriko eliza | |
Kokapena | |
Herrialdea | Euskal Herria |
Lurraldea | Zuberoa |
Administrazioa | |
Estatua | Frantzia |
Eskualdea | Akitania Berria |
Departamendua | Pirinio Atlantikoak |
Elkargoa | Euskal Hirigune Elkargoa |
Barrutia | Baiona |
Kantonamendua | Bidaxunerria, Amikuze eta Oztibarre |
Izen ofiziala | Etcharry |
Auzapeza | Bernard Casabonne (2014-2020) |
Posta kodea | 64120 |
INSEE kodea | 64221 |
Herritarra | etxarriar |
Geografia | |
Azalera | 7.43 |
Garaiera | 86 - 227 |
Demografia | |
Biztanleria | 135 (2018: 2) |
Dentsitatea | 16,29 biztanle/km² |
Zahartzea[1] | % 18,71 |
Ugalkortasuna[1] | ‰ 41,99 |
Ekonomia | |
Jarduera[1] | % 81,71 (2011) |
Desberdintasuna[1] | % 5,14 (2011) |
Langabezia[1] | % 0 (2013) |
Euskara | |
Euskaldunak | % 59,02 (2010) |
Erabilera | % 26,74 (2011) |
Etxarri[2] ([etʃaʁi]) Zuberoako udalerria da. Pettarra eskualdean kokaturik, historikoki eskualde honek zituen hiru degerietatik Arüekoan zegoen.
Politikan (kantonamendua), linguistikan[3] (azpieuskalkia) zein harreman sozialetan Amikuzerekin lotura estua duten herri zuberotar horietakoa da; Donapaleura 9 km eskas daude.
Iparraldeko Zuberoa eta Nafarroa Behereko inguruko lurren moduan, Etxarri muino txiki ugarik osatutako eremua da. Punturik baxuena 83 mkoa da, Domintxaineko mugan eta ekialdean (Barta izeneko lekuan, Arüe eta Bearnorekin kontaktuan) ere 90etik jaisten da.
Udalerriaren erdialdean daude, beraz, muino gehienak; altuenak, Tuketak, 225 m ditu eta iparraldean dago; Hegixuritik (145 m) hegoalderantz jota 161, 151 (herrigunea), 157 eta antzeko altuerak dituzten beste muinotxo batzuk daude barreiatuta.
Udalerriko ia ur guztiak Ühaitzera doaz, ibaiadar batzuen bitartez:
Okzitaniako Bearnorekin mugakidea da iparraldean honako udalerriekin:
Gaztelu-harri, Gaztelari edo Tuketa muinoan[6], herrigunetik ipar-mendebaldera ia Bearnoko mugan, "gaztelu zahar" motako aztarnategi protohistoriko bat dago[7][8].
Done Jakue bidearen adarretako bat, Via Podiensis alegia, Arüetik Elgart jauregiaren ingurura heldu eta gero hegoalderantz abiatzen da, Olhaibirako bidean. Gaur egun GR 65 ibilbide luzea bihurtua da.
1790etik desagertu zen arte Domintxaineko kantonamenduan egon zen. 1797ko apirilaren 13an herriko elizan Baionako elizbarrutiko gotzain berria aukeratu zen. 1798ko martxoaren 20an, bestalde, "herriaren burujabetzaren festa" ospatu zela jakina da[9].
XIX. mendean parrokia bakarra osatzen zuen Arüerekin.
|
Alkatea | Agintaldia | Alderdi politikoa |
---|---|---|
Martin Bohotegi | 1983-1989 | Eskuineko independentea |
Jean-Pierre Xaro | 1989-1995 | |
Jean-Pierre Xaro | 1995-2001 | |
Jean-Pierre Xaro | 2001-2008 | |
Jean-Pierre Xaro | 2008-2014 | |
Bernard Casabonne | 2014-2020 |
Etxarrin[16] Amikuzeko euskara[17] mintzatzen da, zuberotarra.
Historian zehar orokorrean lehen sektorea izan da nagusi herrian; azken urteetan lantegi txikiren bat ere garatu da[22]. Familia bakar batek herriko lanbide tradizional bati eusten dio, larruaren lanketari.
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |