Hoắc Khứ Bệnh

Hoắc Khứ Bệnh 霍去病
Thụy hiệu	Cảnh Hoàn
Đại tư mã Phiêu kị tướng quân
Nhiệm kỳ 119 TCN - 117 TCN
Kế nhiệm	Vương Căn
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	Kiến Nguyên thứ 1 (140 TCN)
Nơi sinh	Bình Dương, Hà Đông
Mất
Thụy hiệu	Cảnh Hoàn
Ngày mất	Nguyên Thú thứ 6 (117 TCN)
Nơi mất	Trường An
An nghỉ	tomb of Huo Qubing
Giới tính	nam
Gia quyến
Thân mẫu	Vệ Thiếu Nhi
Anh chị em	Hoắc Quang
Hậu duệ	Xem văn bản
Tước vị	Quán Quân hầu (冠軍侯)
Nghề nghiệp	chỉ huy quân đội, chính khách
Quốc tịch	nhà Hán
x • t • s

Hoắc Khứ Bệnh (tiếng Trung: 霍去病; bính âm: Huo Qubing, 140 TCN - 117 TCN), là người huyện Bình Dương, quận Hà Đông^[1], đại tướng chống Hung Nô của nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc.

Thân thế

Cha của Hoắc Khứ Bệnh là Hoắc Trọng Nhụ, huyện lại huyện Bình Dương. Khoảng năm 141 TCN, Hoắc Trọng Nhụ đến kinh đô Trường An và quen biết với Vệ Thiếu Nhi, con gái của vợ lẽ Bình Dương hầu Tào Thọ, đang làm nô tì trong nhà công chúa Bình Dương^[2]. Hai người nảy sinh tình cảm với nhau, và Vệ Thiếu Nhi có mang, sau đó sinh Hoắc Khứ Bệnh năm 140 TCN, còn Hoắc Trọng Nhụ sau đó quay về huyện Bình Dương và không còn liên lạc với Vệ Thiếu Nhi nữa, về sau có người con thứ là Hoắc Quang. Một thời gian sau, em gái Vệ Thiếu Nhi là Vệ Tử Phu được Hán Vũ Đế phong làm hoàng hậu^[3], do đó gia đình của Hoắc Khứ Bệnh cũng được trọng vọng.

Đại tướng chống Hung Nô

Tượng đá mã đạp Hung Nô (ngựa xéo Hung Nô) tại Mậu lăng Tây An.

Hoắc Khứ Bệnh được Hán Vũ Đế tin tưởng, cho vào cung làm thị trung, bảo vệ cho hoàng đế. Năm 123 TCN, Vũ Đế cử ông theo cậu là Vệ Thanh dẫn quân chinh phạt Hung Nô ở phía bắc, lúc đó ông mới 18 tuổi. Trong lần cầm quân này, Hoắc Khứ Bệnh chỉ với 800 người đã tiến sâu vào được lãnh thổ Hung Nô, chém tộng cộng 2.028 người Hung Nô, buộc quân Hung Nô phải rút chạy, đồng thời ông còn bắt sống được thúc phụ của thiền vu Hung Nô là La Cô Bỉ và giết được ông của thiền vu. Do chiến công này, Hoắc Khứ Bệnh được Hán Vũ Đế khen ngợi, phong làm Phiêu diêu giáo úy, tước Quán Quân hầu.

Năm 121 TCN, Hán Vũ Đế thăng Hoắc Khứ Bệnh làm Phiêu kị tướng quân, và ra lệnh ông đánh Hung Nô lần thứ hai. Ông chỉ huy một đội kỵ binh nhẹ gồm 1 vạn phiêu kị quân tiến về phía tây của Lũng Tây và trong vòng 6 ngày đã tiến sâu vào 1000 dặm qua 5 tiểu quốc của Hung Nô, giết 9.000 quân Hung Nô và bắt được hơn 1.000 người. Chiến thắng ở Hà Tây lần này đã giúp nhà Hán khống chế hoàn toàn khu vực Hà Tây, buộc quân Hung Nô lui về phía bắc.

Cũng trong lần chỉ huy này, Hoắc Khứ Bệnh đi ngang qua huyện Bình Dương gặp và nhận lại cha là Hoắc Trọng Nhụ và người em trai là Hoắc Quang. Cùng năm đó, Hoắc Khứ Bệnh đưa Hoắc Quang về kinh đô Trường An và tiến cử lên Hán Vũ Đế. Do sự tiến cử của anh, Hoắc Quang tuy mới khoảng 10 tuổi cũng đã được phong làm Lang quân rồi Tào quan và Thị trung^[4]

