Ô nhiễm biển

Trong khi ô nhiễm biển có thể nhìn thấy rõ, với những mảnh rác như trên hình, thì những chất ô nhiễm không nhìn thấy được mới là thứ gây hại nhất.

Ô nhiễm biển xảy ra khi các tác động gây hại hoặc có nguy cơ gây hại bắt nguồn từ chất thải hóa học, chất thải rắn, chất thải công nghiệp, chất thải nông nghiệp và chất thải sinh hoạt, tiếng ồn hoặc sự lây lan của các loài xâm lấn gây tác động xấu tới biển. Tám mươi phần trăm ô nhiễm biển tới từ đất liền. Ô nhiễm không khí cũng là một tác nhân gây ô nhiễm biển bằng cách đưa thuốc trừ sâu hoặc bụi xuống biển. Ô nhiễm đất liền và không khí đã được chứng minh là gây hại cho sinh vật biển và môi trường sống của nó.^[1]

Ô nhiễm biển thường tới từ các nguồn không cố định như dòng chảy mặt nông nghiệp, các mảnh vụn bị gió thổi đi, và bụi bẩn. Ô nhiễm dinh dưỡng, một dạng của ô nhiễm nước, ám chỉ tới sự ô nhiễm do đưa vào nhiều dinh dưỡng một cách quá mức. Nó là nguyên nhân chính gây ra phú dưỡng của vùng nước bề mặt, trong đó phần dinh dưỡng dư thừa, thường là nitrat hoặc phosphat, kích thích tảo phát triển. Nhiều chất hóa học độc tiềm tàng bám chặt vào các vật chất tí hon thứ sau đó được tiêu thụ bởi sinh vật phù du và sinh vật đáy, những loài này hầu hết là loài ăn mùn bã hoặc ăn lọc. Bằng cách này, các chất độc được tập trung ngược lên trong chuỗi thức ăn của đại dương. Nhiều chất kết hợp lại về mặt hóa học theo hướng làm nghèo oxy ở mức độ cao, khiến cửa sông trở nên thiếu oxy.

Lịch sử

Mặc dù ô nhiễm môi trường biển đã có từ lâu đời nhưng các luật quốc tế quan trọng đã không được ban hành để chống lại sự ô nhiễm đó cho tới thế kỉ XX. Ô nhiễm biển là một mối quan tâm trong một số Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển bắt đầu từ những năm 1950. Hầu hết các nhà khoa học tin rằng các đại dương rất rộng lớn chính vì vậy chúng có khả năng tự pha loãng vô hạn do đó sẽ làm cho sự ô nhiễm trở nên vô hại.

Ô nhiễm tại bờ biển Bandar Anzali, Iran với hình ảnh vỏ nhựa

Vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960, đã có một số tranh cãi về việc đổ chất thải phóng xạ ngoài khơi bờ biển Hoa Kỳ bởi các công ty được Ủy ban Năng lượng Nguyên tử cấp phép vào Biển Ailen từ cơ sở tái chế của Anh tại Windscale, và vào Biển Địa Trung Hải bằng cách Ủy ban Pháp à l'Energie Atomique. Chẳng hạn sau cuộc tranh cãi về Biển Địa Trung Hải, Jacques Cousteau đã trở thành một nhân vật nổi tiếng trên toàn thế giới trong chiến dịch ngăn chặn ô nhiễm môi trường biển. Ô nhiễm môi trường biển đã trở thành tiêu đề quốc tế hơn nữa sau vụ tai nạn tàu chở dầu Torrey Canyon năm 1967 và sau vụ tràn dầu ở Santa Barbara năm 1969 ngoài khơi California.

Ô nhiễm biển là một lĩnh vực thảo luận chính trong Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường Con người năm 1972, được tổ chức tại Stockholm. Năm đó cũng chứng kiến ​​việc ký kết Công ước về ngăn ngừa ô nhiễm biển do đổ chất thải và các vật chất khác, đôi khi được gọi là Công ước London. Công ước London không cấm ô nhiễm môi trường biển, nhưng nó thiết lập danh sách đen và xám cho các chất bị cấm (đen) hoặc do cơ quan chức năng quốc gia quản lý (xám). Ví dụ, xyanua và chất thải phóng xạ mức độ cao đã bị đưa vào danh sách đen. Công ước Luân Đôn chỉ áp dụng đối với chất thải đổ từ tàu biển, và do đó không có gì để điều chỉnh chất thải được thải ra dưới dạng chất lỏng từ đường ống.

