George Santayana

George Santayana
Tranh vẽ Santayana trên tạp chí Time năm 1936
Sinh	Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás (1863-12-16)16 tháng 12, 1863 Madrid, Tây Ban Nha
Mất	26 tháng 9, 1952(1952-09-26) (88 tuổi) Rome, Italy
Quốc tịch	Tây Ban Nha
Học vị	Harvard University (AB, PhD) King's College, Cambridge
Thời kỳ	20th-century philosophy
Vùng	Triết học phương Tây
Trường phái	Pragmatism naturalism
Tư vấn tiến sĩ	Josiah Royce
Học sinh nổi bật	Jacob Loewenberg[1]
Đối tượng chính	Đạo đức học Triết học chính trị Tri thức luận Siêu hình học Triết học của tôn giáo
Tư tưởng nổi bật	Lucretian materialism Skepticism Natural aristocracy Realms of Being
Ảnh hưởng bởi Democritus Plato Aristotle Lucretius Spinoza Schopenhauer William James
Ảnh hưởng tới Wallace Stevens John Lachs Glenn Gould

Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás, được gọi bằng tiếng Anh là George Santayana (/ˌsæntiˈænə, -ˈɑːnə/;^[2] 16 tháng 12 năm 1863 - 26 tháng 9 năm 1952), là một nhà triết học, người viết luận, nhà thơ và tiểu thuyết gia. Là người Tây Ban Nha, Santayana lớn lên và được giáo dục ở Mỹ từ năm 8 tuổi và tự nhận mình là người Mỹ, mặc dù ông luôn giữ hộ chiếu Tây Ban Nha hợp pháp.^[3] Ông viết bằng tiếng Anh và thường được coi là một tri thức Mỹ. Ở tuổi 48, Santayana rời bỏ vị trí của mình tại Harvard và ổn định cuộc sống ở châu Âu.

Santayana được nhiều người biết đến với những câu cách ngôn, chẳng hạn như "Những người không nhớ nổi quá khứ sẽ lập lại quá khứ",^[4] "Chỉ người chết mới từng nhìn thấy sự kết thúc của chiến tranh",^[5] và định nghĩa về cái đẹp như là "niềm vui được khách quan hóa."^[6] Mặc dù là một người vô thần, ông rất trân trọng các giá trị, tập quán và thế giới quan của Công giáo Tây Ban Nha, môi trường ông được nuôi dưỡng.^[7] Santayana là một nhà phê bình văn hóa trên phạm vi rộng trên nhiều lĩnh vực. Ông bị ảnh hưởng sâu sắc bởi cuộc sống và tư tưởng của Spinoza; và trên nhiều khía cạnh, là một Spinozist tận tụy.^[8]

Tham khảo

1. John R. Shook (ed.), The Dictionary of Modern American Philosophers, Continuum, 2005, tr. 1499.
2. “the definition of Santayana”. dictionary.com.
3. George Santayana, "Apologia Pro Mente Sua," in P. A. Schilpp, The Philosophy of George Santayana, (1940), 603.
4. George Santayana (1905) Reason in Common Sense, p. 284, volume 1 of The Life of Reason
5. George Santayana (1922) Soliloquies in England and Later Soliloquies, number 25
6. “Beauty as Intrinsic Pleasure by George Santayana”. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2020.
7. Lovely, Edward W. (28 tháng 9 năm 2012). George Santayana's Philosophy of Religion: His Roman Catholic Influences and Phenomenology. Lexington Books. tr. 1, 204–206.
8. Xem các tác phẩm của ông, chẳng hạn như Persons and Places; Soliloquies in England and Later Soliloquies