Sau đó, năm 119 TCN, Hán Vũ Đế lại cử 100.000 kị binh đánh Hung Nô, giao cho Hoắc Khứ Bệnh và Vệ Thanh mỗi người chỉ huy 50.000 quân chia làm hai ngả đánh sâu vào địa phận Hung Nô. Hoắc Khứ Bệnh tiến quân theo hướng tây, đuổi người Hung Nô tới tận Lang Cư Tư Sơn, còn Vệ Thanh theo hướng đông đánh vào triều đình Hung Nô. Trong trận chiến này, ông dẫn quân vượt 2.000 dặm tiến vào Đại Quận, đánh bại quân Hung Nô do Tả Hiền Vương chỉ huy, tiêu diệt 70443 tên địch, từ đó Hung Nô chạy xa không dám quay lại, xóa được nạn Hung Nô uy hiếp triều đình. Do chiến công này, ông được phong làm Đại tư mã Phiêu kỵ tướng quân còn Vệ Thanh được phong làm Đại tư mã, Đại tướng quân.

Qua đời

Mộ Hoắc Khứ Bệnh ở Mậu lăng Tây An.

Năm 117 TCN, Hoắc Khứ Bệnh lâm bệnh qua đời, có thể là do chiến tranh cũng như nguồn nước bị đầu độc khi ông tiến sâu vào lãnh địa Hung Nô ^{[cần dẫn nguồn]}, hưởng dương 24 tuổi, được truy tặng thụy hiệu là Quán Quân Cảnh Hoàn hầu. Thi hài ông được an táng ở phía đông bắc Mậu Lăng. Con trai ông là Hoắc Thiện lên thế tập tước hầu, gọi là Quán Quân Ai hầu, được sáu năm thì mất, tước bị trừ. Ngoài ra Hoắc Khứ Bệnh còn có một người con nhỏ, sinh ra Hoắc Sơn và Hoắc Vân.

Về sau khi Hán Vũ Đế qua đời, người em trai Hoắc Khứ Bệnh là Hoắc Quang làm đại thần phụ chính, có công phò giúp nhà Hán nên Hoắc Sơn cũng được trọng dụng, được phong đất để kế thừa hương hỏa cho Hoắc Khứ Bệnh. Tuy nhiên đến năm 66 TCN, do âm mưu tạo phản, cả nhà họ Hoắc (trong đó có cả Hoắc Sơn và Hoắc Vân) đều bị sát hại.

Sự tích

Một trong những chuyện nổi tiếng nhất về ông được chép trong Sử Ký của Tư Mã Thiên là việc ông được vua ban cho một bình rượu ngon. Sau đó ông đổ rượu xuống sông, để tướng sĩ có thể cùng nếm mùi vị của rượu.

Phả hệ

Vệ Ảo

Vệ Trường Quân

Công Tôn Hạ

Vệ Quân Nhụ

Vệ Thiếu Nhi

Hoắc Trọng Nhụ

Vệ Tử Phu

Trường Bình liệt hầu Vệ Thanh

Vệ Bộ

Vệ Quảng

Công Tôn Kính Thanh

Quan Quân Cảnh Hoàn hầu Hoắc Khứ Bệnh

Bác Lục Tuyên Thành hầu Hoắc Quang

Trường Bình hầu Vệ Kháng

Âm An hầu Vệ Bất Nghi

Phát Can hầu Vệ Đăng

Không rõ tên

Không rõ tên

Quan Quân Ai hầu Hoắc Thiện

Không rõ tên

Bác Lục hầu Hoắc Vũ

Hoắc Thành Quân

Không rõ tên

Không rõ tên

Nhạc Bình hầu Hoắc Sơn

Quan Dương hầu Hoắc Vân

Vệ Huyền

Không rõ tên

Quan Nội hầu Vệ Thưởng

Xem thêm

• Hán Vũ Đế
• Vệ Thanh
• Hoắc Quang

Tham khảo

• Sử ký Tư Mã Thiên, mục
  • Vệ tướng quân phiêu kị tướng quân truyện
  • Hiếu Vũ bản kỷ
• Hán thư.
• Đại mạc dao, tiểu thuyết của Đồng Hoa về chuyện tình Hoắc Khứ Bệnh và Ngọc Cẩn.
• Tinh nguyệt truyền kỳ, bộ phim dựa trên tiểu thuyết Đại mạc dao của Đồng Hoa, diễn bởi Bành Vu Yến.

Chú thích

1. Nay thuộc địa phận Lâm Phần, Sơn Tây, Trung Quốc
2. Vệ Thiếu Nhi vốn là con riêng của vợ Tào Thọ là Vệ Ẩu, đồng thời là chị của hoàng hậu Vệ Tử Phu.
3. Tư Mã Thiên, Sử ký, quyển 12, Bản kỷ, Hiếu Vũ bản kỷ.
4. Ban Cố, Hán thư, quyển 68, Liệt truyện, Hoắc Quang Kim Mật Đê truyện.

Xem thêm

• Hán Vũ Đế
• Vệ Thanh
• Hung Nô
• Hoắc Quang