Con đường gây ô nhiễm

Một con đường xâm nhập phổ biến của các chất gây ô nhiễm ra biển là sông. Sự bốc hơi của nước từ các đại dương vượt quá lượng mưa. Sự cân bằng được khôi phục bằng mưa qua các lục địa chảy vào sông và sau đó chảy quay trở lại biển.

Ngoài ra, Ô nhiễm thường được phân thành hai loại đó là: ô nhiễm nguồn điểm và ô nhiễm không nguồn điểm

1. Ô nhiễm nguồn điểm xảy ra khi có một nguồn ô nhiễm cục bộ, có thể xác định được, duy nhất. Một ví dụ là xả trực tiếp nước thải và chất thải công nghiệp ra đại dương. Tình trạng ô nhiễm như thế này đặc biệt xảy ra ở các quốc gia đang phát triển.

2. Ô nhiễm nguồn không điểm xảy ra khi ô nhiễm đến từ các nguồn không xác định. Những điều này có thể khó điều chỉnh. Dòng chảy nông nghiệp và các mảnh vụn do gió thổi là những ví dụ điển hình.

Nguồn xả trực tiếp

Sông tự hoại.

Các chất ô nhiễm xâm nhập vào sông và biển trực tiếp từ hệ thống thoát nước đô thị và chất thải công nghiệp, đôi khi ở dạng chất thải nguy hại và độc hại, hoặc ở dạng nhựa Trong một nghiên cứu được xuất bản bởi Science, Jambeck et al. (2015) ước tính rằng 10 quốc gia có đai dương ô nhiễm bởi nhựa lớn nhất thế giới từ nhiều nhất đến ít nhất đó là: Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Việt Nam, Sri Lanka, Thái Lan, Ai Cập, Malaysia, Nigeria và Bangladesh.^[2]

Khai thác trong đất liền để lấy đồng, vàng, v.v., là một nguồn ô nhiễm biển khác. Hầu hết ô nhiễm chỉ đơn giản là đất, cuối cùng chảy ra sông đổ ra biển. Tuy nhiên, một số khoáng chất thải ra trong quá trình khai thác có thể gây ra vấn đề, chẳng hạn như đồng, một chất ô nhiễm công nghiệp phổ biến, có thể ảnh hưởng đến lịch sử sống và sự phát triển của các polyp san hô

Khai thác mỏ ánh hưởng xấu đến môi trường đại dương, Ví dụ, theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, hoạt động khai thác đã làm ô nhiễm các phần đầu nguồn của hơn 40% lưu vực sông ở phía tây lục địa Hoa Kỳ^[3] và phần lớn ô nhiễm này kết thúc ở biển.

Dòng chảy mặt

Dòng chảy mặt do trồng trọt, cũng như dòng chảy đô thị và dòng chảy từ việc xây dựng đường xá, tòa nhà, bến cảng, kênh và bến cảng, có thể mang theo đất và các hạt chứa đầy cacbon, nitơ, phosphor và khoáng chất. Nước giàu chất dinh dưỡng này có thể khiến tảo thịt và thực vật phù du phát triển mạnh ở các vùng ven biển từ đó được biết đến như là tảo nở hoa, có khả năng tạo ra sự thiêu hụt oxy đối với các sinh vật khác bằng cách lấy hết oxy sẵn có.Ở bờ biển phía tây nam Florida, tảo nở hoa có hại đã tồn tại hơn 100 năm^[4] Những đợt tảo nở hoa này là nguyên nhân khiến các loài cá, rùa, cá heo và tôm chết và gây ra những tác hại cho con người bơi trong nước.

