Bảng nhãn

Bảng nhãn (chữ Nôm: 版沲) là một danh hiệu của học vị Tiến sĩ trong hệ thống giáo dục Việt Nam thời phong kiến.

Ở Việt Nam, danh hiệu này được xác định trong kỳ thi bậc nhất của thi Đình, còn gọi là Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ, nhị danh.^[1] Người thi đỗ bảng nhãn đứng thứ hai trong tam khôi (dưới Trạng nguyên, trên Thám hoa).^[2]

• Quốc triều khoa bảng lục

Các bảng nhãn Việt Nam

Danh sách bảng nhãn dưới đây lấy theo Danh sách các vị Tam khôi của Viện Hán-Nôm.^[3]

Tên	Năm sinh năm mất	Quê	Năm đỗ Bảng nhãn	Đời vua	Ghi chú
Phạm Văn Tuấn	1221-?	Hải Dương	1246	Trần Thái Tông	Bảng nhãn đầu tiên của Việt Nam
Lê Văn Hưu	1230-1322	Thanh Hóa	1247	Trần Thái Tông	Bảng nhãn trẻ tuổi nhất (17 tuổi).
Chu Hinh	?-?	Hưng Yên	1256	Trần Thái Tông
Bùi Mộ	?-?	Hà Nội	1304	Trần Anh Tông
Lê Hiến Phủ	1341-1399	Quảng Ninh	1374	Trần Duệ Tông
Nguyễn Như Đổ	1424-1526	Hà Nội	1442	Lê Thái Tông	Bảng nhãn 18 tuổi.
Trịnh Thiết Trường	1390-?	Thanh Hóa	1448	Lê Nhân Tông	Năm 1442 đã đỗ hạng tam giáp đồng tiến sĩ nhưng không nhận.
Nguyễn Đức Trinh	1439-1472	Hải Dương	1463	Lê Thánh Tông
Nguyễn Toàn An (Nguyễn Kim An?)	1451-?	Hải Dương	1472	Lê Thánh Tông	Là lính trong quân đội Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông. Nhờ một bài thơ mà vua Lê Thánh Tông cho về quê đèn sách rồi đỗ bảng nhãn khoa Nhâm Thìn 1472.
Ông Nghĩa Đạt	?-?	Hà Nội	1475	Lê Thánh Tông
Lê Quảng Chí	1451-1533	Hà Tĩnh	1478	Lê Thánh Tông	Đình nguyên Bảng nhãn, Hoành Sơn tiên sinh.
Trần Bích Hoành	1452-?	Nam Định	1478	Lê Thánh Tông
Lưu Hưng Hiếu	1456-?	Thanh Hóa	1481	Lê Thánh Tông
Nguyễn Giác	?-?	Hà Nội	1484	Lê Thánh Tông
Nguyễn Đức Huấn	?-?	Hải Dương	1487	Lê Thánh Tông
Ngô Hoán	1460-1522?	Hải Dương	1490	Lê Thánh Tông
Ngô Thầm	?-?	Bắc Ninh	1493	Lê Thánh Tông	Thành viên hội Tao Đàn.
Nguyễn Huân	?-?	Bắc Ninh	1496	Lê Thánh Tông
Lương Đắc Bằng	1472-1522	Thanh Hóa	1499	Lê Hiến Tông	Giỏi về lý số.
Lê Sạn	1476-?	Hà Nội	1502	Lê Hiến Tông
Bùi Nguyên	?-?	Hà Nội	1505	Lê Uy Mục
Hứa Tam Tỉnh	1481-?	Bắc Ninh	1508	Lê Uy Mục
Trần Bảo Tín	1482-?	Hà Tĩnh	1511	Lê Tương Dực	Truy phong phúc thần thượng thư.
Nguyễn Chiêu Huấn	?-?	Bắc Ninh	1514	Lê Tương Dực
Nguyễn Mẫn Đốc	1492-?	Phú Thọ	1518	Lê Chiêu Tông	Nguyên quán Tứ Kỳ, Hải Dương. Theo Lê Chiêu Tông vào Thanh Hóa, tuẫn tiết, truy phong phúc thần.
Nguyễn Thuyên	?-?	Bắc Ninh	1523	Lê Cung Hoàng
Nguyễn Văn Hiến	?-?	Bắc Ninh	1526	Lê Cung Hoàng
Nguyễn Hãng	1488-?	Hà Nội	1529	Mạc Thái Tổ
Bùi Vịnh	1498-1545	Hà Nội	1532	Mạc Thái Tông
Bùi Khắc Đốc	1510-?	Hà Nội	1535	Mạc Thái Tông
Trần Toại	1514-?	Phú Thọ	1538	Mạc Thái Tông
Phạm Công Sâm	1504-?	Hải Dương	1541	Mạc Hiến Tông
Phạm Du	?-?	Vĩnh Phúc	1547	Mạc Tuyên Tông
Trần Văn	?-?	Hưng Yên	1550	Mạc Tuyên Tông
Hoàng Tuân	1517-?	Hưng Yên	1553	Mạc Tuyên Tông
Đỗ Uông	1523/1533?-1600	Hải Dương	1556	Mạc Tuyên Tông
Trương Lỗ	1532-?	Hải Dương	1562	Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Miễn	?-?	Bắc Ninh	1571	Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Nhân Triêm	1530-?	Bắc Ninh	1577	Mạc Mậu Hợp
Nguyễn Nghi	1577-1664	Thái Bình	1637	Lê Thần Tông	Bảng nhãn lớn tuổi nhất (61 tuổi).
Nguyễn Văn Bích	1620-1706	Hải Phòng	1659	Lê Thần Tông	Nguyên quán Tĩnh Gia, Thanh Hóa.
Đào Công Chính	1623/1639?-?	Hải Phòng	1661	Lê Thần Tông
Phạm Quang Trạch	1653-?	Hà Nội	1683	Lê Hy Tông
Nguyễn Đình Ức	1676-?	Hà Nội	1700	Lê Hy Tông
Hà Tông Huân	1697-1766	Thanh Hóa	1724	Lê Dụ Tông	Đình nguyên Bảng nhãn.
Nhữ Trọng Đài	1696-?	Hải Dương	1733	Lê Thuần Tông
Lê Quý Đôn	1726-1784	Thái Bình	1752	Lê Hiển Tông	Đình nguyên Bảng nhãn.
Phạm Thanh	1821-?	Thanh Hóa	1851	Tự Đức
Vũ Duy Thanh	1807-1859	Ninh Bình	1851	Tự Đức	Chế khoa. Dân gian gọi là Trạng Bồng. Bảng nhãn cuối cùng của Việt Nam

Xem thêm

Khoa bảng
Thi Hương	Thi Hội	Thi Đình
Giải nguyên	Hội nguyên	Đình nguyên
Hương cống Sinh đồ	Thái học sinh Phó bảng	Trạng nguyên Bảng nhãn Thám hoa Hoàng giáp Đồng tiến sĩ xuất thân

Tham khảo

1. Phạm Đức Thành Dũng (3 tháng 7 năm 2012). “Thi hương, thi hội, thi đình...”. Tuoitre.vn. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 11 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 11 năm 2021.
2. “Bảng nhãn”. Wikivdic.com.
3. “Danh sách các vị Tam khôi”. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2016. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2016.