Chaetodon pelewensis

Chaetodon pelewensis
Tình trạng bảo tồn
Phân loại khoa học
Giới (regnum)Animalia
Ngành (phylum)Chordata
Lớp (class)Actinopterygii
Bộ (ordo)Acanthuriformes
Họ (familia)Chaetodontidae
Chi (genus)Chaetodon
Phân chi (subgenus)Exornator
Loài (species)C. pelewensis
Danh pháp hai phần
Chaetodon pelewensis
Kner, 1868
Danh pháp đồng nghĩa
  • Chaetodon germanus De Vis, 1884

Chaetodon pelewensis là một loài cá biển thuộc chi Cá bướm (phân chi Exornator[2]) trong họ Cá bướm. Loài này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1868.

Từ nguyên

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ định danh pelewensis được đặt theo tên gọi của Palau (gọi là Pelew-Inseln trong tiếng Đức), được cho là nơi thu thập mẫu định danh của loài cá này (–ensis: hậu tố biểu thị nơi chốn).[3] Tuy nhiên, C. pelewensis không được biết đến tại Palau, nên mẫu định danh có khả năng là được tìm thấy ở quần đảo Société (Polynésie thuộc Pháp).[4]

Phạm vi phân bố và môi trường sống

[sửa | sửa mã nguồn]

C. pelewensis được phân bố tập trung ở khu vực Nam Thái Bình Dương. Từ Papua New Guinea, phạm vi của C. pelewensis trải dài đến tận quần đảo Pitcairn và đảo Phục Sinh (Chile), xa nhất ở phía nam là đến đảo Lord Howe; quần thể đông nhất ở biển San Hô và rạn san hô Great Barrier (Úc).[1][5] Ở Đông Nam Ấn Độ Dương, C. pelewensis được ghi nhận tại rạn san hô Scott (ngoài khơi Tây Úc).[6]

C. pelewensis sinh sống trên các rạn viền bờ ở độ sâu đến ít nhất là 45 m.[1]

Mô tả

[sửa | sửa mã nguồn]
Biến dị "gợn sóng" ở C. pelewensis

C. pelewensis có chiều dài cơ thể lớn nhất được ghi nhận là 12,5 cm.[7] Loài này có màu nâu nhạt (vàng tươi hơn ở thân sau) với các sọc đen chéo ở thân sau, đứt đoạn thành các chấm nhỏ hơn ở thân dưới. Đầu có một dải cam viền đen băng dọc qua mắt, cũng như có đốm đen trên đỉnh đầu. Vây lưng có dải viền vàng, còn vây hậu môn có dải viền trắng xanh. Cuống đuôi màu cam. Vây đuôi trắng ở nửa trong, nửa ngoài trong suốt, được ngăn cách bởi một vạch sọc đen. Vây bụng màu trắng. Vây ngực trong suốt.

C. pelewensis còn một biến dị kiểu hình cũng thường được bắt gặp. Thay vì là các đường sọc chéo, những cá thể mang biến dị này lại xuất hiện các vệt đen và vàng gợn sóng ở thân sau.[8] Chaetodon punctatofasciatus, một loài chị em với C. pelewensis, cũng có kiểu hình tương tự nhưng với sọc thẳng thay vì chéo.

Số gai ở vây lưng: 13; Số tia vây ở vây lưng: 22–25; Số gai ở vây hậu môn: 3; Số tia vây ở vây hậu môn: 17–18; Số tia vây ở vây ngực: 14–15; Số gai ở vây bụng: 1; Số tia vây ở vây bụng: 5; Số vảy đường bên: 39–47.[9]

Sinh thái học

[sửa | sửa mã nguồn]
Một đôi C. pelewensis

C. pelewensis là loài ăn tạp, thức ăn của chúng bao gồm các loài thủy sinh không xương sống nhỏ và cả san hô.[1] Ngược lại với đa phần các loài cá bướm ăn san hô, C. pelewensis ưa các loài san hô Pocillopora hơn Acropora.[10] Tuy vậy, C. pelewensis không hoàn toàn phụ thuộc vào san hô để làm thức ăn.[11]

Cá trưởng thành thường kết đôi với nhau, trong khi cá con sống đơn độc.[7]

Lai tạp

[sửa | sửa mã nguồn]