Một^{[liên kết hỏng]} con tàu chở hàng đang bơm nước dằn qua mạn

Ô nhiễm từ tàu

Một biểu đồ liên kết bụi trong khí quyển với những cái chết khác nhau của san hô trên Biển Caribê và Florida

Tàu có thể gây ô nhiễm nguồn nước và đại dương theo nhiều cách và sự cố tràn dầu có thể gây ra những tác động tàn khốc. Sự cố tràn dầu có lẽ là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường biển nhiều nhất. Tuy nhiên, trong khi một vụ đắm tàu ​​chở dầu có thể dẫn đến nhiều bài đăng trên các tờ báo, thì phần lớn dầu ở các vùng biển trên thế giới đến từ các nguồn nhỏ hơn khác, chẳng hạn như tàu chở dầu xả nước dằn từ các thùng dầu được sử dụng trên tàu trở về, đường ống rò rỉ hoặc dầu động cơ thải xuống cống rãnh... thì lại không được nhắc đến.^[5] Việc thải cặn hàng hóa từ các tàu chở hàng rời có thể gây ô nhiễm các cảng, đường thủy và đại dương. Trong nhiều trường hợp, các tàu cố tình xả chất thải bất hợp pháp bất chấp các quy định nghiêm cấm của nhà nước và ngoài nước. Tàu cũng tạo ra ô nhiễm tiếng ồn làm xáo trộn động vật hoang dã tự nhiên, và nước từ bể dằn có thể phát tán tảo có hại và các loài xâm lấn khác.

Ô nhiễm không khí

Một^{[liên kết hỏng]} biểu đồ liên kết bụi trong khí quyển với những cái chết khác nhau của san hô trên Biển Caribê và Florida ^[6]

Một con đường ô nhiễm khác xảy ra qua bầu khí quyển. Bụi và mảnh vụn do gió thổi, bao gồm cả túi nhựa, được thổi ra biển từ các bãi rác và các khu vực khác.

Biến đổi khí hậu đang làm tăng nhiệt độ đại dương^[7] Mức độ gia tăng của carbon dioxide đang làm axit hóa các đại dương^[8]. Điều này đang làm thay đổi các hệ sinh thái dưới nước, thay đổi sự phân bố của cá và tác động đến tính bền vững của nghề cá và sinh kế của các cộng đồng phụ thuộc vào chúng. Ngoài ra Hệ sinh thái đại dương lành mạnh cũng rất quan trọng đối với việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.^[9]

Khai thác biển sâu

Khai thác biển sâu là một quá trình lấy lại khoáng sản tương đối mới diễn ra dưới đáy đại dương. Các địa điểm khai thác đại dương thường nằm xung quanh các khu vực rộng lớn của các nốt đa kim hoặc các miệng phun thủy nhiệt đang hoạt động và đã tuyệt chủng ở khoảng 1.400 - 3.700 mét dưới bề mặt đại dương.^[10] Các lỗ thông hơi tạo ra cặn sulfide, chứa các kim loại quý như bạc, vàng, đồng, mangan, coban và kẽm^[11][12] Các mỏ được khai thác bằng cách sử dụng máy bơm thủy lực hoặc hệ thống gầu đưa quặng lên bề mặt để xử lý. Cũng như tất cả các hoạt động khai thác, khai thác ở biển sâu đặt ra câu hỏi về thiệt hại môi trường đối với các khu vực xung quanh.

Bởi vì khai thác biển sâu là một lĩnh vực tương đối mới, hậu quả hoàn toàn của các hoạt động khai thác toàn diện là chưa rõ. Tuy nhiên, các chuyên gia chắc chắn rằng việc loại bỏ các phần của đáy biển sẽ dẫn đến xáo trộn lớp sinh vật đáy, tăng độc tính của cột nước và các luồng trầm tích từ các chất thải quặng đuôi. Việc loại bỏ các phần của đáy biển làm xáo trộn môi trường sống của sinh vật đáy, có thể, tùy thuộc vào loại hình khai thác và vị trí, gây ra những xáo trộn vĩnh viễn.

