Biên niên sử Thành phố Hồ Chí Minh

Biên niên sử Thành phố Hồ Chí Minh ghi lại các sự kiện lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh theo thứ tự thời gian.

Thế kỷ 18

• 1782
  • Thảm sát Sài Gòn 1782

Thế kỷ 19

Tranh vẽ của Pháp về cuộc bao vây thành Gia Định năm 1859 bởi các lực lượng Pháp-Tây Ban Nha.

• 1859
  • Ngày 17 tháng 2, quân Pháp mở cuộc tấn công thành Sài Gòn (tức thành Gia Định) và một ngày sau thì chiếm được thành. Án sát Lê Tứ, Hộ đốc Vũ Duy Ninh tự vẫn, Đề đốc Trần Trí, Bố chính Vũ Thực và Lãnh binh Tôn Thất Năng đem quân rút về Tây Thái, huyện Bình Long.
  • Ngày 8 tháng 3, quân Pháp đốt cháy kho tàng, phá hủy thành Sài Gòn và rút ra để tránh quân triều đình nhà Nguyễn tấn công đánh chiếm lại thành. Tháng 12 cùng năm quân Pháp mở rộng sự chiếm đóng ra khu vực Chợ Lớn.
  • Tháng 8, Nguyễn Tri Phương được cử giữ chức Tổng thống quân vụ, vào chỉ huy quân thứ Gia Định chống Pháp. Tháng 12 cùng năm, theo đề nghị của ông, Phạm Thế Hiển được cử làm Tham tán quân thứ Gia Định.
• 1861
  • Trận Đại đồn Chí Hòa: Ngày 25 tháng 2, Đại đồn Chí Hòa thất thủ, Nguyễn Tri Phương bị trọng thương.^[1]
• 1863
  • Ngày 13 tháng 1, Pháp khánh thành Sở Bưu điện Sài Gòn.^[2]
• 1864
  • Tờ Le Courrier de Sài Gòn (Tin Sài Gòn) ra đời.^[3]
• 1882
  • Ngày 1 tháng 7, tuyến đường xe điện đầu tiên ở Việt Nam dài 5 km, rộng 1 m, nối Sài Gòn và Chợ Lớn bắt đầu hoạt động.
  • Thành lập Thư viện Sài Gòn, là thư viện công cộng đầu tiên của Việt Nam.^[4]
• 1885–90
  • Xây dựng dinh Phó Toàn quyền Đông Dương, sau là Dinh Gia Long, hiện tại là Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh.^[5]
• 1898–1908
  • Xây dựng Dinh Xã Tây, nay là Trụ sở Ủy ban Nhân dân thành phố, theo họa đồ của kiến trúc sư Femand Gardès và nhà điêu khắc Ruffier.^[6]

Thế kỷ 20

• 1901
  • Tờ báo chữ Việt Nông cổ mín đàm ra đời.
• 1903
  • Đường tàu điện nội hạt của Sài Gòn được xây dựng.

Dinh xã Tây thời Pháp thuộc

• 1909
  • Khánh thành Dinh Xã Tây, nay là Trụ sở Ủy ban Nhân dân thành phố, với sự tham dự của viên toàn quyền Ðông Dương nhân kỷ niệm 50 năm duy trì chánh quyền thực dân Pháp tại Sài Gòn (1859–1909).^[6]
• 1910
  • Chiếc máy bay xuất hiện đầu tiên trên bầu trời Việt Nam hạ cánh xuống Sài Gòn.
• 1911
  • Nguyễn Tất Thành xuất dương dưới tên gọi là Văn Ba, lên chiếc tàu buôn Đô đốc Latouche Tréville với nghề phụ bếp.^[7] Sau này được biết đến ở Việt Nam với tên gọi Ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước.^[8][9]
• 1914
  • Khánh thành chợ Bến Thành.^[10]
• 1955
  • Trận Sài Gòn (1955)
• 1963
  • Đảo chính Việt Nam Cộng hòa 1963
• 1964
  • 30 tháng 1: Cuộc chỉnh lý tại Việt Nam Cộng hòa 1964
  • 13–14 tháng 9: Binh biến tại Việt Nam Cộng hòa tháng 9 năm 1964
  • 15 tháng 10: Nguyễn Văn Trỗi bị xử bắn ở pháp trường thuộc Khám Chí Hòa.^[11]
  • 19 tháng 12: Binh biến tại Việt Nam Cộng hòa tháng 12 năm 1964
  • 24 tháng 12: Vụ đánh bom cư xá Brinks^[12]
• 1965
  • 10 tháng 2: Vụ đánh bom khách sạn Việt Cường^[13]
  • 25 tháng 6: Vụ đánh bom nhà hàng nổi Mỹ Cảnh^[14]
• 1975
  • 30 tháng 4: Ngày giải phóng Sài Gòn.^[15]
• 1976
  • 2 tháng 7: Sài Gòn được đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh.^[16]

Thế kỷ 21

• 2002
  • Vụ hỏa hoạn ITC ở Quận 1, khiến 60 người chết và khoảng 100 người bị thương.^[17]
• 2018
  • Vụ hỏa hoạn chung cư Carina Plaza ở Quận 8, khiến 13 người chết,^[18] 60^[19] đến 91^[20] người bị thương.