Cá thể mang kiểu màu trung gian giữa C. pelewensis với C. punctatofasciatus đã được bắt gặp trong tự nhiên.[12] Ngoài ra, Chaetodon multicinctus, một loài cá bướm đặc hữu của quần đảo Hawaii, còn có thể kết đôi với cả hai loài này.[8][a]

Thương mại

[sửa | sửa mã nguồn]

C. pelewensis là một loài cá cảnh thường được xuất khẩu.[5] Theo thống kê trong giai đoạn 1988–2002, có khoảng 12.000 cá thể C. pelewensis được giao thương trong ngành kinh doanh cá cảnh.[1]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ a b c d e Pyle, R.; Myers, R.; Craig, M. T.; Pratchett, M. (2010). “Chaetodon pelewensis”. Sách đỏ IUCN về các loài bị đe dọa. 2010: e.T165653A6081960. doi:10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T165653A6081960.en. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2022.
  2. ^ Fessler, Jennifer L.; Westneat, Mark W. (2007). “Molecular phylogenetics of the butterflyfishes (Chaetodontidae): Taxonomy and biogeography of a global coral reef fish family” (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 45 (1): 50–68. doi:10.1016/j.ympev.2007.05.018. ISSN 1055-7903. PMID 17625921.
  3. ^ Scharpf, Christopher; Lazara, Kenneth J. (2021). “Order Acanthuriformes (part 1): Families Lobotidae, Pomacanthidae, Drepaneidae and Chaetodontidae”. The ETYFish Project Fish Name Etymology Database. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2022.
  4. ^ R. Fricke; W. N. Eschmeyer; R. van der Laan biên tập (2023). “Chaetodon pelewensis”. Catalog of Fishes. Viện Hàn lâm Khoa học California. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2022.
  5. ^ a b R. Pyle (2001). “Chaetodontidae”. Trong K. E. Carpenter; V. H. Niem (biên tập). The living marine resources of the Western Central Pacific. Volume 5. Bony Fishes Part 3 (Menidae to Pomacentridae) (PDF). FAO Species Identification Guide for Fishery Purposes. FAO. tr. 3247. ISBN 978-9251045879.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (liên kết)
  6. ^ Bray, D. J. (2021). “Dot-and-dash Butterflyfish, Chaetodon pelewensis Kner 1868”. Fishes of Australia. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2022.
  7. ^ a b Ranier Froese và Daniel Pauly (chủ biên). Thông tin Chaetodon pelewensis trên FishBase. Phiên bản tháng 6 năm 2024.
  8. ^ a b McMillan, W. Owen; Weigt, Lee A.; Palumbi, Stephen R. (1999). “Color Pattern Evolution, Assortative Mating, and Genetic Differentiation in Brightly Colored Butterflyfishes (Chaetodontidae)” (PDF). Evolution. 53 (1): 247–260. doi:10.2307/2640937. ISSN 0014-3820.
  9. ^ John E. Randall; Gerald R. Allen; Roger C. Steene (1998). The Fishes of the Great Barrier Reef and Coral Sea. Nhà xuất bản Đại học Hawaii. tr. 226. ISBN 978-0824818951.
  10. ^ Berumen, Michael L.; Pratchett, Morgan S. (2006). “Recovery without resilience: persistent disturbance and long-term shifts in the structure of fish and coral communities at Tiahura Reef, Moorea” (PDF). Coral Reefs. 25 (4): 647–653. doi:10.1007/s00338-006-0145-2. ISSN 1432-0975.
  11. ^ Cole, Andrew; Pratchett, Morgan; Jones, Geoffrey (2008). “Diversity and functional importance of coral-feeding fishes on tropical coral reefs” (PDF). Fish and Fisheries. 9: 286–307. doi:10.1111/j.1467-2979.2008.00290.x.
  12. ^ Hobbs, J-P.A.; van Herwerden, L.; Pratchett, M. S. & Allen, G. R. (2013). “Hybridisation Among Butterflyfishes” (PDF). Trong Pratchett, M. S.; Berumen, M. L. & Kapoor, B. (biên tập). Biology of Butterflyfishes. Boca Raton, Florida: CRC Press. tr. 48–69.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết) Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (liên kết)

Ghi chú

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Hành vi kết đôi khác loài này chỉ được quan sát trong điều kiện nuôi nhốt (thí nghiệm) do C. punctatofasciatus và C. pelewensis không được phân bố ở Hawaii.