Trong số các tác động của việc khai thác ở biển sâu, các chùm trầm tích có thể có tác động lớn nhất. Các đám mây được hình thành khi các chất thải từ quá trình khai thác (thường là các hạt mịn) được đổ trở lại đại dương, tạo ra một đám mây hạt trôi nổi trong nước. Hai loại chùm xuất hiện: chùm gần đáy và chùm bề mặt. Các luồng khí gần đáy xảy ra khi chất thải được bơm ngược trở lại địa điểm khai thác. Các hạt trôi nổi làm tăng độ đục hoặc vẩn đục của nước, làm tắc nghẽn các thiết bị lọc ăn do sinh vật đáy sử dụng. Các chùm tia trên bề mặt gây ra một vấn đề nghiêm trọng hơn. Tùy thuộc vào kích thước của các hạt và dòng nước mà các chùm tia có thể trải rộng trên các khu vực rộng lớn.

Nguyên nhân gây ô nhiễm

Axit hoá

Bài chi tiết: Axit hóa đại dương

Hiện tượng giảm nồng độ pH liên tục trong các đại dương trên Trái Đất do sự hấp thu khí CO₂ mà quá trình tác động của con người thải ra khí quyển dẫn đến viêc đại dương bị axit hoá đe dọa tới đời sống của toàn bộ sinh vật sống dưới nước

Phú dưỡng

Bài chi tiết: Phú dưỡng

Hay gọi là phì dưỡng là một phản ứng của hệ sinh thái khi quá nhiều chất dinh dưỡng như nitrat và phosphat từ các loại phân bón hoặc nước cống rãnh bị thải vào môi trường nước. Hiện tượng này làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường như thiếu dưỡng khí, làm cạn kiệt oxy hòa tan trong nước, làm giảm số lượng các thể cá và các quần thể động vật khác. Các loài khác (như sứa Nomura trong các vực nước của Nhật Bản) có thể gia tăng số cá thể làm ảnh hưởng tiêu cực đến các loài khác.

Rác thải biển

Bài chi tiết: Rác thải biển

Chất thải do con người tạo ra đã cố ý hoặc vô tình được thải ra biển hoặc đại dương. Rác thải nổi trên đại dương có xu hướng tích tụ ở các con sông và trên các đường bờ biển và thường xuyên xuất hiện khi thủy triều xuống. Các mảnh vụn chẳng hạn như gỗ, cũng có mặt trong rác thải biển.

Với việc sử dụng ngày càng nhiều nhựa, và ảnh hưởng của con người đã trở thành một vấn đề do nhiều loại nhựa (hóa dầu) không phân hủy sinh học.Nhựa trong nước gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với cá, chim biển, bò sát biển và động vật có vú biển, cũng như tàu thuyền và bờ biển. Việc rác trôi vào cống thoát nước mưa và đường nước đều góp phần gây ra vấn đề này.

Xem thêm

• Ô nhiễm chất dẻo
• Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy
• Hội nghị Đại dương Liên Hợp Quốc