Công an kiểm tra giấy đi đường tại chốt kiểm soát COVID-19 ở Thành phố Hồ Chí Minh.

• 2020–2024
  • Đại dịch COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra xuất hiện ở Thành phố Hồ Chí Minh, khiến đây là nơi có ca mắc COVID-19 đầu tiên tại Việt Nam.^[21] TPHCM là nơi có số ca tử vong do COVID-19 cao nhất cả nước với 19.985 người.^[22]
• 2024
  • 20 tháng 12: Cháy nhà bốn tầng ở TP HCM khiến hai người tử vong và 13 người nhập viện.^[23]
  • 27 tháng 12: Cháy nhà năm tầng ở TP HCM khiến hai người tử vong và 7 người bị thương.^[24]

Xem thêm

• Lịch sử hành chính Thành phố Hồ Chí Minh

Tham khảo

Chú thích

1. Trần Văn Giàu (2006), Tổng tập (phần I), Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân, Hà Nội, tr. 86-88.
2. Hương Giang (1964), tr. 1074.
3. Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954): Trọn Bộ 02 Tập
4. “Lịch sử hình thành”. Thư viện Khoa học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. 19 tháng 7 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2023.
5. “Kiến trúc tòa nhà Bảo tàng”. hcmc-museum.edu.vn. 2022. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2023.
6. ^ “Những tòa nhà lịch sử trong khuôn viên UBND Thành phố Hồ Chí Minh”. Mạng Thông Tin tích hợp trên Internet của TP HCM. Truy cập 18 tháng 7 năm 2023.
7. Kobelev (1985), tr. 39
8. “Kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước”. VnExpress. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2013.
9. “Kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước (5/6/1911 -5/6/2011). | Sở Văn hóa Thể thao Du lịch”. Langson.gov.vn. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2013.
10. “Một cô gái đánh cọp ngay lễ mở chợ Bến Thành 1914”.
11. Lê Đức Hoàng (26 tháng 8 năm 2017). “Nguyễn Văn Trỗi - một tấm gương cách mạng sáng ngời”. Báo Nghệ An. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 8 năm 2024. Truy cập 23 tháng 12 năm 2021.
12. “Chuyện đời ông Bảy Bê "Biệt động Sài Gòn"”. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2010.
13. Đoàn Thêm (1968). 1965 Việc từng ngày. Cơ sở xuất bản Phạm Quang Khai. tr. 30.
14. “The My Canh Restaurant Bombing”. Home of the Veterans of the Phu Lam Signal Facility. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2011.
15. “Ngày giải phóng Sài Gòn thống nhất đất nước, 30-4-1975”. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Thuận. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2021.
16. “Nghị quyết về chính thức đặt tên thành phố Sài Gòn - Gia Định là thành phố Hồ Chí Minh do Quốc hội ban hành”.
17. "Welders arrested over Vietnam fire", BBC News, 1 November 2002. Retrieved September 23, 2007.
18. Danh tính 13 người tử vong vụ cháy chung cư Carina Plaza Văn Đức VietNamNet 23/03/2018 17:53 GMT+7
19. TP.HCM: Ngày mai xét xử vụ cháy chung cư Carina khiến 13 người chết
20. 5 năm sau vụ cháy kinh hoàng khiến 13 người tử vong, chung cư Carina hiện ra sao?
21. Coleman, Justine (2020). “Vietnam reports first coronavirus cases”. The Hill. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2020.
22. “Cổng thông tin của Bộ Y tế về Đại dịch COVID-19”. Bộ Y tế. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 7 tháng 3 năm 2025.
23. “Cháy nhà 4 tầng ở TP HCM, hai người chết”. VnExpress. 18 tháng 12 năm 2024.
24. “Cháy nhà 5 tầng ở TP HCM, hai vợ chồng tử vong”. VnExpress. 27 tháng 12 năm 2024.

Nguồn

• Hương Giang (1964). “Lịch sử và giai thoại bưu trạm Việt Nam”. Văn Hóa nguyệt san: Tập san nghiên cứu và phổ thông. Nha Văn hóa, Bộ Văn hóa Giáo dục xuất bản. 13 (9): 1074. OCLC 1179211293.
• Kobelev, Yevgeny Vasilyevich (1985) [1980]. Soạn tại Moskva. Товарищ Хо Ши Мин [Đồng chí Hồ Chí Minh]. Nguyễn Minh Châu, Mai Lý Quảng dịch; Vũ Việt hiệu đính. Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh niên.