Tham khảo

1. US Department of Commerce, National Oceanic and Atmospheric Administration. “What is the biggest source of pollution in the ocean?”. oceanservice.noaa.gov (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 11 năm 2015.
2. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015Sci...347..768J doi https://doi.org/10.1126%2Fscience.1260352, https://en.wikipedia.org/wiki/PMID_(identifier) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25678662 “Jambeck, J. R.; Geyer, R.; Wilcox, C.; Siegler, T. R.; Perryman, M.; Andrady, A.; Narayan, R.; Law, K. L. (ngày 12 tháng 2 năm 2015). "Plastic waste inputs from land into the ocean". Science. 347 (6223): 768–771” Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp).
3. Environmental Protection Agency (15 tháng 5 năm 2008). “Liquid Assets 2000: Americans Pay for Dirty Water”. Liquid Assets 2000: Americans Pay for Dirty Water. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 5 năm 2008. Truy cập ngày 23 tháng 11 năm 2007.
4. Weis, Judith S.; Butler, Carol A. (2009). "Pollution". In Weis, Judith S.; Butler, Carol A. (eds.). Salt Marshes. A Natural and Unnatural History. Rutgers University Press. pp. 117–149. “ISBN 9780813545486 JSTOR”.
5. Farmer, Andrew (1997). Managing Environmental Pollution. Psychology Press. “https://en.wikipedia.org/wiki/ISBN_(identifier) https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0415145152”. line feed character trong |tựa đề= tại ký tự số 48 (trợ giúp); Liên kết ngoài trong |title= (trợ giúp)
6. “Coral Mortality and African Dust: Barbados Dust Record: 1965–1996”. at the" Wayback Machine" "US Geological Survey". Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2009. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2009.
7. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. (15MB), "Wayback Machine" In (13 tháng 5 năm 2017). “"Observations: Oceanic Climate Change and Sea Level"” (PDF). Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 13 tháng 5 năm 2017.
8. Doney, S. C. (2006. “"The Dangers of Ocean Acidification"” (PDF). Scientific American, March 2006.
9. “PACFA”. at the " Way Back Machine". 15 tháng 12 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 12 năm 2009. |tên= thiếu |tên= (trợ giúp)
10. Ahnert, A.; Borowski, C. (2000). "Environmental risk assessment of anthropogenic activity in the deep-sea". Journal of Aquatic Ecosystem Stress and Recovery. 7 (4): 299–315. “doi/abs/10.1080/10641190009353796”.
11. Halfar, J.; Fujita, R. M. (ngày 18 tháng 5 năm 2007). "ECOLOGY: Danger of Deep-Sea Mining". Science. 316 (5827): 987–987. “doi:10.1126/science.1138289 PMID 17510349. S2CID 128645876”.
12. Glasby, G. P. (ngày 28 tháng 7 năm 2000). "ECONOMIC GEOLOGY: Lessons Learned from Deep-Sea Mining". Science. 289 (5479): 551–553. “doi:10.1126/science.289.5479.551 PMID 17832066”.

Đọc thêm

• Cookson, Clive (Feb. 2015). Oceans choke as plastic waste pours in at 8 million tonnes a year (free registration required), The Financial Times
• Ahn, YH; Hong, GH; Neelamani, S; Philip, L and Shanmugam, P (2006) Assessment of Levels of coastal marine pollution of Chennai city, southern India. Water Resource Management, 21(7), 1187–1206
• Daoji, L and Dag, D (2004) Ocean pollution from land-based sources: East China sea. AMBIO – A Journal of the Human Environment, 33(1/2), 107–113
• Dowrd, BM; Press, D and Los Huertos, M (2008) Agricultural non-point sources: water pollution policy: The case of California's central coast. Agriculture, Ecosystems & Environment, 128(3), 151–161
• Laws, Edward A (2000) Aquatic Pollution John Wiley and Sons. ISBN 978-0-471-34875-7
• Slater, D (2007) Affluence and effluents. Sierra 92(6), 27
• UNEP/GPA (2006) The State of the Marine Environment: Trends and processes Lưu trữ 2007-06-13 tại Wayback Machine United Nations Environment Programme, Global Programme of Action, The Hague. 2006 ISBN 92-807-2708-7
• UNEP (2007) Land-based Pollution in the South China Sea. UNEP/GEF/SCS Technical Publication No 10
• Judith S. Weis: Marine pollution: what everyone needs to know. Oxford Univ. Press, Oxford 2015, ISBN 978-0-19-999668-1

Liên kết ngoài

• Coastal Pollution Information from the Coastal Ocean Institute, Woods Hole Oceanographic Institution
• Mercury pollution
• How Oil Spill Absorbent Products Work
• Facts about Marine Mercury Pollution from Oceana.org Lưu trữ 2007-03-14 tại Wayback Machine
• Science News / Marine Pollution Spawns 'wonky Babies' Lưu trữ 2009-06-25 tại Wayback Machine
• Plastics at SEA: North Atlantic Expedition Lưu trữ 2012-12-24 tại Library of Congress Web Archives
• Plastic Trash Plagues the Ocean, Trashing the Ocean, Oil's Impact on Marine Invertebrates on the Smithsonian Ocean Portal
• How the oceans can clean themselves – TED Talk
• Which Countries Create the Most Ocean Trash?—Wall Street Journal (ngày 12 tháng 2 năm 2015)